1
00:00:01,000 --> 00:00:03,903
Er wordt vaak gezegd
dat je veel over mensen kan leren

2
00:00:03,927 --> 00:00:06,422
door te kijken naar hun boekenkast.

3
00:00:07,559 --> 00:00:09,666
Wat zegt mijn boekenkast over mij?

4
00:00:10,402 --> 00:00:14,086
Toen ik mezelf een paar jaar geleden
die vraag stelde,

5
00:00:14,110 --> 00:00:16,411
ontdekte ik iets zorgwekkends.

6
00:00:17,131 --> 00:00:20,135
Ik vond mezelf altijd
een behoorlijk ontwikkeld

7
00:00:20,159 --> 00:00:22,584
en kosmopolitisch type.

8
00:00:22,608 --> 00:00:25,844
Maar mijn boekenkast
liet iets heel anders zien.

9
00:00:26,439 --> 00:00:28,091
Bijna al mijn boeken

10
00:00:28,115 --> 00:00:30,974
waren geschreven door Britse
of Amerikaanse auteurs,

11
00:00:30,998 --> 00:00:33,534
er stond bijna geen enkel
vertaald boek tussen.

12
00:00:34,327 --> 00:00:38,177
Het ontdekken van deze enorme
culturele blinde vlek in wat ik las

13
00:00:38,201 --> 00:00:40,002
was een behoorlijke schok.

14
00:00:40,026 --> 00:00:43,519
En toen ik erover nadacht,
vond ik het eigenlijk heel jammer.

15
00:00:43,543 --> 00:00:46,915
Ik wist dat er waarschijnlijk
heel veel geweldige verhalen waren

16
00:00:46,939 --> 00:00:50,316
van schrijvers die in andere talen
dan het Engels werkten.

17
00:00:50,340 --> 00:00:53,642
Ik vond het zo zonde dat ik,
vanwege mijn leesgewoonten,

18
00:00:53,666 --> 00:00:56,023
die boeken nooit zou leren kennen.

19
00:00:56,435 --> 00:00:58,885
Dus ik besloot om mezelf

20
00:00:58,905 --> 00:01:01,943
een intensieve cursus
mondiaal lezen voor te schrijven.

21
00:01:02,602 --> 00:01:06,340
2012 zou een heel internationaal
jaar worden voor Groot-Brittanië:

22
00:01:06,364 --> 00:01:08,436
de Olympische Spelen waren in Londen.

23
00:01:08,460 --> 00:01:11,982
Dus ik besloot dat dat
mijn tijdsbestek zou zijn,

24
00:01:12,006 --> 00:01:15,213
waarin ik een roman,
een verhalenbundel

25
00:01:15,237 --> 00:01:19,554
of een memoire zou lezen
uit ieder land van de wereld.

26
00:01:20,771 --> 00:01:22,104
En dat heb ik gedaan.

27
00:01:22,128 --> 00:01:23,755
Het was heel leuk,

28
00:01:23,779 --> 00:01:25,675
ik heb opvallende dingen geleerd

29
00:01:25,699 --> 00:01:27,814
en fantastische contacten gelegd,

30
00:01:27,838 --> 00:01:29,707
die ik hier met jullie wil delen.

31
00:01:30,088 --> 00:01:33,286
Maar het begon met een paar
praktische problemen.

32
00:01:33,849 --> 00:01:38,516
Eerst bepaalde ik welke van de talloze
lijsten met landen in de wereld

33
00:01:38,540 --> 00:01:40,746
ik voor mijn project zou kiezen,

34
00:01:40,770 --> 00:01:43,920
en besloot om de lijst van de VN te nemen,

35
00:01:43,944 --> 00:01:45,167
plus Taiwan,

36
00:01:45,191 --> 00:01:48,547
wat leidde tot een totaal van 196 landen.

37
00:01:49,143 --> 00:01:52,358
Toen verzon ik een manier
om ongeveer vier boeken per week

38
00:01:52,378 --> 00:01:54,922
te kunnen lezen én erover bloggen

39
00:01:54,932 --> 00:01:57,097
naast mijn fulltime baan.

