WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:03.903
Er wordt vaak gezegd
dat je veel over mensen kan leren

00:00:03.927 --> 00:00:06.422
door te kijken naar hun boekenkast.

00:00:07.559 --> 00:00:09.666
Wat zegt mijn boekenkast over mij?

00:00:10.402 --> 00:00:14.086
Toen ik mezelf een paar jaar geleden
die vraag stelde,

00:00:14.110 --> 00:00:16.411
ontdekte ik iets zorgwekkends.

00:00:17.131 --> 00:00:20.135
Ik vond mezelf altijd
een behoorlijk ontwikkeld

00:00:20.159 --> 00:00:22.584
en kosmopolitisch type.

00:00:22.608 --> 00:00:25.844
Maar mijn boekenkast
liet iets heel anders zien.

00:00:26.439 --> 00:00:28.091
Bijna al mijn boeken

00:00:28.115 --> 00:00:30.974
waren geschreven door Britse
of Amerikaanse auteurs,

00:00:30.998 --> 00:00:33.534
er stond bijna geen enkel
vertaald boek tussen.

00:00:34.327 --> 00:00:38.177
Het ontdekken van deze enorme
culturele blinde vlek in wat ik las

00:00:38.201 --> 00:00:40.002
was een behoorlijke schok.

NOTE Paragraph

00:00:40.026 --> 00:00:43.519
En toen ik erover nadacht,
vond ik het eigenlijk heel jammer.

00:00:43.543 --> 00:00:46.915
Ik wist dat er waarschijnlijk
heel veel geweldige verhalen waren

00:00:46.939 --> 00:00:50.316
van schrijvers die in andere talen
dan het Engels werkten.

00:00:50.340 --> 00:00:53.642
Ik vond het zo zonde dat ik,
vanwege mijn leesgewoonten,

00:00:53.666 --> 00:00:56.023
die boeken nooit zou leren kennen.

00:00:56.435 --> 00:00:58.885
Dus ik besloot om mezelf

00:00:58.905 --> 00:01:01.943
een intensieve cursus
mondiaal lezen voor te schrijven.

00:01:02.602 --> 00:01:06.340
2012 zou een heel internationaal
jaar worden voor Groot-Brittanië:

00:01:06.364 --> 00:01:08.436
de Olympische Spelen waren in Londen.

00:01:08.460 --> 00:01:11.982
Dus ik besloot dat dat
mijn tijdsbestek zou zijn,

00:01:12.006 --> 00:01:15.213
waarin ik een roman,
een verhalenbundel

00:01:15.237 --> 00:01:19.554
of een memoire zou lezen
uit ieder land van de wereld.

00:01:20.771 --> 00:01:22.104
En dat heb ik gedaan.

00:01:22.128 --> 00:01:23.755
Het was heel leuk,

00:01:23.779 --> 00:01:25.675
ik heb opvallende dingen geleerd

00:01:25.699 --> 00:01:27.814
en fantastische contacten gelegd,

00:01:27.838 --> 00:01:29.707
die ik hier met jullie wil delen.

NOTE Paragraph

00:01:30.088 --> 00:01:33.286
Maar het begon met een paar
praktische problemen.

00:01:33.849 --> 00:01:38.516
Eerst bepaalde ik welke van de talloze
lijsten met landen in de wereld

00:01:38.540 --> 00:01:40.746
ik voor mijn project zou kiezen,

00:01:40.770 --> 00:01:43.920
en besloot om de lijst van de VN te nemen,

00:01:43.944 --> 00:01:45.167
plus Taiwan,

00:01:45.191 --> 00:01:48.547
wat leidde tot een totaal van 196 landen.

00:01:49.143 --> 00:01:52.358
Toen verzon ik een manier
om ongeveer vier boeken per week

00:01:52.378 --> 00:01:54.922
te kunnen lezen én erover bloggen

00:01:54.932 --> 00:01:57.097
naast mijn fulltime baan.

