0:00:00.000,0:00:12.482
¿Hablas español? Parlez-vous français?[br]你会说中文吗？

0:00:12.482,0:00:17.140
Eğer "sí", "oui" ya da "是的"[br]olarak cevapladıysanız ve

0:00:17.140,0:00:21.146
bu videoyu İngilizce dilinde izliyorsanız,[br]muhtemelen dünyadaki iki veya daha fazla

0:00:21.146,0:00:24.263
dil bilen kesimdensiniz. [br]Daha kolay yolculuk yapma ve

0:00:24.263,0:00:28.856
filmleri alt yazısız izlemenin yanı sıra,[br]iki veya daha fazla dil bilmek

0:00:28.856,0:00:31.731
beyninizin tek dil[br]bilen arkadaşlarınızın beyninden

0:00:31.731,0:00:34.815
daha farklı görünüp,[br]daha farklı çalıştığı anlamına gelir.

0:00:34.815,0:00:37.311
Peki bir dil bilmek gerçekten[br]ne anlama geliyor?

0:00:37.311,0:00:42.981
Dil becerisi tipik olarak iki aktif[br]bölümde, konuşma ve yazma,

0:00:42.981,0:00:47.102
ve iki pasif bölümde, dinleme [br]ve okuma, ölçülmektedir.

0:00:47.102,0:00:50.241
Dengeli bir çift dil bilen insan,[br]iki dilde de hemen hemen

0:00:50.241,0:00:53.955
eşit yeteneklere sahipken, dünyadaki[br]çift dil bilen insanların çoğu

0:00:53.955,0:00:56.874
dillerini farklı oranlarda biliyor

0:00:56.874,0:00:58.083
ve kullanıyorlar.

0:00:58.083,0:01:01.595
Durumlarına ve her bir dili nasıl [br]kazandıklarına bağlı olarak,

0:01:01.595,0:01:04.184
üç genel tipte sınıflandırabilirler.

0:01:04.184,0:01:07.175
Örneğin, Gabriella,

0:01:07.175,0:01:11.643
ailesi, o iki yaşındayken Peru'dan[br]ABD'ye göç etmiş.

0:01:11.643,0:01:15.054
Karma çift dil bilen bir insan olarak,

0:01:15.054,0:01:18.281
Gabriella iki dilsel kodu da [br]aynı anda geliştiriyor,

0:01:18.281,0:01:19.534
bir kavram setiyle,

0:01:19.534,0:01:21.996
etrafındaki dünyayı deneyimlerken,

0:01:21.996,0:01:25.812
hem İngilizce, hem de [br]İspanyolca öğreniyor.

0:01:25.812,0:01:29.363
Diğer yandan, genç erkek kardeşi,[br]eşgüdümsel bir çift dil bilen olabilir,

0:01:29.363,0:01:30.593
iki kavram setiyle çalışarak,

0:01:30.593,0:01:33.393
evde ve arkadaşlarıyla İspanyolca [br]konuşmaya devam ederken,

0:01:33.393,0:01:36.301
okulda İngilizce öğrenebilir.

0:01:36.301,0:01:41.504
Son olarak, Gabriella'nın ebeveynlerinin [br]ikinci dereceden çift dil bilen

0:01:41.504,0:01:44.973
olmaları muhtemel, onlar ikinci [br]dillerini, birinci dilin filtresinden

0:01:44.973,0:01:45.981
geçirerek öğreniyorlar.

0:01:45.981,0:01:50.294
Çift dil bilen insanların tüm[br]çeşitleri aksana ya da telafuza

0:01:50.294,0:01:53.811
bakılmaksızın bir dile tamamen [br]hâkim olabildikleri için,

0:01:53.811,0:01:56.345
fark normal bir gözlemci tarafından [br]kolay anlaşılamayabilir.

0:01:56.345,0:01:58.981
Ama beyin görüntüleme[br]teknolojisindeki son gelişmeler,

0:01:58.981,0:02:02.621
dil öğrenmenin belli yönlerinin [br]çift dil bilen bir beyni nasıl etkilediği

0:02:02.621,0:02:04.891
konusunda nörolinguistlere [br]bakış açısı sağladı.

0:02:04.891,0:02:09.595
Beynin sağ lobu duygusal ve sosyal[br]alanlarda daha aktifken,

0:02:09.595,0:02:13.813
sol lobunun mantıksal süreçlerde[br]daha baskın ve analitik olduğu

0:02:13.813,0:02:16.172
herkesçe bilinen bir gerçek;

0:02:16.172,0:02:19.013
fakat bu bir derecelendirme olayı,[br]kesin bir bölünme değil.

0:02:19.013,0:02:22.523
Fonksiyonların beynin farklı yarım[br]kürelerinde olma prensibi

0:02:22.523,0:02:24.582
yaşla beraber gelişirken,

0:02:24.582,0:02:29.606
dilin iki tip fonksiyonu da içermesi kritik [br]dönem hipotezini beraberinde getirdi.

