1 00:00:04,780 --> 00:00:10,400 Chúng ta sống trong một thế giới không ngừng đổi thay 2 00:00:11,334 --> 00:00:15,155 Một số lượng người khổng lồ di cư tới các thành phố lớn 3 00:00:15,158 --> 00:00:18,327 lấp đầy các tòa nhà chọc trời 4 00:00:18,500 --> 00:00:21,436 và các khu ổ chuột khổng lồ 5 00:00:21,440 --> 00:00:25,760 Cơn đói nhiên liệu và thức ăn, 6 00:00:25,770 --> 00:00:28,500 biến đổi khí hậu không đoán trước được 7 00:00:29,000 --> 00:00:35,087 và tất cả những điều này xảy ra khi dân số thế giới vẫn đang tăng 8 00:00:36,460 --> 00:00:38,277 Chúng ta có nên lo lắng không? 9 00:00:38,280 --> 00:00:41,516 Chúng ta có nên sợ hãi không? 10 00:00:42,660 --> 00:00:46,100 Tất cả những điều này có ý nghĩa gì? 11 00:00:52,501 --> 00:00:59,000 7 tỉ người đang sống trên hành tinh của chúng ta... điều đó không tuyệt vời sao? 12 00:00:59,010 --> 00:01:03,500 Nhưng khi người ta nghĩ tới thế giới và tương lai của nó, họ hoảng sợ! 13 00:01:03,510 --> 00:01:06,267 Nhiều người khác thấy tốt hơn là không nghĩ tới điều này. 14 00:01:06,280 --> 00:01:09,800 Nhưng tối nay, tôi sẽ giúp quý vị thấy điều gì thực sự đang diễn ra. 15 00:01:09,971 --> 00:01:13,000 Tên tôi là Hans Rosling. Tôi là một nhà thống kê... 16 00:01:13,010 --> 00:01:15,036 Không, không... đừng tắt! 17 00:01:15,040 --> 00:01:19,509 Vì với những dữ liệu mới nhất từ khắp nơi trên thế giới, tôi sẽ cho quý vị thấy một thế giới hoàn toàn khác 18 00:01:19,510 --> 00:01:22,654 Tôi sẽ kể cho quý vị về lịch sử dân số thế giới 19 00:01:22,656 --> 00:01:27,622 và điều mà dữ liệu hiện nay cho chúng ta biết về tương lai của hành tinh này. 20 00:01:27,630 --> 00:01:32,500 Chúng ta không thể phủ nhận rằng mình đang đối mặt với những thách thức lớn 21 00:01:32,730 --> 00:01:36,693 nhưng tin tốt là tương lai không qua u ám 22 00:01:36,800 --> 00:01:42,400 và loài người đang làm tốt hơn so với những gì mà nhiều người trong số quý vị nghĩ! 23 00:01:44,000 --> 00:01:45,400 Đừng Hoảng Sợ! 24 00:01:45,500 --> 00:01:47,300 Sự Thật Về Dân Số Thế Giới 25 00:01:47,400 --> 00:01:49,740 cùng giáo sư Hans Rosling 26 00:01:51,495 --> 00:01:53,350 Những đứa trẻ... 27 00:01:53,355 --> 00:01:55,170 mỗi đứa là một niềm hạnh phúc. 28 00:01:55,300 --> 00:01:59,000 Nhưng nhiều người lại nghĩ rằng sự gia tăng dân số đang nằm ngoài tầm kiểm soát. 29 00:01:59,500 --> 00:02:02,400 Có người thậm chí còn nói về sự bùng nổ dân số. 30 00:02:03,450 --> 00:02:05,800 Họ có đúng không? 31 00:02:08,000 --> 00:02:11,810 Vậy dân số của chúng ta đang ở mức nào? Và chúng ta đã đạt được điều này như thế nào? 32 00:02:11,900 --> 00:02:16,279 Tôi sẽ kể cho quý vị một câu chuyện lịch sử về những người đã từng sống... 33 00:02:16,345 --> 00:02:20,200 ít nhất là trong 1000 năm trở lại đây. 34 00:02:20,250 --> 00:02:21,700 Đây rồi, chúng ta hãy bắt đầu. 35 00:02:21,800 --> 00:02:25,122 Tôi có 2 trục tọa độ. 36 00:02:25,123 --> 00:02:33,194 Đây là thời gian (năm) và đây là trục dân số thế giới (tỷ người.) 37 00:02:33,240 --> 00:02:41,404 Vào năm 10,000 trước CN, khi những người đầu tiên trở thành nông dân, các nhà khảo cổ học ước tính 38 00:02:41,420 --> 00:02:45,338 dân số thế giới chỉ có 10 triệu người. 39 00:02:45,340 --> 00:02:49,488 Tượng tượng xem: 10 triệu! Giống như ở Thụy Điển ngày nay! 40 00:02:49,490 --> 00:02:53,000 Cả thế giới chỉ toàn người Thụy Điển! 41 00:02:53,414 --> 00:03:01,385 Nhưng sau đó, khi thiên niên kỷ đó qua đi, nhiều nông dân hơn, nhiều thức ăn hơn và nhiều người hơn... và các đế chế trỗi dậy. 42 00:03:01,390 --> 00:03:06,110 Ai Cập, Trung Quốc, Ấn Độ... và cuối cùng là Châu Âu! 43 00:03:06,120 --> 00:03:09,672 Và dân số tiếp tục tăng, nhưng rất chậm. 44 00:03:09,682 --> 00:03:13,772 Và tôi dừng tại đây, năm 1800. 45 00:03:13,782 --> 00:03:19,972 Vì chính vào năm 1800, dân số thế giới đạt 1 tỉ người. 46 00:03:19,982 --> 00:03:28,693 Hãy tưởng tượng xem... Trong suốt thời gian đó, mức tăng dân số chỉ là một phần nhỏ của 1%, trong hàng nghìn năm. 47 00:03:28,699 --> 00:03:35,460 Nhưng vào năm 1800, với cuộc cách mạng công nghiệp, mọi thứ thay đổi và dân số bắt đầu tăng nhanh hơn. 48 00:03:35,504 --> 00:03:39,308 Trong gần 100 năm, nó đạt mốc 2 tỉ. 49 00:03:39,315 --> 00:03:43,273 Và sau đó, khi tôi còn đi học, nó đạt 3 tỉ. 50 00:03:43,283 --> 00:03:49,658 Và nhiều người đã phán rằng: 'Hành tinh này không thể chứa thêm nhiều người hơn nữa.' Thậm chí những chuyên gia cũng nói vậy. 51 00:03:49,685 --> 00:03:52,128 Nhưng điều đã xảy ra là thế này... 52 00:03:52,133 --> 00:03:58,609 Chúng ta đạt 4 tỉ... 5 tỉ... 6 tỉ... 7 tỉ! 53 00:03:58,620 --> 00:04:05,380 Tưởng tượng xem... Hơn một nửa dân số thế giới đã tăng thêm trong suốt cuộc đời của tôi tính tới nay. 54 00:04:05,407 --> 00:04:08,992 Và con số này vẫn tiếp tục tăng. 55 00:04:10,414 --> 00:04:15,595 Phần lớn dân số tăng, trong những năm gần đây, là tại các nước Châu Á. 56 00:04:15,619 --> 00:04:21,438 Như ở đây, Bangladesh... nơi mà dân số đã tăng gấp 3 trong kể từ lúc tôi sinh ra tới nay. 57 00:04:21,466 --> 00:04:27,504 Từ 50 triệu lên tới trên 150 triệu. 58 00:04:28,288 --> 00:04:32,780 Đây là một trong những quốc gia có mật độ dân cư lớn nhất trên thế giới hiện nay. 59 00:04:32,790 --> 00:04:40,031 Khoảng 15 triệu dân sống trong thủ đô Dhaka đông đúc. 60 00:04:40,100 --> 00:04:48,470 Dân nước này, dù ở thành phố hay nông thôn, đều rất quan tâm tới số người trong các gia đình. 61 00:04:48,942 --> 00:04:52,150 Nhưng một Bangladesh mới đang hình thành... 62 00:04:52,168 --> 00:04:59,100 Như gia đình Khan này. Mẹ Taslima, con gái lớn Tanjina và con út Sadia 63 00:04:59,200 --> 00:05:03,602 và bố Hannan. 64 00:05:04,000 --> 00:05:07,300 Phụ nữ định sẵn tuổi để đi lấy chồng, đàn ông không đợi lâu. 65 00:05:08,500 --> 00:05:12,800 Nếu con định xóa hết đi thì sao còn bôi lên mặt làm gì? 66 00:05:14,176 --> 00:05:17,736 Cả Taslima và Hannan đều sinh ra trong những gia đình đông con. 67 00:05:17,738 --> 00:05:21,500 Nhưng họ quyết định chỉ sinh 2 con. 68 00:05:21,700 --> 00:05:25,402 Tại Bangladesh có một khẩu hiệu mà bạn thấy ở khắp nơi 69 00:05:26,200 --> 00:05:29,300 "Không quá 2 con - 1 con còn tốt hơn!" 70 00:05:34,000 --> 00:05:36,600 Thật may là tôi chỉ có 2 con. 71 00:05:37,000 --> 00:05:39,500 Nếu tôi có nhiều hơn, tôi không thể có đủ tiền cho gia đình mình 72 00:05:39,900 --> 00:05:42,000 Với 2 con, tôi có thể mua những gì chúng muốn 73 00:05:47,000 --> 00:05:50,300 Túi tôi bây giờ đã hết sạch tiền! 74 00:05:50,812 --> 00:05:56,002 Taslima và Hannan là một phần của văn hóa mới, chuyển từ những gia đình đông con sang ít con. 75 00:05:56,010 --> 00:05:59,728 Và với Taslima, đây là công việc của cô. 76 00:05:59,740 --> 00:06:03,525 Cô làm cho Dịch vụ Kế hoạch hóa Gia đình của chính phủ 77 00:06:03,527 --> 00:06:06,583 tổ chức này tuyển những phụ nữ như cô ở mỗi làng. 78 00:06:06,691 --> 00:06:14,295 Cô đi tới từng nhà, cố gắng giúp đỡ những người khác xây dựng một gia đình ít con giống như mình. 79 00:06:15,000 --> 00:06:16,600 Chu kì kinh lần cuối của chị là lúc nào? 80 00:06:16,900 --> 00:06:19,000 Ngày 22. 81 00:06:19,300 --> 00:06:21,000 Vậy chị không dùng bất cứ biện pháp tránh thai nào nữa à? 82 00:06:21,500 --> 00:06:23,200 Nhỡ chị có thai thì có phải là rắc rối không? 83 00:06:23,600 --> 00:06:25,900 Tôi không dễ có thai đâu 84 00:06:26,400 --> 00:06:28,400 Nhưng chị đã có 2 con rồi 85 00:06:28,800 --> 00:06:31,000 Tôi không có thời gian đi khám 86 00:06:31,500 --> 00:06:35,622 Taslima khuyên nhủ, động viên tinh thần và quan trọng nhất, 87 00:06:35,850 --> 00:06:38,400 là cung cấp những biện pháp tránh thai. 88 00:06:39,800 --> 00:06:43,000 Chị có 3 con gái rồi - chị có muốn có thêm con nữa không? 89 00:06:45,200 --> 00:06:46,400 Điều này phụ thuộc vào bố bọn trẻ 90 00:06:46,500 --> 00:06:50,200 Chị là người sinh con cơ mà, tại sao lại phụ thuộc vào anh ta? 91 00:06:50,600 --> 00:06:53,200 Chị chịu đau khi sinh, chứ anh ta có phải chịu đâu 92 00:06:53,700 --> 00:06:55,122 Ai phải mang nặng đẻ đau nào? 93 00:06:55,900 --> 00:06:59,600 Tôi chịu đau, nhưng nếu anh ta cứ muốn có con trai thì tôi biết phải làm sao? 94 00:07:00,000 --> 00:07:04,600 Thuốc đây, chị hãy uống chúng khi bắt đầu vào kỳ kinh. 95 00:07:10,000 --> 00:07:13,300 Nhiều lúc khó mà thuyết phục được vì học vấn của họ còn thấp 96 00:07:13,700 --> 00:07:16,200 Nhưng dần dần chúng tôi đã truyền tải được thông điệp 97 00:07:17,270 --> 00:07:23,468 Vậy, Taslima và Bangladesh đã thành công đến như thế nào trong việc giảm tỉ lệ sinh đẻ? 98 00:07:23,487 --> 00:07:26,089 Đó là số trẻ con được sinh ra trên 1 phụ nữ. 99 00:07:26,108 --> 00:07:28,912 Tại Thụy Điển, chúng tôi lập nên Quỹ Gapminder 100 00:07:28,914 --> 00:07:33,717 để biến dữ liệu khắp thế giới trở nên dễ hiểu hơn với tất cả mọi người. 