NOTE Paragraph

00:01:57.491 --> 00:02:01.385
Vervolgens zag ik onder ogen dat ik
misschien niet eens van ieder land

00:02:01.405 --> 00:02:03.947
een boek in het Engels zou kunnen krijgen.

00:02:04.546 --> 00:02:09.081
Slechts zo'n 4,5 procent van de literatuur
jaarlijks gepubliceerd in het VK,

00:02:09.101 --> 00:02:10.966
zijn vertalingen,

00:02:10.990 --> 00:02:14.826
en dat percentage is ongeveer hetzelfde
in andere Engelstalige landen.

00:02:14.846 --> 00:02:16.937
De proportie van vertaalde boeken

00:02:16.957 --> 00:02:20.409
uitgegeven in veel andere landen,
is echter veel hoger.

00:02:21.101 --> 00:02:24.233
4,5 procent is om te beginnen
al niet veel,

00:02:24.253 --> 00:02:26.268
maar wat dat cijfer niet laat zien

00:02:26.292 --> 00:02:28.965
is dat veel van die boeken
afkomstig zijn uit landen

00:02:28.989 --> 00:02:31.163
met sterke uitgeversnetwerken

00:02:31.187 --> 00:02:34.388
en talloze vakmensen
die klaarstaan om die boeken

00:02:34.408 --> 00:02:37.338
aan Engelstalige uitgeverijen te verkopen.

00:02:37.711 --> 00:02:41.947
Er worden bijvoorbeeld jaarlijks
ruim 100 Franstalige boeken

00:02:41.967 --> 00:02:44.210
vertaald en uitgegeven in het VK,

00:02:44.234 --> 00:02:48.647
maar de meeste daarvan komen
uit landen als Frankrijk en Zwitserland.

00:02:49.107 --> 00:02:51.689
Franstalig Afrika echter,

00:02:51.719 --> 00:02:53.621
komt bijna nooit aan bod.

NOTE Paragraph

00:02:54.284 --> 00:02:57.607
Al met al is van behoorlijk wat landen

00:02:57.631 --> 00:03:00.696
misschien weinig of geen literatuur

00:03:00.716 --> 00:03:02.439
in het Engels te koop.

00:03:03.074 --> 00:03:05.914
Hun boeken blijven onzichtbaar voor hen

00:03:05.934 --> 00:03:09.092
die enkel in 's werelds
meest gepubliceerde taal lezen.

00:03:10.002 --> 00:03:11.820
Maar de allergrootste uitdaging

00:03:11.844 --> 00:03:13.614
van het rond de wereld lezen was,

00:03:13.638 --> 00:03:16.772
dat ik niet wist waar ik moest beginnen.

00:03:17.201 --> 00:03:22.249
Mijn hele leven had ik bijna alleen
Britse en Amerikaanse boeken gelezen

00:03:22.256 --> 00:03:26.225
en ik had geen idee hoe ik aan verhalen
uit de rest van de wereld kon komen

00:03:26.235 --> 00:03:28.580
en hoe ik eruit moest kiezen.

00:03:28.604 --> 00:03:31.989
Ik zou niet weten hoe ik
aan een verhaal uit Swaziland kon komen.

00:03:32.013 --> 00:03:34.648
Ik kende geen enkel goed boek uit Namibië.

00:03:35.125 --> 00:03:36.718
Ik kon er niet omheen --

00:03:36.742 --> 00:03:40.065
ik was een achterlijke literaire xenofoob.

00:03:40.541 --> 00:03:42.995
Hoe zou ik dan ooit
de wereld rond kunnen lezen?

NOTE Paragraph

00:03:43.777 --> 00:03:45.634
Ik moest wel om hulp gaan vragen.

00:03:45.658 --> 00:03:49.157
Dus in oktober 2011 begon ik mijn blog,

00:03:49.181 --> 00:03:50.952
ayearofreadingtheworld.com,

00:03:50.976 --> 00:03:53.461
waarin ik online een korte oproep deed.

