Όταν ήμουν εφτά χρονών
και η αδερφή μου ήταν μόλις πέντε χρονών,
παίζαμε στο πάνω κρεβάτι μιας κουκέτας.
Ήμουν δύο χρόνια μεγαλύτερος
από την αδερφή μου τότε
-εννοώ ότι και τώρα είμαι
δύο χρόνια μεγαλύτερος-
αλλά τότε αυτό σήμαινε
ότι έπρεπε να κάνει ό,τι ήθελα εγώ,
κι εγώ ήθελα να παίξουμε πόλεμο.
Ήμασταν στο πάνω μέρος της κουκέτας μας.
Στη μία μεριά της κουκέτας,
είχα βάλει τα στρατιωτάκια μου
και το οπλοστάσιό μου.
Και από την άλλη μεριά ήταν
όλα τα Μικρά Πόνι της αδερφής μου
έτοιμα για έφοδο ιππικού.
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές των όσων
πραγματικά συνέβησαν εκείνο το απόγευμα,
αλλά μιας και η αδερφή μου
δεν είναι εδώ σήμερα,
θα σας πω την αληθινή ιστορία -
(Γέλια)
η οποία είναι ότι η αδερφή μου
είναι κάπως αδέξια.
Κάπως, χωρίς καμία βοήθεια
ή σπρώξιμο από τον μεγάλο της αδελφό
ξαφνικά η Έιμι εξαφανίστηκε
από την κουκέτα
και προσγειώθηκε με θόρυβο στο πάτωμα.
Κοίταξα νευρικά πάνω από το κρεβάτι
για να δω την πεσμένη αδερφή μου
και την είδα να έχει προσγειωθεί
οδυνηρά στα χέρια και στα γόνατά
με τα τέσσερα στο πάτωμα.
Ήμουν νευρικός γιατί οι γονείς μου
με έβαλαν υπεύθυνο
να διασφαλίσω ότι η αδερφή μου κι εγώ
θα παίζαμε όσο πιο ασφαλώς
και ήσυχα γινόταν.
Και δεδομένου ότι είχα σπάσει
κατά λάθος το χέρι της Έιμι
μόλις μία βδομάδα πριν...
(Γέλια)
...σπρώχνοντάς την ηρωικά για να αποφύγει
μια φανταστική σφαίρα ελεύθερου σκοπευτή,
(Γέλια)
και ακόμη δεν έχει πει ούτε ένα ευχαριστώ
αν και έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα
-δεν είχε καν δει τη σφαίρα-
προσπαθούσα πολύ να δείξω καλή διαγωγή.
Είδα το πρόσωπό της
κλάμα, οδύνη και έκπληξη
που απειλούσαν να ξεστομιστούν
και να ξυπνήσουν τους γονείς μου
από τη χειμερία νάρκη τους.
Οπότε έκανα το μόνο που μπορούσε
να σκεφτεί το εφτάχρονο μυαλό μου
για να αποτραπεί αυτή η τραγωδία.
Αν έχετε παιδιά, θα το έχετε
δει αυτό εκατοντάδες φορές.
Είπα, «Έιμι, περίμενε. Μην κλαις.
Είδες πώς προσγειώθηκες;
Κανένας άνθρωπος δε μπορεί
να προσγειωθεί στα τέσσερα όπως εσύ.
Έιμι, νομίζω ότι αυτό σημαίνει
πως είσαι μονόκερως».
(Γέλια)
Αυτό ήταν ζαβολιά,
διότι δεν ήθελε τίποτε άλλο
από το να μην είναι η Έιμι
η πληγωμένη 5χρονη μικρή αδερφή μου,
αλλά η Έιμι ο μονόκερως.
Αυτό δεν είχε περάσει
από το μυαλό της ποτέ πριν.