101 00:07:33,749 --> 00:07:37,712 Nhờ vậy tôi có thể cho quý vị xem điều gì đã và đang diễn ra ở Bangladesh 102 00:07:37,720 --> 00:07:41,375 Đây, ở trục hoành, số lượng trẻ sinh ra trên một phụ nữ 103 00:07:41,427 --> 00:07:44,853 Từ 1 đến 2... 7 đến 8 104 00:07:44,871 --> 00:07:48,936 và đây trục tung, là tuổi thọ, 105 00:07:48,937 --> 00:07:53,557 độ tuổi, số năm mà một trẻ sơ sinh có hi vọng sống được. 106 00:07:53,692 --> 00:07:56,111 Từ 30 tới 90. 107 00:07:56,111 --> 00:08:00,093 Bây giờ... chúng ta bắt đầu vào năm 1972 108 00:08:00,115 --> 00:08:04,970 một năm rất quan trọng tại Bangladesh, năm đầu tiên độc lập hoàn toàn. 109 00:08:04,980 --> 00:08:08,400 Vào năm đó, Bangladesh đang ở kia 110 00:08:08,500 --> 00:08:11,489 và trung bình mỗi phụ nữ nước này sinh 7 con 111 00:08:11,522 --> 00:08:14,949 và tuổi thọ là dưới 50 năm. 112 00:08:14,984 --> 00:08:17,336 Vậy điều gì diễn ra sau ngay độc lập? 113 00:08:17,386 --> 00:08:22,309 Tuổi thọ của người Bangladesh có tăng không? Trẻ con có ít đi không? 114 00:08:22,326 --> 00:08:25,000 Đây là số liệu. Tôi bắt đầu cho Banglades chạy. 115 00:08:25,010 --> 00:08:28,669 Đúng thật, tuổi thọ đang tăng và trẻ em ít hơn... 6... 5... 116 00:08:28,680 --> 00:08:30,941 và tuổi thọ tăng hơn nữa... 4... 3... 117 00:08:30,941 --> 00:08:37,443 và giờ họ dừng ở mức gần 2. Đó là 2.2. Và tuổi thọ là 70. 118 00:08:37,480 --> 00:08:43,325 Thật đáng kinh ngạc! Trong 40 năm, Bangladesh đã di chuyển 119 00:08:43,357 --> 00:08:48,131 từ mức 7... 6... 5... 4... 3... 2... 120 00:08:48,150 --> 00:08:52,248 Điều kỳ diệu đã diễn ra tại Bangladesh! 121 00:08:52,300 --> 00:08:56,690 Nhưng có phải chỉ ở Bangladesh không? Tôi sẽ cho quý vị xem toàn thế giới. 122 00:08:56,700 --> 00:09:02,376 Tôi đi ngược lại thời gian 50 năm, tới năm 1963. 123 00:09:02,390 --> 00:09:04,863 Đây là tất cả các quốc gia trên thế giới. 124 00:09:04,890 --> 00:09:13,037 Những chấm xanh là châu Mỹ, bắc và nam. Chấm vàng là châu Âu, đông và tây. 125 00:09:13,049 --> 00:09:20,915 Xanh lam là châu Phi, bắc và nam Sahara. Và đỏ là châu Á, bao gồm cả Australia và New Zealand. 126 00:09:20,986 --> 00:09:25,400 Kích cỡ của hình tròn thể hiện độ lớn của dân số. Xem này: 127 00:09:25,428 --> 00:09:31,636 Những hình tròn lớn nhất là Trung Quốc và Ấn Độ. Và Bangladesh ở ngay sau đó. 128 00:09:32,121 --> 00:09:38,211 Vào năm 1963, trung bình mỗi phụ nữ trên thế giới có 5 con. 129 00:09:38,293 --> 00:09:41,700 Nhưng đó là một thế giới bị chia cắt... quý vị có thấy không? 130 00:09:41,800 --> 00:09:49,002 Những nước ở đây, những quốc gia phát triển, có những gia đình ít con và tuổi thọ dài hơn. 131 00:09:49,073 --> 00:09:55,340 Và sau đó, ở kia là những nước đang phát triển, đông con và tuổi thọ ngắn. 132 00:09:55,350 --> 00:09:57,827 Rất ít quốc gia nằm ở giữa. 133 00:09:57,839 --> 00:10:00,078 Nhưng bây giờ chúng ta sẽ xem những gì đã diễn ra. 134 00:10:00,089 --> 00:10:02,328 Tôi bắt đầu chạy số liệu cho toàn thế giới! 135 00:10:02,399 --> 00:10:03,986 Và đây... 136 00:10:03,998 --> 00:10:07,890 Quý vị có thể thấy Trung Quốc, chấm lớn này, đã có sức khỏe tốt hơn 137 00:10:07,904 --> 00:10:10,974 và sau đó họ bắt đầu kế hoạch hóa gia đình, họ chạy đến chỗ những gia đình ít con. 138 00:10:10,987 --> 00:10:13,900 Cái chấm màu xanh to, Mexico, nó đang chạy tới kia! 139 00:10:14,095 --> 00:10:16,957 Đây là Brazil, cũng màu xanh ở Mỹ Latin. 140 00:10:16,970 --> 00:10:22,169 Và đây, Ấn Độ đang theo sau. Những chấm lớn màu đỏ là các quốc gia châu Á đi theo lối này. 141 00:10:22,200 --> 00:10:25,439 Rất nhiều nước châu Phi vẫn đang có ở tình trạng 'mỗi phụ nữ sinh nhiều con' 142 00:10:25,440 --> 00:10:29,500 Và sau đó Bangladesh ở đằng kia đã vượt qua Ấn Độ trên đường tới mục tiêu gia đình ít con. 143 00:10:29,705 --> 00:10:33,363 Và giờ hầu hết tất cả các nước đã đi lên phía trên này, kể cả châu Phi cũng bắt đầu đi lên. 144 00:10:33,436 --> 00:10:36,502 Ồ! Đó là trận động đất ở Haiti! 145 00:10:36,516 --> 00:10:41,537 Và giờ thì mọi người dừng ở đó. Thật là một thay đổi lớn! 146 00:10:42,084 --> 00:10:47,578 Ngày nay, số con trung bình của mỗi phụ nữ trên thế giới là 2.5 147 00:10:47,592 --> 00:10:51,902 Hãy tưởng tượng xem, con số đó 50 năm trước là 5 con/phụ nữ. 148 00:10:52,004 --> 00:10:59,157 Thế giới đã thay đổi: số con trung bình của mỗi phụ nữ giảm từ 5 xuống 2.5 149 00:10:59,171 --> 00:11:04,192 Và nó vẫn tiếp tục giảm... Một thay đổi lớn! 150 00:11:04,220 --> 00:11:11,300 Người ta sẽ nghĩ rằng Bangladesh và những quốc gia giống như vậy là tâm điểm của sự bùng nổ dân số. 151 00:11:11,372 --> 00:11:13,491 Họ đã sai. 152 00:11:13,563 --> 00:11:17,459 Theo tôi, những người làm việc như bà Taslima và những đồng sự của họ, 153 00:11:17,470 --> 00:11:23,738 họ đã đưa đất nước mình từ bên này... qua tất cả... chỉ trong vài thập kỷ 154 00:11:23,810 --> 00:11:28,713 để sang phía bên kia biểu đồ, sức khỏe tốt và gia đình ít con, họ là những anh hùng của thời đại! 155 00:11:28,785 --> 00:11:32,326 Một chuyển biến đáng kinh ngạc đã diễn ra. 156 00:11:32,339 --> 00:11:36,057 Chúng ta không còn sống trong một thế giới bị chia cắt nữa. 157 00:11:36,544 --> 00:11:41,802 Nhưng người ta có biết gì về thay đổi đáng kinh ngạc này không? 158 00:11:41,816 --> 00:11:50,500 Tại Gapminded, chúng tôi không chỉ cung cấp số liệu, chúng tôi còn đo lường xem con người có hiểu gì về thế giới hay không. 159 00:11:50,523 --> 00:11:56,788 Và chúng tôi đã thực hiện cuộc khảo sát đầu tiên ở Thụy Điển. Kết quả thật đáng thất vọng! 160 00:11:56,800 --> 00:12:04,429 Chúng tôi tiến hành cuộc khảo sát thứ hai ở Anh. Chúng tôi rất hi vọng vào kết quả lần này, vì người Anh đã từng có mặt ở khắp mọi nơi. 161 00:12:04,501 --> 00:12:06,916 Chúng tôi nghĩ mình sẽ thu được kết quả khả quan ở đây. 162 00:12:06,950 --> 00:12:12,898 Câu hỏi đầu tiên là: Mỗi phụ nữ tại Bangladesh trung bình có bao nhiêu con? 163 00:12:13,000 --> 00:12:19,300 Và chúng tôi đưa ra 4 đáp án: 2.5, 3.5, 4.5 hoặc 5.5 164 00:12:19,500 --> 00:12:22,450 Đây là kết quả cuộc khảo sát tại Anh. 165 00:12:28,458 --> 00:12:33,420 Nhưng như quý vị biết, câu trả lời đúng là 2.5. 166 00:12:33,450 --> 00:12:37,507 Chỉ có 12% người Anh trả lời đúng. 167 00:12:37,520 --> 00:12:43,489 Vì vậy chúng tôi nghĩ có lẽ những người có học vấn thấp đã khiến kết quả bị kéo xuống như vậy. 168 00:12:43,500 --> 00:12:49,531 Do đó chúng tôi chỉ tập trung khảo sát những đối tượng từng học tại các trường đại học tốt ở Anh và có một tấm bằng đại học. 169 00:12:49,545 --> 00:12:55,632 Và đây là kết quả. 170 00:12:57,541 --> 00:13:00,785 Bất chấp tất cả các điều kiện ở trên, họ còn trả lời tệ hơn! 171 00:13:00,799 --> 00:13:04,931 Vậy là giờ quý vị có thể kết luận người Anh thiếu hiểu biết về thế giới. 172 00:13:04,950 --> 00:13:07,182 Không, không! 173 00:13:07,196 --> 00:13:11,683 Nếu tôi hỏi chú tinh tinh này và các bạn của chú ta thì sao? 174 00:13:11,697 --> 00:13:18,021 Tôi có thể viết các đáp án lên những quả chuối và để chúng chọn 1 quả. 175 00:13:18,035 --> 00:13:20,923 Đây là kết quả tôi có thể nhận được. 176 00:13:20,950 --> 00:13:23,766 Tất nhiên, tinh tinh không biết gì về Bangladesh. 177 00:13:29,052 --> 00:13:34,487 Nhưng với sự lựa chọn hoàn toàn ngẫu nhiên, chúng đã chọn chính xác gấp hai lần so với người Anh. 178 00:13:35,620 --> 00:13:42,500 Hơn một nửa người Anh nghĩ rằng đáp án là 4.5 hoặc cao hơn. 179 00:13:43,149 --> 00:13:48,703 Vấn đề ở đây không phải là thiếu kiến thức, mà là những định kiến. 180 00:13:48,797 --> 00:13:52,300 Người Anh không thể tưởng tượng được, thậm chí không thể đoán được, 181 00:13:52,325 --> 00:13:57,726 rằng phụ nữ Bangladesh chỉ có trung bình 2.5 con. Và con số thực tế hiện đã là 2.2. 182 00:13:57,728 --> 00:14:04,894 Điều mà người Anh không biết là: Taslima và gia đình cô là một hình mẫu chuẩn ở Bangladesh, một gia đình với số con rất thông thường. 183 00:14:04,908 --> 00:14:12,120 Và không chỉ ở đó, mà là trên khắp thế giới. Tại Brazil, những gia đình chỉ có 2 con. 184 00:14:12,150 --> 00:14:16,088 Việt Nam, những gia đình 2 con. 185 00:14:16,103 --> 00:14:21,656 Và thậm chí ở Ấn Độ, số con trong phần lớn các gia đình hiện nay cũng là 2 con. 186 00:14:21,671 --> 00:14:26,217 Và nếu bạn tới châu Phi, tới các thành phố lớn như Addis Ababa. 187 00:14:26,600 --> 00:14:29,593 Số con trung bình của mỗi phụ nữ tại Addis Ababa là dưới 2. 