00:03:53.863 --> 00:03:55.092
Ik legde uit wie ik was,

00:03:55.116 --> 00:03:57.124
wat voor eenzijdige leeservaring ik had

00:03:57.148 --> 00:03:59.185
en ik vroeg aan iedereen die dat wilde

00:03:59.215 --> 00:04:01.594
een bericht achter te laten met suggesties

00:04:01.618 --> 00:04:03.302
voor boeken die ik kon lezen.

00:04:03.913 --> 00:04:07.986
Ik had geen idee of er ook maar iemand
geïnteresseerd zou zijn,

00:04:08.010 --> 00:04:11.124
maar binnen enkele uren
nadat ik dat bericht had geplaatst,

00:04:11.148 --> 00:04:13.584
kwamen er al reacties binnen.

00:04:13.608 --> 00:04:16.106
Om te beginnen van vrienden en collega's.

00:04:16.466 --> 00:04:18.017
Toen van vrienden van vrienden.

00:04:18.383 --> 00:04:20.660
En vrij snel daarna, van onbekenden.

NOTE Paragraph

00:04:21.399 --> 00:04:24.201
Vier dagen nadat ik
het bericht online had gezet

00:04:24.225 --> 00:04:27.956
kreeg ik een reactie van een vrouw.
Rafidah, uit Kuala Lumpur.

00:04:28.292 --> 00:04:30.967
Ze zei dat mijn project
haar heel leuk leek

00:04:30.991 --> 00:04:33.890
en vroeg of ze bij een lokale winkel
met Engelstalige boeken

00:04:33.914 --> 00:04:37.204
mijn Maleisische boek mocht uitzoeken
en het naar me toesturen?

00:04:37.912 --> 00:04:39.665
Ik nam het aanbod enthousiast aan

00:04:39.689 --> 00:04:41.191
en een paar weken later

00:04:41.215 --> 00:04:45.763
kreeg ik een pakketje met niet één,
maar twee boeken --

00:04:47.263 --> 00:04:49.681
Rafidahs keuze uit Maleisië

00:04:50.908 --> 00:04:54.791
en een boek uit Singapore,
dat zij ook voor me had uitgezocht.

00:04:56.428 --> 00:04:58.559
Ik was destijds verbaasd

00:04:58.579 --> 00:05:02.465
dat een wildvreemde,
meer dan 9.500 km verderop,

00:05:02.489 --> 00:05:04.414
zoveel moeite deed voor iemand

00:05:04.438 --> 00:05:06.497
die ze waarschijnlijk nooit zou ontmoeten.

NOTE Paragraph

00:05:07.100 --> 00:05:10.751
Maar Rafidahs vriendelijke gebaar
bleek kenmerkend te zijn voor dat jaar.

00:05:11.240 --> 00:05:14.530
Steeds opnieuw deden mensen moeite
om mij te helpen.

00:05:15.226 --> 00:05:17.835
Sommigen verrichtten speurwerk voor me.

00:05:17.859 --> 00:05:20.786
Anderen gingen tijdens
hun vakanties en zakenreizen

00:05:20.806 --> 00:05:22.952
speciaal voor mij naar een boekhandel.

00:05:23.526 --> 00:05:26.762
Het blijkt dat als je
rond de wereld wilt lezen,

00:05:26.786 --> 00:05:29.971
en deze met een open blik
tegemoet treedt,

00:05:29.991 --> 00:05:32.141
dat de wereld jou dan helpt.

00:05:32.997 --> 00:05:37.863
In landen waar weinig of geen
Engelstalige literatuur te koop is,

00:05:37.887 --> 00:05:39.970
gingen mensen zelfs nog verder.

NOTE Paragraph

00:05:40.689 --> 00:05:43.901
De herkomst van mijn boeken
was vaak verrassend.

00:05:44.536 --> 00:05:48.235
Mijn Panamese boek bijvoorbeeld,
kreeg ik na een gesprek

00:05:48.255 --> 00:05:50.618
op Twitter met het Panamakanaal.