Το μυαλουδάκι της φτωχής,
χειραγωγημένης αδερφής μου
αδυνατούσε να αφιερώσει αρκετούς πόρους
για να αποφασίσει αν θα έπρεπε
να νιώσει τον πόνο, την οδύνη
και την έκπληξη που μόλις έζησε,
ή να συλλογιστεί τη νεοαποκτηθείσα
ταυτότητά της ως μονόκερως.
Επικράτησε το δεύτερο.
Αντί να κλάψει και να πάψει να παίζει
και να ξυπνήσει τους γονείς μου,
με όλες τις αρνητικές συνέπειες για μένα,
ένα χαμόγελο εξαπλώθηκε στο πρόσωπό της
και ανέβηκε πάλι στην κουκέτα
με όλη τη χάρη ενός μωρού μονόκερου -
(Γέλια)
με ένα σπασμένο πόδι.
Αυτό που αντιμετωπίσαμε
στην ευαίσθητη ηλικία των πέντε και εφτά
-δεν είχαμε ιδέα εκείνη τη στιγμή-
θα γινόταν δύο δεκαετίες μετά
πρωτοπορία της επιστημονικής επανάστασης
στον τρόπο που βλέπουμε
τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Αντιμετωπίσαμε κάτι
που λέγεται θετική ψυχολογία,
και είναι ο λόγος που είμαι εδώ σήμερα
και που ξυπνάω κάθε πρωί.
Όταν άρχισα να μιλάω για αυτή την έρευνα
εκτός ακαδημαϊκών χώρων,
σε επιχειρήσεις και σχολεία,
το πρώτο που μού είπαν ήταν
ποτέ να μην ξεκινώ με γράφημα.
Εγώ θα 'θελα να ξεκινήσω
την ομιλία μου με ένα γράφημα.
Αυτό το γράφημα δείχνει βαρετό,
αλλά είναι ο λόγος που ξυπνάω
με ενθουσιασμό κάθε πρωί.
Αυτό το γράφημα δε σημαίνει κάτι,
έχει ψεύτικα στοιχεία.
Ανακαλύψαμε ότι -
(Γέλια)
Εάν έπαιρνα τα δεδομένα εξετάζοντας εσάς,
θα ήμουν ενθουσιασμένος,
διότι υπάρχει μια σαφής τάση εδώ,
που σημαίνει ότι μπορώ να δημοσιευτώ,
κι αυτό είναι το πιο σημαντικό.
(Γέλια)
Η μία περίεργη κόκκινη κουκκίδα
πάνω από την καμπύλη,
είναι ένας περίεργος εδώ μέσα
-ξέρω ποιος είσαι, σε είδα προηγουμένως-
(Γέλια)
αυτό δεν είναι πρόβλημα.
Δεν είναι πρόβλημα, όπως ξέρετε,
διότι μπορώ να διαγράψω αυτή την κουκκίδα.
Μπορώ να τη διαγράψω διότι
είναι σαφώς σφάλμα μέτρησης.
Και ξέρουμε ότι είναι σφάλμα μέτρησης
διότι μου χαλάει τα δεδομένα.
(Γέλια)
Από τα πρώτα πράγματα που διδάσκουμε
σε οικονομικά, στατιστική και ψυχολογία
είναι πώς μπορούμε
με κάποιον στατιστικά έγκυρο τρόπο
να εξαλείφουμε τους ακραίους
ώστε να βρούμε την κατάλληλη γραμμή;
Που είναι φανταστικό εάν προσπαθώ να βρω
πόσα παυσίπονα πρέπει να λαμβάνει
ο μέσος άνθρωπος - δύο.
Αλλά αν με ενδιαφέρει η δική σας δυναμική
για ευτυχία, παραγωγικότητα,
ενέργεια ή δημιουργικότητα,
δημιουργούμε στην επιστήμη
τη λατρεία του μέσου όρου.