40
00:01:57,491 --> 00:02:01,385
Vervolgens zag ik onder ogen dat ik
misschien niet eens van ieder land

41
00:02:01,405 --> 00:02:03,947
een boek in het Engels zou kunnen krijgen.

42
00:02:04,546 --> 00:02:09,081
Slechts zo'n 4,5 procent van de literatuur
jaarlijks gepubliceerd in het VK,

43
00:02:09,101 --> 00:02:10,966
zijn vertalingen,

44
00:02:10,990 --> 00:02:14,826
en dat percentage is ongeveer hetzelfde
in andere Engelstalige landen.

45
00:02:14,846 --> 00:02:16,937
De proportie van vertaalde boeken

46
00:02:16,957 --> 00:02:20,409
uitgegeven in veel andere landen,
is echter veel hoger.

47
00:02:21,101 --> 00:02:24,233
4,5 procent is om te beginnen
al niet veel,

48
00:02:24,253 --> 00:02:26,268
maar wat dat cijfer niet laat zien

49
00:02:26,292 --> 00:02:28,965
is dat veel van die boeken
afkomstig zijn uit landen

50
00:02:28,989 --> 00:02:31,163
met sterke uitgeversnetwerken

51
00:02:31,187 --> 00:02:34,388
en talloze vakmensen
die klaarstaan om die boeken

52
00:02:34,408 --> 00:02:37,338
aan Engelstalige uitgeverijen te verkopen.

53
00:02:37,711 --> 00:02:41,947
Er worden bijvoorbeeld jaarlijks
ruim 100 Franstalige boeken

54
00:02:41,967 --> 00:02:44,210
vertaald en uitgegeven in het VK,

55
00:02:44,234 --> 00:02:48,647
maar de meeste daarvan komen
uit landen als Frankrijk en Zwitserland.

56
00:02:49,107 --> 00:02:51,689
Franstalig Afrika echter,

57
00:02:51,719 --> 00:02:53,621
komt bijna nooit aan bod.

58
00:02:54,284 --> 00:02:57,607
Al met al is van behoorlijk wat landen

59
00:02:57,631 --> 00:03:00,696
misschien weinig of geen literatuur

60
00:03:00,716 --> 00:03:02,439
in het Engels te koop.

61
00:03:03,074 --> 00:03:05,914
Hun boeken blijven onzichtbaar voor hen

62
00:03:05,934 --> 00:03:09,092
die enkel in 's werelds
meest gepubliceerde taal lezen.

63
00:03:10,002 --> 00:03:11,820
Maar de allergrootste uitdaging

64
00:03:11,844 --> 00:03:13,614
van het rond de wereld lezen was,

65
00:03:13,638 --> 00:03:16,772
dat ik niet wist waar ik moest beginnen.

66
00:03:17,201 --> 00:03:22,249
Mijn hele leven had ik bijna alleen
Britse en Amerikaanse boeken gelezen

67
00:03:22,256 --> 00:03:26,225
en ik had geen idee hoe ik aan verhalen
uit de rest van de wereld kon komen

68
00:03:26,235 --> 00:03:28,580
en hoe ik eruit moest kiezen.

69
00:03:28,604 --> 00:03:31,989
Ik zou niet weten hoe ik
aan een verhaal uit Swaziland kon komen.

70
00:03:32,013 --> 00:03:34,648
Ik kende geen enkel goed boek uit Namibië.

71
00:03:35,125 --> 00:03:36,718
Ik kon er niet omheen --

72
00:03:36,742 --> 00:03:40,065
ik was een achterlijke literaire xenofoob.

73
00:03:40,541 --> 00:03:42,995
Hoe zou ik dan ooit
de wereld rond kunnen lezen?

74
00:03:43,777 --> 00:03:45,634
Ik moest wel om hulp gaan vragen.

75
00:03:45,658 --> 00:03:49,157
Dus in oktober 2011 begon ik mijn blog,

76
00:03:49,181 --> 00:03:50,952
ayearofreadingtheworld.com,

77
00:03:50,976 --> 00:03:53,461
waarin ik online een korte oproep deed.