188 00:14:29,600 --> 00:14:34,213 Điều này có thể diễn ra ở nhiều tôn giáo: đạo Hồi, đạo Phật, đạo Hindu, Thiên Chúa giáo... 189 00:14:34,228 --> 00:14:39,400 Không có một tôn giáo, một nền văn hóa, hay một châu lục nào 190 00:14:39,405 --> 00:14:41,020 cấm đoán việc gia đình chỉ có 2 con. 191 00:14:42,000 --> 00:14:45,680 Thay đổi diễn ra từ những gia đình đông còn xuống chỉ còn 2 con 192 00:14:45,702 --> 00:14:51,200 là một trong những diễn biến quan trọng nhất xảy ra trên thế giới trong suốt quãng đời của tôi. 193 00:14:51,227 --> 00:14:54,500 Điều này chưa từng có tiền lệ trong lịch sử nhân loại! 194 00:14:59,600 --> 00:15:02,515 Hãy quay lại với Bangladesh, 195 00:15:02,800 --> 00:15:09,867 Chúng ta hãy cùng tìm hiểu lý do đằng sau chuyển biết lịch sử và liên tục từ những gia đình đông con sang ít con. 196 00:15:10,500 --> 00:15:17,686 Ngày nay, phần lớn trẻ em gái theo đạo Hồi tại Bangladesh, giống như cô bé Tanjina 15 tuổi, đều đi học. 197 00:15:17,755 --> 00:15:24,693 Chính phủ thậm chí đã trả tiền cho các gia đình để cho con gái học hết cấp 2. 198 00:15:25,000 --> 00:15:31,400 Tại trường của Tanjiana, số lượng học sinh nữ đã áp đảo số học sinh nam. 199 00:15:33,500 --> 00:15:36,300 Gia đình này thuộc loại nào? 200 00:15:36,400 --> 00:15:37,700 Một gia đình đông con! 201 00:15:38,000 --> 00:15:40,500 Họ có thiếu ăn không? 202 00:15:40,900 --> 00:15:43,550 Đừng bỏ lỡ đoạn này của bài học. 203 00:15:44,600 --> 00:15:47,800 Gia đình này thuộc loại nào? 204 00:15:48,000 --> 00:15:49,000 Họ có gặp khó khăn gì không? 205 00:15:49,600 --> 00:15:50,500 Không! 206 00:15:51,104 --> 00:15:57,500 Giáo dục là công cụ hiệu quả và những cơ hội mới cũng mở ra với những người phụ nữ Bangladesh. 207 00:15:57,916 --> 00:16:04,726 Mặc dù bất bình đẳng vẫn còn, đã có nhiều công việc hơn dành cho phụ nữ và Tanjina đang hướng tới mục tiêu cao. 208 00:16:05,000 --> 00:16:08,000 Cháu thích đi học. 209 00:16:09,000 --> 00:16:12,200 Vào thời của mẹ cháu, phụ nữ thường phải kết hôn sớm 210 00:16:12,400 --> 00:16:14,500 Họ không có cơ hội học hành 211 00:16:15,200 --> 00:16:19,950 Nhưng giờ chúng cháu có thể mơ thành bác sĩ hoặc kỹ sư 212 00:16:20,129 --> 00:16:24,984 Ngày càng nhiều các cô gái trẻ ở đây nhận thức được những khác biệt mà thế hệ mình có. 213 00:16:26,500 --> 00:16:30,700 Con không thể tưởng tượng nổi sao mẹ có thể kết hôn năm 17 tuổi 214 00:16:30,800 --> 00:16:34,500 Con cũng không thể tưởng được mình sẽ kết hôn trong 2 năm tới 215 00:16:34,500 --> 00:16:36,000 Không thể tin được 216 00:16:36,800 --> 00:16:38,700 Trước kia thì mẹ không biết thế nào 217 00:16:39,000 --> 00:16:41,000 Nhưng người ta giờ đã hiểu nhiều hơn 218 00:16:42,700 --> 00:16:47,000 Vậy con nghĩ mình sẽ kết hôn năm bao nhiêu tuổi? 219 00:16:47,500 --> 00:16:49,000 25. 220 00:16:50,000 --> 00:16:53,300 Con sẽ học xong và kiếm một công việc. 221 00:16:54,100 --> 00:16:56,400 Con sẽ trở thành bác sĩ và kết hôn sau đó. 222 00:16:56,900 --> 00:16:58,800 Con thông minh đấy! 223 00:17:03,299 --> 00:17:09,457 Thật tuyệt khi nhìn thấy Taslima tràn đầy hi vọng về tương lai tươi sáng của hai cô con gái. 224 00:17:09,460 --> 00:17:15,084 Nhưng có một chuyển biến quan trọng làm nền cho thay đổi này ở Bangladesh. 225 00:17:15,086 --> 00:17:19,500 Đó là sự phát triển đáng chú ý trong việc kéo dài triển vọng sống của trẻ nhỏ. 226 00:17:24,208 --> 00:17:30,062 Đây là Ramadan, tháng mà người theo đạo Hồi tuyệt thực và hối lỗi. 227 00:17:30,124 --> 00:17:37,058 Vào những ngày lành này, Hanan tới giúp bố mẹ anh chăm sóc khu mộ của gia đình 228 00:17:37,900 --> 00:17:40,200 Dùng tay ấn đất xuống. 229 00:17:40,319 --> 00:17:47,957 Ba người anh chị em của Hannan đã chết khi còn rất nhỏ. Họ đều được chôn ở đây. 230 00:17:48,500 --> 00:17:50,500 Chúng chết vì bệnh sởi. 231 00:17:51,200 --> 00:17:54,400 Chúng tôi đã khóc rất nhiều, thật là buồn. 232 00:17:55,000 --> 00:17:57,500 Nếu có bác sĩ, hẳn chúng đã được chữa trị 233 00:17:57,700 --> 00:17:59,000 Một đứa có thể sẽ sống sót 234 00:17:59,500 --> 00:18:02,800 Làm sao tôi quên được? Tôi sẽ nhớ đến chúng suốt đời. 235 00:18:03,093 --> 00:18:06,080 Vào thời kỳ bố mẹ Hannan còn trẻ, 236 00:18:06,243 --> 00:18:11,974 cứ trong 5 trẻ em tại Bangladesh thì có 1 trẻ chết trước khi được 5 tuổi. 237 00:18:11,978 --> 00:18:17,484 Tất cả các gia đình sống trong nỗi sợ thường trực của việc mất con. 238 00:18:18,400 --> 00:18:21,600 Anh sẽ sinh liên tục sinh con 239 00:18:21,800 --> 00:18:24,500 Để nếu một đứa chết, anh sẽ không chỉ còn lại một đứa. 240 00:18:25,300 --> 00:18:27,400 Thời đó là thế đấy. 241 00:18:28,000 --> 00:18:33,300 Chúng tôi không nghĩ rằng mình có quá nhiều con, hay tương lai của chúng ra sao 242 00:18:36,383 --> 00:18:44,495 Trong vài thập niên gần đây, Bangladesh đã đạt được những bước tiến lớn trong việc chăm sóc sức khỏe cơ bản, đặc biệt là kéo dài sự sống trẻ em. 243 00:18:44,510 --> 00:18:48,498 Vaccine, các biện pháp trị bệnh truyền nhiễm, tình trạng dinh dưỡng và vệ sinh tốt hơn 244 00:18:48,500 --> 00:18:51,260 đã cứu sống hàng triệu sinh mệnh trẻ nhỏ. 245 00:18:51,990 --> 00:18:57,243 Và khi bố mẹ nhận thấy rằng con mình giờ đã chắc chắn sống sót, 246 00:18:57,270 --> 00:19:02,041 mối cản trở lớn nhất của việc kế hoạch hóa gia đình cuối cùng cũng bị xóa bỏ. 247 00:19:02,070 --> 00:19:08,500 Thậm chí trong các khu ổ chuột tại Dhaka, phụ nữ giờ cũng chỉ có trung bình 2 con. 248 00:19:14,000 --> 00:19:16,525 Khả năng sống sót của trẻ nhỏ đã kéo theo mọi sự tiến bộ. 249 00:19:17,000 --> 00:19:18,900 Hãy quay trở lại quá khứ. 250 00:19:18,950 --> 00:19:24,791 Tại sao dân số thế giới tăng rất chậm trước năm 1800? 251 00:19:24,810 --> 00:19:30,003 Trong suốt lịch sử, tất cả các ghi chép chỉ ra rằng, trung bình 252 00:19:30,010 --> 00:19:33,794 cứ 1 cặp bố mẹ sẽ sinh ra trên dưới 6 con nhỏ. 253 00:19:33,810 --> 00:19:38,710 Nhưng sự gia tăng dân số này có vẻ rất nhanh. Vậy vì sao dân số lại không tăng? 254 00:19:38,740 --> 00:19:47,358 Vì 1... 2... 3... 4 trong số những đứa trẻ được sinh ra đã chết trước khi chúng kịp trở thành bố mẹ. 255 00:19:47,380 --> 00:19:51,900 Con người trong quá khứ không bao giờ sống cân bằng về mặt sinh thái với thiên nhiên, 256 00:19:51,916 --> 00:19:55,057 họ chết trong sự cân bằng với thiên nhiên. 257 00:19:55,700 --> 00:19:59,086 Cực kỳ bi thảm! 258 00:19:59,120 --> 00:20:02,995 Nhưng với cuộc cách mạng công nghiệp, điều này đã thay đổi. 259 00:20:03,010 --> 00:20:10,636 Lương tăng, nhiều thức ăn, nước sách hơn, vệ sinh tốt hơn, xà phòng, những tiến bộ về y học... 260 00:20:10,680 --> 00:20:16,618 Vậy, từ những tiến bộ này, vì sao dân số lại tăng? Có phải vì người ta có nhiều con hơn không? 261 00:20:16,667 --> 00:20:26,688 Không! Vào năm 1963, khi tôi còn đi học, số con thực sự của mỗi bà mẹ trên thế giới đã giảm một chút, xuống 5. 262 00:20:26,700 --> 00:20:31,886 Và lý do cho việc tăng dân số nhanh chính là trẻ con sống sót nhiều hơn. 263 00:20:31,900 --> 00:20:35,025 4 đứa con sống sót vào thời điểm đó. 264 00:20:35,100 --> 00:20:39,823 Nhưng vẫn có 1 trong 5 đứa chết, điều này vẫn thật kinh khủng. 265 00:20:39,850 --> 00:20:49,000 Chỉ tới vài thập kỷ gần đây, phần lớn các quốc gia mới có được những bước tiến lớn trong việc cải thiện triển vọng sống của trẻ nhỏ và kế hoạch hóa gia đình. 266 00:20:49,500 --> 00:20:52,554 Nhờ đó mà chúng ta đang đạt được thế cân bằng mới. 267 00:20:52,580 --> 00:20:58,714 Và đó là một cân bằng rất tốt: 2 bố mẹ trung bình có 2 con sống sót. 268 00:20:58,750 --> 00:21:01,730 Chúng ta có những gia đình tồn tại trong một hệ cân bằng hạnh phúc. 269 00:21:01,732 --> 00:21:05,900 Đây là tình huống gia đình thường gặp nhất trên thế giới ngày nay. 270 00:21:05,901 --> 00:21:09,494 Và điều này có nghĩa gì cho tương lai? 271 00:21:09,510 --> 00:21:13,370 Tôi sẽ chỉ cho quý vị thấy dự đoán tương lai tốt nhất, 272 00:21:13,374 --> 00:21:19,208 từ những nhà nhân khẩu học hàng đầu mà chúng ta có, tại Ủy ban Dân số của Liên Hiệp Quốc. 273 00:21:19,412 --> 00:21:20,866 Và nó như thế này. 274 00:21:20,892 --> 00:21:27,618 Đầu tiên, dân số tiếp tục tăng lên 8... và lên 9... và nó lên tới đây... 275 00:21:27,880 --> 00:21:29,851 Nhưng nhìn này: nó đang chậm lại! 276 00:21:29,854 --> 00:21:33,837 Vào cuối thế kỷ này, đường chạy của dân số sẽ phẳng hơn. 277 00:21:33,880 --> 00:21:37,568 Và nếu tôi phóng to chỗ này, quý vị sẽ thấy 278 00:21:37,590 --> 00:21:43,669 rằng chúng ta đang kỳ vọng và một sự chậm lại, và kết thúc của thời kỳ dân số tăng nhanh. 