Εάν σας ρωτούσα,
«Πόσο γρήγορα μαθαίνει το παιδί
να διαβάζει στην τάξη;»
οι επιστήμονες θα κάνουν την ερώτηση,
«Πόσο γρήγορα το μέσο παιδί
μαθαίνει να διαβάζει στην τάξη;»
και μετά προσαρμόζουμε
την τάξη στον μέσο όρο.
Εάν πέσουμε κάτω
από τον μέσο όρο στην καμπύλη,
οι ψυχολόγοι ενθουσιάζονται,
γιατί σημαίνει ότι έχετε
κατάθλιψη ή κάποια διαταραχή,
ή ακόμη καλύτερα και τα δύο.
(Γέλια)
Ελπίζουμε και τα δύο γιατί
το επιχειρηματικό μας μοντέλο είναι,
εάν έρθετε σε συνεδρία με ένα πρόβλημα,
θέλουμε να φύγετε με 10
ώστε να συνεχίσετε να έρχεστε.
Ίσως ανατρέξουμε στην παιδική σας ηλικία,
αλλά τελικά θέλουμε
να σας ξανακάνουμε φυσιολογικούς.
Αλλά το φυσιολογικό είναι ο μέσος όρος.
Η θετική ψυχολογία υποθέτει ότι εάν
μελετήσουμε ποιος είναι ο μέσος όρος,
θα παραμείνουμε στο μέσο όρο.
Αντί να διαγράψουμε τους θετικά ακραίους,
εγώ σκοπίμως έρχομαι σε μια ομάδα
όπως εσείς και ρωτάω γιατί.
Γιατί κάποιοι είστε πάνω από την καμπύλη
σε όρους πνευματικής, αθλητικής,
μουσικής ικανότητας,
δημιουργικότητας, επίπεδο ενέργειας,
ανθεκτικότητα στην πρόκληση,
αίσθηση του χιούμορ;
Ό,τι κι αν είναι, αντί να σας διαγράψω,
θέλω να σας μελετήσω.
Διότι μπορούμε να εξάγουμε πληροφορίες,
όχι πώς θα μετακινήσουμε
ανθρώπους προς τον μέσο όρο,
αλλά να ανεβάσουμε όλο τον μέσο όρο
στις επιχειρήσεις και στα σχολεία μας.
Αυτό το γράφημα είναι σημαντικό για μένα
επειδή η πλειοψηφία των πληροφοριών
στις ειδήσεις είναι αρνητική, όχι θετική,
Aφορούν δολοφονίες, διαφθορά,
ασθένειες, φυσικές καταστροφές.
Αμέσως το μυαλό μου αρχίζει να σκέφτεται
ότι αυτή είναι η ακριβής αναλογία
αρνητικών και θετικών στον κόσμο.
Αυτό δημιουργεί
«το σύνδρομο ιατρικής σχολής».
Κατά τη διάρκεια
του πρώτου έτους φοίτησης,
καθώς διαβάζουν τη λίστα
με τα πιθανά συμπτώματα και ασθένειες,
ξαφνικά συνειδητοποιούν
ότι τα έχουν όλα αυτά.
(Γέλια)
Ο γαμπρός μου λέγεται Μπόμπο,
είναι άλλη ιστορία.
Ο Μπόμπο παντρεύτηκε
την Έιμι τον μονόκερο.
Ο Μπόμπο με πήρε τηλέφωνο -
(Γέλια)
από την Ιατρική Σχολή του Γιέιλ,
και μου είπε, «Σον, έχω λέπρα».
(Γέλια)
Το οποίο, ακόμη και στο Γιέιλ,
είναι εξαιρετικά σπάνιο.
Αλλά δεν είχα ιδέα
πώς να καθησυχάσω τον καημένο
διότι μόλις είχε περάσει
μια ολόκληρη εβδομάδα εμμηνόπαυσης.
(Γέλια)
Βρίσκουμε ότι δεν μας καθορίζει
απαραίτητα η πραγματικότητα,
αλλά ο φακός με τον οποίο
ο εγκέφαλος βλέπει τον κόσμο.