00:05:51.497 --> 00:05:55.007
Ja, het Panamakanaal
heeft een Twitteraccount.

00:05:55.731 --> 00:05:58.105
Ik zond er een bericht
over mijn project naartoe

00:05:58.129 --> 00:06:01.508
en kreeg de suggestie
op zoek te gaan naar het werk

00:06:01.532 --> 00:06:04.111
van de Panamese auteur Juan David Morgan.

00:06:04.898 --> 00:06:07.468
Ik vond Morgans website
en stuurde hem een bericht.

00:06:07.492 --> 00:06:09.924
Ik vroeg of een van zijn
Spaanstalige romans

00:06:09.948 --> 00:06:11.938
vertaald was in het Engels.

00:06:12.432 --> 00:06:14.863
Hij zei dat er geen vertaling
was uitgegeven,

00:06:14.887 --> 00:06:17.427
maar dat hij wel een
ongepubliceerde vertaling had

00:06:17.457 --> 00:06:19.325
van zijn roman 'Het gouden paard'.

00:06:19.887 --> 00:06:21.357
Hij mailde die naar me,

00:06:21.377 --> 00:06:24.277
waardoor ik als een van de eerste mensen

00:06:24.307 --> 00:06:26.351
dat boek in het Engels kon lezen.

NOTE Paragraph

00:06:26.929 --> 00:06:29.579
Morgan was trouwens
zeker niet de enige schrijver

00:06:29.603 --> 00:06:31.593
die zijn werk zo met mij deelde.

00:06:32.015 --> 00:06:33.777
Van Zweden tot Palau,

00:06:33.801 --> 00:06:37.792
stuurden schrijvers en vertalers
mij zelf-gepubliceerde boeken

00:06:37.816 --> 00:06:39.546
en ongepubliceerde manuscripten

00:06:39.570 --> 00:06:42.450
die niet waren opgemerkt
door de Engelstalige uitgevers

00:06:42.474 --> 00:06:44.646
of die niet langer verkrijgbaar waren.

00:06:44.656 --> 00:06:49.228
Dit gunde mij een blik
in enkele bijzondere fantasiewerelden.

00:06:50.008 --> 00:06:51.159
Ik las bijvoorbeeld

00:06:51.183 --> 00:06:55.773
over de Zuid-Afrikaanse koning
Ngungunhane, die het verzet

00:06:55.797 --> 00:06:58.459
tegen de Portugezen leidde in de 19e eeuw.

00:06:59.113 --> 00:07:01.884
Over huwelijksrituelen
in een afgelegen dorp

00:07:01.908 --> 00:07:04.906
aan de kust van de Kaspische Zee
in Turkmenistan.

00:07:06.524 --> 00:07:10.133
Ik ontdekte de Bridget Jones van Koeweit.

NOTE Paragraph

00:07:10.450 --> 00:07:12.450
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:07:13.301 --> 00:07:17.247
En ik las over een orgie
in een boom in Angola.

NOTE Paragraph

00:07:20.870 --> 00:07:23.022
Maar misschien
het meest bijzondere voorbeeld

00:07:23.046 --> 00:07:25.450
van hoe ver mensen gingen
om mij hulp te bieden

00:07:25.474 --> 00:07:27.101
bij het rond de wereld lezen,

00:07:27.125 --> 00:07:29.574
kwam aan het einde van mijn tocht,

00:07:29.598 --> 00:07:33.432
toen ik op zoek was naar een boek
uit het hele kleine, Portugeestalige

00:07:33.456 --> 00:07:36.723
Afrikaanse eilandenrijk
São Tomé en Príncipe.

00:07:37.364 --> 00:07:40.627
Na maandenlang alles gedaan te hebben

00:07:40.647 --> 00:07:44.376
om een boek van dit land te vinden
dat vertaald was in het Engels,

00:07:44.400 --> 00:07:46.642
leek mijn allerlaatste mogelijkheid

00:07:46.666 --> 00:07:49.873
om te proberen iets speciaal voor mij
te laten vertalen.