279 00:21:45,059 --> 00:21:49,533 Nhưng tất nhiên, dự đoán này cũng có một độ không tin cậy nào đó. 280 00:21:49,536 --> 00:21:55,373 Nhưng chúng tôi tin rằng chúng ta sẽ đạt tới điểm cuối cùng của thời kỳ dân số tăng nhanh trong thế kỷ này. 281 00:21:55,755 --> 00:21:59,993 Tất cả những điều này là nhờ ảnh hưởng đáng kể của việc giảm tỉ lệ sinh. 282 00:21:59,999 --> 00:22:02,007 Hãy nhìn vào đây. Nếu chúng ta quay trở lại chỗ này 283 00:22:03,015 --> 00:22:05,798 Tôi sẽ làm rõ điều này bằng cách chỉ cho quý vị số lượng trẻ em trên thế giới. 284 00:22:05,810 --> 00:22:09,589 Số lượng trẻ em từ 0 đến 15 tuổi. 285 00:22:09,800 --> 00:22:12,254 Đây rồi. Hãy xem: 286 00:22:12,643 --> 00:22:17,320 Số lượng trẻ em tăng một cách chậm chạp... và sau đó thì tăng nhanh... 287 00:22:17,322 --> 00:22:19,630 Vì vậy vào thời điểm chuyển giao thế kỷ ở đây 288 00:22:19,632 --> 00:22:22,619 thế giới có 2 tỉ trẻ em. 289 00:22:22,630 --> 00:22:29,800 Với tôi, đây là một năm quan trọng vì đó là khi Doris ra đời. Đó là đứa cháu đầu tiên của tôi. 290 00:22:29,880 --> 00:22:34,971 Cô bé ra đời vào một thời điểm đặc biệt cho trẻ em thế giới. 291 00:22:35,211 --> 00:22:40,540 Vì những nhà nhân khẩu học ước tính rằng từ năm này trở đi 292 00:22:40,545 --> 00:22:44,745 số lượng trẻ em trên thế giới sẽ giữ nguyên như vậy. 293 00:22:44,748 --> 00:22:47,114 Nó không tăng thêm nữa. 294 00:22:47,115 --> 00:22:52,385 Vào cuối thế kỷ, chúng ta vẫn có 2 tỉ trẻ em trên thế giới. 295 00:22:52,446 --> 00:22:59,730 Khi Doris được sinh ra là thời điểm thế giới bước vào thời kỳ đạt mốc cao nhất về số lượng trẻ em. 296 00:23:00,087 --> 00:23:02,980 Con số này không tăng lên. 297 00:23:02,989 --> 00:23:05,890 Bây giờ, điều này có thể làm bạn thấy khó hiểu. 298 00:23:05,900 --> 00:23:13,000 Bởi vì... tại sao tổng dân số có thể tăng thế này khi mà lượng trẻ con lại không tăng? 299 00:23:13,020 --> 00:23:15,784 Vậy tất cả những người lớn này ở đâu ra? 300 00:23:15,842 --> 00:23:19,989 Và để giải thích cho điều này tôi sẽ rời khỏi những biểu đồ điện tử thần kỳ này 301 00:23:19,999 --> 00:23:26,386 và giới thiệu tới quý vị công cụ giáo dục thật sự hiệu quả mà chúng tôi đã phát triển. 302 00:23:26,400 --> 00:23:30,220 Tôi sẽ trình bày cho quý vị về dân số thế giới, thưa quý bà và quý ông... 303 00:23:30,222 --> 00:23:33,901 dưới dạng mô phỏng của những khối hộp xốp. 304 00:23:35,222 --> 00:23:39,890 Mỗi khối hộp này là 1 tỉ. 305 00:23:39,910 --> 00:23:44,155 Và như thế này nghĩa là chúng ta đang có 2 tỉ trẻ em trên thế giới. 306 00:23:44,180 --> 00:23:49,663 Rồi chúng ta có 2 tỉ người từ 15 đến 30 tuổi. 307 00:23:49,674 --> 00:23:51,617 Đây là những con số đã làm tròn. 308 00:23:51,628 --> 00:23:54,230 Chúng ta có 1 tỉ người từ 30 đến 45 tuổi, 309 00:23:54,232 --> 00:23:57,836 chúng ta có 1 tỉ người 45 đến 60 tuổi 310 00:23:57,966 --> 00:24:03,167 và sau đó chúng ta có khối xốp của tôi: từ 60 tuổi trở lên. Chúng tôi ở đây, trên đỉnh của tháp. 311 00:24:03,297 --> 00:24:05,654 Đây là toàn bộ dân số thế giới hiện tại. 312 00:24:05,725 --> 00:24:09,563 Quý vị có thể thấy rằng có 3 tỉ người đang khuyết ở đây. 313 00:24:09,600 --> 00:24:12,535 Chỉ một số nhỏ khuyết là do họ đã chết. 314 00:24:12,540 --> 00:24:15,960 Phần lớn là do họ chưa bao giờ được sinh ra. 315 00:24:16,090 --> 00:24:22,052 Bởi vì trước năm 1980 số lượng trẻ được sinh ra trên thế giới ít hơn nhiều 316 00:24:22,054 --> 00:24:24,695 vì có ít phụ nữ sinh con hơn. 317 00:24:24,700 --> 00:24:26,800 Kết quả là những gì chúng ta có hôm nay. 318 00:24:26,810 --> 00:24:29,400 Rồi điều gì sẽ xảy ra trong tương lai? 319 00:24:29,475 --> 00:24:32,130 Quý vị có biết những người già như tôi sẽ ra sao không? 320 00:24:32,939 --> 00:24:34,291 Họ chết! 321 00:24:34,310 --> 00:24:38,496 Vâng! Giá có ai đó ở đây làm việc tại bệnh viện. 322 00:24:38,566 --> 00:24:40,746 Vậy là... họ chết! 323 00:24:40,800 --> 00:24:45,781 Những người còn lại già thêm 15 tuổi và có 2 tỉ trẻ em. 324 00:24:46,740 --> 00:24:49,749 Những người này giờ lại già rồi, đến lúc chết. 325 00:24:49,800 --> 00:24:53,900 Và rồi những người này già thêm 15 tuổi và họ có 2 tỉ trẻ em. 326 00:24:53,900 --> 00:24:58,561 Phần này chết đi và phần còn lại già thêm 15 tuổi và có 2 tỉ trẻ em. 327 00:24:58,580 --> 00:25:00,041 A! 328 00:25:00,125 --> 00:25:02,765 Nếu như số lượng trẻ em không tăng, 329 00:25:02,800 --> 00:25:05,608 nếu như độ tuổi trung bình không tăng, 330 00:25:05,633 --> 00:25:11,353 chúng ta có thêm 3 tỉ người và toàn là người lớn, 331 00:25:11,390 --> 00:25:15,440 điều này xảy ra ngay khi thế hệ trẻ lớn lên. 332 00:25:15,465 --> 00:25:21,100 Thêm một chi tiết nữa, một tin vui cho những người cao tuổi ở đây, giống như tôi. 333 00:25:21,507 --> 00:25:24,876 Người ta ước tính rằng người già sẽ sống lâu hơn một chút. 334 00:25:24,900 --> 00:25:28,667 Vì vậy chúng ta có thể thêm 1 tỉ người già nữa lên đỉnh của tháp này. 335 00:25:28,911 --> 00:25:32,635 Và tôi cực kỳ hi vọng rằng mình sẽ nằm trong nhóm này. 336 00:25:32,642 --> 00:25:38,617 Vì khi đó tôi có thể sống lâu và đọc các thống kê hàng năm, báo cáo mỗi năm... 337 00:25:38,694 --> 00:25:46,328 Nhưng khi tôi trao đổi với rất nhiều nhà hoạt động môi trường tốt bụng, những người đều có một mối quan tâm về môi trường 338 00:25:46,394 --> 00:25:50,798 họ rất hay nói với tôi rằng "Chúng ta nên dừng sự gia tăng dân số ở mức 8 tỉ." 339 00:25:50,800 --> 00:25:55,998 Sau đó, khi tôi nói với họ... đầu tiên là họ không biết rằng số lượng trẻ em của chúng ta đã đạt tới đỉnh 340 00:25:56,000 --> 00:26:03,900 và họ cũng hoàn toàn không biết rằng phần lớn sự gia tăng dân số là không thể tránh khỏi, và đó toàn là người lớn 341 00:26:03,905 --> 00:26:10,198 Vì vậy chúng ta sẽ dừng lại với số lượng người vào khoảng như thế này. 342 00:26:10,850 --> 00:26:15,766 Vậy chúng ta sẽ biết được dân số thế giới sẽ vào khoảng mấy tỉ người. Nhưng họ sẽ sống ở đâu? 343 00:26:16,128 --> 00:26:19,497 Bây giờ và trong tương lai. 344 00:26:21,281 --> 00:26:25,894 Ở kia là thế giới và đây là 7 tỉ người. 345 00:26:26,434 --> 00:26:33,061 Trong số 7 tỉ này, 1 tỉ sống ở châu Mỹ, cả bắc và nam Mỹ. 346 00:26:33,068 --> 00:26:37,681 1 tỉ ở châu Âu, 1 tỉ ở châu Phi, 347 00:26:37,695 --> 00:26:41,531 và 4 tỉ ở châu Á. 348 00:26:41,538 --> 00:26:43,735 Đó là vào thời điểm hiện tại. Nhưng làm thế nào để nhớ con số này? 349 00:26:43,740 --> 00:26:47,513 Tôi có một cách đơn giản để ghi nhớ: Tôi đặt các số cạnh nhau như thế này 350 00:26:47,550 --> 00:26:51,304 và rồi tôi gọi nó là mã an toàn của thế giới: 1114. 351 00:26:51,607 --> 00:26:55,272 Bây giờ, điều gì sẽ xảy ra cho tới giữa thế kỷ này? 352 00:26:55,336 --> 00:26:57,342 Chúng ta biết điều này khá rõ. 353 00:26:57,350 --> 00:27:02,080 Châu Âu... không tăng. Thực tế là dân số châu Âu đang giảm. 354 00:27:02,100 --> 00:27:06,490 Ở châu Mỹ, thêm một ít người. Phần lớn là người sống ẩn dật ở châu Mỹ Latin, 355 00:27:06,492 --> 00:27:09,790 Vì vậy chúng không đáng kể, hầu như vẫn giữ nguyên. 356 00:27:09,800 --> 00:27:13,005 Tại châu Á, chúng ta có thêm 1 tỉ nữa. 357 00:27:13,046 --> 00:27:16,322 và sau đó dân số ngừng tăng ở châu Á. 358 00:27:16,363 --> 00:27:21,238 Tại châu Phi, trong 40 năm tới, dân số tăng gấp đôi, lên 2 tỉ. 359 00:27:21,457 --> 00:27:25,088 Bây giờ... tới cuối thế kỷ này 360 00:27:25,100 --> 00:27:29,767 Chúng ta biết khá rõ: không thêm người ở châu Âu, không thêm ở châu Mỹ, không thêm ở châu Á... 361 00:27:29,868 --> 00:27:34,600 Nhưng ở châu Phi, theo số liệu hiện tại, dân số sẽ tăng gấp đôi. 362 00:27:34,606 --> 00:27:39,628 Vậy là có 4 tỉ người ở châu Phi. 363 00:27:39,640 --> 00:27:45,440 Vào năm 2100, và có thể là mãi về sau này, mã an toàn cuối cùng sẽ là 1145. 364 00:27:45,978 --> 00:27:49,900 Vậy là năm 2100 thế giới sẽ rất khác. 365 00:27:49,946 --> 00:27:53,987 Những người sống ở nơi tôi gọi là phương Tây trước kia, 366 00:27:53,999 --> 00:27:58,666 Tây Âu và Bắc Mỹ, lúc đó chỉ chiếm dưới 10% dân số thế giới. 367 00:27:58,772 --> 00:28:03,464 80% dân số thế giới sẽ sống tại châu Á và châu Phi. 368 00:28:03,570 --> 00:28:07,314 Nhưng liệu có đủ tài nguyên để nuôi sống họ không? 369 00:28:07,700 --> 00:28:13,770 Đây là một thách thức khổng lồ và không điều gì có thể đến một cách tự động cả. 370 00:28:13,877 --> 00:28:21,500 Nhưng theo tôi thì việc hàng tỉ người này sống cùng nhau là khả thi. 371 00:28:28,763 --> 00:28:36,593 Chắc chắn châu Á sẽ dễ dàng đạt được sự thịnh vượng và hòa bình, với 5 tỉ người. 