Αν μπορούμε να αλλάξουμε τον φακό,
μπορούμε να αλλάξουμε την ευτυχία σας,
αλλά ταυτόχρονα κάθε εκπαιδευτικό
και επιχειρηματικό αποτέλεσμα.
Έκανα αίτηση στο Χάρβαρντ σαν στοίχημα.
Δεν περίμενα να μπω,
και η οικογένειά μου δεν είχε λεφτά.
Όταν πήρα στρατιωτική υποτροφία
μου επέτρεψαν να πάω.
Ξαφνικά, κάτι που ήταν απίθανο
έγινε πραγματικότητα.
Όταν πήγα, θεώρησα ότι όλοι
θα το έβλεπαν ως προνόμιο,
ότι θα χαίρονταν που βρίσκονταν εκεί.
Ακόμη και σε ένα αμφιθέατρο
με εξυπνότερους από σας,
ένιωθα ότι θα χαιρόσασταν
και μόνο να είστε εκεί.
Αλλά ανακάλυψα ότι
ενώ κάποιοι το βιώνουν αυτό,
όταν αποφοίτησα μετά από τέσσερα χρόνια
και μετά πέρασα τα επόμενα οχτώ χρόνια
ζώντας σε κοιτώνες με φοιτητές -
το Χάρβαρντ μου το ζήτησε,
δεν ήμουν τέτοιος τύπος.
(Γέλια)
Ήμουν σύμβουλος φοιτητών του Χάρβαρντ
εκείνα τα δύσκολα τέσσερα χρόνια.
Στην έρευνα και τη διδασκαλία μου
βρήκα ότι οι φοιτητές,
όσο ευτυχισμένοι κι αν ήταν αρχικά
επειδή μπήκαν στη σχολή,
δύο εβδομάδες μετά οι εγκέφαλοι
δεν εστίαζαν στο προνόμιο που ήταν εκεί,
ούτε στη φιλοσοφία ή τη φυσική τους,
αλλά στον ανταγωνισμό, τον φόρτο εργασίας,
τις ενοχλήσεις, το άγχος, τα παράπονα.
Όταν πήγα πρώτη φορά
στην τραπεζαρία των πρωτοετών,
για να δω φίλους από το Γουάκο
του Τέξας, όπου μεγάλωσα -
πιστεύω κάποιοι θα το γνωρίζετε.
(Γέλια)
Όταν ήρθαν να με επισκεφτούν,
κοίταζαν γύρω κι έλεγαν,
«Η τραπεζαρία των πρωτοετών
μοιάζει με του Χόγκουαρτς».
Και πράγματι μοιάζει.
Και όταν είδαν αυτό, μου είπαν,
«Γιατί χάνεις τον χρόνο σου
μελετώντας την ευτυχία στο Χάρβαρντ;
Γιατί να είναι δυστυχισμένος
ένας φοιτητής του Χάρβαρντ;»
Αυτή η ερώτηση περιέχει το κλειδί
της κατανόησης της επιστήμης της ευτυχίας.
Διότι η ερώτηση υποθέτει
ότι ο εξωτερικός μας κόσμος
καθορίζει τα επίπεδα ευτυχίας,
όταν στην πραγματικότητα, εάν ξέρω
τα πάντα για τον εξωτερικό σας κόσμο,
μπορώ να προβλέψω μόνο
το 10% της μακροχρόνιας ευτυχίας σας.
Το υπόλοιπο 90% δεν προβλέπεται
από τον εξωτερικό κόσμο,
αλλά από το πώς τον
αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλός σας.
Κι εάν αλλάξουμε τη φόρμουλα
της ευτυχίας και της επιτυχίας,
μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που
μπορεί να επηρεάσει την πραγματικότητα.
Αυτό που ανακαλύψαμε είναι
ότι μόνο το 25% της επαγγελματικής
επιτυχίας προβλέπεται από το I.Q.
