0:00:04.780,0:00:10.400 ကျွန်တော်တို့ဟာ အရှိန်အဟုန်ပြင်းပြင်းနဲ့ ပြောင်းလဲလာနေတဲ့ ကမ္ဘာကြီးမှာ နေပါတယ်။ 0:00:11.334,0:00:15.155 မြို့ကြီးပြကြီးတွေဆီကို လူတွေ တစ်အုပ်တစ်မရွှေ့လာကြ... 0:00:15.158,0:00:18.327 မိုးမျှော်တိုက်ကြီးတွေမှာ ပြည့်ကျပ်လို့... 0:00:18.500,0:00:21.436 ဆင်းရဲသား ရပ်ကွက်တွေမှာရော ပြည့်လို့။ 0:00:21.440,0:00:25.760 စက်သုံးဆီ၊ အစားအသောက်တွေ အတွက် လောဘတကြီး၊ အငမ်းမရရှာဖွေကြရင်း ... 0:00:25.770,0:00:28.500 မမျှော်လင့်ထားတဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုတွေ ကြုံရ၊ 0:00:29.000,0:00:35.087 ဒီလိုနဲ့ပဲ ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ တိုးသည်ထက် တိုးလာခဲ့ပေါ့။ 0:00:36.460,0:00:38.277 စိတ်ပူကြရမှာလား။ 0:00:38.280,0:00:41.516 ကြောက်ရွံ့နေကြရမှာလား။ 0:00:42.660,0:00:46.100 ဘယ်လို လက်တွေ့ကျကျ အဖြေရှာရပါ့... 0:00:52.501,0:00:59.000 ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒီကမ္ဘာကြီးမှာ လူပေါင်း ၇-ဘီလီယံ (သန်း ၇-ထောင်) နေထိုင်ကြတယ်။ မလှပပေဘူးလား။ 0:00:59.010,0:01:03.500 သို့ပေမယ့် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အနာဂါတ်အရေး မျှော်တွေးမိကြတဲ့ အခါမှာတော့၊ တချို့ခမျာ ကြောက်ရွံ့ကြတယ်။ 0:01:03.510,0:01:06.267 တချို့ကတော့ တွေးတောင် မတွေးဝံ့ကြဘူး။ 0:01:06.280,0:01:09.800 ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် အခုညမှာ ခင်ဗျားတို့ကို ပြောြပမယ်။ ဘာတွေတကယ် ဖြစ်မလဲဆိုတာကိုပါ... 0:01:09.971,0:01:13.000 ကျွန်တော့နာမည် Hans Rosling ပါ။ စာရင်းအင်းပြုစုသူ တစ်ဦးပါ။ 0:01:13.010,0:01:15.036 NO, NO, NO, NO… မပိတ်ချလိုက်နဲ့ဦး။ 0:01:15.040,0:01:19.509 (ရယ်မောသံများ) ဘာလို့ဆို နိုင်ငံအားလုံးဆီက ရတဲ့ နောက်ဆုံးပေါ် အချက်အလက်တွေနဲ့ ခင်ဗျားတို့ကို ကျွန်တော် ကမ္ဘာကြီးအကြောင်း ပုံစံသစ်နဲ့ ပြောပြပါ့မှာ မို့လို့ပါ။ 0:01:19.510,0:01:22.654 ကျွန်တော်အခု ပြောြပမှာက ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲလိမ့်မလဲ ဆိုတာနဲ့ 0:01:22.656,0:01:27.622 ဒီကနေ့ အချက်အလက်တွေကနေ အနာဂါတ်ကမ္ဘာကြီး ဘယ်လိုဖြစ်လာလိမ့်မလဲ ဆိုတာပါ။ 0:01:27.630,0:01:32.500 ဧရာမစိန်ခေါ်မှုကြီးတွေကို ရှောင်လွှဲမရဘဲ၊ ကျွန်တော်တို့ ရင်ဆိုင်ရမှာပါ။ 0:01:32.730,0:01:36.693 ဒါပေမယ့် တော်သေးတာက အနာဂါတ်ဟာ သိပ်တော့ စိတ်ပျက်စရာ မဟုတ်ပါဘူး၊ 0:01:36.800,0:01:42.400 လူသားတွေဟာ ခင်ဗျားတို့အတော်များများ ထင်ထားတာထက် ပိုပိုသာသာ စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့လို့ပါပဲ။ 0:01:44.000,0:01:45.400 0:01:45.500,0:01:47.300 0:01:47.400,0:01:49.740 0:01:51.495,0:01:53.350 မွေးကင်းစ ကလေးတွေ... 0:01:53.355,0:01:55.170 ဘုရားသခင် ကောင်းချီးပေးတော်မူတာလေးတွေ။ 0:01:55.300,0:01:59.000 ဒါပေမယ့် လူဦးရေတွေ ထိန်းမရအောင် ဖြစ်နေပြီလို့ အများက ထင်ကြတယ်။ 0:01:59.500,0:02:02.400 တချို့ဆို လူဦးရေဗုံးကြီး ပေါက်တော့မယ်လို့တောင် ပြောကြတယ်။ 0:02:03.450,0:02:05.800 ဒါမှန်သလား။ 0:02:08.000,0:02:11.810 ဒါဖြင့် ဒီနေ့ လူဦးရေဟာြဖင့် ဘယ်လိုဘယ်ပုံပါလိမ့်။ ဒီအခြေကို ဘယ်လိုရောက်လာခဲ့ သလဲ။ 0:02:11.900,0:02:16.279 ကမ္ဘာပေါ်မှာ နေထိုင်အသက်ရှင်လာခဲ့ကြတဲ့ လူတိုင်းရဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို ပြောပါမယ်။ 0:02:16.345,0:02:20.200 အနည်းဆုံး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်-၁၀၀၀ အတွင်းက စပြီးတော့... 0:02:20.250,0:02:21.700 ကဲ၊ ဆက်ကြစို့။ 0:02:21.800,0:02:25.122 ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို ဝင်ရိုး ၂-ခု ပေးမယ်။ 0:02:25.123,0:02:33.194 ဒါကဖြင့် အချိန် (နှစ်ပေါင်း)... ဒါကတော့ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ (ဘီလီယံ) ပါ။ 0:02:33.240,0:02:41.404 ခရစ်တော် မပေါ်မီ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း-၁၀,၀၀၀ က ကနဦးလူသားတွေဟာ လယ်သမားတွေချည်း ဖြစ်ခဲ့စဥ် အချိန်တုန်းက 0:02:41.420,0:02:45.338 ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ ၁၀-သန်း လောက်ပဲရှိမယ်လို့ ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်များက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ 0:02:45.340,0:02:49.488 ကြည့်ဦး... ၁၀-သန်း။ လက်တလော ဆွီဒင်လောက် ရှိတာပေါ့။ 0:02:49.490,0:02:53.000 (ရယ်သံများ) ဆွိဒ်လူမျိုးတွေချည်း ရှိတဲ့ ကမ္ဘာပေါ့။ 0:02:53.414,0:03:01.385 ဒါပေမယ့် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ဖြတ်သန်းလာရာမှာတော့... လယ်သမားတွေ များလာ၊ အစာရေစာ နဲ့ လူသားတွေများလာလိုက်တာ၊ အင်အားကြီးတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီးတွေ ပေါ်ထွန်းခဲ့ပါတယ်။ 0:03:01.390,0:03:06.110 အီဂျစ်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ နဲ့ ... နောက်ဆုံးတော့ ဥရောပ။ 0:03:06.120,0:03:09.672 လူဦးရေဆက်တော့ တိုးလာတုန်း။ ဒါပေမယ့် နှေးကွေးစွာပါပဲ။ 0:03:09.682,0:03:13.772 နှစ်-၁,၈၀၀ မှာ ကျွန်တော် ရပ်လိုက်မယ်။ 0:03:13.782,0:03:19.972 ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲဒီ့ ၁,၈၀၀-ပြည့်နှစ်မှာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ ၁-ဘီလီယံအထိ ရှိလာပါပြီ။ 0:03:19.982,0:03:28.693 မှန်းဆကြည့်ပါ... အဲဒီ့အချိန်အထိတိုင်အောင် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ဖြတ်သန်းလာချိန်အတွင်းမှာ လူဦးရေတိုးနှုန်းဟာ အရမ်းသေးငယ်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်းလေးပါပဲ။ 0:03:28.699,0:03:35.460 ဒါပေမယ့် ၁,၈၀၀-ပြည့်အလွန်မှာတော့ စက်မှုတော်လှန်ရေးကြောင့် အရာအားလုံး ပြောင်းလဲလာခဲ့ပြီး၊ လူဦးရေတိုးနှုန်းဟာလည်း စတင်မြင့်မားလို့ လာခဲ့ပါတယ်။ 0:03:35.504,0:03:39.308 နှစ်-၁၀၀ လောက်လေးအတွင်းမှာတင်၊ ၂-ဘီလီယံအထိ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ 0:03:39.315,0:03:43.273 အဲဒီ့နောက် ကျွန်တော် ကျောင်းနေတဲ့အချိန်မှာ၊ ၃-ဘီလီယံ။ 0:03:43.283,0:03:49.658 ဒီကမ္ဘာကြီးဟာ လူတွေဒီထက်များများ လက်ခံနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူးလို့ လူအများက ဆိုခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီအထဲ ပညာရှင်တွေတောင် ပါလိုက်သေး။ 0:03:49.685,0:03:52.128 ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်းမှာဖြင့်... 0:03:52.133,0:03:58.609 ၄-ဘီလီယံဖြစ်လာတယ်။ နောက်တော့ ၅-ဘီလီယံ.. ၆-ဘီလီယံ... ၇-ဘီလီယံ... 0:03:58.620,0:04:05.380 မြင်အောင်ကြည့်ကြစမ်းပါ... ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ထက်ဝက်လောက်ဟာ ကျွန်တော့် သက်တမ်းအတွင်းမှာတင် ထပ်တိုးလာတာပါ။ 0:04:05.407,0:04:08.992 ဆက်လည်း တိုးမြဲတိုးလျက်ပါပဲ။ 0:04:10.414,0:04:15.595 များမကြာမီ နှစ်များအတွင်း ပွားများလာတဲ့ လူဦးရေဟာဖြင့် အာရှ နိုင်ငံတွေမှာပါ။ 0:04:15.619,0:04:21.438 ဒီမှာတွေ့ရသလိုမျိုး၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာဆို ကျွန်တော့်သက်တမ်းအတွင်းမှာ လူဦးရေ သုံးဆ တိုးခဲ့ပါတယ်။ 0:04:21.466,0:04:27.504 သန်း-၅၀ ကနေ သန်း-၁၅၀ ကျော်သွားတဲ့ အထိပါ။ 0:04:28.288,0:04:32.780 ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အသိပ်သည်းဆုံး နိုင်ငံတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ 0:04:32.790,0:04:40.031 မွန်းကျပ်နေတဲ့ မြို့တော် Dhaka မှာဆို လူဦးရေ ၁၅-သန်းအထိ ရှိနေပါပြီ။ 0:04:40.100,0:04:48.470 တောရော မြို့ပါမကျန်၊ သူတို့ အရမ်းကို စိတ်ပူနေကြတာကတော့ မိသားစုအရွယ်အစားပါပဲ။ 0:04:49.819,0:04:52.150 ဒါပေမယ့် ဒီကနေ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဟာြဖင့် တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြောင်းလဲလို့ လာပါပြီ။ 0:04:52.168,0:04:59.100 ဒီက Khan မိသားစုလိုပါပဲ။ မိခင် Taslima, သမီး Tangina နဲ့ Sadia လေး၊ 0:04:59.200,0:05:03.602 ဖခင် Hannan တို့လိုပါပဲ။ 0:05:04.500,0:05:07.500 မိန်းမတွေ အပြင်တစ်ခါထွက်ရင် အရမ်းကြာတယ်။ ယောကျ်ားတွေကတော့ အဲလောက်မကြာဘူး။ 0:05:08.500,0:05:12.800 မျက်နှာကို လက်နဲ့ ပွတ်ပွတ်နေမှတော့၊ ဘာဖြစ်လို့ လိမ်းနေတော့မှာလဲ။ 0:05:14.176,0:05:17.736 Taslima (အမေ) ရော၊ Hannan (အဖေ) ပါ မိသားစုဝင်များတဲ့ မိသားစုတွေကနေ ဆင်းသက်လာကြတာပါ။ 0:05:17.738,0:05:21.500 ဒါပေမယ့် သူတို့ကတော့ ကလေး ၂-ယောက်ဆို တော်ပြီလို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ 0:05:21.700,0:05:25.402 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ နေရာတိုင်းကြားရတဲ့ ဆောင်ပုဒ်ကတော့... 