78
00:03:53,863 --> 00:03:55,092
Ik legde uit wie ik was,

79
00:03:55,116 --> 00:03:57,124
wat voor eenzijdige leeservaring ik had

80
00:03:57,148 --> 00:03:59,185
en ik vroeg aan iedereen die dat wilde

81
00:03:59,215 --> 00:04:01,594
een bericht achter te laten met suggesties

82
00:04:01,618 --> 00:04:03,302
voor boeken die ik kon lezen.

83
00:04:03,913 --> 00:04:07,986
Ik had geen idee of er ook maar iemand
geïnteresseerd zou zijn,

84
00:04:08,010 --> 00:04:11,124
maar binnen enkele uren
nadat ik dat bericht had geplaatst,

85
00:04:11,148 --> 00:04:13,584
kwamen er al reacties binnen.

86
00:04:13,608 --> 00:04:16,106
Om te beginnen van vrienden en collega's.

87
00:04:16,466 --> 00:04:18,017
Toen van vrienden van vrienden.

88
00:04:18,383 --> 00:04:20,660
En vrij snel daarna, van onbekenden.

89
00:04:21,399 --> 00:04:24,201
Vier dagen nadat ik
het bericht online had gezet

90
00:04:24,225 --> 00:04:27,956
kreeg ik een reactie van een vrouw.
Rafidah, uit Kuala Lumpur.

91
00:04:28,292 --> 00:04:30,967
Ze zei dat mijn project
haar heel leuk leek

92
00:04:30,991 --> 00:04:33,890
en vroeg of ze bij een lokale winkel
met Engelstalige boeken

93
00:04:33,914 --> 00:04:37,204
mijn Maleisische boek mocht uitzoeken
en het naar me toesturen?

94
00:04:37,912 --> 00:04:39,665
Ik nam het aanbod enthousiast aan

95
00:04:39,689 --> 00:04:41,191
en een paar weken later

96
00:04:41,215 --> 00:04:45,763
kreeg ik een pakketje met niet één,
maar twee boeken --

97
00:04:47,263 --> 00:04:49,681
Rafidahs keuze uit Maleisië

98
00:04:50,908 --> 00:04:54,791
en een boek uit Singapore,
dat zij ook voor me had uitgezocht.

99
00:04:56,428 --> 00:04:58,559
Ik was destijds verbaasd

100
00:04:58,579 --> 00:05:02,465
dat een wildvreemde,
meer dan 9.500 km verderop,

101
00:05:02,489 --> 00:05:04,414
zoveel moeite deed voor iemand

102
00:05:04,438 --> 00:05:06,497
die ze waarschijnlijk nooit zou ontmoeten.

103
00:05:07,100 --> 00:05:10,751
Maar Rafidahs vriendelijke gebaar
bleek kenmerkend te zijn voor dat jaar.

104
00:05:11,240 --> 00:05:14,530
Steeds opnieuw deden mensen moeite
om mij te helpen.

105
00:05:15,226 --> 00:05:17,835
Sommigen verrichtten speurwerk voor me.

106
00:05:17,859 --> 00:05:20,786
Anderen gingen tijdens
hun vakanties en zakenreizen

107
00:05:20,806 --> 00:05:22,952
speciaal voor mij naar een boekhandel.

108
00:05:23,526 --> 00:05:26,762
Het blijkt dat als je
rond de wereld wilt lezen,

109
00:05:26,786 --> 00:05:29,971
en deze met een open blik
tegemoet treedt,

110
00:05:29,991 --> 00:05:32,141
dat de wereld jou dan helpt.

111
00:05:32,997 --> 00:05:37,863
In landen waar weinig of geen
Engelstalige literatuur te koop is,

112
00:05:37,887 --> 00:05:39,970
gingen mensen zelfs nog verder.

113
00:05:40,689 --> 00:05:43,901
De herkomst van mijn boeken
was vaak verrassend.

114
00:05:44,536 --> 00:05:48,235
Mijn Panamese boek bijvoorbeeld,
kreeg ik na een gesprek

115
00:05:48,255 --> 00:05:50,618
op Twitter met het Panamakanaal.