00:07:50.404 --> 00:07:51.905
Ik had sterke twijfels

00:07:51.929 --> 00:07:54.325
of iemand dat zou willen doen --

00:07:54.349 --> 00:07:56.848
of iemand zijn tijd
aan zoiets zou willen besteden.

00:07:57.525 --> 00:08:01.788
Maar minder dan een week nadat ik
een oproep op Twitter en Facebook

00:08:01.812 --> 00:08:03.766
had geplaatst voor Portugeestaligen,

00:08:03.790 --> 00:08:07.361
had ik reacties van meer mensen
dan er aan het project konden meedoen,

00:08:07.385 --> 00:08:11.743
inclusief Margaret Jull Costa,
vooraanstaand in haar vakgebied --

00:08:11.767 --> 00:08:17.068
ze heeft het werk van Nobelprijswinnaar
José Saramago vertaald.

00:08:18.443 --> 00:08:20.378
Toen ik negen vrijwilligers had,

00:08:20.402 --> 00:08:22.990
vond ik een boek
van een Santomese schrijver

00:08:23.014 --> 00:08:25.524
waarvan ik online
genoeg exemplaren kon kopen.

00:08:25.548 --> 00:08:26.702
Dit is er één van.

00:08:27.268 --> 00:08:30.832
Ik stuurde alle vrijwilligers
een exemplaar toe.

00:08:30.856 --> 00:08:34.030
Iedereen nam een paar korte verhalen
voor zijn rekening,

00:08:34.054 --> 00:08:37.681
iedereen hield zich aan zijn woord,
stuurde de vertalingen terug

00:08:37.705 --> 00:08:41.494
en binnen zes weken
kon ik het complete boek lezen.

NOTE Paragraph

00:08:42.422 --> 00:08:46.884
Het was toen, net als zo vaak
tijdens mijn jaar rond de wereld lezen,

00:08:46.908 --> 00:08:50.993
dat mijn gebrek aan kennis
en mijn openheid over mijn beperkingen

00:08:51.017 --> 00:08:53.158
werden omgezet in een enorme kans.

00:08:53.935 --> 00:08:56.122
In het geval van São Tomé en Príncipe

00:08:56.146 --> 00:08:58.266
omvatte die kans niet alleen

00:08:58.286 --> 00:09:02.191
iets nieuws leren
en nieuwe verhalen ontdekken,

00:09:02.215 --> 00:09:05.161
maar ook het samenbrengen
van een groep mensen

00:09:05.185 --> 00:09:08.414
en het mogelijk maken
van een gezamenlijke creatieve klus.

00:09:08.901 --> 00:09:12.801
Mijn zwakke punt was de kracht
van het project geworden.

NOTE Paragraph

00:09:13.929 --> 00:09:17.485
De boeken die ik dat jaar heb gelezen
hebben echt mijn ogen geopend.

00:09:17.509 --> 00:09:19.696
Zoals iedereen
die van lezen houdt wel weet,

00:09:19.720 --> 00:09:23.500
hebben boeken de buitengewone kracht
om je mee te voeren

00:09:23.524 --> 00:09:25.668
in de gedachten van iemand anders

00:09:25.692 --> 00:09:27.534
zodat je, voor even tenminste,

00:09:27.558 --> 00:09:29.783
de wereld door andere ogen ziet.

00:09:30.390 --> 00:09:32.853
Dat kan ongemakkelijk voelen,

00:09:32.877 --> 00:09:34.649
vooral als je een boek leest

00:09:34.673 --> 00:09:38.097
uit een cultuur met waarden
die sterk verschillen van de jouwe.

00:09:38.601 --> 00:09:40.750
Maar het kan ook groot inzicht bieden.

00:09:41.402 --> 00:09:45.316
Het worstelen met onbekende ideëen
kan onze gedachten verhelderen.