0:05:26.200,0:05:29.300 "ကလေး ၂-ယောက်ထက် မပိုနဲ့၊ ၁-ယောက်တောင် များနေသေးတယ်။" 0:05:34.000,0:05:36.600 ကလေး ၂-ယောက်ပဲ မွေးထားတာ၊ ကျွန်တော် ကံကောင်းတယ်။ 0:05:37.000,0:05:39.500 ဒီ့ထက်များရင် သူတို့ကို ကျွေးမွေးနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ 0:05:39.900,0:05:42.000 ၂-ယောက်ပဲဆိုတော့၊ သူတို့လိုတာ ဝယ်ပေးနိုင်တယ်လေ။ 0:05:47.000,0:05:50.300 ကျွန်တော့် အိပ်ကပ်ထဲမှာ ဘာမှ မရှိတော့ဘူး။ 0:05:50.812,0:05:56.002 Taslima (အမေ) နဲ့ Hannan (အဖေ) တို့ဟာ ကလေးအများကြီးမွေးတဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းကနေ ခွဲထွက်လာကြတာပါ။ 0:05:56.010,0:05:59.728 Taslima ဆိုရင်၊ ဒီကိစ္စကြောင့် အလုပ်တောင်ရသွား ပါသေးတယ်။ 0:05:59.740,0:06:03.525 အစိုးရရဲ့ မိသားစုစီမံကိန်းဌာန အတွက် သူမအလုပ်လုပ်တယ်။ 0:06:03.527,0:06:06.583 ရွာတိုင်းမှာ သူ့လိုမျိုး အလုပ်တွေ ရှိနေပြီ။ 0:06:06.691,0:06:14.295 တစ်အိမ်တက်ဆင်း လျှောက်သွားပြီး၊ ကလေးလျှော့မွေးရေးအတွက် ကူညီပေးနေတယ်။ 0:06:15.000,0:06:16.600 ညည်းနောက်ဆုံး သွေးဆင်းတာ ဘယ်တုန်းကလဲ။ 0:06:16.900,0:06:19.000 ၂၂-ရက်နေ့ကပါ။ 0:06:19.300,0:06:21.000 ဒါဖြင့် ညည်းက သန္ဓေတားဆေးဘာညာတွေ မသုံးဘူးပေါ့။ 0:06:21.500,0:06:23.200 ကိုယ်ဝန်ရသွားရင် ဒုက္ခပဲ။ အဲလို မထင်ဘူးလား။ 0:06:23.600,0:06:25.900 ကျွန်မ ကိုယ်ဝန် လွယ်လွယ်နဲ့ မရပါဘူး။ 0:06:26.400,0:06:28.400 ဟေ၊ ကလေး ၂-ယောက်တောင် ရထားပြီးသားလေ။ 0:06:28.800,0:06:31.000 ကျွန်မမှာ ဆေးခန်းပြဖို့ အချိန်မရှိဘူး။ 0:06:31.500,0:06:35.622 Taslima အလုပ်က အကြံဉာဏ်ပေးဖို့၊ ဟောပြောစည်းရုံးဖို့နဲ့၊ အဓိကအားဖြင့် 0:06:35.850,0:06:38.400 သန္ဓေတားနည်းမျိုးစုံ (condoms စသဖြင့်) ဝေပေးဖို့ပါ။ 0:06:39.800,0:06:43.000 ရှင့်မှာ သမီး ၃-ယောက်တောင် ရှိပြီးသားလေ၊ တကယ်ပဲ ထပ်မွေးဦးမလို့လား။ 0:06:45.200,0:06:46.400 ဒါကတော့ သူတို့အဖေရဲ့ သဘောပါ။ 0:06:46.500,0:06:50.200 မွေးရမှာက ရှင်လေ... ဘာဖြစ်လို့ သူ့သဘော ဖြစ်ရမှာလဲ။ 0:06:50.600,0:06:53.200 မီးနေသည်ဒုက္ခတွေကို ရှင်က ခံစားရမှာ။ သူမဟုတ်ဘူး။ 0:06:53.700,0:06:55.122 မီးနေသည်ဒုက္ခတွေကို ဘယ်သူက ခံရမှာလဲ၊ ပြန်ပြော။ 0:06:55.900,0:06:59.600 ကျွန်မပါ။ ဒါပေမယ့် သူကသားလေးတစ်ယောက်လောက် ထပ်လိုချင်တယ်ဆိုရင် ဘာတတ်နိုင်မှာလဲ။ 0:07:00.000,0:07:04.600 ရော့၊ ဒီမှာ ဆေးတွေ။ ရာသီစလာတာနဲ့ သောက်...။ 0:07:10.000,0:07:13.300 ပညာမတတ်တဲ့သူတွေဆိုတော့ သူတို့နားဝင်အောင်ပြောပြဖို့က မလွယ်ဘူး။ 0:07:13.700,0:07:16.200 ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စ တဖြည်းဖြည်းချင်းပေါက်ရောက်သွားအောင်တော့ ကျွန်မတို့ လုပ်နေပါတယ်။ 0:07:17.270,0:07:23.468 ကဲ၊ ကလေးလျှော့မွေးရေးအတွက် Taslima အနေနဲ့ရော၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအနေနဲ့ရော ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ အောင်မြင်ပြီလဲ။ 0:07:23.487,0:07:26.089 မိန်းမတစ်ယောက်ကနေ မွေးတဲ့ ကလေးအရေအတွက်ကို... 0:07:26.108,0:07:28.912 ဆွီဒင်မှာ Gapminder Foundation ဆိုတဲ့ အဖွဲ့ကို ကျွန်တော်တို့ တည်ထောင်ခဲ့တယ်။ 0:07:28.914,0:07:33.717 ရည်ရွယ်ချက်က ကမ္ဘာကြီးပေါ်က အချက်အလက်တွေကို လူတိုင်း နားလည်လာဖို့ပါ။ 0:07:33.749,0:07:37.712 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိသလဲဆိုတာ ကျွန်တော် အခု ပြမယ်။ 0:07:37.720,0:07:41.375 ဒီက ရေပြင်ညီမျဥ်းက ကလေးအရေအတွက်၊ 0:07:41.427,0:07:44.853 ၁ ကနေ ၂... ၇ ကနေ ၈... 0:07:44.871,0:07:48.936 ဒါကတော့ ဒေါင်လိုက်မျဥ်း၊ လူ့သက်တမ်း။ 0:07:48.937,0:07:53.557 အသစ်မွေးတဲ့ ကလေးတွေ အသက်ဘယ်လောက်အထိ ရှည်မလဲပြတာ။ 0:07:53.692,0:07:56.111 ၃၀-ကနေ၊ ၉၀-အထိပြထားတယ်။ 0:07:56.111,0:08:00.093 ၁၉၇၂-ကနေ စကြည့်ကြမယ်။ 0:08:00.115,0:08:04.970 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့တဲ့၊ အရေးပါတဲ့ ခုနှစ်ပေါ့။ 0:08:04.980,0:08:08.400 အဲဒီတုန်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ဟိုနားမှာ။ 0:08:08.500,0:08:11.489 မိန်းမတစ်ယောက်ကနေ ကလေး ၇-ယောက်မွေးခဲ့ပြီး၊ 0:08:11.522,0:08:14.949 လူ့သက်တမ်းက ၅၀-ထက် နိမ့်ခဲ့တယ်။ 0:08:14.984,0:08:17.336 ကဲ၊ အဲဒီတော့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးကာလမှာ ဘယ်လိုရှိမလဲ။ 0:08:17.386,0:08:22.309 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ လူ့သက်တမ်း ရှည်လာသလား။ ကလေးယူတာ လျော့သွားသလား။ 0:08:22.326,0:08:25.000 အချက်အလက်က ဒီမှာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ စမယ်။ 0:08:25.010,0:08:28.669 သက်တမ်းရှည်လာသလို၊ ကလေးမွေးနှုန်းလည်း ကျလာ... ၆... ၅... 0:08:28.680,0:08:30.941 အသက်ပိုရှည်လာ... ၄... ၃... 0:08:30.941,0:08:37.443 ၂ နားမှာ သူတို့ရောက်သွားတယ်။ ၂.၂ တိတိပါ။ သက်တမ်းက ၇၀-ပါ။ 0:08:37.480,0:08:43.325 ဒါဟာဖြင့် အံ့မခန်းပါပဲ။ နှစ်ပေါင်း-၄၀ အတွင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ 0:08:43.357,0:08:48.131 ၇ ကနေ၊ ၆... ၅... ၄... ၃... ၂... 0:08:48.150,0:08:52.248 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာဖြင့် မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ထင်ခဲ့တာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါပြီ။ 0:08:52.300,0:08:56.690 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှပဲလား။ ကောင်းပြီ၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ကြည့်ကြမယ်။ 0:08:56.700,0:09:02.376 လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်-၅၀ ကို ပြန်သွားကြစို့၊ ၁၉၆၃-ခုနှစ်။ 0:09:02.390,0:09:04.863 ဒါကတော့ နိုင်ငံအားလုံးပါ။ 0:09:04.890,0:09:13.037 ဒီ အစိမ်းရောင်တွေက အမေရိက၊ မြောက် နဲ့ တောင်။ အဝါက ဥရောပ၊ အရှေ့ နဲ့ အနောက်။ 0:09:13.049,0:09:20.915 အပြာက အာဖရိက၊ ဆာဟာရမြောက်ပိုင်း နဲ့ တောင်ပိုင်း။ အနီကတော့ အာရှ၊ အဲဒီထဲ ဩစတြေးလျ နဲ့ နယူးဇီလန် လည်းပါတယ်။ 0:09:20.986,0:09:25.400 ပူဖောင်းအရွယ်က လူဦးရေပမာဏကို ပြတယ်။ ဒီမှာကြည့်... 0:09:25.428,0:09:31.636 အကြီးဆုံးတွေက တရုတ် နဲ့ အိန္ဒိယ။ ပြီးတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် က သူတို့နောက်က ကပ်လျက်... 0:09:32.121,0:09:38.211 ၁၉၆၃-မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပျမ်းမျှ မွေးတဲ့ ကလေးအရေအတွက်ဟာ ၅-ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ 0:09:38.293,0:09:41.700 ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ မညီမျှမှုက သိပ်များတယ်။ မြင်ကြလား။ 0:09:41.800,0:09:49.002 ဒီဘက်က နိုင်ငံတွေက ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေ... မိသားစုဝင်နည်းပြီး၊ အသက်ရှည်ကြပါတယ်။ 0:09:49.073,0:09:55.340 ဟိုဘက်ကတော့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေပါ။ မိသားစုဝင်များပြီး၊ အသက်တိုကြပါတယ်။ 0:09:55.350,0:09:57.827 အဲဒီ အစွန်း ၂-ဖက်ကြားမှာတော့ နိုင်ငံအနည်းအကျဥ်းပဲ ကျန်ပါတော့တယ်။ 0:09:57.839,0:10:00.078 ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သလဲ ဆက်ကြည့်ကြစို့။ 0:10:00.089,0:10:02.328 တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ပြန်ကြည့်မယ်။ 0:10:02.399,0:10:03.986 ကဲ၊ ဒီမှာ... 0:10:03.998,0:10:07.890 ပူဖောင်းကြီးတွေ့လား။ အဲဒါ တရုတ်ပြည်။ သူတို့ ကျန်းမာရေးကောင်းလာပြီး၊ 0:10:07.904,0:10:10.974 မိသားစု စီမံကိန်းတွေလုပ်လာကြတယ်။ မိသားစုဝင် နည်းလာပြီး၊ ဟိုဘက်ကပ်သွားတယ်။ 0:10:10.987,0:10:13.900 နောက်ထပ်အစိမ်းရောင် ပူဖောင်းတစ်လုံး၊ သူက မက္ကဆီကို... ဟိုဘက်ရောက်သွားပြီ။ 0:10:14.095,0:10:16.957 ဒါက ဘရာဇီးလ်၊ လက်တင်အမေရိကထဲက အစိမ်းတစ်လုံးပေါ့။ 0:10:16.970,0:10:22.169 အိန္ဒိယက သူ့နောက်က။ အနီရောင် ပူဖောင်းကြီးတွေက အာရှနိုင်ငံတွေ... ဟိုဘက်ကို သွားနေတယ်။ 0:10:22.200,0:10:25.439 အာဖရိကနိုင်ငံများစွာကတော့ ကလေးမွေးနှုန်း များပြားနေတုန်းပဲ။ 0:10:25.440,0:10:29.500 ဟောဟိုမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်။ သူက အိန္ဒိယကို ကျော်တက်ပြီး၊ မိသားစုဝင် နည်းသွားပြီ။ 0:10:29.705,0:10:33.363 နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးဖြင့် ဒီနေရာအထိ ရောက်လို့လာပါပြီ။ အာဖရိကတောင် စပြီး ရွေ့လို့နေပါပြီ။ 0:10:33.436,0:10:36.502 အိုး... ဒါကတော့ ဟေတီမှာ ငလျင်လှုပ်လိုက်လို့ပါ။ 0:10:36.516,0:10:41.537 ကဲ၊ အခုတော့ အားလုံး အဲဒီ့နေရာ ရောက်သွားပြီ။ တကယ်ပဲ ပြောင်းလဲမှု တစ်ခုပါ။ 0:10:42.084,0:10:47.578 ဒီနေ့အခါမှာ ကမ္ဘာ့ကလေးမွေးနှုန်းဟာ ၂.