372 00:28:36,610 --> 00:28:39,791 Nhật Bản, Hàn Quốc và những nước khác đã giàu rồi. 373 00:28:39,800 --> 00:28:49,446 Theo sau các nước này là những phần lãnh thổ lơn hơn của Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và nhiều quốc gia châu Á khác. 374 00:28:49,494 --> 00:28:54,954 Thậm chí ở những đất nước châu Á nghèo hơn, ngày càng nhiều quốc gia đã có cuộc sống tươm tất hơn. 375 00:28:56,780 --> 00:29:02,500 Nhưng còn tương lai của châu Phi, với 4 tỉ người? 376 00:29:02,700 --> 00:29:07,688 Phần lớn trong số họ không sống trong cái nghèo khủng khiếp chứ? 377 00:29:07,737 --> 00:29:11,716 Tôi từng chứng kiến cái nghèo cùng cực tại châu Phi. 378 00:29:11,750 --> 00:29:19,390 30 năm trước, tôi đã từng sống 2 năm nhiệt huyết nhất trong đời, làm bác sĩ 379 00:29:19,391 --> 00:29:24,806 tại một trong những quốc gia nghèo nhất, Mozambique, ở bờ biển phía đông châu Phi. 380 00:29:24,820 --> 00:29:33,039 Mozambique đã được độc lập sau một thời gian dài chiến tranh với thực dân Bồ Đào Nha hùng mạnh. 381 00:29:33,100 --> 00:29:41,276 Công việc của tôi là một trong 2 bác sĩ, đều là người ngoại quốc, chăm sóc cho 300,000 người. 382 00:29:41,300 --> 00:29:47,436 Và đây là bệnh viện đó. Vợ tôi cũng làm việc đỡ đẻ tại đó. 383 00:29:47,484 --> 00:29:49,864 Đây là toàn bộ nhân viên của bệnh viện. 384 00:29:49,900 --> 00:29:57,623 Những người mặc áo trắng kia từng được đào tạo chuyên môn trong một năm dưới thời kỳ thực dân. 385 00:29:57,680 --> 00:30:01,295 Những người khác... nhiều người trong số họ còn không biết đọc hoặc viết. 386 00:30:01,310 --> 00:30:05,796 Nhưng tất cả họ đều có một tinh thần cống hiến và động lực làm việc. 387 00:30:05,964 --> 00:30:11,956 Nhưng người bệnh đến với những căn bệnh ngày càng trầm trọng hơn của sự đói nghèo cùng cực 388 00:30:11,968 --> 00:30:15,195 và nguồn lực của chúng tôi thường không đủ, 389 00:30:15,210 --> 00:30:21,962 và đặc biệt là kỹ năng của một bác sĩ trẻ như tôi không đủ để đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân. 390 00:30:21,963 --> 00:30:25,723 Mozambique ngày nay vẫn là một quốc gia nghèo. 391 00:30:25,724 --> 00:30:30,595 Nhưng mọi thứ đã phát triển vô cùng kể từ khi tôi ở đó, 30 năm trước. 392 00:30:36,193 --> 00:30:42,767 Bắt đầu là một bệnh viện hoàn toàn mới đã mọc lên ở thị trấn nơi tôi làm việc 30 năm trước. 393 00:30:44,000 --> 00:30:50,117 Bệnh viện mới, to hơn rất nhiều, có 15 bác sĩ và 11 người trong số họ là người Mozambique. 394 00:30:50,119 --> 00:30:53,938 Tất cả nhân viên đều được đào tạo đầy đủ. 395 00:30:55,450 --> 00:31:00,853 Giám đốc bệnh viện là bác sĩ Cashimo, chuyên khoa sản. 396 00:31:02,000 --> 00:31:04,000 Mọi thứ có dấu hiệu của... 397 00:31:04,300 --> 00:31:06,200 Chúng có vẻ sẽ là... 398 00:31:06,500 --> 00:31:08,000 sinh đôi! 399 00:31:08,665 --> 00:31:13,031 Sự biến đổi của nơi này làm tôi kinh ngạc! 400 00:31:14,000 --> 00:31:16,000 Chúng tôi có những ca tai nạn và cấp cứu... 401 00:31:16,400 --> 00:31:19,500 và phẫu thuật nhi khoa và phẫu thuật chỉnh hình. 402 00:31:20,700 --> 00:31:24,600 Chúng tôi các những phòng thí nghiệm lớn và một nhà thuốc hoạt động 24 giờ. 403 00:31:24,800 --> 00:31:31,985 Việc thường ngày của họ là mổ đẻ, một điều từng là bất khả thi khi tôi còn ở đó. 404 00:31:34,000 --> 00:31:37,500 Ngày nay chúng tôi có thể làm điều đó tại đây, với một đội ngũ chuyên nghiệp... 405 00:31:38,000 --> 00:31:45,000 trong một phòng phẫu thuật được trang bị đầy đủ như bất cứ nơi nào trên thế giới. 406 00:31:47,973 --> 00:31:51,666 Mọi thứ đã phát triển rất nhiều. 407 00:31:51,690 --> 00:31:56,600 Trẻ con sinh ra ở Mozambique ngày nay hẳn đã có một tương lai tươi sáng hơn. 408 00:32:00,339 --> 00:32:05,162 Không chỉ vì các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt hơn, mà còn do kinh tế phồn thịnh 409 00:32:05,190 --> 00:32:07,545 với những bến cảng và khu chợ nhộn nhịp 410 00:32:07,547 --> 00:32:11,500 và những ngành công nghiệp mới với nhiều việc làm mới. 411 00:32:15,650 --> 00:32:20,474 Tôi biết quý vị có thể đang nghĩ rằng tin tốt lành này chỉ xảy ra ở các thành phố và đô thị. 412 00:32:20,476 --> 00:32:22,142 Và đúng như vậy! 413 00:32:22,144 --> 00:32:26,968 Thách thức tệ hơn nằm ở những vùng nông thôn, nơi mà phần lớn dân cư sinh sống. 414 00:32:27,268 --> 00:32:30,185 Nhưng mọi thứ ở đây cũng đang thay đổi. 415 00:32:33,166 --> 00:32:39,062 Khu Mogovolas nằm sâu trong vùng nông thôn miền bắc Mozambique. 416 00:32:40,137 --> 00:32:45,300 Đây là nhà của Olivia, Andre và gia đình non trẻ của họ. 417 00:32:46,750 --> 00:32:51,496 Giống như nhiều người nghèo khác trên thế giới, Olivia và Andre là nông dân, 418 00:32:51,516 --> 00:32:56,262 cái ăn của họ phụ thuộc vào những gì họ nuôi trồng được. 419 00:33:00,036 --> 00:33:04,246 Bây giờ là 4 giờ sáng và những công việc hàng ngày bắt đầu. 420 00:33:06,769 --> 00:33:09,489 Andre đi thẳng về phía những cánh đồng. 421 00:33:09,688 --> 00:33:12,706 Olivia đi lấy nước đầu tiên. 422 00:33:12,726 --> 00:33:16,500 Cả hai người đều phải đi bộ hàng dặm đường để tới nơi nào đó. 423 00:33:17,900 --> 00:33:20,500 Tôi mất 2 tiếng để đi tới đó 424 00:33:21,600 --> 00:33:25,800 Khi đông, việc này có thể mất 2 tiếng. 425 00:33:28,000 --> 00:33:31,600 Khi trở về tôi rất mệt và đói 426 00:33:33,703 --> 00:33:39,682 Không có phương tiện vận chuyển, mọi thứ đều phải được mang vác. 427 00:33:42,540 --> 00:33:46,653 Olivia và Andre có 8 đứa con. 428 00:33:46,680 --> 00:33:50,049 Tỉ lệ sinh vẫn rất cao ở phần lớn vùng nông thôn châu Phi. 429 00:33:50,080 --> 00:33:54,517 Và những gia đình nghèo nhất chính là những gia đình đông miệng ăn nhất. 430 00:33:54,854 --> 00:33:59,045 Tất cả những gì mà gia đình này không dùng tới, họ sẽ bán hết. 431 00:33:59,800 --> 00:34:02,000 Tôi thật sự đang sống rất chật vật 432 00:34:02,800 --> 00:34:09,600 Tôi trồng đủ loại cây trồng nhưng thậm chí với tất cả số cây trồng đó... 433 00:34:09,800 --> 00:34:17,600 Tôi vẫn không có đủ tiền nuôi con. 434 00:34:18,800 --> 00:34:22,699 Nhưng sự phát triển kinh tế đang dần ảnh hưởng tới vùng nông thôn này một cách chậm chạp. 435 00:34:23,500 --> 00:34:29,500 Tôi đã tiết kiệm tới 3 năm để lợp mái cho căn nhà của mình. 436 00:34:29,800 --> 00:34:35,451 Bây giờ Andre đang quyết tâm để có được cái mà anh tin rằng sẽ thay đổi mọi thứ. 437 00:34:35,800 --> 00:34:40,400 Tôi thật sự cần một chiếc xe đạp. Tôi không thể đi tới đâu mà không có nó. 438 00:34:42,342 --> 00:34:47,427 Xe đạp đã mang lại những biến đổi lớn tới cuộc sống của những người nghèo tại nông thôn. 439 00:34:47,467 --> 00:34:51,775 Họ tiết kiệm nhiều thời gian mỗi ngày và làm được nhiều việc hơn. 440 00:34:52,054 --> 00:34:56,304 Với một chiếc xe đạp, họ có thể mang những khối hàng nặng hơn ra chợ, 441 00:34:56,350 --> 00:34:58,210 và kiếm được nhiều tiền hơn. 442 00:34:58,230 --> 00:35:00,286 Họ có thể đi xa hơn để tìm việc 443 00:35:00,288 --> 00:35:04,108 và khi họ ốm, họ có thể tới bác sĩ đúng lúc. 444 00:35:05,600 --> 00:35:12,800 Nếu tôi có một chiếc xe tôi sẽ rất hạnh phúc 445 00:35:13,200 --> 00:35:17,400 Vì một căn nhà mà không có xe đạp thì không phải một gia đình. 446 00:35:17,682 --> 00:35:24,137 Andre và Olivia đã dành dụm tiền được 2 năm. Họ vẫn chưa có đủ tiền. 447 00:35:24,200 --> 00:35:29,261 Mọi thứ phụ thuộc vào những hạt vừng mà họ đang thu hoạch. 448 00:35:29,300 --> 00:35:34,146 Nếu họ được giá tốt, họ có thể đạt được mục tiêu. 449 00:35:36,331 --> 00:35:40,283 Andre và Olivia sống tại một trong những nước nghèo nhất. 450 00:35:40,323 --> 00:35:44,275 Và họ sống ở vùng nông thôn nghèo nhất của đất nước đó. 451 00:35:44,434 --> 00:35:50,531 Vậy có bao nhiêu người trên thế giới đang sống như họ? Và có bao nhiêu người nghèo? 452 00:35:50,690 --> 00:35:52,974 Tôi sẽ đưa cho quý vị một thước đo. 453 00:35:52,999 --> 00:35:56,429 Rất đơn giản. Nghèo... và ... giàu. 454 00:35:56,470 --> 00:35:59,467 Ở đây tôi lại có 7 tỉ người. 455 00:35:59,626 --> 00:36:04,710 Họ được minh họa một cách đơn giản và xếp hàng ở đó, từ nghèo nhất tới giàu nhất. 456 00:36:05,167 --> 00:36:11,323 Bây giờ, một tỉ người giàu nhất kiếm được bao nhiều đô la mỗi ngày? 457 00:36:11,363 --> 00:36:13,000 Hãy nhìn vào đây. 458 00:36:13,091 --> 00:36:14,570 Ồ... 459 00:36:14,580 --> 00:36:16,357 Nó đang tăng lên, nó đang tăng... 460 00:36:16,400 --> 00:36:17,727 Ồ... 461 00:36:17,800 --> 00:36:20,408 Tôi không thể với tới. 100 đô/ngày. 462 00:36:21,077 --> 00:36:26,319 Rồi, hãy xem một tỉ người nằm ở giữa. Họ kiếm được bao nhiêu? 463 00:36:26,350 --> 00:36:30,853 Nó vẫn chưa tới... Chỉ có 10 đô. 464 00:36:30,955 --> 00:36:35,549 Và rồi tôi đi tới một tỉ người nghèo nhất. Họ kiếm được bao nhiêu? 