00:09:45.742 --> 00:09:47.909
Het kan ook blinde vlekken blootleggen

00:09:47.933 --> 00:09:50.575
met betrekking tot hoe je de wereld zag.

NOTE Paragraph

00:09:51.072 --> 00:09:53.954
Toen ik terugkeek naar
veel van de Engelstalige literatuur

00:09:53.978 --> 00:09:55.664
waar ik mee opgroeide bijvoorbeeld,

00:09:55.688 --> 00:09:58.725
zag ik in hoe beperkt het meeste ervan was

00:09:58.749 --> 00:10:01.561
vergeleken bij de rijkdom
die de wereld te bieden heeft.

00:10:02.886 --> 00:10:05.048
En in de loop van de tijd

00:10:05.072 --> 00:10:07.538
gebeurde er nog iets.

00:10:08.150 --> 00:10:09.371
Stukje bij beetje

00:10:09.391 --> 00:10:13.610
veranderde die lange lijst met landen
waar ik het jaar mee begonnen was,

00:10:13.634 --> 00:10:17.993
van een droge, feitelijke lijst
met plaatsnamen

00:10:18.017 --> 00:10:20.698
in authentieke, levende eenheden.

NOTE Paragraph

00:10:21.475 --> 00:10:24.198
Ik wil natuurlijk niet suggereren
dat het mogelijk is

00:10:24.222 --> 00:10:28.428
een volledig beeld van een land te krijgen
door één boek te lezen.

00:10:29.010 --> 00:10:32.819
Maar alles bij elkaar opgeteld
stelden de verhalen die ik dat jaar las,

00:10:32.839 --> 00:10:35.683
me meer open dan ooit

00:10:35.707 --> 00:10:41.781
voor de rijkdom, diversiteit en complexiteit
van onze bijzondere aardbol.

00:10:42.654 --> 00:10:44.647
Alsof de verhalen van de wereld

00:10:44.671 --> 00:10:48.571
en de mensen die mij zo hadden geholpen,
waardoor ik ze kon lezen,

00:10:48.595 --> 00:10:50.660
deze werkelijker hadden gemaakt.

00:10:52.086 --> 00:10:54.621
Als ik nu naar mijn boekenkast kijk,

00:10:54.645 --> 00:10:57.770
of de werken op mijn e-reader bekijk,

00:10:57.794 --> 00:10:59.909
vertellen ze een heel ander verhaal.

00:11:00.649 --> 00:11:03.995
Het verhaal van de kracht
die boeken hebben om ons te verbinden

00:11:04.019 --> 00:11:08.764
over politieke, geografische, culturele,
sociale en religieuze grenzen heen.

00:11:09.422 --> 00:11:13.564
Het vertelt hoe mensen de potentie
hebben om samen te werken.

NOTE Paragraph

00:11:14.320 --> 00:11:15.662
En het toont

00:11:15.686 --> 00:11:18.493
in welk een bijzondere tijd we leven.

00:11:19.073 --> 00:11:22.250
Dankzij internet is het nu
eenvoudiger dan ooit tevoren

00:11:22.274 --> 00:11:26.703
om als vreemdeling een verhaal,
een wereldbeeld, een boek te delen

00:11:26.727 --> 00:11:30.980
met iemand die je misschien nooit ontmoet,
aan de andere kant van de wereld.

00:11:31.595 --> 00:11:34.693
Het is hopelijk een verhaal
dat ik nog vele jaren zal lezen.

00:11:35.074 --> 00:11:37.923
En ik hoop dat veel mensen gaan meedoen.

00:11:37.947 --> 00:11:39.701
Als iedereen veelzijdiger leest,

00:11:39.721 --> 00:11:43.006
worden uitgevers gestimuleerd
om meer boeken te vertalen,

00:11:43.026 --> 00:11:45.215
en daar worden we allemaal rijker van.

NOTE Paragraph

00:11:45.713 --> 00:11:46.870
Dank je wel.

NOTE Paragraph

00:11:46.894 --> 00:11:49.818
(Applaus)