၅။ 0:10:47.592,0:10:51.902 လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်-၅၀ တုန်းက ၅-အထိ မြင့်ခဲ့တယ်။ 0:10:52.004,0:10:59.157 ကမ္ဘာကြီးဟာဖြင့် ပြောင်းလဲလို့လာနေပါပြီ။ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို ပျမ်းမျှကလေးမွေးနှုန်း ၅-ယောက်ကနေ ၂.၅ အထိ လျော့နည်းလာခဲ့ပါပြီ။ 0:10:59.171,0:11:04.192 ဆက်ပြီးတော့လည်း ကျဆင်းလာလိမ့်ဦးမှာ။ တကယ့် အပြောင်းအလဲကြီး တစ်ခုပါ။ 0:11:04.220,0:11:11.300 လူတွေက ထင်ကြမယ်... ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ အလားတူနိုင်ငံများဟာ ပေါက်ကွဲလုနီးနီး လူဦးရေပြဿနာဗုံးတစ်လုံးရဲ့ ဗဟိုချက်မ ပဲလို့။ 0:11:11.372,0:11:13.491 ဒီလိုပြောရင်ဖြင့် မှားသည်ထက်မှားပေါ့။ 0:11:13.563,0:11:17.459 ကျွန်တော့်အမြင်၊ Mrs. Taslima နဲ့ သူရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များလို ကျန်းမာရေလုပ်သားတွေက 0:11:17.470,0:11:23.738 သူတို့ရဲ့ နိင်ငံတွေကို ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်း ဒီဘက်ကနေ ဟိုး... ဘက်ရောက်အောင်၊ 0:11:23.810,0:11:28.713 ကျန်းမာပြီး၊ မိသားစုဝင် လျော့နည်းလာအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ကြတာဟာြဖင့် သမိုင်းမှာ သူရဲကောင်းတွေလိုပါပဲ။ 0:11:28.785,0:11:32.326 ဒီလို ပြောင်းလဲဖြစ်ပျက်ခဲ့သမျှဟာ အံ့ဖွယ်ပါပဲ။ 0:11:32.339,0:11:36.057 ကမ္ဘာကြီးဟာ အစွန်းနှစ်ဖက် အကွာဟကြီး မဟုတ်တော့ပါဘူး။ 0:11:36.544,0:11:41.802 ဒါပေမယ့် ဒီအံ့ဖွယ် အပြောင်းအလဲကို လူတွေဘယ်လောက် သိကြပါသလဲ။ 0:11:41.816,0:11:50.500 Gapminder မှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ အချက်အလက်ကို ပြသရုံတင်မကဘဲ၊ ကမ္ဘာကြီးအကြောင်း လူတွေဘာကိုသိကြသလဲ၊ ဘာကို မသိသေးသလဲ ဆိုတာကိုလည်း တိုင်းတာကြပါတယ်။ 0:11:50.523,0:11:56.788 အဲဒီတော့ ပထမဆုံး စစ်တမ်းကို ဆွီဒင်မှာ စကောက်ကြပါတယ်။ ရလဒ်တွေကတော့ စိတ်ပျက်ဖွယ်ပါပဲ။ 0:11:56.800,0:12:04.429 ဒုတိယမြောက်စစ်တမ်းကို ဗြိတိန်မှာ လုပ်တယ်။ ဗြိတိသျှလူမျိုးတွေဟာ နေရာတိုင်းမှာ ရောက်နေကြတော့ အထူးမျှော်လင့်ခဲ့ကြတယ်။ 0:12:04.501,0:12:06.916 သူတို့ရဲ့ အဖြေတွေ သိပ်ကောင်းမှာပဲလို့ ထင်ခဲ့ကြတယ်။ 0:12:06.950,0:12:12.898 ပထမမေးခွန်းကတော့... ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကနေ ကလေးဘယ်နှယောက် မွေးပါသလဲလို့။ 0:12:13.000,0:12:19.300 မေးခွန်းတွေမှာ ရွေးစရာ ၄-မျိုးပါတယ်... ၂.၅၊ ၃.၅၊ ၄.၅ (သို့) ၅.၅... 0:12:19.500,0:12:22.450 ဗြိတိသျှတွေရဲ့ အဖြေကတော့... 0:12:28.458,0:12:33.420 ဒါပေမယ့် အဖြေမှန်က ၂.၅ ဆိုတာ ခင်ဗျားတို့ သိပြီးသားပါ။ 0:12:33.450,0:12:37.507 ဗြိတိသျှတွေရဲ့ ၁၂ % ပဲ မှန်အောင်ဖြေနိုင်ကြတယ်။ 0:12:37.520,0:12:43.489 အဲဒီတော့ ပညာသိပ်မတတ်တဲ့ သူတွေကြောင့်များ ရလဒ်မကောင်းတာလားဆိုပြီး၊ 0:12:43.500,0:12:49.531 နာမည်ကြီး တက္ကသိုလ်တွေမှာ တက်ဖူးတဲ့ ဘွဲ့ရတွေကို သီးခြားခွဲထုတ်ပြီး မေးကြည့်တယ်။ 0:12:49.545,0:12:55.632 ရလဒ်က ဒီမှာပါ။ (ရယ်သံများ...) 0:12:57.541,0:13:00.785 ပိုတောင်မှ ဆိုးသွားပါသေးတယ်ဗျာ။ 0:13:00.799,0:13:04.931 အဲဒီတော့ဖြင့် ဗြိတိသျှတွေဟာ ကမ္ဘာကြီးအကြောင်း ဗဟုသုတနည်းနေပါသေးလားလို့တောင် ကောက်ချက်ချရမလားပဲ။ 0:13:04.950,0:13:07.182 No, no! 0:13:07.196,0:13:11.683 ဒီမျောက်ဝံနဲ့ သူ့သူငယ်ချင်းတွေကို မေးခဲ့ရရင် ဘယ်လိုနေမလဲမသိ။ 0:13:11.697,0:13:18.021 ငှက်ပျောသီးတွေပေါ်မှာ အဖြေတွေကို ရေးထားပြီး၊ သူတို့ကို တစ်လုံးချင်းစီ ရွေးထုတ်ခိုင်းခဲ့ရ အကောင်းသား။ 0:13:18.035,0:13:20.923 ဒီလို ရလဒ်မျိုးတော့ ထွက်လာမှာလေ။ 0:13:20.950,0:13:23.766 မျောက်ဝံတွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အကြောင်းတော့ မသိတာ အဟုတ်ပါပဲ။ 0:13:29.052,0:13:34.487 သို့ပေမယ့် သူတို့ ကြုံရာကျပန်း ရွေးလိုက်တာကမှ ဗြိတိသျှတွေဖြေခိုင်းတာထက် ၂-ဆလောက် ပိုမှန်နေသေးတယ်။ 0:13:35.620,0:13:42.500 ဗြိတိသျှလူမျိုး တစ်ဝက်ကျော်က ၄.၅ (သို့) အထက်မှာလို့ ထင်ကြတယ်။ 0:13:43.149,0:13:48.703 ဒီပြဿနာဟာဖြင့် ဗဟုသုတ ခေါင်းပါးလို့ မဟုတ်ဘဲ၊ နဂိုမူလ ရှိရိုးစွဲ အယူအဆကြောင့်ပါပဲ။ 0:13:48.797,0:13:52.300 ဗြိတိသျှတွေ မမှန်းဆနိုင်၊ ရမ်းသန်းမပြောနိင်တာက... 0:13:52.325,0:13:57.726 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပျမ်းမျှကလေး အရေအတွက်ဟာ ၂.၅ ဖြစ်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ အမှန်က ၂.၂ အထိ ရောက်သွားခဲ့ပါပြီ။ 0:13:57.728,0:14:04.894 ဗြိတိသျှတွေ မသိသေးတာက Taslima တို့ မိသားစုဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ ပျမ်းမျှနှုန်း၊ အတွေ့ရဆုံး မိသားစု အရွယ်အစားဖြစ်တယ် ဆိုတာပါ။ 0:14:04.908,0:14:12.120 အဲဒီမှာတင် မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ဖြစ်နေတာပါ။ ဘရာဇီးလ်မှာဆို ကလေး ၂-ယောက်ပဲ မွေးတော့တယ်။ 0:14:12.150,0:14:16.088 ဗီယက်နမ်မှာ ကလေး ၂-ယောက် မိသားစုတွေ... 0:14:16.103,0:14:21.656 အိန္ဒိယမှာတောင် မိသားစုအရွယ်အစားဟာ ကလေး ၂-ယောက်မိသားစုတွေ ဖြစ်လာနေပါပြီ။ 0:14:21.671,0:14:26.217 အာဖရိကတိုက်မှာဆို... Addis Ababa (အီသီယိုပီးယား မြို့တော်) လို မြို့ကြီးတွေမှာ... 0:14:26.600,0:14:29.593 Addis Ababa မှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ကလေး ၂-ယောက်ပဲ မွေးကြတော့တယ်။ 0:14:29.600,0:14:34.213 မွတ်စလင်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၀င်၊ ဟိန္ဒူ၊ ခရစ်ယာန်... ဘာဘာသာဝင် ဖြစ်ဖြစ်ပါ။ 0:14:34.228,0:14:39.400 ဘယ်ဘာသာ၊ ဘယ်ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်း၊ ဘယ်ကမ္ဘာ့အရပ်ဒေသတိုက်ကြီးဖြစ်ဖြစ်... 0:14:39.405,0:14:41.020 ကလေး ၂-ယောက် မိသားစုတွေ မဖြစ်လာဘူးဆိုတာ မရှိပါဘူး။ 0:14:42.000,0:14:45.680 ဒီလိုမျိုး မိသားစုဝင်များတဲ့ ဧရာမမိသားစုတွေကနေ ကလေး ၂-ယောက် မိသားစုတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲလာကြတာဟာဖြင့်... 0:14:45.702,0:14:51.200 ကျွန်တော် သက်ရှိထင်ရှားရှိစဥ်အတွင်းမှာ ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ သိပ်ကိုအရေးပါတဲ့ အရာတစ်ခုပါပဲ။ 0:14:51.227,0:14:54.500 လူ့သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာ ဒါမျိုးဟာဖြင့် မကြုံစဖူး ထူးခြားလှပါတယ်။ 0:14:59.600,0:15:02.515 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ပြန်ကြည့်ကြစို့။ 0:15:02.800,0:15:09.867 ဒီလို ဧရာမမိသားစုကြီးတွေမှသည် ပိစိကွေးမိသားစုများဖြစ်လာခဲ့တဲ့ သမိုင်းဝင် ဖြစ်အင်ရဲ့ ဇာစ်မြစ်ကို ရှာဖွေကြစို့။ 0:15:10.500,0:15:17.686 မွတ်စလင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ၁၅-နှစ်သမီး Tanjina လို မိန်းကလေးအားလုံးနီးပါးဟာ ကျောင်းတက်ကြပါတယ်။ 0:15:17.755,0:15:24.693 အစိုးရကလည်း သမီးမိန်းကလေးများကို အထက်တန်းထိအောင် ကျောင်းထားပေးတဲ့ မိသားစုများကို ပိုက်ဆံတောင် ပေးလိုက်သေးတယ်။ 0:15:25.000,0:15:31.400 Tanjina တက်တဲ့ ကျောင်းမှာဆို မိန်းကလေးဦးရေက ယောက်ျားလေးဦးရေထက် များသွားပြီ။ 0:15:33.500,0:15:36.300 ဒါဘယ်လို မိသားစုမျိုးလဲ၊ ကလေးတို့။ 0:15:36.400,0:15:37.700 ဧရာမ မိသားစုကြီးပါ။ 0:15:38.000,0:15:40.500 သူတို့ အစားအစာ မဝတဝပဲ စားရမယ်ဆို ဟုတ်သလား။ (ဟုတ်ပါတယ်။) 0:15:40.900,0:15:43.550 ဒီ ကျောင်းသင်ခန်းစာရဲ့ အဓိက အချက်ကို ကျော်မသွားပါနဲ့။ 0:15:44.600,0:15:47.800 ဒါ ဘယ်လို မိသားစုလဲ။ (ပိစိကွေး မိသားစုပါ။) 0:15:48.000,0:15:49.000 သူတို့တွေ အခက်အခဲကြုံရမလား။ 0:15:49.600,0:15:50.500 No! 0:15:51.104,0:15:57.500 ပညာရေးက ထိရောက်မှုရှိပြီး၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုးသမီးတွေအတွက် အခွင့်အလန်းသစ်တွေလည်း ရှိလာနေပါပြီ။ 0:15:57.916,0:16:04.726 မညီမျှမှုတွေ ရှိနေသေးပေမယ့်၊ အလုပ်အကိုင်တွေ ပိုများလာပြီး၊ Tanjina လေးဟာဖြင့် ရည်ရွယ်ချက် မြင့်မြင့်မားမား ထားနေပါပြီ။ 0:16:05.000,0:16:08.000 သမီး ကျောင်းသွားရတာကို ကြိုက်တယ်။ 0:16:09.000,0:16:12.200 အမေတို့ ခေတ်တုန်းက ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်လေးတွေနဲ့ အိမ်ထောင်ကျကြတယ်။ 0:16:12.400,0:16:14.500 ပညာသင်ဖို့ဆိုတာ အခွင့်မသာခဲ့ဘူး။ 0:16:15.200,0:16:19.950 ဒါပေမယ့် အခု သမီးတို့ခေတ်မှာ ဆရာဝန်လုပ်မလား၊ အင်ဂျင်နီယာ လုပ်မလား... အိပ်မက်ကြီးကြီး မက်လို့ရပြီ။ 0:16:20.129,0:16:24.984 ဒီက အမျိုးသမီးငယ်တွေဟာ သူတို့ဘဝအတွက် အရင်ကနဲ့မတူညီဘဲ ဘယ်လိုလျှောက်လှမ်းရမလဲဆိုတာ ပိုပြီး သိလာကြပြီ။ 0:16:26.500,0:16:30.700 အမေ ၁၇-နှစ်ကတည်းက အိမ်ထောင်ကျတယ်ဆိုတာကို စိတ်ထဲ မြင်ယောင်ကြည့်လို့ မရဘူး။ 0:16:30.800,0:16:34.500 သူ့တုန်းကလိုဆို နောက် ၂-နှစ်နေရင် အိမ်ထောင်ပြုရပါပေါ့။ အိပ်မက်ထဲတောင် မမက်နိုင်ပါဘူး။ 0:16:34.500,0:16:36.000 မဖြစ်နိုင်တာတွေ။ 0:16:36.800,0:16:38.700 ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ်တုန်းက နားမလည်ခဲ့ကြဘူး။ 0:16:39.000,0:16:41.000 အခုခေတ်မှာတော့ လူတွေ ပိုပြီး သိမြင်လာကြပြီ။ 0:16:42.700,0:16:47.000 ကဲ၊ ဒါဆို သမီး ဘယ်အရွယ်မှာ ယောက်ျားယူမယ် စိတ်ကူးလဲ။ 0:16:47.500,0:16:49.000 ၂၅... 