465 00:36:35,570 --> 00:36:37,897 Ồ... 466 00:36:37,950 --> 00:36:40,083 Chỉ có 1 đô. 467 00:36:40,509 --> 00:36:43,240 Đó là sự khác biệt của thế giới hiện tại. 468 00:36:43,343 --> 00:36:48,400 Những nhà kinh tế học vẽ một đường thẳng, mà họ gọi là đường cực nghèo. 469 00:36:48,450 --> 00:36:49,900 Cao hơn 1 đô một chút. 470 00:36:50,000 --> 00:36:56,357 Đường này minh họa mức thu nhập khi quý vị khó có đủ thức ăn để nuôi gia đình và không thể chắc chắn mình có thức ăn mỗi ngày. 471 00:36:56,558 --> 00:36:58,595 1 tỉ người rõ ràng nằm dưới mức này 472 00:36:58,635 --> 00:37:02,672 và một tỉ người thứ hai được chia ra bởi đường thẳng này. 473 00:37:02,874 --> 00:37:05,263 Và những nhóm người khác thì ở phía trên nó. 474 00:37:05,600 --> 00:37:10,202 Những người nghèo nhất khó mà mua nổi giày để đi, 475 00:37:10,220 --> 00:37:14,979 và khi họ có giày... điều tiếp theo họ nghĩ tới là tiết kiệm để mua xe đạp. 476 00:37:14,999 --> 00:37:17,327 Đó là hoàn cảnh của Andre và Olivia. 477 00:37:17,350 --> 00:37:20,600 Và sau xe đạp, bạn sẽ tiến lên xe máy. 478 00:37:20,610 --> 00:37:24,486 Và sau xe máy, đó là ôtô. 479 00:37:24,572 --> 00:37:29,425 Và tôi nhớ khi gia đình mình có chiếc xe ôtô đầu tiên, đó là một chiếc Volkswagen nhỏ màu xám. 480 00:37:29,511 --> 00:37:35,255 Điều đầu tiên chúng tôi làm là đi tới Nauy du lịch, vì Nauy đẹp hơn Thụy Điển rất nhiều. 481 00:37:35,310 --> 00:37:39,089 Đó là một chuyến đi tuyệt vời! 482 00:37:39,175 --> 00:37:45,052 Và bây giờ, tôi ở trong nhóm này. Tôi có thể di chuyển giống như 1 tỉ người giàu có nhất, chúng ta có thể đi du lịch bằng máy bay. 483 00:37:45,057 --> 00:37:48,452 Tất nhiên có những người giàu hơn nhiều so với những người đi máy bay. 484 00:37:48,538 --> 00:37:54,929 Nhiều người giàu tới nỗi họ còn đang suy tính có nên đi du lịch vào không gian không. 485 00:37:54,935 --> 00:37:59,999 Và sự khác biệt về thu nhập giữa những người đi máy bay lên tới những người rất giàu ở đằng kia 486 00:38:00,010 --> 00:38:05,019 gần như lớn bằng khoảng cách về thu nhập giữa những người đi máy bay ở đây 487 00:38:05,030 --> 00:38:08,095 xuống tới những người nghèo nhất ở kia. 488 00:38:08,200 --> 00:38:13,925 Đó là điều quan trọng nhất cần nhớ về thước đó này. 489 00:38:13,963 --> 00:38:18,135 Để chỉ rõ hơn cho quý vị, tôi cần đến chiếc thang của mình. 490 00:38:18,335 --> 00:38:22,999 Đôi khi quý vị cũng cần tới một công nghệ cổ lỗ sĩ nhưng vẫn hoạt động tốt thế này. 491 00:38:23,274 --> 00:38:26,250 Đây. 492 00:38:29,023 --> 00:38:33,114 Tôi chỉ có thể đi lên... Họ đây rồi. Tôi đã ở trên đỉnh. 493 00:38:33,152 --> 00:38:39,834 Vấn để của những người sống với $100/ngày như chúng ta là khi ta nhìn xuống 494 00:38:39,953 --> 00:38:44,773 xuống những người chỉ có $10 hay $1, họ đều nghèo như nhau. 495 00:38:44,900 --> 00:38:46,800 Chúng ta không hề thấy sự khác biệt. 496 00:38:46,850 --> 00:38:50,767 Nó giống như thể mọi ngươi đều sống với một số tiền như nhau. 497 00:38:50,802 --> 00:38:52,710 Và họ nói, "Ồ, tất cả bọn họ đều nghèo." 498 00:38:52,826 --> 00:38:59,592 Không, tôi có thể đảm bảo với quý vị, vì tôi đã gặp và nói chuyện với những người sống dưới đó 499 00:38:59,708 --> 00:39:04,693 và tôi đảm bảo với quý vị rằng những người sống dưới đây 500 00:39:04,700 --> 00:39:10,999 họ biết rõ cuộc sống của họ sẽ tốt hơn đến mức nào nếu từ $1, họ chuyển lên mức $10 501 00:39:11,000 --> 00:39:13,147 Thu nhập nhiều hơn 10 lần. 502 00:39:13,148 --> 00:39:16,594 Đó là một khác biệt rất lớn. 503 00:39:16,620 --> 00:39:22,667 Để hiểu điều này, thì đây chính là điều mà Olivia và Andre đang cố thực hiện. 504 00:39:22,741 --> 00:39:27,162 Mỗi bước nhỏ mà họ thực hiện dọc đường này 505 00:39:27,200 --> 00:39:30,362 từ những đôi giày cho tới xe đạp 506 00:39:30,390 --> 00:39:36,435 những bước này rất nhỏ nếu so trên quãng đường dài, sẽ tạo nên khác biệt rất lớn cho cuộc đời của họ. 507 00:39:36,550 --> 00:39:46,152 Và nếu Andre và Olivia có được chiếc xe đạp, nó sẽ giúp họ tăng tốc để tới cuộc sống tốt hơn và giàu lên nhanh hơn tới điểm này. 508 00:39:47,356 --> 00:39:53,900 Hôm nay, Andre và Olivia đang chuẩn bị bán số vừng mà họ trồng trong nhiều tháng qua. 509 00:39:54,500 --> 00:39:58,200 Giá trước đây là 25 Metical. 510 00:39:58,600 --> 00:40:01,500 Năm nay được giá hơn. 511 00:40:02,000 --> 00:40:05,300 Chúng tôi hi vọng sẽ bán được khoảng 40-45 Metical. 512 00:40:05,985 --> 00:40:11,901 Nhưng Andre và Olivia sẽ phải cẩn thận để được trả một cái giá hợp lý. 513 00:40:12,400 --> 00:40:19,800 Chúng tôi phát hiện ra một số người mua vừng đã dùng cân gian lận 514 00:40:20,100 --> 00:40:25,800 Nếu chúng tôi tự cân thì được 10kg... 515 00:40:26,000 --> 00:40:35,500 .... rồi khi giao cho người mua hàng, họ có thể nói với chúng tôi là 7 hoặc 8kg 516 00:40:36,183 --> 00:40:38,865 Andre chuẩn bị bán vừng. 517 00:40:38,936 --> 00:40:44,900 Và trong lần cuối này, anh hi vọng, anh sẽ được giúp mang vừng ra chợ. 518 00:40:48,005 --> 00:40:51,400 Andre bây giờ rất thận trọng. 519 00:40:53,000 --> 00:40:57,400 Này này ông bạn. Tính toán cho cẩn thận đấy! 520 00:40:57,974 --> 00:41:02,713 Giao dịch xong. Và Andre rất vui vì cái giá đã nhận được. 521 00:41:06,300 --> 00:41:08,800 Giờ thì tôi chuẩn bị tiêu tiền đây! 522 00:41:10,354 --> 00:41:15,021 Đó là giây phút mà cả gia đình đã làm việc rất vất vả để có được. 523 00:41:32,974 --> 00:41:37,722 Andre đã mất cả buổi sáng để đi bộ ra chợ. 524 00:41:37,800 --> 00:41:42,661 Còn bây giờ, anh có thể đạp xe về tới nhà trong chưa đầy một giờ. 525 00:41:49,700 --> 00:41:52,000 Anh mua xe rồi à! 526 00:41:52,300 --> 00:41:54,000 Đúng thế, anh đã mua một cái xe đạp! 527 00:42:02,043 --> 00:42:05,496 Chiếc xe được mang ra dùng ngay lập tức. 528 00:42:05,520 --> 00:42:08,399 Trẻ con dùng nó để đi lấy nước. 529 00:42:08,440 --> 00:42:11,813 Andre mang được nhiều cây trồng ra chợ hơn 530 00:42:11,900 --> 00:42:17,724 và, quan trọng không kém, Olivia và Andre giờ có thể theo các lớp học bổ túc cho người lớn 531 00:42:17,750 --> 00:42:23,149 và họ có thể học toán, đọc và viết tốt hơn. 532 00:42:24,700 --> 00:42:30,700 Giờ tôi muốn tiết kiệm tiền để mua xe máy chở vợ và các con 533 00:42:32,400 --> 00:42:34,100 Đó là thứ mà tôi muốn tiếp theo. 534 00:42:39,372 --> 00:42:45,741 Thật là tuyệt khi nhìn Olivia và Andre đạp xe thoát khỏi sự nghèo đói cùng cực của họ. 535 00:42:45,850 --> 00:42:49,465 Và họ dùng chiếc xe đạp để tới lớp học văn hóa. 536 00:42:49,500 --> 00:42:54,647 Giáo dục rất quan trọng cho sự tiến bộ của con người và các quốc gia. 537 00:42:55,249 --> 00:43:00,558 Nhưng bao nhiêu người thực sự hiểu được những gì đang diễn ra với nền giáo dục trên thế giới? 538 00:43:00,600 --> 00:43:04,768 Đã đến lúc xem lại cuộc khảo sát về sự hờ hững của những người Anh vĩ đại. 539 00:43:04,810 --> 00:43:05,739 Đây rồi. 540 00:43:05,774 --> 00:43:11,163 Chúng tôi hỏi bao nhiêu phần trăm số người trưởng thành trên thế giới hiện nay biết chữ, có thể đọc và viết? 541 00:43:11,685 --> 00:43:17,700 Tôi có thể hỏi các quý vị khán giả được không? Bao nhiêu người đoán 20%? Xin mời giơ tay. 542 00:43:18,000 --> 00:43:20,394 40%? 543 00:43:21,700 --> 00:43:23,962 60%? 544 00:43:23,963 --> 00:43:26,923 Và 80%? A... 545 00:43:27,121 --> 00:43:30,647 Đây là kết quả của những người Anh. 546 00:43:35,947 --> 00:43:42,955 Đến giờ quý vị có thể dùng kết quả cuộc khảo sát với người Anh để tìm ra câu trả lời rồi chứ? 547 00:43:43,072 --> 00:43:46,922 Tất nhiên, 80% là câu trả lời chính xác. 548 00:43:46,950 --> 00:43:50,808 Ít nhất quý vị ngồi đây rõ ràng cũng biết rõ hơn so với những người Anh. 549 00:43:51,492 --> 00:43:55,300 Vâng, ngày nay 80% dân số thế giới có thể đọc và viết. 550 00:43:55,310 --> 00:43:59,834 Tỉ lệ biết chữ là 80%... thực ra, con số thật còn cao hơn một chút. 551 00:43:59,912 --> 00:44:04,530 Vậy nếu tôi lại so sánh kết quả này với những con tinh tinh, quý vị thấy đấy... 552 00:44:04,542 --> 00:44:08,300 một lần nữa chúng ta thấy tinh tinh chỉ chọn ngẫu nhiên. 553 00:44:08,340 --> 00:44:12,834 Nhưng chúng có thể đoán đúng gấp 3 lần so với những người Anh. 554 00:44:13,352 --> 00:44:17,125 Còn bây giờ là những người học đại học 555 00:44:17,189 --> 00:44:20,364 Có lẽ họ biết điều này... ồ, thậm chí còn tệ hơn. 556 00:44:20,477 --> 00:44:24,250 Họ đang dạy cái gì ở các trường học bên Anh vậy? 557 00:44:24,282 --> 00:44:31,132 Quan điểm thông thường về thế giới như thế này đã lỗi thời tới vài thập niên rồi. Truyền thông đã không cung cấp các thông tin này. 558 00:44:31,488 --> 00:44:35,423 Nhưng có lẽ đó là vì thế giới đổi thay quá nhanh. 