116
00:05:51,497 --> 00:05:55,007
Ja, het Panamakanaal
heeft een Twitteraccount.

117
00:05:55,731 --> 00:05:58,105
Ik zond er een bericht
over mijn project naartoe

118
00:05:58,129 --> 00:06:01,508
en kreeg de suggestie
op zoek te gaan naar het werk

119
00:06:01,532 --> 00:06:04,111
van de Panamese auteur Juan David Morgan.

120
00:06:04,898 --> 00:06:07,468
Ik vond Morgans website
en stuurde hem een bericht.

121
00:06:07,492 --> 00:06:09,924
Ik vroeg of een van zijn
Spaanstalige romans

122
00:06:09,948 --> 00:06:11,938
vertaald was in het Engels.

123
00:06:12,432 --> 00:06:14,863
Hij zei dat er geen vertaling
was uitgegeven,

124
00:06:14,887 --> 00:06:17,427
maar dat hij wel een
ongepubliceerde vertaling had

125
00:06:17,457 --> 00:06:19,325
van zijn roman 'Het gouden paard'.

126
00:06:19,887 --> 00:06:21,357
Hij mailde die naar me,

127
00:06:21,377 --> 00:06:24,277
waardoor ik als een van de eerste mensen

128
00:06:24,307 --> 00:06:26,351
dat boek in het Engels kon lezen.

129
00:06:26,929 --> 00:06:29,579
Morgan was trouwens
zeker niet de enige schrijver

130
00:06:29,603 --> 00:06:31,593
die zijn werk zo met mij deelde.

131
00:06:32,015 --> 00:06:33,777
Van Zweden tot Palau,

132
00:06:33,801 --> 00:06:37,792
stuurden schrijvers en vertalers
mij zelf-gepubliceerde boeken

133
00:06:37,816 --> 00:06:39,546
en ongepubliceerde manuscripten

134
00:06:39,570 --> 00:06:42,450
die niet waren opgemerkt
door de Engelstalige uitgevers

135
00:06:42,474 --> 00:06:44,646
of die niet langer verkrijgbaar waren.

136
00:06:44,656 --> 00:06:49,228
Dit gunde mij een blik
in enkele bijzondere fantasiewerelden.

137
00:06:50,008 --> 00:06:51,159
Ik las bijvoorbeeld

138
00:06:51,183 --> 00:06:55,773
over de Zuid-Afrikaanse koning
Ngungunhane, die het verzet

139
00:06:55,797 --> 00:06:58,459
tegen de Portugezen leidde in de 19e eeuw.

140
00:06:59,113 --> 00:07:01,884
Over huwelijksrituelen
in een afgelegen dorp

141
00:07:01,908 --> 00:07:04,906
aan de kust van de Kaspische Zee
in Turkmenistan.

142
00:07:06,524 --> 00:07:10,133
Ik ontdekte de Bridget Jones van Koeweit.

143
00:07:10,450 --> 00:07:12,450
(Gelach)

144
00:07:13,301 --> 00:07:17,247
En ik las over een orgie
in een boom in Angola.

145
00:07:20,870 --> 00:07:23,022
Maar misschien
het meest bijzondere voorbeeld

146
00:07:23,046 --> 00:07:25,450
van hoe ver mensen gingen
om mij hulp te bieden

147
00:07:25,474 --> 00:07:27,101
bij het rond de wereld lezen,

148
00:07:27,125 --> 00:07:29,574
kwam aan het einde van mijn tocht,

149
00:07:29,598 --> 00:07:33,432
toen ik op zoek was naar een boek
uit het hele kleine, Portugeestalige

150
00:07:33,456 --> 00:07:36,723
Afrikaanse eilandenrijk
São Tomé en Príncipe.

151
00:07:37,364 --> 00:07:40,627
Na maandenlang alles gedaan te hebben

152
00:07:40,647 --> 00:07:44,376
om een boek van dit land te vinden
dat vertaald was in het Engels,

153
00:07:44,400 --> 00:07:46,642
leek mijn allerlaatste mogelijkheid

154
00:07:46,666 --> 00:07:49,873
om te proberen iets speciaal voor mij
te laten vertalen.