0:16:50.000,0:16:53.300 ကျောင်းပြီးအောင် အရင်တက်၊ အလုပ်တစ်ခု ရအောင်ရှာ... 0:16:54.100,0:16:56.400 ဆရာဝန်ဖြစ်အောင် အရင်လုပ်...၊ ပြီးမှ အိမ်ထောင်ပြုဖြစ်မယ် ထင်တာပဲ။ 0:16:56.900,0:16:58.800 သိပ်တော်တဲ့ သမီးလေး။ 0:17:03.299,0:17:09.457 Taslima အနေနဲ့ သူ့သမီးလေး ၂-ယောက်ရဲ့ တောက်ပတဲ့ ရှေ့ရေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်တွေပြည့်လို့နေတာကို ကြည့်ရတာ ဝမ်းသာစရာပါပဲ။ 0:17:09.460,0:17:15.084 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ပြောင်းလဲမှုရဲ့ နောက်ကွယ်က အရေးပါတဲ့ အချက်တစ်ခု ရှိပါတယ်။ 0:17:15.086,0:17:19.500 ကလေး အသက်ရှင်ကျန်ရစ်နှုန်း အင်တိုက်အားတိုက် တိုးတက်လာလို့ပါပဲ။ 0:17:24.208,0:17:30.062 (ဗလီမှ ဘုရားရှိခိုးသံ) အခု Ramadan ပါ။ မွတ်စလင်များရဲ့ ဥပုသ်သီတင်းဆောက်တည်ပြီး၊ ယုံကြည်ချက်တွေကို လက်တွေ့ကျင့်ကြံတဲ့ ကာလပါ။ 0:17:30.124,0:17:37.058 ဒီလို မြင့်မြတ်တဲ့ကာလမှာ သူ့မိဘတွေ မိသားစုသင်္ချိုင်းကို ရှင်းလင်းနေတာကို Hanan ဟာ ဝင်ပြီး ကူညီပေးနေပါတယ်။ 0:17:37.900,0:17:40.200 မြေကြီးတွေကို ရှင့်လက်နဲ့ ဖိချလိုက်ပါလား။ 0:17:40.319,0:17:47.957 Hanan ရဲ့ မောင်နှမထဲက ၃-ယောက်ဟာ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဆုံးပါးသွားတာ။ သူတို့ကို ဒီနေရာမှာ မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုလ်ထားတယ်။ 0:17:48.500,0:17:50.500 ဝမ်းရောဂါဖြစ်ပြီး သေသွားကြတာ။ 0:17:51.200,0:17:54.400 ကျွန်တော်တို့ ဝမ်းနည်းလွန်းလို့၊ ငိုလိုက်ကြရတာဆိုတာ။ 0:17:55.000,0:17:57.500 ဆရာဝန်တွေ ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင်၊ သူတို့ကို ကုသပေးနိုင်ခဲ့မှာ... 0:17:57.700,0:17:59.000 တစ်ယောက်ယောက်တော့ မသေဘဲ ကျန်ခဲ့မှာ... 0:17:59.500,0:18:02.800 ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုလုပ် မေ့နိုင်မှာလဲ။ အသက်ရှင်နေသရွေ့တော့ သူတို့ကို သတိရနေမှာပါ။ 0:18:03.093,0:18:06.080 Hanan ရဲ့ မိဘတွေ ငယ်ရွယ်စဥ် ခေတ်တုန်းကဆို 0:18:06.243,0:18:11.974 ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ကလေး ၅-ယောက်မှာ ၁-ယောက်ဟာ အသက် ၅-နှစ် မပြည့်ခင်မှာ သေဆုံးခဲ့ကြရပါတယ်။ 0:18:11.978,0:18:17.484 မိသားစုတိုင်းဟာ ကလေးတွေ သေကုန်မလားဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ စိတ်ထဲ တထင့်ထင့် ကြောက်ရွံ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ 0:18:18.400,0:18:21.600 ကလေး တစ်ယောက်မွေးပြီး၊ နောက်တစ်ယောက်ကို ဆက်တိုက်မွေးထားနိုင်မှ 0:18:21.800,0:18:24.500 တစ်ယောက်သေသွားရင်၊ ကျန်နေဦးမှာပေါ့။ 0:18:25.300,0:18:27.400 အဲဒီတုန်းက အဲလိုလေ။ 0:18:28.000,0:18:33.300 ကလေးတွေ အရမ်းများနေပြီလား၊ သူတို့ အနာဂါတ် ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ... ဆိုတာတွေကို ကျွန်တော်တို့ မတွေးခဲ့ကြဘူး။ 0:18:36.383,0:18:44.495 လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ အခြေခံကျန်းမာရေး၊ အထူးသဖြင့် ကလေးရှင်ကျန်ရစ်နှုန်းမှာ တကယ့်ကိုပဲ တိုးတက်မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ 0:18:44.510,0:18:48.498 ကာကွယ်ဆေး၊ ရောဂါကုသမှု၊ အာဟာရ နဲ့ သန့်ရှင်းမှု... 0:18:48.500,0:18:51.260 ဒါတွေက ကလေး သန်းပေါင်းများစွာရဲ့ အသက်ကို ကယ်တင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 0:18:51.990,0:18:57.243 ကလေးမိဘတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ကလေးတွေ ဆက်လက် အသက်ရှင်နေဦးမယ်ဆိုတာကို သိမြင်လာကြတဲ့အခါမှာတော့... 0:18:57.270,0:19:02.041 မိသားစုစီမံကိန်း မလုပ်ချင်တော့လောက်အောင် ပိတ်ပင်နေတဲ့ အတားအဆီးများဟာ နောက်ဆုံးမှာတော့ မရှိတော့ပါဘူး။ 0:19:02.070,0:19:08.500 ဒါကာြမို့ (Dhaka)ရဲ့ ဆင်းရဲသားရပ်ကွက်များမှာတောင် အမျိုးသမီးများရဲ့ ပျမ်းမျှကလေးယူနှုန်းက ၂-ယောက်ပဲ ရှိပါတော့တယ်။ 0:19:14.000,0:19:16.525 ကလေးတွေ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်နှုန်းဟာ အရာရာကို ပြောင်းလဲစေပါတယ်။ 0:19:17.000,0:19:18.900 သမိုင်းကို ပြန်ပြောင်းကြည့်ကြစို့။ 0:19:18.950,0:19:24.791 ၁၈၀၀-ပြည့်နှစ်မတိုင်မီက ကမ္ဘာမှာ လူဦးရေဟာ ဘာကြောင့် ဖြည်းဖြည်းပဲ တိုးခဲ့ရတာတုန်း။ 0:19:24.810,0:19:30.003 သမိုင်းမှတ်တမ်းများကို ပြန်ကြည့်ရင်၊ ပျမ်းမျှအားဖြင့်... 0:19:30.010,0:19:33.794 မိဘ ၂-ပါးက ကလေး ၆-ယောက်လောက် မွေးကြပါတယ်။ 0:19:33.810,0:19:38.710 ဒါကိုကြည့်ရင် လူဦးရေ အရမ်းတိုးလာသယောင် ထင်ရပေမယ့်၊ ဘာ့ကြောင့်များ တကယ်တမ်းမှာ မတိုးလာခဲ့ပါလိမ့်။ 0:19:38.740,0:19:47.358 ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ ကလေး ၁... ၂... ၃... ၄-ယောက်ဟာ မိဘဖြစ်မယ့်အရွယ်ကို မရောက်ခင်မှာ သေသွားခဲ့ကြလို့ပါ။ 0:19:47.380,0:19:51.900 အရင်ခေတ်က လူတွေဟာ ဂေဟဗေဒဟန်ချက်နဲ့ ညီအောင်၊ သဘာဝတရားနဲ့ လိုက်လျောညီထွေအောင် ဘယ်တော့မှ နေလို့မရခဲ့ကြပါဘူး။ 0:19:51.916,0:19:55.057 ဂေဟဗေဒဟန်ချက်က သဘာဝတရားကို မျက်နှာသာပိုပေးလို့ သူတို့ သေကျေခဲ့ကြရပါတယ်။ 0:19:55.700,0:19:59.086 အလွန်ပဲ ဝမ်းနည်းစရာပါ။ 0:19:59.120,0:20:02.995 ဒါပေမယ့် စက်မှုတော်လှန်ရေးခေတ်မှာ ဒါဟာ စပြီးပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ 0:20:03.010,0:20:10.636 ဝင်ငွေ ပိုကောင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာ ပိုပေါများပြီး၊ ပိုက်နဲ့သွယ်ယူလို့ရတဲ့ ရေ၊ သန့်ရှင်းမှု၊ ဆပ်ပြာ၊ ဆေးပညာ တိုးတက်လာမှု... စသဖြင့် 0:20:10.680,0:20:16.618 ဒီတိုးတက်မှုတွေနဲ့အတူ လူဦးရေ ဘာကြောင့်တိုးလာသလဲ။ ကလေးတွေ ပိုမွေးခဲ့ကြလို့များလား။ 0:20:16.667,0:20:26.688 မဟုတ်ပါဘူး။ ၁၉၆၃-မှာ ကျွန်တော် ကျောင်းသားဘဝပေါ့။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ကလေးမွေးဖွားနှုန်းဟာ ၅-ယောက်အထိ ကျဆင်းလာပါတယ်။ 0:20:26.700,0:20:31.886 ဒါဖြင့် လူဦးရေ အလျင်အမြန် တိုးလာခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့ ကလေးတွေ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်နှုန်း မြင့်မားလာလို့ပါပဲ။ 0:20:31.900,0:20:35.025 အဲဒီ့အချိန်မှာ ၄-ယောက်ရှင်ပါတယ်။ 0:20:35.100,0:20:39.823 ဒါပေမယ့် ကလေး ၅-ယောက်မှာ တစ်ယောက်ကျ သေဆုံးနေတာဟာဖြင့် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ပါ။ 0:20:39.850,0:20:48.500 လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်းမှာတော့ နိုင်ငံအတော်များများဟာ ကလေး အသက်ရှင်ကျန်ရစ်နှုန်း နဲ့ မိသားစုစီမံကိန်းမှာ ခုန်ပျံကျော်လွှားပြီး တိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။ 0:20:48.500,0:20:49.500 ဒါကြောင့် လက်ကျန်စာရင်း အသစ်ဖြစ်လို့လာပါတယ်။ 0:20:49.500,0:20:52.554 မိဘ ၂-ပါးကနေ ပျမ်းမျှ ကလေး ၂-ယောက် အသက်ရှင်ကျန်လို့ လာပါတယ်။ 0:20:52.580,0:20:58.714 ဒီလို လက်ကျန်ဦးရေဟာဖြင့် ပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းပါတယ်။ 0:20:58.750,0:21:01.730 ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ ဒါဟာ သာမန် မိသားစုများရဲ့ အခြေအနေလို ဖြစ်လာပါတယ်။ 0:21:01.732,0:21:05.900 အနာဂါတ်မှာကော ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ။ 0:21:05.901,0:21:09.494 အနာဂါတ်မှာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အကောင်းဆုံးအလားအလာကို ပြပါမယ်။ 0:21:09.510,0:21:13.370 ကုလသမဂ္ဂ လူဦးရေဌာနခွဲက လူဦးရေစာရင်းကောက်ပညာရှင်များရဲ့ အဆိုအရ... 0:21:13.374,0:21:19.208 ဒီလိုတွေ့ရပါတယ်။ 0:21:19.412,0:21:20.866 အစမှာ တိုးသည်ထက်တိုးလာပြီး၊ ၈-အထိရောက်... ပြီးတော့ ၉... ဆက်ပြီးတိုးလာတာ ဒီကိုရောက်ပါပြီ။ 0:21:20.892,0:21:27.618 ဒါပေမယ့်၊ နှေးသွားပြီ။ 0:21:27.880,0:21:29.851 ဒီရာစုနှစ် အကုန်မှာ ဆက်မတိုးတော့ဘဲ၊ တန့်သွားပြီ။ 0:21:29.854,0:21:33.837 အနီးကပ် ချဲ့ကြည့်ရင်၊ တွေ့ရမှာက... 0:21:33.880,0:21:37.568 လူဦးရေ ပြန်လျော့ကျမယ့် အရိပ်အယောင်ကို မျှော်လင့်နိုင်ပါပြီ။ လူဦးရေ အလျင်အမြန်တိုးခြင်းရဲ့ နိဂုံးသတ်ပါပဲ။ 0:21:37.590,0:21:43.669 ဒါပေမယ့် ဒီလို ခန့်မှန်းတာဟာြဖင့် လွဲချော်သွားတာလည်း ဖြစ်နိုင်ချေရှိပါတယ်။ 0:21:45.059,0:21:49.533 သေချာတာ တစ်ခုက ဒီရာစုနှစ် အကုန်မှာ လူဦးရေဆက်မတိုးတော့ဘဲ၊ ရပ်သွားတော့မယ်။ 0:21:49.536,0:21:55.373 ဒါဟာြဖင့် ကလေးမွေးဖွားနှုန်း ကျဆင်းလာတာရဲ့ ထူးခြားပြောင်မြောက်တဲ့ အကျိုးပါပဲ။ 0:21:55.755,0:21:59.993 ဒီမှာ ပြန်ကြည့်ရင်... 