559 00:44:35,430 --> 00:44:37,366 Thưa quý bà và quý ông, 560 00:44:37,398 --> 00:44:41,171 tôi sẽ cho quý vị thấy biểu đồ yêu thích nhất của mình, 561 00:44:41,190 --> 00:44:48,863 tôi sẽ chỉ cho quý vị xem lịch sử của 200 quốc gia trong vòng 200 năm chỉ trong chưa tới 1 phút. 562 00:44:48,880 --> 00:44:55,179 Tôi có một trục thu nhập, và một trục tuổi thọ. 563 00:44:55,190 --> 00:44:59,551 Tôi bắt đầu vào năm 1800 với tất cả các nước trên thế giới. 564 00:44:59,580 --> 00:45:04,409 Quý vị thấy không? Vào năm 1800, mọi người đều chìm trong góc nghèo đói và bệnh tật. 565 00:45:04,420 --> 00:45:06,595 Tuổi thọ thấp, ít tiền. 566 00:45:06,708 --> 00:45:09,186 Và đây là ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Công nghiệp. 567 00:45:09,200 --> 00:45:15,178 Tất nhiên, các quốc gia ở Tây Âu đang giàu lên, nhưng lúc đầu không phải là họ có sức khỏe tốt hơn. 568 00:45:15,291 --> 00:45:18,822 Và những nước thuộc địa thì không hưởng lợi gì từ việc này, 569 00:45:18,935 --> 00:45:21,170 họ vẫn ở trong góc của nghèo đói. 570 00:45:21,202 --> 00:45:27,243 Và rồi sức khỏe đang khá lên một cách chậm chạp, nó đạt tới đây và chúng ta đang bước vào một thế kỷ mới. 571 00:45:27,280 --> 00:45:31,600 Và cuộc Đại chiến thế giới I khúng khiếp, và sau đó là suy thoái kinh tế. 572 00:45:31,800 --> 00:45:34,200 Và rồi Đại chiến thế giới II 573 00:45:34,500 --> 00:45:36,858 Ồ. Và giờ là độc lập. 574 00:45:36,900 --> 00:45:41,473 Và với nền độc lập, sức khỏe tại các nước này được cải thiện nhanh hơn so với trước đây. 575 00:45:41,520 --> 00:45:47,384 Rồi Trung Quốc và các nước Mỹ Latin khác bắt đầu nhảy vọt về kinh tế. 576 00:45:47,593 --> 00:45:49,003 Họ lên tới đây. 577 00:45:49,050 --> 00:45:53,213 Và Ấn Độ theo sau đó, rồi tới các nước châu Phi cũng theo sau. 578 00:45:53,260 --> 00:45:56,500 Một thay đổi đáng kinh ngạc đã diễn ra trên thế giới. 579 00:45:56,550 --> 00:46:02,800 Thưa quý vị, trước mặt chúng ta đây là Hoa Kỳ và Vương Quốc Anh, nhưng họ không tiến nhanh hơn được nữa. 580 00:46:02,801 --> 00:46:05,406 Những kẻ đi nhanh đang nằm ở giữa đây. 581 00:46:05,450 --> 00:46:08,968 Trung Quốc đang đi rất nhanh để bắt kịp. Và Bangladesh... 582 00:46:09,000 --> 00:46:14,750 Nhìn này, Bangladesh đã ở đây rồi, đã khá khỏe mạnh và cũng bắt đầu phát triển kinh tế nhanh. 583 00:46:15,010 --> 00:46:20,499 Còn Mozambique... Vâng, Mozambique ở sau đây, nhưng họ cũng đang tiến rất nhanh về phía bên phải. 584 00:46:20,856 --> 00:46:24,952 Nhưng những điều tôi đang cho quý vị xem chỉ là trung bình của các quốc gia. 585 00:46:25,066 --> 00:46:29,648 Còn người dân thì sao? Cuộc sống của họ có thực sự khá hơn không? 586 00:46:29,681 --> 00:46:34,263 Tôi sẽ chỉ cho quý vị xem điều khiến tôi rất hứng thú khi làm một nhà thống kê học. 587 00:46:34,377 --> 00:46:39,000 Tôi sẽ chỉ cho quý vị về sự phân phối thu nhập. Sự khác nhau giữa người với người. 588 00:46:39,100 --> 00:46:42,359 Và để làm điều đó, tôi đặt tất cả các chấm này lùi lại 50 năm 589 00:46:42,380 --> 00:46:45,354 và giờ chúng ta chỉ quan tâm tới tiền thôi. 590 00:46:45,380 --> 00:46:52,074 Để làm được điều này, chúng ta phải mở rộng và điều chỉnh trục tọa độ, vì những người giàu nhất thì cực kỳ giàu còn những người nghèo nhất lại cực kỳ nghèo, 591 00:46:52,100 --> 00:46:55,231 do đó phân biệt giữa người với người sẽ lớn hơn khi so sánh khoảng cách giữa các nước với nhau. 592 00:46:55,265 --> 00:47:00,332 Rồi chúng ta đặt một nước xuống đây. Đây là Hoa Kỳ, 593 00:47:00,350 --> 00:47:03,408 và trải rộng ra để biểu diễn khoảng thu nhập của nước đó. 594 00:47:03,450 --> 00:47:06,484 Rồi tôi đưa tất cả các quốc gia châu Mỹ xuống. 595 00:47:06,490 --> 00:47:10,370 Giờ quý vị có thể thấy được khoảng cách giữa người giàu nhất và người nghèo nhất rồi. 596 00:47:10,486 --> 00:47:15,228 Còn độ cao này thể hiện số lượng người hiện có ở mỗi mức thu nhập. 597 00:47:15,263 --> 00:47:18,800 Giờ ta lôi châu Âu xuống. 598 00:47:19,000 --> 00:47:22,900 Và trên đỉnh này tôi đặt châu Phi. 599 00:47:23,278 --> 00:47:29,500 Và cuối cùng, khu vực đông dân nhất, trên đỉnh tất cả, châu Á. 600 00:47:29,990 --> 00:47:36,100 Vậy, vào năm 1963 thế giới được hình thành bởi hai cái gò: 601 00:47:36,144 --> 00:47:40,075 đầu tiên, là cái gò giàu nhất, trông giống như một con lạc đà, phải không? 602 00:47:40,111 --> 00:47:44,042 Cái gò đầu tiên ở đây tập trung những người giàu nhất, chủ yếu thuộc châu Âu và châu Mỹ. 603 00:47:44,060 --> 00:47:49,062 Và cái gò nghèo nhất ở đây chủ yếu là châu Á và châu Phi. 604 00:47:49,423 --> 00:47:51,896 Và đây là đường giới hạn nghèo đói. 605 00:47:52,095 --> 00:47:58,086 Quý vị có thể thấy 50 năm trước có bao nhiêu người cực nghèo không? 606 00:47:58,087 --> 00:48:00,074 Và phần lớn họ sống tại châu Á. 607 00:48:00,110 --> 00:48:06,147 Và người ta đã nói rằng châu Á không bao giờ thoát khỏi nghèo đói được, giống như những gì người ta đang nói về châu Phi ngày nay. 608 00:48:06,160 --> 00:48:07,928 Rồi, điều gì đã diễn ra? 609 00:48:07,965 --> 00:48:09,466 Tôi bắt đầu cho thế giới chuyển động. 610 00:48:09,503 --> 00:48:15,053 Và quý vị có thể thấy nhiều người đang được sinh ra trong cảnh nghèo đói ở đây, nhưng châu Á đang tiến về phía thu nhập cao hơn 611 00:48:15,090 --> 00:48:19,101 và 1 tỉ người đã thoát khỏi tình trạng cực nghèo đói 612 00:48:19,300 --> 00:48:24,121 và hình dáng của thế giới thay đổi, con lạc đà hai bướu kia đã chết. 613 00:48:24,150 --> 00:48:27,360 Nó tái sinh thành con lạc đà một bướu. 614 00:48:27,640 --> 00:48:30,518 Và điều quý vị thấy ở đây, 615 00:48:30,636 --> 00:48:36,024 chính là sự biến đổi từ mức giàu nhất sang mức nghèo nhất, và phần lớn dân số thế giới tập trung ở giữa, 616 00:48:36,142 --> 00:48:40,963 và chỉ còn lại một tỉ lệ nhỏ dân số thế giới đang sống trong cảnh cực nghèo đói 617 00:48:41,000 --> 00:48:46,307 nhưng hãy cẩn thận, vẫn còn rất nhiều người: trên 1 tỉ người sống trong cảnh cực nghèo. 618 00:48:46,668 --> 00:48:52,866 Và câu hỏi ở đây là: Liệu xu hướng 'chạy thoát khỏi sự nghèo đói' còn tiếp tục không 619 00:48:52,867 --> 00:48:57,238 với những người ở châu Phi hiện nay và hàng tỉ người mới sẽ xuất hiện ở châu Phi? 620 00:48:59,380 --> 00:49:06,630 Tôi nghĩ điều này là có thể, thậm chí là chắc chắn, rằng phần lớn các quốc gia tại châu Phi cũng sẽ vươn lên để thoát khỏi nghèo đói. 621 00:49:06,630 --> 00:49:12,298 Điều này sẽ cần tới các hành động khôn ngoan và những khoản đầu tư khổng lồ, nhưng nó có thể xảy ra. 622 00:49:14,427 --> 00:49:19,735 Nhiều quốc gia châu Phi không còn tiến lên trước với cùng một tốc độ nữa. 623 00:49:20,000 --> 00:49:24,350 Một số đang di chuyển rất nhanh, trong khi số khác lại tắc nghẽn trong các cuộc xung đột. 624 00:49:24,351 --> 00:49:28,722 Nhưng phần lớn, như Mozambique, đang tiến những bước chắc chắn. 625 00:49:30,910 --> 00:49:35,281 Thế còn vấn đề nuôi sống những người châu Phi mới trong tương lai? 626 00:49:35,363 --> 00:49:41,600 Vâng, hiện nay vẫn còn nhiều thiếu thốn, nhưng cũng có rất nhiều tiềm năng ở đây. 627 00:49:42,002 --> 00:49:49,400 Sản lượng nông nghiệp tại châu Phi chỉ là một phần trong số những gì họ có thể đạt được khi được hỗ trợ công nghệ tốt hơn. 628 00:49:53,095 --> 00:49:57,386 Và những dòng sông châu Phi chỉ vừa mới được dùng cho tưới tiêu. 629 00:49:57,399 --> 00:50:05,483 Một ngày nào đó, châu Phi có thể rền vang tiếng máy gặt đập liên hợp và máy kéo và có thể sản xuất lương thực cho nhiều tỉ người nữa. 630 00:50:05,888 --> 00:50:10,989 Và xin quý vị đừng tưởng chỉ có mình tôi nghĩ rằng châu Phi có thể làm được điều này. 631 00:50:10,999 --> 00:50:20,463 Liên Hiệp Quốc sắp đặt ra một mục tiêu mới: Loại bỏ hoàn toàn tình trạng cực nghèo trong vòng 20 năm tới. 632 00:50:21,030 --> 00:50:26,698 Mọi người đều hiểu rằng đây là một thách thức lơn, nhưng tôi hoàn toàn tin rằng nó khả thi. 633 00:50:27,993 --> 00:50:29,937 Hãy tưởng tượng rằng điều này sẽ diễn ra. 634 00:50:30,017 --> 00:50:34,957 Và, điều mà chúng ta vừa nhìn thấy là những người giàu đã ngừng di chuyển... 