155
00:07:50,404 --> 00:07:51,905
Ik had sterke twijfels

156
00:07:51,929 --> 00:07:54,325
of iemand dat zou willen doen --

157
00:07:54,349 --> 00:07:56,848
of iemand zijn tijd
aan zoiets zou willen besteden.

158
00:07:57,525 --> 00:08:01,788
Maar minder dan een week nadat ik
een oproep op Twitter en Facebook

159
00:08:01,812 --> 00:08:03,766
had geplaatst voor Portugeestaligen,

160
00:08:03,790 --> 00:08:07,361
had ik reacties van meer mensen
dan er aan het project konden meedoen,

161
00:08:07,385 --> 00:08:11,743
inclusief Margaret Jull Costa,
vooraanstaand in haar vakgebied --

162
00:08:11,767 --> 00:08:17,068
ze heeft het werk van Nobelprijswinnaar
José Saramago vertaald.

163
00:08:18,443 --> 00:08:20,378
Toen ik negen vrijwilligers had,

164
00:08:20,402 --> 00:08:22,990
vond ik een boek
van een Santomese schrijver

165
00:08:23,014 --> 00:08:25,524
waarvan ik online
genoeg exemplaren kon kopen.

166
00:08:25,548 --> 00:08:26,702
Dit is er één van.

167
00:08:27,268 --> 00:08:30,832
Ik stuurde alle vrijwilligers
een exemplaar toe.

168
00:08:30,856 --> 00:08:34,030
Iedereen nam een paar korte verhalen
voor zijn rekening,

169
00:08:34,054 --> 00:08:37,681
iedereen hield zich aan zijn woord,
stuurde de vertalingen terug

170
00:08:37,705 --> 00:08:41,494
en binnen zes weken
kon ik het complete boek lezen.

171
00:08:42,422 --> 00:08:46,884
Het was toen, net als zo vaak
tijdens mijn jaar rond de wereld lezen,

172
00:08:46,908 --> 00:08:50,993
dat mijn gebrek aan kennis
en mijn openheid over mijn beperkingen

173
00:08:51,017 --> 00:08:53,158
werden omgezet in een enorme kans.

174
00:08:53,935 --> 00:08:56,122
In het geval van São Tomé en Príncipe

175
00:08:56,146 --> 00:08:58,266
omvatte die kans niet alleen

176
00:08:58,286 --> 00:09:02,191
iets nieuws leren
en nieuwe verhalen ontdekken,

177
00:09:02,215 --> 00:09:05,161
maar ook het samenbrengen
van een groep mensen

178
00:09:05,185 --> 00:09:08,414
en het mogelijk maken
van een gezamenlijke creatieve klus.

179
00:09:08,901 --> 00:09:12,801
Mijn zwakke punt was de kracht
van het project geworden.

180
00:09:13,929 --> 00:09:17,485
De boeken die ik dat jaar heb gelezen
hebben echt mijn ogen geopend.

181
00:09:17,509 --> 00:09:19,696
Zoals iedereen
die van lezen houdt wel weet,

182
00:09:19,720 --> 00:09:23,500
hebben boeken de buitengewone kracht
om je mee te voeren

183
00:09:23,524 --> 00:09:25,668
in de gedachten van iemand anders

184
00:09:25,692 --> 00:09:27,534
zodat je, voor even tenminste,

185
00:09:27,558 --> 00:09:29,783
de wereld door andere ogen ziet.

186
00:09:30,390 --> 00:09:32,853
Dat kan ongemakkelijk voelen,

187
00:09:32,877 --> 00:09:34,649
vooral als je een boek leest

188
00:09:34,673 --> 00:09:38,097
uit een cultuur met waarden
die sterk verschillen van de jouwe.

189
00:09:38,601 --> 00:09:40,750
Maar het kan ook groot inzicht bieden.

190
00:09:41,402 --> 00:09:45,316
Het worstelen met onbekende ideëen
kan onze gedachten verhelderen.