0:21:59.999,0:22:02.007 ကမ္ဘာပေါ်က ကလေးအရေအတွက်ကို ပြမယ်။ 0:22:03.015,0:22:05.798 အသက် ၁၅-နှစ်အောက် ကလေးအရေအတွက်ပါ။ 0:22:05.810,0:22:09.589 ဒီမှာကြည့်။ 0:22:09.800,0:22:12.254 ဒီမှာ ကလေးအရေအတွက် ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးလာတယ်၊ ပြီးတော့ တိုးတာ မြန်လာတယ်။ 0:22:12.643,0:22:17.320 ရာစုနှစ် ပြောင်းချိန်မှာ... 0:22:17.322,0:22:19.630 ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကလေး ၂-ဘီလီယံ ရှိလာခဲ့ပါပြီ။ 0:22:19.632,0:22:22.619 ကျွန်တော့် အဖို့တော့ အဲဒီနှစ်ဟာ မြေးဦးလေး Doris ကို မွေးဖွားခဲ့တဲ့ နှစ်ဖြစ်လို့၊ အရေးပါတဲ့ နှစ်တစ်ပဲပေ့ါ။ 0:22:22.630,0:22:29.800 ကမ္ဘာပေါ်က ကလေးတွေအတွက် သိပ်ကို ထူးခြားတဲ့ အချိန်မှာ သူမကို မွေးခဲ့တာပေါ့။ 0:22:29.880,0:22:34.971 လူဦးရေ စာရင်းအင်းကို အထူးပြုလေ့လာသူတွေ ခန့်မှန်းတာကတော့... အဲဒီနှစ်က စပြီး 0:22:35.211,0:22:40.540 ကမ္ဘာပေါ်က ကလေးတွေရဲ့ အရေအတွက်ဟာ ဒီလိုမျိုး ဖြစ်လာမယ်တဲ့။ 0:22:40.545,0:22:44.745 ထပ်တိုးစရာတော့ မရှိတော့ပါဘူးတဲ့။ 0:22:44.748,0:22:47.114 ဒီရာစုနှစ် အကုန်မှာလည်း ကမ္ဘာပေါ်က ကလေးဦးရေဟာ ၂-ဘီလီယံပဲ ဖြစ်နေဦးမယ်တဲ့။ 0:22:47.115,0:22:52.385 Doris ကို မွေးဖွားတဲ့ အချိန်မှာတုန်းက ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကလေးတွေ အမွေးဖွားဆုံး၊ အထွတ်အထိပ်အချိန် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 0:22:52.446,0:22:59.730 ကလေးတွေ ထပ်မများလာတော့ပါဘူး။ 0:23:00.087,0:23:02.980 ဒါဖြင့် ခင်ဗျားတို့ စိတ်ရှုပ်ကုန်ပြီလား။ 0:23:02.989,0:23:05.890 ကလေးတွေ ထပ်မတိုးဘဲ၊ ဘယ်လိုကြောင့် လူဦးရေ တိုးလာရသလဲ... စသဖြင့်ပေါ့။ 0:23:05.900,0:23:13.000 ဒီ လူကြီးတွေက ဘယ်က ရောက်လာကြသလဲ။ 0:23:13.020,0:23:15.784 ဒါကို ရှင်းပြနိုင်ဖို့ ကိန်းဂဏန်းတွေကို ခဏ အသာထားပြီး 0:23:15.842,0:23:19.989 ပညာပေးဖို့ ရည်ရွယ်ပြုလုပ်ထားတဲ့ ဒီ အရုပ်လေးတွေကို ပြပါမယ်။ 0:23:19.999,0:23:26.386 ပရိသတ်ကြီးရေ... ကမ္ဘာပေါ်က လူဦးရေကို ဒီမှာ ပြမယ်။ 0:23:26.400,0:23:30.220 ဖော့တုံးလေးတွေ စီရီပြီးတော့ ပြပါမယ်။ 0:23:30.222,0:23:33.901 ဒီဖော့ တစ်တုံးဟာ ၁-ဘီလီယံ၊ 0:23:35.222,0:23:39.890 နှစ်တုံးပေါင်းတော့ ကမ္ဘာပေါ်က ကလေး ၂-ဘီလီယံပေါ့။ 0:23:39.910,0:23:44.155 ပြီးတော့ အသက် ၁၅-နှစ်ကနေ ၃၀-အတွင်း ၂-ဘီလီယံ၊ 0:23:44.180,0:23:49.663 ဒါ အကြမ်းဖျင်းယူထားတဲ့ ဂဏန်းတွေပါ။ 0:23:49.674,0:23:51.617 အသက် ၃၀-ကနေ ၄၅-အထိက ၁-ဘီလီယံ၊ 0:23:51.628,0:23:54.230 အသက် ၄၅-ကနေ ၆၀-အထိက ၁-ဘီလီယံ၊ 0:23:54.232,0:23:57.836 ပြီးတော့ ကျွန်တော့်အတုံး... ၆၀-ကျော်နဲ့ အထက်ပေါ့။ ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိနေပါတယ်။ 0:23:57.966,0:24:03.167 ယနေ့ ကမ္ဘာပေါ်က လူဦးရေက ဒီလိုမျိုးပါ။ 0:24:03.297,0:24:05.654 ဒီ ဖော့တုံးအပုံကို ကြည့်ရင် ထိပ်ပိုင်းမှာ ၃-ဘီလီယံ ကွာဟနေတယ်။ 0:24:05.725,0:24:09.563 ပျောက်နေတဲ့အထဲက တချို့က သေသွားလို့ပါ။ 0:24:09.600,0:24:12.535 ပျောက်နေတဲ့အထဲက အများစုဟာ မမွေးဖြစ်လို့၊ 0:24:12.540,0:24:15.960 ၁၉၈၀-မတိုင်မီက ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကလေးဦးရေ သိပ်နည်းပါးသေးလို့ပါပဲ။ 0:24:16.090,0:24:22.052 ဆိုလိုတာက ကလေးမွေးတဲ့ အမျိုးသမီးဦးရေ နည်းပါခဲ့လို့ပါ။ 0:24:22.054,0:24:24.695 ဒီ ဖော့တုံးပုံက ဒီကနေ့ ရှိနေတာကို ပြပါတယ်။ 0:24:24.700,0:24:26.800 အနာဂါတ်မှာ ဘာဖြစ်မှာလဲ။ 0:24:26.810,0:24:29.400 ကျွန်တော့လို အဘိုးကြီးတွေ ဘာဖြစ်မှာလဲ။ 0:24:29.475,0:24:32.130 သေမှာ... 0:24:32.939,0:24:34.291 ဟုတ်ပါတယ်။ ဆေးရုံမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့သူတွေ ပရိတ်သတ်ထဲ ရှိနေပါတယ်။ (ရယ်သံများ) 0:24:34.310,0:24:38.496 သူတို့ သေပါတယ်။ 0:24:38.566,0:24:40.746 ရှင်ကျန်ရစ်သူတွေက အသက် ၁၅-နှစ်ကြီးလာတယ်။ ကလေး ၂-ဘီလီယံထပ်မွေးကြတယ်။ 0:24:40.800,0:24:45.781 ဒီလူတွေ အသက်ကြီးပြီ။ သေချိန်တန်ပြီ။ 0:24:46.740,0:24:49.749 ရှင်ကျန်ရစ်သူတွေက အသက် ၁၅-နှစ် ထပ်ကြီးလာကြတယ်၊ သူတို့ကနေ ကလေး ၂-ဘီလီယံ ထပ်မွေးတယ်။ 0:24:49.800,0:24:53.900 ဒီလူတွေ သေမယ်၊ ကျန်ရစ်သူတွေ အသက် ၁၅-နှစ် ထပ်ကြီးလာမယ်၊ ကလေး ၂-ဘီလီယံ ထပ်မွေးမယ်။ 0:24:53.900,0:24:58.561 အား... 0:24:58.580,0:25:00.041 ကလေးတွေ ထပ်တိုးမလာဘဲ... 0:25:00.125,0:25:02.765 အသက်တွေ ပိုရှည်မလာဘဲ... 0:25:02.800,0:25:05.608 ကျွန်တော်တို့ လူပေါင်း ၃-ဘီလီယံလောက် ပိုများလာမယ်။ လူကြီးတွေ ပိုမိုများပြားလာမယ်၊ 0:25:05.633,0:25:11.353 လူငယ်မျိုးဆက်တွေ မြောက်မြားစွာကနေ ကြီးပြင်းလာတဲ့ အတွက်ကြောင့်ပါ။ 0:25:11.390,0:25:15.440 အသေးစိတ် ထပ်ဖြည့်ပြောရရင်၊ ကျွန်တော့်လို အသက်ကြီးတဲ့ သူတွေအတွက် သတင်းကောင်း တစ်ခုပါ... 0:25:15.465,0:25:21.100 အသက်ကြီးသူတွေ နောက်ထပ် နည်းနည်း အသက်ပိုရှည်လာကြမယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ 0:25:21.507,0:25:24.876 ဒီတော့ ထိပ်ပိုင်းမှာ ၁-ဘီလီယံ ထပ်တည့်ရတော့မယ်။ 0:25:24.900,0:25:28.667 အဲဒီ့ အုပ်စုထဲ ကျွန်တော်လည်း ပါလိမ့်မယ်လို့ အသည်းအသန် မျှော်လင့်ပါတယ်။ 0:25:28.911,0:25:32.635 ဒါမှလည်း ကျွန်တော် အသက်ရှင်နေပြီး၊ နှစ်စဥ် စာရင်းအင်း အချက်အလက်တွေကို တင်ပြနိုင်မှာမို့ပါ။ 0:25:32.642,0:25:38.617 ဒါပေမယ့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် စိတ်ပူပန်နေတဲ့ လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများနဲ့ တွေ့ဆုံပြီး စကားပြောကြည့်ရာမှာတော့... 0:25:38.694,0:25:46.328 ကမ္ဘာ့လူဦးရေကို ၈-ဘီလီယံအရောက်မှာ ရပ်တန့်ပစ်ရတော့မယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ 0:25:46.394,0:25:50.798 ကလေးအရေအတွက် အများဆုံးကာလကို ရောက်ခဲ့ပြီဆိုတာကို သူတို့နဲ့ စကားစပြောစမှာ သူတို့ မသိသေးပါဘူး။ 0:25:50.800,0:25:55.998 ဒီကလေးတွေ ကြီးပြင်းလာတာကြောင့် လူကြီးဦးရေ ပိုများလာရပြီး၊ 0:25:56.000,0:26:03.900 လူဦးရေဟာ မတိုးသာ မဆုတ်သာဘဲ၊ ဒီမျှနဲ့ပဲ အဆုံးသတ်သွားမယ်ဆိုတာကို သူတို့ သတိမပြုမိပါဘူး။ 0:26:03.905,0:26:10.198 ဒါီတော့ လူဦးရေ ဘယ်လောက်များလာမှာလဲ ကျွန်တော်တို့ သိပြီ။ ဒီလူတွေ ဘယ်နေရာ ဘယ်ဒေသမှာ ပါလိမ့်။ 0:26:10.850,0:26:15.766 ယခုနဲ့ အနာဂါတ်မှာ... 0:26:16.128,0:26:19.497 ဒါက ခင်ဗျားတို့၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကမ္ဘာမြေကြီး။ အဲဒီမှာ လူပေါင်း ၇-ဘီလီယံ ရှိတယ်။ 0:26:21.281,0:26:25.894 ၇-ဘီလီယံထဲက၊ ၁-ဘီလီယံဟာ အမေရိကတိုက်၊ တောင်/မြောက် မှာ ရှိတယ်။ 0:26:26.434,0:26:33.061 ဥရောပတိုက်မှာ ၁-ဘီလီယံ။ အာဖရိကတိုက်မှာ ၁-ဘီလီယံ။ 0:26:33.068,0:26:37.681 အာရှတိုက်မှာ ၄-ဘီလီယံ။ 0:26:37.695,0:26:41.531 ဒါက ဒီကနေ့ မှာပါ။ ဒါကို ဘယ်လို မှတ်ထားမလဲ။ 0:26:41.538,0:26:43.735 လွယ်ပါတယ်။ ဒီလို ကိန်းဂဏန်းတွေနဲ့ ပြပါ့မယ်။ 0:26:43.740,0:26:47.513 ကမ္ဘာကြီးရဲ့ လျှို့ဝှက်ဂဏန်း (PIN code) ကို ၁၁၁၄ လို့ ဆိုကြပါစို့။ 0:26:47.550,0:26:51.304 ရာစုနှစ် အလယ် အရောက်မှာ ဘာဖြစ်မလဲ။ 0:26:51.607,0:26:55.272 ကျွန်တော်တို့ အကြမ်းဖျင်း သိပြီးသားပါ။ 0:26:55.336,0:26:57.342 ဥရောပတိုက်... မတိုးပါ။ ဥရောပလူဦးရေဟာ ကျတောင်လာနေပါပြီ။ 0:26:57.350,0:27:02.080 အမေရိကတိုက်... အနည်းငယ်ပိုများလာမယ်။ တိုးလာတဲ့ အများစုက လက်တင်အမေရိကက သက်ကြီးပင်စင်စား အရွယ်တွေပါ။ 0:27:02.100,0:27:06.490 ဒီတော့ အတူတူပါပဲ။ သိပ်မပြောင်းသွားပါဘူး။ 0:27:06.492,0:27:09.790 အာရှတိုက်မှာ ၁-ဘီလီယံ ပိုများလာမယ်။ 0:27:09.800,0:27:13.005 ဒီ့နောက်မှာတော့ အာရှတိုက်မှာ လူဦးရေ မတိုးတော့ပါဘူး။[br] 0:27:13.046,0:27:16.322 အာဖရိကတိုက်မှာ နောက်ထပ် နှစ် ၄၀-ရောက်ရင် လူဦးရေ ၂-ဆ ဖြစ်လာြပီး၊ ၂-ဘီလီယံ အထိရောက်မယ်။ 0:27:16.363,0:27:21.238 ကဲ... ရာစုနှစ် အကုန်မှာ... 