Το υπόλοιπο 75%
προβλέπεται από τα επίπεδα αισιοδοξίας,
την κοινωνική υποστήριξη
και από την ικανότητα να βλέπετε
το άγχος ως πρόκληση κι όχι ως απειλή.
Μίλησα ίσως στο πιο διάσημο
οικοτροφείο στη Νέα Αγγλία,
και μου είπαν, «Το ξέρουμε ήδη αυτό.
Κάθε χρόνο έχουμε μια εβδομάδα ευεξίας -
χωρίς μαθήματα.
Δευτέρα βράδυ κάποιος κορυφαίος στον κόσμο
μιλάει με θέμα την εφηβική κατάθλιψη.
Τρίτη βράδυ είναι
η σχολική βία και ο εκφοβισμός.
Τετάρτη βράδυ, διατροφικές διαταραχές.
Πέμπτη βράδυ, χρήση ναρκωτικών.
Παρασκευή βράδυ αποφασίζουμε
μεταξύ ριψοκίνδυνου σεξ και ευτυχίας».
(Γέλια)
Τους είπα, «Έτσι είναι η Παρασκευή
για τους περισσότερους».
(Γέλια)
(Χειροκρότημα)
Χαίρομαι που σας άρεσε - αυτοί όχι.
Σιωπή στο τηλέφωνο.
Μέσα στη σιωπή, είπα, «Θα χαιρόμουν
να μιλήσω στο σχολείο σας,
όμως δεν είναι εβδομάδα ευεξίας,
αλλά ασθενειών.
Υπογραμμίσατε όλα τα αρνητικά
που μπορούν να συμβούν,
αλλά δε μιλάτε για τα θετικά».
Η απουσία της νόσου δεν είναι υγεία.
Δείτε πώς θα φτάσουμε στην υγεία:
Πρέπει να αντιστρέψουμε
τη φόρμουλα για ευτυχία και επιτυχία.
Τα τελευταία τρία χρόνια,
ταξίδεψα σε 45 διαφορετικές χώρες,
και συνεργάστηκα με σχολεία και εταιρείες
εν μέσω οικονομικής ύφεσης.
Οι περισσότερες εταιρείες και σχολεία
ακολουθούν την εξής φόρμουλα επιτυχίας:
Εάν δουλέψω σκληρά,
θα είμαι πιο επιτυχημένος.
Αν είμαι πιο επιτυχημένος,
θα είμαι πιο ευτυχισμένος.
Αυτό καθορίζει τους δικούς μας τρόπους
συμπεριφοράς ως γονείς και διαχειριστές.
Κι αυτό είναι λανθασμένο επιστημονικά
για δύο λόγους:
Πρώτον, κάθε φορά
που ο εγκέφαλός σας έχει μια επιτυχία,
απλώς αλλάζετε τον στόχο της επιτυχίας.
Πήρατε καλούς βαθμούς, θέλετε καλύτερους,
περνάτε σε καλή σχολή, θέλετε καλύτερη,
πιάνετε μια καλή δουλειά, θέλετε καλύτερη,
κι έτσι κάνετε σε όλα.
Αν η ευτυχία είναι στην αντίθετη
πλευρά της επιτυχίας,
ο εγκέφαλός σας δεν πάει εκεί.
Ως κοινωνία, έχουμε ωθήσει την ευτυχία
πέρα από τον γνωστικό ορίζοντα.
Κι αυτό γιατί θεωρούμε
ότι πρέπει να είμαστε επιτυχημένοι,
για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Αλλά ο εγκέφαλός μας λειτουργεί
με την αντίστροφη σειρά.
Αν αυξήσετε το επίπεδο
θετικότητας κάποιου στο παρόν,
τότε ο εγκέφαλός τους βιώνει
αυτό που λέμε «πλεονέκτημα ευτυχίας»,
δηλαδή ο εγκέφαλός σας αποδίδει
πολύ καλύτερα στα θετικά
απ' ό,τι στα αρνητικά,
ουδέτερα ή αγχωμένα.