635 00:50:34,990 --> 00:50:40,949 và khoảng giữa... nó đang chuyển động. Nhưng phần nghèo nhất lại bị tắc lại. 636 00:50:41,919 --> 00:50:46,860 Vùng cực nghèo này là nơi có phần lớn những người không biết chữ. 637 00:50:46,990 --> 00:50:51,394 Ở đây vẫn còn tỉ lệ trẻ tử vong cao và mỗi phụ nữ vẫn sinh nhiều con. 638 00:50:51,558 --> 00:50:58,927 Dường như sự cực nghèo đói cứ tự sản sinh lại mình nếu bạn chấm dứt nó ngay. 639 00:50:58,928 --> 00:51:05,200 Nhưng Andre và Olivia, và những người giống họ, đang lao động rất chăm chỉ để thoát khỏi nghèo đói, 640 00:51:05,220 --> 00:51:10,992 và nếu họ có được sự trợ giúp đúng đắn từ chính phủ và từ các nguồn quốc tế 641 00:51:10,999 --> 00:51:18,884 về các phương diện như trường học, chăm sóc sức khỏe, vaccine, đường xá, điện, phòng tránh thai, 642 00:51:19,015 --> 00:51:25,443 thì họ có thể xoay xở được, nhưng họ sẽ chủ yếu xoay xở bằng chính sức lao động của mình. 643 00:51:25,493 --> 00:51:31,921 Nào... hãy tiến lên... theo bước Andre và Olivia dọc đường này. 644 00:51:31,950 --> 00:51:36,698 Điều đó sẽ xảy ra trong vài thập kỷ nữa... Vâng! 645 00:51:36,800 --> 00:51:40,660 Nhưng thoát khỏi nghèo đói chỉ mới là bước đầu. 646 00:51:40,664 --> 00:51:46,333 Con người muốn tiếp tục đi dọc con đường này để tới một cuộc sống tốt đẹp. 647 00:51:46,384 --> 00:51:49,225 Nhưng một cuộc sống tốt đẹp nghĩa là gì? 648 00:51:50,756 --> 00:51:57,727 Với phần lớn mọi người trên thế giới, cuộc sống tốt đẹp mà họ đang vật lộn để có được nghĩa là nhiều máy móc hơn và sử dụng nhiều năng lượng hơn. 649 00:51:58,043 --> 00:52:06,715 Và đó chính là vấn đề. Vì tất cả những điều này sẽ góp phần gây nên mối đe dọa cho tương lai: tình trạng biến đổi khí hậu trầm trọng. 650 00:52:06,950 --> 00:52:11,816 80% năng lượng mà thế giới sử dụng vẫn là nhiên liệu hóa thạch, 651 00:52:11,970 --> 00:52:17,160 và khoa học chỉ ra rằng khí hậu sẽ thay đổi nghiêm trọng trong tương lai 652 00:52:17,190 --> 00:52:24,800 do lượng khí thải carbon dioxide từ việc đốt liên tục các nhiên liệu hóa thạch này. 653 00:52:26,416 --> 00:52:31,281 Tôi không phải là người giỏi nhất để nói với quý vị về việc biến đổi khí hậu sẽ trở nên nghiêm trọng ra sao 654 00:52:31,355 --> 00:52:34,358 mà tôi cũng không phải là chuyên gia về cách ngăn chặn nó. 655 00:52:34,513 --> 00:52:42,212 Điều tôi có thể làm là cung cấp số liệu để quý vị hiểu rằng ai là người đang thải ra carbon dioxide. 656 00:52:42,250 --> 00:52:44,641 Tôi sẽ trình bày điều này. 657 00:52:44,670 --> 00:52:49,350 Quý vị nhớ thước đo dùng để đo từ nhóm những người nghèo nhất tới những người giàu nhất 658 00:52:49,411 --> 00:52:53,884 từ những người khó có thể mua nổi đôi giày để đi tới những người di chuyển bằng máy bay chứ? 659 00:52:53,945 --> 00:53:02,548 Còn cái này thể hiện số lượng nhiên liệu hóa thạch được dùng trên thế giới trong vòng 1 năm 660 00:53:02,690 --> 00:53:05,301 than, dầu và gas tự nhiên. 661 00:53:05,362 --> 00:53:09,187 Và nó thể hiện tổng lượng carbon dioxide thải ra nhiều hơn hay ít đi. 662 00:53:09,250 --> 00:53:13,154 Bây giờ, 1 tỉ người giàu nhất đang dùng bao nhiêu nhiên liệu? 663 00:53:14,105 --> 00:53:16,150 Một nửa số đó. 664 00:53:16,291 --> 00:53:18,903 Còn 1 tỉ người giàu tiếp theo? 665 00:53:18,950 --> 00:53:21,332 Nửa số còn lại. 666 00:53:21,392 --> 00:53:24,004 Vậy quý vị đoán được 1 tỉ người tiếp theo dùng bao nhiêu chứ 667 00:53:24,226 --> 00:53:28,214 nửa số còn lại. Và những người còn lại hầu như không dùng gì. 668 00:53:28,250 --> 00:53:37,687 Đây là những con số đã làm tròn, nhưng nó chỉ ra rõ rằng hầu hết nhiên liệu hóa thạch trên thế giới do 1,2,3 tỉ người giàu nhất sử dụng 669 00:53:37,688 --> 00:53:40,197 Họ dùng trên 85%. 670 00:53:40,200 --> 00:53:47,646 1 tỉ người giàu nhất giờ đã ngừng tăng, nhưng chúng ta chưa biết liệu họ có giảm đi không. 671 00:53:47,649 --> 00:53:52,909 Và trong những thập kỷ tới chính sự phát triển kinh tế của hai khu vực này 672 00:53:52,950 --> 00:53:57,443 sẽ làm tăng lượng nhiên liệu tiêu thụ và lượng khí thải ra. 673 00:53:57,527 --> 00:54:03,273 Ngay cả khi những người này thoát khỏi cảnh cực nghèo và giàu hơn để mua được xe máy 674 00:54:03,276 --> 00:54:07,807 họ cũng không góp phần nhiều vào lượng CO2 thải ra. 675 00:54:07,810 --> 00:54:15,013 Và theo sự gia tăng dân số, phần lớn số người được sinh ra trong 40 năm tới sẽ thuộc nhóm này. 676 00:54:15,078 --> 00:54:19,999 Nhưng nếu quý vị hỏi những người giàu nhất, có vẻ họ sẽ hiểu sai 677 00:54:20,017 --> 00:54:24,709 Họ nhìn xuống từ lượng khí thải cao ngất của mình và nói: 678 00:54:24,750 --> 00:54:30,296 "Ồ, những người ở dưới kia, các ông không sống được như chúng tôi, các ông sẽ phá hỏng cái hành tinh này mất." 679 00:54:30,866 --> 00:54:37,907 Quý vị biết đấy, tôi thấy rằng lý lẽ của những người ở đây đưa ra để ngắt lời có vẻ chính xác và logic hơn. 680 00:54:38,072 --> 00:54:42,846 Họ nói: "Sao? Ai nói rằng chúng tôi không thể sống được như các ông? 681 00:54:43,335 --> 00:54:48,109 Tốt hơn là các ông nên thay đổi trước nếu muốn chúng tôi sống khác đi." 682 00:54:50,460 --> 00:54:56,125 Có rất nhiều điều cần thiết để có một cuộc sống tốt hơn mà hàng tỉ người trên thế giới chưa có. 683 00:54:56,128 --> 00:55:02,926 Nhà và làng của Andre, và rất nhiều người như họ, thậm chí không có điện. 684 00:55:03,577 --> 00:55:06,893 Mozambique có một nguồn dự trữ than khổng lồ 685 00:55:06,999 --> 00:55:13,937 và nếu quốc gia này và các nước nghèo khác xây được những nhà máy nhiệt điện dùng than để cung cấp điện cho công nghiệp 686 00:55:14,021 --> 00:55:19,767 Tô không nghĩ rằng những kẻ thải ra nhiều CO2 hơn có thể cản trở được. 687 00:55:19,770 --> 00:55:26,001 Bây giờ tôi xin hỏi quý vị 2 câu hỏi mà tôi thường hỏi các sinh viên Thụy Điển của mình. 688 00:55:26,247 --> 00:55:31,479 Câu đầu tiên là: Có bao nhiêu người trong số quý vị không đi máy bay trong năm nay? 689 00:55:33,615 --> 00:55:35,232 À ha. 690 00:55:35,477 --> 00:55:39,766 Rất ít việc có thể làm xong mà không cần tới máy bay. Câu tiếp theo là: 691 00:55:39,768 --> 00:55:45,982 Bao nhiêu người trong số quý vị không dùng máy giặt và giặt tay tất cả chăn ga gối đệm, 692 00:55:45,984 --> 00:55:48,886 quần áo và các thứ khác trong năm vừa rồi? 693 00:55:50,281 --> 00:55:52,870 Tôi đã nghĩ vậy mà, không ai cả. 694 00:55:53,034 --> 00:55:59,105 Tất cả những ai có thể mua một cái máy giặt, ngay cả những người nòng cốt của phong trào bảo vệ môi trường. 695 00:55:59,795 --> 00:56:03,437 Và tôi vẫn nhớ ngày mà gia đình tôi có cái máy giặt đầu tiên. 696 00:56:03,520 --> 00:56:07,080 Đó là ngày 1/11/1952. 697 00:56:07,083 --> 00:56:11,209 Bà tôi được mời làm người đầu tiên khởi động cái máy. 698 00:56:11,455 --> 00:56:15,338 Bà đã giặt tay suốt cuộc đời mình cho một gia đình có 9 người. 699 00:56:15,422 --> 00:56:24,002 Và khi bà bật cái máy, bà ngồi vào ghế và xem cái máy chạy suốt một giờ đồng hồ. 700 00:56:24,010 --> 00:56:26,269 Bà hoàn toàn bị mê hoặc. 701 00:56:26,300 --> 00:56:32,018 Với mẹ tôi, điều đó có nghĩa là có nhiều thời giờ hơn cho những việc khác. 702 00:56:32,183 --> 00:56:37,119 Mẹ có thể đọc sách cho tôi, tôi nghĩ chính điều này đã giúp tôi trở thành một giáo sư. 703 00:56:37,200 --> 00:56:40,762 Không có gì lạ khi chúng tôi nói cảm ơn những nhà máy thép 704 00:56:40,800 --> 00:56:45,539 cảm ơn nhà máy bột giặt, cảm ơn nhà máy điện. 705 00:56:47,566 --> 00:56:49,587 Và giờ... 706 00:56:49,995 --> 00:56:57,116 Khi nghĩ về những gì mà tất cả những điều này mang lại cho chúng ta, tôi mạo muội khuyên quý vị một điều nhỏ, 707 00:56:57,120 --> 00:57:00,922 ngoài những thứ khác: hãy xem các số liệu. 708 00:57:00,925 --> 00:57:02,865 Hãy nhìn vào thực tế của thế giới. 709 00:57:02,900 --> 00:57:11,042 Và quý vị sẽ thấy chúng ta đang ở đâu và chúng ta có thể tiến lên như thế nào với những tỉ người này trên hành tinh tuyệt vời của mình. 710 00:57:12,342 --> 00:57:16,144 Những thách thức về nghèo đói đã giảm đi rất nhiều 711 00:57:16,145 --> 00:57:21,200 và lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta có thể kết thúc nó. 712 00:57:22,625 --> 00:57:27,479 Thách thức về dân số, trên thực tế, đang được giải quyết, 713 00:57:27,563 --> 00:57:31,100 số trẻ em đã ngừng tăng. 714 00:57:31,150 --> 00:57:36,687 Còn thách thức về biến đổi khí hâu, chúng ta vẫn có thể tránh được những tình huống tệ nhất. 715 00:57:37,125 --> 00:57:44,226 Nhưng điều cần thiết là những người giàu nhất, càng sớm càng tốt, 716 00:57:44,250 --> 00:57:51,675 hãy tìm cách điều chỉnh lại việc sử dụng các nguồn tài nguyên của mình xuống một mức độ nào đó, để dần dần 717 00:57:51,690 --> 00:57:57,748 các tài nguyên có thể chia sẻ với 10 tỉ người, hoặc 11 tỉ người vào cuối thế kỷ này. 718 00:57:57,934 --> 00:58:01,230 Tôi không bao giờ gọi mình là một kẻ lạc quan, 719 00:58:01,334 --> 00:58:03,983 nhưng tôi công nhận mình là một người tin vào các khả năng. 720 00:58:03,984 --> 00:58:08,193 Và tôi cũng muốn nói thêm rằng thế giới thực ra tốt đẹp hơn nhiều so với nhiều người trong quý vị nghĩ. 721 00:58:08,459 --> 00:58:11,432 Xin cảm ơn rất nhiều.