0:27:21.457,0:27:25.088 ကျွန်တော်တို့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ၊ ဥရောပတိုက်မှာ မတိုးပါ။ အမေရိကတိုက်မှာ မတိုးပါ။ အာရှတိုက်မှာ မတိုးပါ။ 0:27:25.100,0:27:29.767 ဒါပေမယ့် အာဖရိကတိုက်မှာတော့ အခုရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ လူဦးရေ နောက်ထပ် ၂-ဆ တိုးပါမယ်။ 0:27:29.868,0:27:34.600 အာဖရိကတိုက်မှာ လူဦးရေ ၄-ဘီလီယံ ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ 0:27:34.606,0:27:39.628 ၂၁၀၀-ပြည့်နှစ်မှာ နောက်ဆုံး PIN code က ၁၁၄၅ ဖြစ်လာမယ်။ 0:27:39.640,0:27:45.440 ဒါကြောင့် ၂၁၀၀-ပြည့်နှစ်မှာ ကမ္ဘာကြီးဟာ ပြောင်းလဲသွားမှာပါ။ 0:27:45.978,0:27:49.900 အိုမင်းနေတဲ့ အနောက်ကမ္ဘာ (old west) လို့ ကျွန်တော်တို့ ခေါ်ကြတဲ့ 0:27:49.946,0:27:53.987 အနောက်ဥရောပနဲ့ မြောက်အမေရိက မှာ နေထိုင်ကြသူတွေဟာ အဲဒီ့အချိန်မှာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၁၀% ထက် လျော့နည်းသွားမှာပါ။ 0:27:53.999,0:27:58.666 ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၈၀% ဟာ အာရှနဲ့ အာဖရိကတိုက်မှာ ရှိလာမှာပါ။ 0:27:58.772,0:28:03.464 ဒီအခြေအနေကို ထိန်းထားနိုင်ဖို့ အရင်းအမြစ်တွေ လုံလောက်ရဲ့လား။ 0:28:03.570,0:28:07.314 ဒါ တကယ့်ကို စိန်ခေါ်မှုကြီး တစ်ခုပေါ့။ ဘာမှ အလိုအလျောက် မရပါဘူး။ 0:28:07.700,0:28:13.770 ကျွန်တော့အထင် ဒီလူတွေအကုန် အတူတကွနေနိင်ဖို့ ဖြစ်နိင်ချေ ရှိပါတယ်။ 0:28:13.877,0:28:21.500 အာရှတိုက်မှာ ငြိမ်းချမ်းကြွယ်ဝပြီး၊ လူဦးရေ ၅-ဘီလီယံနေထိုင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ချေ အသေအချာ ရှိပါတယ်။ 0:28:28.763,0:28:36.593 ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေဟာ ကြွယ်ဝချမ်းသာနေပါပြီ။ 0:28:36.610,0:28:39.791 သူတို့နောက်မှာ လမ်းကြောင်းပေါ် လိုက်လာကြတာကတော့ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ တခြားအာရှနိုင်ငံများ ဖြစ်ပါတယ်။ 0:28:39.800,0:28:49.446 ဆင်းရဲတဲ့ အာရှနိုင်ငံများမှာတောင် လူတွေရဲ့ ဘဝတွေဟာ တင့်တောင့်တင့်တည်ရှိလာကြပါပြီ။ 0:28:49.494,0:28:54.954 ဒါပေမယ့် ၄-ဘီလီယံအထိများပြားလာမယ့် အာဖရိကတိုက်ရဲ့ အနာဂါတ်က ဘာဖြစ်မလဲ။ 0:28:56.780,0:29:02.500 အများစုဟာဖြင့် ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဆင်းရဲ မနေကြတော့ဘူးလား။ 0:29:02.700,0:29:07.688 အာဖရိကမှာ အဆုံးစွန်အထိ ဆင်းရဲကြတာကို ကျွန်တော် တွေ့ဖူးပါတယ်။ 0:29:07.737,0:29:11.716 လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်-၃၀ လောက်က ကျွန်တော်ဆရာဝန်လုပ်ခဲ့စဥ်က ဘဝတစ်လျှောက်လုံးမှာ ၂-နှစ်လောက် အပြင်းထန်ဆုံးကြုံခဲ့ရတယ်။ 0:29:11.750,0:29:19.390 အာဖရိက အရှေ့ဘက် ကမ်းခြေပေါ်က အရမ်းဆင်းရဲတဲ့ မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ (Mozambique) မှာပါ။ 0:29:19.391,0:29:24.806 ပေါ်တူဂီနယ်ချဲ့တွေကို အချိန်အတော်ကြာ တိုက်ထုတ်ပြီးမှ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့တဲ့ နိုင်ငံပါ။ 0:29:24.820,0:29:33.039 အဲဒီက လူ ၃-သိန်းလောက်ကို ဆေးကုသပေးတဲ့ နိုင်ငံခြားသား ဆရာဝန် ၂-ယောက်ထဲမှာမှ ကျွန်တော်က တစ်ယောက်ပေါ့။ 0:29:33.100,0:29:41.276 ဒီဆေးရုံမှာပါ။ ကျွန်တော့်မိန်းမက ဝမ်းဆွဲဆရာမ အဖြစ် အလုပ်လုပ်ပါတယ်။ 0:29:41.300,0:29:47.436 ဆေးရုံဝန်ထမ်းအားလုံးပေါင်းမှ ဒါပဲရှိပါတယ်။ 0:29:47.484,0:29:49.864 ကုတ်အင်္ကျီ အဖြူနဲ့သူတွေက ကိုလိုနီခေတ်မှာ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း သင်တန်း အနည်းဆုံး ၁-နှစ် တက်ထားသူတွေပါ။ 0:29:49.900,0:29:57.623 ကျန်တဲ့အထဲက အတော်များများကတော့ စာအရေးအဖတ်လေးတောင်မှ မတတ်ကြပါဘူး။ 0:29:57.680,0:30:01.295 သို့ပေမယ့် သူတို့ စိတ်ရောကိုယ်ပါ မြှုပ်နှံပြီး ကြိုးစားကြပါတယ်။ 0:30:01.310,0:30:05.796 လာပြတဲ့ လူနာတွေက အဆင်းရဲတကာ့ အဆင်းရဲဆုံးထဲက ဆိုးဝါးတဲ့ ရောဂါသည်တွေပါ။ 0:30:05.964,0:30:11.956 လုံလောက်တဲ့ ဝန်ထမ်း အရင်းအမြစ်ကလည်း မရှိ။ 0:30:11.968,0:30:15.195 ကျွန်တော်ကလည်း ငယ်တုန်းဆိုတော့ ကျွမ်းကျင်မှုမရှိ။ လူနာတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို မဖြည့်တင်းပေးနိုင်။ 0:30:15.210,0:30:21.962 မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ (Mozambique) ဟာ ဒီကနေ့အထိ အရမ်းကို ဆင်းရဲနေတုန်းပါပဲ။ 0:30:21.963,0:30:25.723 ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်ရှိခဲ့စဥ် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်-၃၀ ကထက် အများကြီး တိုးတက်လာပါတယ်။ 0:30:25.724,0:30:30.595 လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်-၃၀ တုန်းက ကျွန်တော် အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ မြို့မှာ ဆေးရုံအသစ်တစ်ခု ရှိလာပြီ။ 0:30:36.193,0:30:42.767 ဆေးရုံအသစ်က အများကြီးပိုကြီးတယ်။ ဆရာဝန် ၁၅-ယောက်ရှိပြီး၊ အဲဒီအထဲက ၁၁-ယောက်ဟာ မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံသားတွေပါ။ 0:30:44.000,0:30:50.117 ဝန်ထမ်းအားလုံးဟာ သင်တန်းပေး၊ လေ့ကျင့်ထားသူတွေပါ။ 0:30:50.119,0:30:53.938 ဆေးရုံညွှန်ကြားရေးမှူးက သားဖွားမီးယပ်အထူးကုဆရာဝန် ဒေါက်တာ ကာရှီမို (Dr. Cashimo) ဖြစ်ပါတယ်။ 0:30:55.450,0:31:00.853 အရာအားလုံးက ဖော်ပြနေတာက... 0:31:02.000,0:31:04.000 အမြွှာပူးလေးတွေ... 0:31:04.300,0:31:06.200 ဖြစ်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ 0:31:06.500,0:31:08.000 အဲဒီက အပြောင်းအလဲကတော့ အံ့ဖွယ်ပါပဲ။ 0:31:08.665,0:31:13.031 မတော်တဆ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ နဲ့ အရေးပေါ်ဌာန၊ 0:31:14.000,0:31:16.000 ကလေးဆေးပညာဌာန၊ အရိုးအထူးကုဌာနတွေ ရှိနေပြီ။ 0:31:16.400,0:31:19.500 ဓာတ်ခွဲခန်း အကြီးစားတွေနဲ့ ၂၄-နာရီ ဖွင့်တဲ့ ဆေးဆိုင်တစ်ခုလည်း ရှိနေပြီ။ 0:31:20.700,0:31:24.600 ကလေးကို ဗိုက်ခွဲမွေးတာလည်း မကြာခဏ ဆိုသလိုပါပဲ၊ ဒါမျိုးက ကျွန်တော်အရင် ရှိတုန်းကဆို မဖြစ်နိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုပေါ့။ 0:31:24.800,0:31:31.985 ယနေ့မှာတော့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ အဖွဲ့တစ်ခု ရှိနေပြီ။ 0:31:34.000,0:31:37.500 သူတို့ရဲ့ ခွဲစိတ်ခန်းကလည်း ကမ္ဘာ့တခြားနေရာတွေကလို ပစ္စည်းစုံလင်စွာနဲ့... 0:31:38.000,0:31:45.000 အရာအားလုံးဟာ အရမ်းကို တိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။ 0:31:47.973,0:31:51.666 ဒီကနေ့ မိုဇမ်ဘစ်မှာ မွေးတဲ့ကလေးတွေဟာ ပိုမိုတောက်ပတဲ့ အနာဂတ်ရှိလာသင့်ပါတယ်။ 0:31:51.690,0:31:56.600 ကျန်းမာရေးပိုကောင်းလာတာကြောင့်ရော၊ စီးပွားရေး အလျင်အမြန်တိုးတက်လာတာကြောင့်ရော ပေါ့။ 0:32:00.339,0:32:05.162 ဆိပ်ကမ်းများနဲ့ ဈေးများမှာ လူရှုပ်လိုက်တာများ... 0:32:05.190,0:32:07.545 စက်မှုလုပ်ငန်းအသစ်တွေကြောင့် အလုပ်အသစ်တွေလည်း ရှိလာခဲ့ပါြပီ။ 0:32:07.547,0:32:11.500 ဒီသတင်းကောင်းဟာဖြင့် မြို့တွေပေါ်မှာပဲလားလို့ ခင်ဗျားတို့ တွေးကောင်းတွေးမိမယ်။ 0:32:15.650,0:32:20.474 အမှန်ပါပဲ။ 0:32:20.476,0:32:22.142 လူနေများတဲ့ ကျေးလက်ဒေသကတော့ အဆိုးရွားဆုံး စိန်ခေါ်မှုကို ကြုံကြရပါတယ်။ 0:32:22.144,0:32:26.968 ဒါပေမယ့် အစစအရာရာ ပြောင်းလဲလို့ လာနေပါပြီ။ 0:32:27.268,0:32:30.185 မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း၊ တောကြိုအုံကြားက Mogovolas ဆိုတဲ့ ဒေသမှာပေါ့။ 0:32:33.166,0:32:39.062 အဲဒီမှာ Olivia, Andre နဲ့ သူတို့ရဲ့ မိသားစုလေး နေထိုင်ကြပါတယ်။ 0:32:40.137,0:32:45.300 ကမ္ဘာပေါ်က တခြား ဆင်းရဲတဲ့လူတွေလိုပါပဲ၊ Olivia နဲ့ Andre တို့ဟာ လယ်သမားတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ 0:32:46.750,0:32:51.496 ကိုယ်စိုက်တာ ကိုယ်တိုင်စားပြီး၊ မှီတင်းနေထိုင်ကြတာလေ။ 0:32:51.516,0:32:56.262 မနက် ၄-နာရီထိုးပါပြီ... တစ်နေ့တာ အလုပ်များက ဆင့်ခေါ်နေပါပြီ။ 0:33:00.036,0:33:04.246 Andre ဟာ လယ်ထဲကို တန်းသွားပါတယ်။ 0:33:06.769,0:33:09.489 Olivia ကတော့ ရေခပ်ဆင်းတယ်။ 0:33:09.688,0:33:12.706 နှစ်ယောက်စလုံး မိုင်ပေါင်းများစွာ လမ်းလျှောက်သွားရတာပါ။ 0:33:12.726,0:33:16.500 "ကျွန်တော် အဲဒီကို ရောက်ဖို့ ၂-နာရီကြာ လမ်းလျှောက်ရတယ်။" 0:33:17.900,0:33:20.500 "လူများရင် ၂-နာရီလောက် ကြာတယ်။" 0:33:21.600,0:33:25.800 "ကျွန်မ အိမ်ပြန်ရောက်ပြီဆို ပင်ပန်းပြီး၊ ဗိုက်ဆာရော..." 0:33:28.000,0:33:31.600 တခြားနည်းနဲ့ သွားလို့ကလည်း မရတော့၊ အားလုံးကို လူနဲ့ သယ်ရတယ်။ 0:33:33.703,0:33:39.682 Olivia နဲ့ Andre မှာ ကလေး ၈-ယောက်ရှိတယ်။ 0:33:42.540,0:33:46.653 အာဖရိတိုက်ရဲ့ ကျေးလက်ဒေသအများစုမှာ ကလေးမွေးဖွားနှုန်း မြင့်မားနေတုန်းပါပဲ။ 0:33:46.680,0:33:50.049 အဆင်းရဲဆုံး မိသားစုများကနေ ပါးစပ်ပေါက် အများဆုံးကို ကျွေးမွေးရတာလေ။ 0:33:50.080,0:33:54.517 ဒီမိသားစုမှာ အသုံးမလိုတဲ့ အရာမှန်သမျှ သူတို့ ရောင်းချပစ်တာပဲ။ 0:33:54.854,0:33:59.045 "ကျွန်တော် တကယ့်ကိုပဲ ရုန်းကန်လှုပ်ရှား နေရတာ..." 0:33:59.800,0:34:02.000 "သီးနှံမျိုးစုံကို စိုက်တယ်၊ ဒါတောင်..." 