191
00:09:45,742 --> 00:09:47,909
Het kan ook blinde vlekken blootleggen

192
00:09:47,933 --> 00:09:50,575
met betrekking tot hoe je de wereld zag.

193
00:09:51,072 --> 00:09:53,954
Toen ik terugkeek naar
veel van de Engelstalige literatuur

194
00:09:53,978 --> 00:09:55,664
waar ik mee opgroeide bijvoorbeeld,

195
00:09:55,688 --> 00:09:58,725
zag ik in hoe beperkt het meeste ervan was

196
00:09:58,749 --> 00:10:01,561
vergeleken bij de rijkdom
die de wereld te bieden heeft.

197
00:10:02,886 --> 00:10:05,048
En in de loop van de tijd

198
00:10:05,072 --> 00:10:07,538
gebeurde er nog iets.

199
00:10:08,150 --> 00:10:09,371
Stukje bij beetje

200
00:10:09,391 --> 00:10:13,610
veranderde die lange lijst met landen
waar ik het jaar mee begonnen was,

201
00:10:13,634 --> 00:10:17,993
van een droge, feitelijke lijst
met plaatsnamen

202
00:10:18,017 --> 00:10:20,698
in authentieke, levende eenheden.

203
00:10:21,475 --> 00:10:24,198
Ik wil natuurlijk niet suggereren
dat het mogelijk is

204
00:10:24,222 --> 00:10:28,428
een volledig beeld van een land te krijgen
door één boek te lezen.

205
00:10:29,010 --> 00:10:32,819
Maar alles bij elkaar opgeteld
stelden de verhalen die ik dat jaar las,

206
00:10:32,839 --> 00:10:35,683
me meer open dan ooit

207
00:10:35,707 --> 00:10:41,781
voor de rijkdom, diversiteit en complexiteit
van onze bijzondere aardbol.

208
00:10:42,654 --> 00:10:44,647
Alsof de verhalen van de wereld

209
00:10:44,671 --> 00:10:48,571
en de mensen die mij zo hadden geholpen,
waardoor ik ze kon lezen,

210
00:10:48,595 --> 00:10:50,660
deze werkelijker hadden gemaakt.

211
00:10:52,086 --> 00:10:54,621
Als ik nu naar mijn boekenkast kijk,

212
00:10:54,645 --> 00:10:57,770
of de werken op mijn e-reader bekijk,

213
00:10:57,794 --> 00:10:59,909
vertellen ze een heel ander verhaal.

214
00:11:00,649 --> 00:11:03,995
Het verhaal van de kracht
die boeken hebben om ons te verbinden

215
00:11:04,019 --> 00:11:08,764
over politieke, geografische, culturele,
sociale en religieuze grenzen heen.

216
00:11:09,422 --> 00:11:13,564
Het vertelt hoe mensen de potentie
hebben om samen te werken.

217
00:11:14,320 --> 00:11:15,662
En het toont

218
00:11:15,686 --> 00:11:18,493
in welk een bijzondere tijd we leven.

219
00:11:19,073 --> 00:11:22,250
Dankzij internet is het nu
eenvoudiger dan ooit tevoren

220
00:11:22,274 --> 00:11:26,703
om als vreemdeling een verhaal,
een wereldbeeld, een boek te delen

221
00:11:26,727 --> 00:11:30,980
met iemand die je misschien nooit ontmoet,
aan de andere kant van de wereld.

222
00:11:31,595 --> 00:11:34,693
Het is hopelijk een verhaal
dat ik nog vele jaren zal lezen.

223
00:11:35,074 --> 00:11:37,923
En ik hoop dat veel mensen gaan meedoen.

224
00:11:37,947 --> 00:11:39,701
Als iedereen veelzijdiger leest,

225
00:11:39,721 --> 00:11:43,006
worden uitgevers gestimuleerd
om meer boeken te vertalen,

226
00:11:43,026 --> 00:11:45,215
en daar worden we allemaal rijker van.

227
00:11:45,713 --> 00:11:46,870
Dank je wel.

228
00:11:46,894 --> 00:11:49,818
(Applaus)