Αυξάνεται η ευφυΐα, η δημιουργικότητα,
τα επίπεδα ενέργειας.
Ανακαλύψαμε ότι πράγματι
κάθε επιχειρηματική έκβαση βελτιώνεται.
Ο εγκέφαλός σας είναι
31% πιο παραγωγικός στα θετικά
απ' όσο στα αρνητικά, ουδέτερα ή αγχωμένα.
Είστε 37% καλύτεροι στις πωλήσεις.
Οι γιατροί είναι 19% πιο γρήγοροι και
ακριβείς στην εύρεση της σωστής διάγνωσης
όταν είναι στα θετικά.
Άρα μπορούμε να αντιστρέψουμε τη φόρμουλα.
Εάν βρούμε πώς να είμαστε
θετικοί στο παρόν,
τότε οι εγκέφαλοί μας
θα λειτουργούν πιο αποτελεσματικά
καθώς μπορούμε να δουλέψουμε
πιο σκληρά, πιο γρήγορα και πιο έξυπνα.
Πρέπει να μπορούμε
να αντιστρέψουμε τη φόρμουλα
ώστε να μπορέσουμε να δούμε
τι μπορεί να κάνει ο εγκέφαλός μας.
Όταν είστε θετικοί,
η ντοπαμίνη έχει δύο λειτουργίες.
Σας κάνει πιο ευτυχισμένους,
και ενεργοποιεί όλα τα μαθησιακά
κέντρα του εγκεφάλου σας,
επιτρέποντάς σας να προσαρμόζεστε
στον κόσμο διαφορετικά.
Βρήκαμε τρόπους
να εκπαιδεύσουμε τους εγκεφάλους σας
έτσι ώστε να είναι
πιο ικανοί και πιο θετικοί.
Σε μόλις δύο λεπτά για 21 μέρες,
μπορούμε να επαναπρογραμματίσουμε
τον εγκέφαλό σας,
επιτρέποντάς του να λειτουργεί
πιο αισιόδοξα και πιο επιτυχημένα.
Τα έχουμε κάνει αυτά στην έρευνα
σε κάθε εταιρεία
με την οποία συνεργάστηκα,
βάζοντάς τους να γράψουν
κάθε μέρα για 21 μέρες
τρία νέα πράγματα
για τα οποία είναι ευγνώμονες.
Και στο τέλος, ο εγκέφαλός τους
υιοθετεί ένα μοτίβο σάρωσης του κόσμου,
όχι για τα αρνητικά,
αλλά πρώτα για τα θετικά.
Γράφοντας για μία θετική εμπειρία
που είχατε τις τελευταίες 24 ώρες
κάνει τον εγκέφαλό σας να το ξαναζήσει.
Η εξάσκηση μαθαίνει στον εγκέφαλο
ότι η συμπεριφορά έχει σημασία.
Βρήκαμε ότι με τον διαλογισμό
ο εγκέφαλος ξεπερνάει
την πολιτιστική ΔΕΠΥ που δημιουργήσαμε
επιχειρώντας πολλές εργασίες ταυτόχρονα
κι ο εγκέφαλος εστιάζει
στην τρέχουσα εργασία.
Τελικά, τυχαίες πράξεις καλοσύνης
είναι συνειδητές πράξεις καλοσύνης.
Βάζουμε τους ανθρώπους,
να γράψουν ένα θετικό ευχαριστήριο e-mail
σε κάποιον στο κοινωνικό δίκτυό τους.
Με αυτές τις δραστηριότητες
και εκπαιδεύοντας τον εγκέφαλό σας
όπως τα σώματά μας,
βρήκαμε ότι μπορούμε να αναστρέψουμε
τη φόρμουλα για ευτυχία και επιτυχία,
και κάνοντάς το, όχι μόνο
δημιουργούμε θετικά κύματα,
αλλά μια πραγματική επανάσταση.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
(Χειροκρότημα)