0:34:02.800,0:34:09.600 "ကလေးတွေအတွက် လောက်ငအောင် မရှာပေးနိုင်ဘူး။" 0:34:09.800,0:34:17.600 စီးပွားရေးတိုးတက်လာတာက ကျေးလက်ဒေသအထိ တဖြည်းဖြည်း ရောက်လို့လာနေပါတယ်။ 0:34:18.800,0:34:22.699 "ဒီအိမ်အမိုးလေးရဖို့ ၃-နှစ်လောက် ပိုက်ဆံစုခဲ့ရတယ်။" 0:34:23.500,0:34:29.500 အခုတော့ Andre ဟာ သူ့အတွက် အရာအားလုံး ပြောင်းလဲစေမယ်လို့ ယုံကြည်တဲ့အရာ တစ်ခုအတွက် တာစူနေပါပြီ။ 0:34:29.800,0:34:35.451 "ကျွန်တော် စက်ဘီးတစ်စီးတော့ အရေးပေါ် လိုနေပါပြီ။ သူမရှိဘဲ ဘယ်ခရီးမှ မရောက်ဘူးလေ။" 0:34:35.800,0:34:40.400 စက်ဘီးဟာ တောနေဆင်းရဲသားများအတွက် သူတို့ဘဝကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲစေနိုင်ပါတယ်။ 0:34:42.342,0:34:47.427 နာရီများစွာ အချိန်ကုန်သက်သာစေပြီး၊ အလုပ်တွေ ပြီးမြောက်နိုင်စေပါတယ်။ 0:34:47.467,0:34:51.775 စက်ဘီးရှိရင် လေးလံတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ဈေးရောက်အောင် သယ်ဆောင်နိင်ပါတယ်... 0:34:52.054,0:34:56.304 ပိုက်ဆံလည်း ပိုရှာနိင်မှာပေါ့။ 0:34:56.350,0:34:58.210 စက်ဘီးနဲ့ အလုပ်လည်း ထွက်ရှာနိုင်တယ်။ 0:34:58.230,0:35:00.286 နေထိုင်မကောင်း ဖြစ်ရင်လည်း ဆေးခန်းကို အချိန်မီ သွားနိုင်တာပေါ့။ 0:35:00.288,0:35:04.108 "စက်ဘီးတစ်စီးသာရှိမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်သိပ်ပျော်မှာပဲ။..." 0:35:05.600,0:35:12.800 "စက်ဘီးမရှိတဲ့ အိမ်ဟာ အိမ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။" 0:35:13.200,0:35:17.400 Andre နဲ့ Olivia တို့ဟာ ရတဲ့ဝင်ငွေထဲက ဖယ်ပြီးစုနေတာ ၂-နှစ်လောက် ရှိပါပြီ။ ငွေမပြည့်နိုင်သေးပါဘူး။ 0:35:17.682,0:35:24.137 သူတို့အခု ရိတ်သိမ်းနေတဲ့ နှမ်းစေ့တွေက အရမ်းကို အရေးပါတယ်။ 0:35:24.200,0:35:29.261 ဈေးကောင်းရရင်၊ အဲဒီပိုက်ဆံ ပြည့်ပြီ။ 0:35:29.300,0:35:34.146 Andre နဲ့ Olivia တို့ဟာ အဆင်းရဲဆုံး နိုင်ငံတွေထဲက တစ်ခုမှာ နေကြတာပါ။ 0:35:36.331,0:35:40.283 သူတို့နေတဲ့ ကျေးလက်က နိုင်ငံထဲမှာ အဆင်းရဲဆုံးဒေသပါ။ 0:35:40.323,0:35:44.275 ဒါြဖင့် သူတို့လိုမျိုး ဆင်းဆင်းရဲရဲနေနေကြတဲ့သူတွေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်လောက်များ ရှိနေမလဲ။ 0:35:44.434,0:35:50.531 ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို ဒီလို ပေတံကိုက်တံနဲ့ ပြမယ်။ 0:35:50.690,0:35:52.974 လွယ်ပါတယ်။ ဆင်းရဲ...ချမ်းသာ... ပေါ့။ 0:35:52.999,0:35:56.429 အဲဒီအောက်မှာ လူပေါင်း ၇-ဘီလီယံကို ပြထားတယ်။ 0:35:56.470,0:35:59.467 လွယ်လွယ်မြင်နိုင်အောင် ဆင်းရဲ၊ ချမ်းသာ စဥ်ပြီး ပြထားတယ်။ 0:35:59.626,0:36:04.710 ကဲ၊ အချမ်းသာဆုံး ဘီလီယံအုပ်စုထဲက တစ်နေ့ဝင်ငွေဒေါ်လာ ဘယ်လောက်များသလဲ။ 0:36:05.167,0:36:11.323 ဒီမယ်ကြည့်...။ 0:36:11.363,0:36:13.000 အိုး... 0:36:13.091,0:36:14.570 တက်လာပြီ.... တက်လာပြီ...။ 0:36:14.580,0:36:16.357 အိုး၊ ယိုး... ယိုး... ယိုး... 0:36:16.400,0:36:17.727 မီတောင် မမီနိုင်တော့ဘူး။ တစ်နေ့ကို ဒေါ်လာ-၁၀၀။ 0:36:17.800,0:36:20.408 အလယ်က ဘီလီယံအုပ်စုကို ကြည့်ကြဦးစို့။ သူတို့ ဘယ်လောက် ဝင်သလဲ။ 0:36:21.077,0:36:26.319 ၁၀-ဒေါ်လာ အထိပါပဲ။ 0:36:26.350,0:36:30.853 ပြီးတော့ အဆင်းရဲဆုံး ဘီလီယံအုပ်စုကို ကြည့်ကြမယ်။ သူတို့ ဘယ်လောက် ဝင်သလဲ။ 0:36:30.955,0:36:35.549 ဟုတ်ပြီ။ 0:36:35.570,0:36:37.897 ၁-ဒေါ်လာပဲ။ 0:36:37.950,0:36:40.083 ဒါကတော့ ဒီနေ့ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကွာဟချက်ပါပဲ။ 0:36:40.509,0:36:43.240 စီးပွားရေးပညာရှင်များက၊ သူတို့အခေါ် အင်မတန်ကို ဆင်းရဲတဲ့ မျဥ်းတစ်ကြောင်း ဆွဲပြတယ်။ 0:36:43.343,0:36:48.400 ၁-ဒေါ်လာ ကျော်လေးအထက်မှာ။ 0:36:48.450,0:36:49.900 သင့်မိသားစု ဝမ်းရေးကို အနိုင်နိုင် ဖြည့်တင်းနိုင်ရုံ ပမာဏလေးပါ၊ နေ့စဥ် ဒီလို လုံလောက်မယ်လို့ မသေချာတဲ့ ဘဝပေါ့။ 0:36:50.000,0:36:56.357 ၁-ဘီလီယံဟာြဖင့် ဒီမျဥ်းအောက်မှာ သိသာစွာ ရှိနေပါတယ်။ 0:36:56.558,0:36:58.595 နောက်ထပ် ၁-ဘီလီယံက ဒီမျဥ်းပေါ်မှာ ရှိနေပါတယ်။ 0:36:58.635,0:37:02.672 ကျန်တဲ့လူတွေကတော့ ဒီမျဥ်း အထက်မှာပါ။ 0:37:02.874,0:37:05.263 အဆင်းရဲဆုံးလူတွေဟာ စီးဖို့ဖိနပ်ကိုတောင် အနိုင်နိုင် ဝယ်ကြရပါတယ်။ 0:37:05.600,0:37:10.202 ဖိနပ်ရပြီဆိုရင်၊ နောက်တစ်ဆင့်က စက်ဘီးဝယ်ဖို့ ပိုက်ဆံစုကြပါတယ်။ 0:37:10.220,0:37:14.979 Andre နဲ့ Olivia တို့ဟာ ဒီအုပ်စုထဲကပါ။ 0:37:14.999,0:37:17.327 စက်ဘီးရှိပြီဆိုရင်၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်... 0:37:17.350,0:37:20.600 မော်တော်ဆိုင်ကယ်ပြီးတော့၊ ကားဝယ်ဖို့ပါ။ 0:37:20.610,0:37:24.486 ကျွန်တော့်မိသားစုရဲ့ ပထမဆုံးကားကတော့ မီးခိုးရောင် Volkswagen လေးပါ။ 0:37:24.572,0:37:29.425 ကားဝယ်အပြီး၊ ပထမဆုံးအနေနဲ့ နော်ဝေကို အပန်းဖြေခရီး ထွက်ခဲ့ကြတယ်။ နော်ဝေက ဆွီဒင်ထက် အများကြီး ပိုလှပလို့ပါ။ (ရယ်သံများ...) 0:37:29.511,0:37:35.255 ပျော်စရာ အရမ်းကောင်းတဲ့ ခရီးစဥ် တစ်ခုပါပဲ။ 0:37:35.310,0:37:39.089 ကျွန်တော်က ဒီအုပ်စုထဲမှာ ပါပါတယ်။ အချမ်းသာဆုံး ဘီလီယံအုပ်စုဝင်များလိုပဲ၊ လေယာဥ်ပျံစီးပြီး အပန်းဖြေခရီး ထွက်နိုင်လို့ပါပဲ။ 0:37:39.175,0:37:45.052 လေယာဥ်စီးနိုင်တဲ့သူတွေထက် အများကြီး ပိုချမ်းသာတဲ့သူတွေလည်း ရှိသေးတာပေါ့။[br] 0:37:45.057,0:37:48.452 တစ်ချို့များ ဘယ်လောက်ချမ်းသာသလဲဆိုရင်၊ အာကာသထဲ ခရီးထွက်ဖို့အထိတောင် စဥ်းစားနေကြပါြပီ။ 0:37:48.538,0:37:54.929 လေယာဥ်စီးနိုင်သူနဲ့ ဟောဟိုဘက်က အချမ်းသားဆုံးသူတွေ ဝင်ငွေကွာဟမှုဟာ... 0:37:54.935,0:37:59.999 လေယာဥ်စီးနိုင်သူတွေနဲ့ အဆင်းရဲဆုံးအုပ်စုဝင်များကြား ကွာခြားသလိုပါပဲ။ 0:38:00.010,0:38:05.019 ဟိုဘက် ဒီဘက် ကွာခြားမှု အတူတူပါ။ 0:38:05.030,0:38:08.095 အရေးအကြီးဆုံး အချက်ကတော့... 0:38:08.200,0:38:13.925 ဒါကို ပြဖို့ လှေကားလိုပါတယ်။ 0:38:13.963,0:38:18.135 တစ်ခါတလေမှာ ဟောင်းနွမ်းနေပေမယ့် အသုံးဝင်ဆဲ နည်းပညာ လိုအပ်ပါတယ်။ 0:38:18.335,0:38:22.999 ဒီမှာကြည့်... 0:38:23.274,0:38:26.250 အပေါ်ကို တက်နေပါပြီ၊... အခုတော့ ထိပ်ဆုံးကို ရောက်ပါပြီ။ 0:38:29.023,0:38:33.114 ဒေါ်လာ-၁၀၀ နေ့စဥ်ဝင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့အတွက် ပြဿနာကတော့၊ အောက်ကို ပြန်ငုံ့ကြည့်ရင်... 0:38:33.152,0:38:39.834 ၁၀-ဒေါ်လာဝင်သူတွေနဲ့ ၁-ဒေါ်လာ ဝင်သူတွေကို ဆင်းရဲတာ အတူတူပဲလို့ မြင်နေခြင်းပါ။ 0:38:39.953,0:38:44.773 ကွာြခားချက်ကို ကျွန်တော်တို့ မမြင်ပါဘူး။ 0:38:44.900,0:38:46.800 လူတိုင်း အတူတူပဲ၊ နေထိုင်သုံးစွဲကြတယ်လို့ ထင်ရတယ်လေ။ 0:38:46.850,0:38:50.767 ပြောကြမှာပေါ့... "အိုး... သူတို့အားလုံး ဆင်းရဲတာပါလား..." လို့။ 0:38:50.802,0:38:52.710 ကျွန်တော် အသေအချာ ပြောနိုင်တာကတော့... 0:38:52.826,0:38:59.592 အဲဒီ့ဆင်းရဲတဲ့အုပ်စုဝင်တွေနဲ့ တွေ့ဖူး၊ စကားပြောဖူးတယ်။ 0:38:59.708,0:39:04.693 သူတို့ဘဝမှာ ၁-ဒေါ်လာဝင်တာကနေ ၁၀-ဒေါ်လာအထိဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် ဘယ်လို ပြောင်းလဲသွားမလဲဆိုတာကို သူတို့ ကောင်းကောင်း သိကြပါတယ်။ 0:39:04.700,0:39:10.999 ဝင်ငွေ ၁၀-ဆ ဖြစ်လာတာပါ။ 0:39:11.000,0:39:13.147 ဒါဟာ ကြီးမားတဲ့ ပြောင်းလဲမှုပါ။ 0:39:13.148,0:39:16.594 ဒါကို နားလည်နိုင်ဖို့ Olivia နဲ့ Andre တို့ ဘာတွေ ကြိုးပမ်းနေသလဲ ကြည့်ကြပါစို့။ 0:39:16.620,0:39:22.667 ဒီမျဥ်းနေရာကနေ လျှောက်လှမ်းမယ့် သူတို့ရဲ့ ခြေလှမ်းလေးတိုင်းဟာ... 0:39:22.741,0:39:27.162 ဖိနပ်ကနေ စက်ဘီး။ 0:39:27.200,0:39:30.362 အဝေးက ကြည့်ရင် ပြောင်းလဲမှုက သေးသေးလေး။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဘဝမှာ အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲတာပါ။ 0:39:36.550,0:39:46.152 Andre နဲ့ Olivia တို့အတွက် စက်ဘီးရပြီးသွားရင် သူတို့ဘဝ ပိုမိုကောင်းမွန် ကြွယ်ဝစေမယ့် လမ်းခရီးကို မြန်မြန်သွားနိုင်မှာပါ။ 0:39:47.356,0:39:53.900 လပေါင်းများစွာ အချိန်ယူ စိုက်ပျိုးခဲ့ရတဲ့ နှမ်းတွေ ရောင်းဖို့ Andre နဲ့ Olivia တို့ ဒီကနေ့ ပြင်ဆင်နေပါပြီ။ 0:39:54.500,0:39:58.200 "နှမ်းဈေးက ၂၅-မက်တီကယ် (မိုဇမ်ဘစ်ငွေကြေး)ပါ။" 0:39:58.600,0:40:01.500 "ဒီနှစ်မှာ ဈေးပိုကောင်းတယ်။" 0:40:02.000,0:40:05.300 "၄၀/၄၅ -မက်တီကယ် လောက် ရမယ်လို့ မျှော်မှန်းထားတယ်။" 0:40:05.985,0:40:11.901 သင့်တော်တဲ့ ဈေးရဖို့အတွက် Andre နဲ့ Olivia တို့ သတိထားရမယ်။ 0:40:12.400,0:40:19.800 "တစ်ချို့ ဝယ်လက်တွေက အလေးခိုးတယ်။" 0:40:20.100,0:40:25.800 "ကိုယ့်ဘာသာ ချိန်ရင် ၁၀-ကီလိုရှိတယ်။" 0:40:26.000,0:40:35.500 "ဒါကို ဝယ်လက်တွေဆီ ယူသွားရင်၊ ၇- ကီလို၊ ၈-ကီလိုပဲ ရှိတယ် ပြောကြမှာ။" 0:40:36.183,0:40:38.865 Andre ကတော့ ဈေးရောင်းထွက်တော့မှာပါ။ 0:40:38.936,0:40:44.900 သီးနှံတွေကို ဈေးအထိ သယ်ဆောင်ဖို့ သူများအကူအညီယူရတာ ဒါနောက်ဆုံးပဲလို့ သူမျှော်လင့်ထားပါတယ်။ 0:40:48.005,0:40:51.400 Andre သူ့ကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ 0:40:53.000,0:40:57.400 "ဟေ့... ကိုယ့်လူ၊ သေသေချာချာ တွက်နော်..." 