WEBVTT

00:00:00.850 --> 00:00:02.753
Vậy, đã ai từng nghe về CRISPR chưa?

00:00:03.883 --> 00:00:06.485
Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu bạn
chưa từng.

NOTE Paragraph

00:00:06.509 --> 00:00:09.711
Đây là 1 công nghệ chỉnh sửa gene,

00:00:09.735 --> 00:00:12.569
rất tiện lợi và cũng gây nhiều tranh cãi

00:00:12.593 --> 00:00:15.834
vì nó làm dấy lên 
nhiều cuộc tranh cãi thú vị.

00:00:16.631 --> 00:00:18.694
Chúng ta có nên hồi sinh
voi ma mút lông xoăn?

00:00:19.281 --> 00:00:21.575
Chúng ta có nên chỉnh sửa
phôi thai loài người?

00:00:22.041 --> 00:00:24.163
Và điều làm tôi hứng thú đó là:

00:00:24.997 --> 00:00:28.648
Làm cách nào chúng ta có thể biện hộ
cho việc quét sạch toàn bộ 1 loài

00:00:28.672 --> 00:00:31.116
mà ta cảm thấy nguy hại cho con người

00:00:31.140 --> 00:00:32.442
khỏi bề mặt Trái Đất,

00:00:32.466 --> 00:00:33.983
sử dụng công nghệ này?

NOTE Paragraph

00:00:35.165 --> 00:00:38.448
Ngành khoa học này đang phát triển
nhanh hơn so với

00:00:38.472 --> 00:00:41.316
các cơ chế kiểm soát nó.

00:00:41.340 --> 00:00:43.407
Và vì vậy, trong vòng 6 năm gần đây,

00:00:43.431 --> 00:00:45.376
tôi đã tự thực hiện sứ mệnh của mình

00:00:45.863 --> 00:00:48.873
để đảm bảo rằng càng nhiều người
hiểu được

00:00:48.897 --> 00:00:51.997
những loại công nghệ này
và sứ mệnh của chúng

NOTE Paragraph

00:00:52.021 --> 00:00:56.550
CIRSPR hiện giờ trở thành 1 chủ đề
của các phương tiện truyền thông

00:00:57.089 --> 00:01:01.448
và các từ ngữ thường được sử dụng
để miêu tả là "rẻ" và "dễ dàng".

00:01:02.337 --> 00:01:05.476
Vì vậy điều mà tôi muốn làm là đi sâu hơn
1 chút vào vấn đề

00:01:05.500 --> 00:01:09.684
và nhìn vào 1 số bí ẩn và thực tế
xung quanh CRISPR.

NOTE Paragraph

00:01:10.954 --> 00:01:12.904
Nếu bạn đang cố gắng
chỉnh sửa 1 đoạn gene,

00:01:13.594 --> 00:01:16.194
điều đầu tiên bạn phải làm
là làm tác động lên DNA.

00:01:17.098 --> 00:01:20.140
Sự hư hại này ở dạng
phá vỡ cấu trúc sợi đơn DNA

00:01:20.164 --> 00:01:21.728
qua chuỗi xoắn kép.

00:01:21.752 --> 00:01:24.504
Và sau đó các quá trình sửa chữa
của tế bào khởi động

00:01:25.088 --> 00:01:27.727
và sau đó chúng tôi khiến cho
các cơ chế sửa chữa này

00:01:27.751 --> 00:01:29.627
chỉnh sửa theo ý của chúng tôi,

00:01:30.054 --> 00:01:31.596
không phải là một sửa chữa tự nhiên

00:01:31.620 --> 00:01:32.865
Đó là cách CRISPR hoạt động.

00:01:33.929 --> 00:01:35.652
Nó là 1 hệ thống có 2 phần.

00:01:35.676 --> 00:01:39.047
Bạn có protein Cas9
và 1 thứ gọi là RNA mồi.

00:01:39.071 --> 00:01:41.533
Tôi thích gọi nó là mồi dẫn.

00:01:41.557 --> 00:01:44.203
Cas9 này - tôi thích nhân hóa chúng -

00:01:44.227 --> 00:01:47.457
vậy nên Cas9 là 1 thứ nhìn giống Pac - Man

00:01:47.481 --> 00:01:49.026
muốn nhai vụn DNA,

00:01:49.050 --> 00:01:53.206
và RNA mồi là dây xích giữ nó
khỏi đoạn gene

00:01:53.230 --> 00:01:56.079
cho tới khi nó tìm được vị trí chính xác
nơi nó kết hợp được.

00:01:56.912 --> 00:01:59.806
Và sự kết hợp của 2 thứ này
được gọi là CRISPR.

00:01:59.830 --> 00:02:01.398
Đây là hệ thống mà chúng tôi mượn lấy

00:02:01.422 --> 00:02:04.316
từ hệ thống miễn dịch của 1 loài vi khuẩn
rất rất cổ.

NOTE Paragraph

00:02:05.469 --> 00:02:09.209
Phần thú vị về nó chính là RNA mồi,

00:02:10.041 --> 00:02:11.932
chỉ có 20 chữ cái,

00:02:11.956 --> 00:02:13.594
là mục tiêu của hệ thống.

00:02:14.570 --> 00:02:16.713
Nó thiết kế rất dễ dàng,

00:02:16.737 --> 00:02:18.556
và mua nó với giá rất rẻ.