0:02:29.606,0:02:31.161
Bu teoriye göre,

0:02:31.161,0:02:33.252
çocuklar daha kolay dil öğrenir,

0:02:33.252,0:02:35.161
çünkü gelişen beyinlerinin esnekliği

0:02:35.161,0:02:39.043
onların dil öğrenirken iki yarım[br]küreyi de kullanmalarına izin verir;

0:02:39.043,0:02:41.253
ama çoğu yetişkinde, dil[br]tek bir kürede yerleşmiştir,

0:02:41.253,0:02:44.512
genellikle sol yarım kürede.

0:02:44.512,0:02:48.943
Eğer bu doğruysa, çocuk yaştayken[br]dil öğrenmek size dilin sosyal ve duygusal

0:02:48.943,0:02:53.152
bağlamı konusunda daha bütünsel [br]bir kavrayış kazandırabilir.

0:02:53.152,0:02:55.853
Diğer taraftan,[br]son araştırmalar gösteriyor ki

0:02:55.853,0:02:58.372
yetişkinlikte ikinci dil öğrenen insanlar,

0:02:58.372,0:03:01.374
ikinci dillerini konuşarak[br]problemlerle yüzleştiklerinde,

0:03:01.374,0:03:04.635
kendi dillerini konuşurken olduklarından[br]daha az duygusal önyargı ve daha mantıklı

0:03:04.635,0:03:06.161
bir yaklaşım gösteriyorlar.

0:03:06.161,0:03:08.802
Ek dilleri ne zaman öğrendiğinizden [br]bağımsız olarak,

0:03:08.802,0:03:12.103
çok dil bilen birisi olmak beyninize[br]dikkate değer avantajlar sunar.

0:03:12.103,0:03:13.669
Bazıları gözle bile görülebilir,

0:03:13.669,0:03:16.986
beyninizin çoğu nöronunu [br]ve sinapsını barındıran

0:03:16.986,0:03:20.893
gri maddenin daha yoğun olması gibi ve[br]

0:03:20.893,0:03:23.862
ikinci dil konuşurken belli bölgelerde[br]daha fazla aktivite olması gibi.

0:03:23.862,0:03:28.531
Çift dil bilen bir beynin hayatı [br]boyunca yaptığı artan egzersizler,

0:03:28.531,0:03:31.475
aynı zamanda Alzheimer ve [br]bunama gibi hastalıkların

0:03:31.475,0:03:33.721
başlangıçlarını da[br]beş yıla kadar geciktirir.

0:03:33.721,0:03:36.644
Çift dil bilmenin kavramsal [br]yararlarının çoğu

0:03:36.644,0:03:38.114
şu an sezgisel görünebilir;

0:03:38.114,0:03:40.523
ama daha eski uzmanları şaşırtırlardı.

0:03:40.523,0:03:44.082
1960'lardan önce, çift dil bilmek,[br]çocukların iki dil arasında kalarak

0:03:44.082,0:03:47.843
çok fazla enerji harcamalarına sebep olup

0:03:47.843,0:03:51.561
gelişimlerini yavaşlattığı gerekçesiyle[br]bir engel olarak görülürdü

0:03:51.561,0:03:54.272
ve bu görüş kusurlu bir[br]çalışmaya dayanır.

0:03:54.272,0:03:56.684
Daha yeni bir çalışma gösterdi ki

0:03:56.684,0:03:59.122
çapraz-dil sınavlarında bazı [br]çift dil bilen bazı öğrenciler için

0:03:59.122,0:04:02.004
tepki verme süresi ve hatalar artıyor;[br]çalışma aynı zamanda şunu da gösterdi,

0:04:02.004,0:04:04.564
bir dilden diğerine geçerken [br]ihtiyaç duyulan efor ve dikkat,

0:04:04.564,0:04:08.142
dorsolateral prefrontal kortekste[br]daha çok aktiviteye neden oluyor

0:04:08.142,0:04:11.292
ve olanak dâhilinde güçlendiriyor.

0:04:11.292,0:04:15.074
Beynin bu kısmı, yönetim fonksiyonlarında,[br]problem çözerken, görevler arasında

0:04:15.074,0:04:19.752
geçiş yaparken ve alakasız bilgileri[br]ayıklarken odaklanmamızda

0:04:19.752,0:04:22.012
büyük bir rol oynar.

0:04:22.012,0:04:26.014
Yani, çift dil bilmek bilmek[br]sizi daha zeki yapmasa da,

0:04:26.014,0:04:30.381
beyninizi daha sağlıklı, karmaşık [br]ve aktif olarak meşgul kılar.

0:04:30.381,0:04:33.335
Küçükken ikinci bir dili öğrenecek

0:04:33.335,0:04:35.568
kadar şanslı olmasanız da,

0:04:35.568,0:04:39.641
kendinize bir iyilik yapıp[br]"Merhaba"dan "Hola",

0:04:39.641,0:04:44.003
"Bonjour" veya "您好"ya dilsel [br]bir sıçrama yapmak için hiç geç değil.

0:04:44.003,0:04:46.671
Çünkü söz konusu beyinse,

0:04:46.671,0:04:49.263
azıcık egzersizle uzun[br]bir yol katedebilirsiniz.