0:40:57.974,0:41:02.713 ဈေးတည့်သွားပြီ။ Andre တစ်ယောက် ပျော်နေပါပြီ။ 0:41:06.300,0:41:08.800 "ကျွန်တော် အခု ဒီပိုက်ဆံကို သုံးစရာရှိတယ်။" 0:41:10.354,0:41:15.021 မိသားစုတွေ အလုပ်ကြိုးစား လာခဲ့ကြတဲ့အတွက် အခုတော့ စံစားရပြီပေါ့။ 0:41:32.974,0:41:37.722 ဈေးသွားဖို့ကို Andre တစ်ယောက် တစ်မနက်လုံး လမ်းလျှောက်ခဲ့ရတယ်။ 0:41:37.800,0:41:42.661 အခုတော့ တစ်နာရီအတွင်း စက်ဘီးလေးနဲ့ အိမ်ကိုရောက်နိုင်ပြီလေ။ 0:41:49.700,0:41:52.000 "ရှင် စက်ဘီးဝယ်လာတယ်ပေါ့။" 0:41:52.300,0:41:54.000 "ဟုတ်တယ်၊ အချစ်ရေ... စက်ဘီးဝယ်ခဲ့တယ်။" 0:42:02.043,0:42:05.496 စက်ဘီးအသစ်ကလေးကိုဖြင့် စတင် အသုံးပြုနေပါပြီ။ 0:42:05.520,0:42:08.399 ကလေးတွေက ရေခပ်ဆင်းတဲ့အခါ သုံးတယ်။ 0:42:08.440,0:42:11.813 Andre က သီးနှံတွေ ဈေးကို အရောက်ပို့တဲ့အခါ သုံးတယ်။ 0:42:11.900,0:42:17.724 အရေးကြီးတဲ့ဟာ တစ်ခုက... Olivia နဲ့ Andre တို့ လွယ်လွယ်နဲ့ စာသွားသင်နိုင်ပါပြီ။ 0:42:17.750,0:42:23.149 သင်္ချာနဲ့ စာရေးစာဖတ် သင်ယူလို့ရပြီ။ 0:42:24.700,0:42:30.700 "မိန်းမနဲ့ ကလေးတွေအတွက် မော်တော်ဆိုင်ကယ် ဝယ်ဖို့ ပိုက်ဆံစုရမယ်။" 0:42:32.400,0:42:34.100 "ဒါကတော့ ကျွန်တော် နောက်ထပ် လိုချင်တာပါ။" 0:42:39.372,0:42:45.741 Olivia နဲ့ Andre တို့ ဆင်းရဲတွင်းထဲကနေ စက်ဘီးလေးကို စီးလို့ ထွက်လာတာကို ကြည့်ရတာ အင်မတန် ကြည်နူးစရာပါပဲ။ 0:42:45.850,0:42:49.465 စာအရေးအဖတ်သင်ဖို့ သူတို့ စက်ဘီးစီးပြီး သွားနိုင်ပြီလေ။ 0:42:49.500,0:42:54.647 ပညာရေးဟာ လူသားတွေနဲ့ တိုင်းပြည်တွေ တိုးတက်လာဖို့အတွက် အရေးပါတဲ့ အရာပါ။ 0:42:55.249,0:43:00.558 ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာတွေ တကယ်ဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတာ လူဘယ်လောက်များများ သိကြမလဲ။ 0:43:00.600,0:43:04.768 ဗြိတိသျှလူမျိုးတို့ လစ်လျူရှုခဲ့သမျှ ဆိုတဲ့ စစ်တမ်းကို ဆက်ကောက်ဖို့ အချိန်ရောက်ပြီ။ 0:43:04.810,0:43:05.739 ဒီမယ်ကြည့်...။ 0:43:05.774,0:43:11.163 ဒီကနေ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ စာရေးစာဖတ်တတ်သူ ဘယ်လောက်ရာခိုင်နှုန်းရှိသလဲ လို့ ကျွန်တော်တို့ မေးကြည့်တယ်။ 0:43:11.685,0:43:17.700 ဒါကိုပဲ ပရိတ်သတ်ကို မေးကြည့်ချင်တယ်။ ၂၀-ရာနှုန်းလို့ ထင်တဲ့သူ လက်ထောင်...။ 0:43:18.000,0:43:20.394 ၄၀-ရာနှုန်း။ 0:43:21.700,0:43:23.962 ၆၀-ရာနှုန်း။ 0:43:23.963,0:43:26.923 ၈၀-ရာနှုန်း၊ အား... အား... အား...။ 0:43:27.121,0:43:30.647 ဒါကဖြင့် ဗြိတိသျှတွေရဲ့ အဖြေ။ 0:43:35.947,0:43:42.955 0:43:43.072,0:43:46.922 0:43:46.950,0:43:50.808 0:43:51.492,0:43:55.300 0:43:55.310,0:43:59.834 0:43:59.912,0:44:04.530 0:44:04.542,0:44:08.300 0:44:08.340,0:44:12.834 0:44:13.352,0:44:17.125 0:44:17.189,0:44:20.364 0:44:20.477,0:44:24.250 0:44:24.282,0:44:31.132 0:44:31.488,0:44:35.423 0:44:35.430,0:44:37.366 0:44:37.398,0:44:41.171 0:44:41.190,0:44:48.863 0:44:48.880,0:44:55.179 0:44:55.190,0:44:59.551 0:44:59.580,0:45:04.409 0:45:04.420,0:45:06.595 0:45:06.708,0:45:09.186 0:45:09.200,0:45:15.178 0:45:15.291,0:45:18.822 0:45:18.935,0:45:21.170 0:45:21.202,0:45:27.243 0:45:27.280,0:45:31.600 0:45:31.800,0:45:34.200 0:45:34.500,0:45:36.858 0:45:36.900,0:45:41.473 0:45:41.520,0:45:47.384 0:45:47.593,0:45:49.003 0:45:49.050,0:45:53.213 0:45:53.260,0:45:56.500 0:45:56.550,0:46:02.800 0:46:02.801,0:46:05.406 0:46:05.450,0:46:08.968 0:46:09.000,0:46:14.750 0:46:15.010,0:46:20.499 0:46:20.856,0:46:24.952 0:46:25.066,0:46:29.648 0:46:29.681,0:46:34.263 0:46:34.377,0:46:39.000 0:46:39.100,0:46:42.359 0:46:42.380,0:46:45.354 0:46:45.380,0:46:52.074 0:46:52.100,0:46:55.231 0:46:55.265,0:47:00.332 0:47:00.350,0:47:03.408 0:47:03.450,0:47:06.484 0:47:06.490,0:47:10.370 0:47:10.486,0:47:15.228 0:47:15.263,0:47:18.800 0:47:19.000,0:47:22.900 0:47:23.278,0:47:29.500 0:47:29.990,0:47:36.100 0:47:36.144,0:47:40.075 0:47:40.111,0:47:44.042 0:47:44.060,0:47:49.062 0:47:49.423,0:47:51.896 0:47:52.095,0:47:58.086 0:47:58.087,0:48:00.074 0:48:00.110,0:48:06.147 0:48:06.160,0:48:07.928 0:48:07.965,0:48:09.466 0:48:09.503,0:48:15.053 0:48:15.090,0:48:19.101 0:48:19.300,0:48:24.121 0:48:24.150,0:48:27.360 0:48:27.640,0:48:30.518 0:48:30.636,0:48:36.024 0:48:36.142,0:48:40.963 0:48:41.000,0:48:46.307 0:48:46.668,0:48:52.866 0:48:52.867,0:48:57.238 0:48:59.380,0:49:06.630 0:49:06.630,0:49:12.298 0:49:14.427,0:49:19.735 0:49:20.000,0:49:24.350 0:49:24.351,0:49:28.722 0:49:30.910,0:49:35.281 0:49:35.363,0:49:41.600 0:49:42.002,0:49:49.400 0:49:53.095,0:49:57.386 0:49:57.399,0:50:05.483 0:50:05.888,0:50:10.989 0:50:10.999,0:50:20.463 0:50:21.030,0:50:26.698 0:50:27.993,0:50:29.937 0:50:30.017,0:50:34.957 0:50:34.990,0:50:40.949 0:50:41.919,0:50:46.860 0:50:46.990,0:50:51.394 0:50:51.558,0:50:58.927 0:50:58.928,0:51:05.200 0:51:05.220,0:51:10.992 0:51:10.999,0:51:18.884 0:51:19.015,0:51:25.443 0:51:25.493,0:51:31.921 0:51:31.950,0:51:36.698 0:51:36.800,0:51:40.660 0:51:40.664,0:51:46.333 0:51:46.384,0:51:49.225 0:51:50.756,0:51:57.727 0:51:58.043,0:52:06.715 0:52:06.950,0:52:11.816 0:52:11.970,0:52:17.160 0:52:17.190,0:52:24.800 0:52:26.416,0:52:31.281 0:52:31.355,0:52:34.358 0:52:34.513,0:52:42.212 0:52:42.250,0:52:44.641 0:52:44.670,0:52:49.350 0:52:49.411,0:52:53.884 0:52:53.945,0:53:02.548 0:53:02.690,0:53:05.301 0:53:05.362,0:53:09.187 0:53:09.250,0:53:13.154 0:53:14.105,0:53:16.150 0:53:16.291,0:53:18.903 0:53:18.950,0:53:21.332 0:53:21.392,0:53:24.004 0:53:24.226,0:53:28.214 0:53:28.250,0:53:37.687 0:53:37.688,0:53:40.197 0:53:40.200,0:53:47.646 0:53:47.649,0:53:52.909 0:53:52.950,0:53:57.443 0:53:57.527,0:54:03.273 0:54:03.276,0:54:07.807 0:54:07.810,0:54:15.013 0:54:15.078,0:54:19.999 0:54:20.017,0:54:24.709 0:54:24.750,0:54:30.296 0:54:30.866,0:54:37.907 0:54:38.072,0:54:42.846 0:54:43.335,0:54:48.109 0:54:50.460,0:54:56.125 0:54:56.128,0:55:02.926 0:55:03.577,0:55:06.893 0:55:06.999,0:55:13.937 0:55:14.021,0:55:19.767 0:55:19.770,0:55:26.001 0:55:26.247,0:55:31.479 0:55:33.615,0:55:35.232 0:55:35.477,0:55:39.766 0:55:39.768,0:55:45.982 0:55:45.984,0:55:48.886 0:55:50.281,0:55:52.870 0:55:53.034,0:55:59.105 0:55:59.795,0:56:03.437 0:56:03.520,0:56:07.080 0:56:07.083,0:56:11.209 0:56:11.455,0:56:15.338 0:56:15.422,0:56:24.002 0:56:24.010,0:56:26.269 0:56:26.300,0:56:32.018 0:56:32.183,0:56:37.119 0:56:37.200,0:56:40.762 0:56:40.800,0:56:45.539 0:56:47.566,0:56:49.587 0:56:49.995,0:56:57.116 0:56:57.120,0:57:00.922 0:57:00.925,0:57:02.865 0:57:02.900,0:57:11.042 အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေတဲ့ စိမ်ခေါ်မှုတွေ များစွာကိုတော့ ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ 0:57:12.342,0:57:16.144 ကျွန်တော်တို့ ခေတ်မှာ ဒီဆင်းရဲမွဲတေမှုကို အပြီးတိုင် အဆုံးသတ်နိုင်ဖို့ ပထမဆုံး အချိန်အခါပါပဲ။ 0:57:16.145,0:57:21.200 လူဦးရေတိုးပွားလာတဲ့ စိမ်ခေါ်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းလို့ ရသွားပါပြီ။ 0:57:22.625,0:57:27.479 ကလေးအရေအတွက်လည်း တိုးမလာတော့ဘဲ၊ ရပ်တန့်သွားပါပြီ။ 0:57:27.563,0:57:31.100 0:57:31.150,0:57:36.687 0:57:37.125,0:57:44.226 0:57:44.250,0:57:51.675 0:57:51.690,0:57:57.748 0:57:57.934,0:58:01.230 ကျွန်တော် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အကောင်းချည်းမြင်တဲ့သူလို့ မဆိုချင်ပါဘူး။ 0:58:01.334,0:58:03.983 ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်ဟာ ဖြစ်နိုင်ချေကို ယုံကြည်သူတစ်ဦးပါ။ 0:58:03.984,0:58:08.193 ပြောချင်တာကတော့ ကမ္ဘာကြီးဟာ အများတကာထင်တာထက်တော့ ပိုပိုကောင်းမွန်လာနေပြီ ဆိုတာပါပဲ။ 0:58:08.459,0:58:11.432 ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။