00:02:18.985 --> 00:02:22.990
Đây là 1 phần mô đun của hệ thống;

00:02:23.014 --> 00:02:24.812
những thứ khác ở vẫn như vậy

00:02:25.481 --> 00:02:28.912
Chuyện này làm nó trở thành
hệ thống sử dụng rất dễ dàng và đầy sức mạnh.

NOTE Paragraph

00:02:30.047 --> 00:02:34.287
RNA mồi và protein Cas9 kết hợp với nhau

00:02:34.311 --> 00:02:36.243
chạy dọc chiều dài đoạn gene,

00:02:36.267 --> 00:02:39.760
và khi chúng tìm được 1 vị trí
mà RNA mồi kết hợp được,

00:02:39.784 --> 00:02:42.639
nó sẽ chèn vào giữa 2 mạch đơn của chuỗi xoắn kép

00:02:42.663 --> 00:02:44.231
chia đôi nó ra,

00:02:44.692 --> 00:02:47.380
kích hoạt protein Cas9 cắt,

00:02:47.962 --> 00:02:49.381
và đột nhiên,

00:02:49.816 --> 00:02:51.716
bạn có 1 tế bào hoàn toàn bị stress

00:02:51.740 --> 00:02:54.365
bởi vì bây giờ nó đang có
1 DNA bị bẻ gãy.

NOTE Paragraph

00:02:55.000 --> 00:02:56.296
Nó sẽ làm gì đây?

00:02:56.320 --> 00:02:58.514
Nó gọi bộ phận phản ứng đầu tiên của nó.

00:02:58.959 --> 00:03:01.581
Có 2 con đường sửa chữa chính.

00:03:01.605 --> 00:03:06.674
Con đường thứ nhất giữ các DNA
và nối 2 mảnh lại với nhau

00:03:06.698 --> 00:03:08.796
Đây không phải là 1 hệ thống có hiệu quả,

00:03:08.820 --> 00:03:11.549
bởi vì chuyện xảy ra là 
có vài lúc 1 base rơi ra

00:03:11.573 --> 00:03:13.000
hay 1 base mới được thêm vào.

00:03:13.024 --> 00:03:16.817
Điều này chấp nhận được, kiểu như
phá hủy 1 gen

00:03:16.841 --> 00:03:20.074
nhưng nó không phải là con đường
mà chúng tôi thật sự mong muốn để chỉnh sửa gene.

NOTE Paragraph

00:03:20.098 --> 00:03:22.993
Con đường thứ 2 thú vị hơn nhiều.

00:03:23.017 --> 00:03:24.653
Cách sửa chữa này,

00:03:24.677 --> 00:03:27.358
nó lấy 1 mảnh DNA tương đồng.

00:03:27.382 --> 00:03:30.022
Và nhắc các bạn nhớ, trong 1 cơ thể lưỡng bội như con người,

00:03:30.046 --> 00:03:34.294
chúng ta có 1 bản sao của gene từ cha
và 1 bản sao từ mẹ,

00:03:34.318 --> 00:03:35.593
vậy nên nếu 1 bản sao bị hư hại,

00:03:35.617 --> 00:03:38.012
nó có thể sử dụng
chromosome còn lại để sửa chữa.

00:03:38.036 --> 00:03:39.669
Đây là nơi mọi thứ bắt đầu.

00:03:40.518 --> 00:03:41.982
Sự sửa chữa được thực hiện,

00:03:42.006 --> 00:03:43.957
và bây giờ đoạn gene lại an toàn.

NOTE Paragraph

00:03:44.616 --> 00:03:46.139
Cách mà chúng tôi có thể
chiếm quyền điều khiển

00:03:46.497 --> 00:03:50.205
là chúng tôi có thể cho vào 1
đoạn DNA sai,

00:03:50.229 --> 00:03:52.373
1 đoạn tương đồng ở 2 đầu tận

00:03:52.397 --> 00:03:54.096
nhưng sai khác ở giữa.

00:03:54.120 --> 00:03:56.587
Bây giờ, bạn có thể cho
bất cứ thứ gì bạn muốn vào trung tâm

00:03:56.611 --> 00:03:58.126
và tế bào sẽ bị đánh lừa.

00:03:58.150 --> 00:04:00.269
Vậy nên bạn có thể thay thế 1 chữ cái,

00:04:00.293 --> 00:04:01.558
bạn có thể lấy bớt chữ ra,

00:04:01.582 --> 00:04:04.506
nhưng quan trọng nhất,
bạn có thể nhét thêm vào 1 DNA mới,

00:04:04.530 --> 00:04:06.279
như 1 kiểu ngựa Trojan.

NOTE Paragraph

00:04:07.089 --> 00:04:09.274
CRISPR sẽ trở nên rất tuyệt vời

00:04:09.298 --> 00:04:12.916
trong rất nhiều những cải tiến khoa học

00:04:12.940 --> 00:04:14.597
mà nó chuẩn bị xúc tác.

00:04:14.621 --> 00:04:17.842
Thứ làm cho nó trở nên đặc biệt là
hệ thống nhắm mục tiêu theo mô đun này.

00:04:17.866 --> 00:04:21.633
Ý tôi là, chúng tôi đã ghép DNA
vào tế bào hàng chục năm rồi, đúng không?

00:04:21.657 --> 00:04:23.784
Nhưng bởi vì hệ thống nhắm mục tiêu theo mô đun,

00:04:23.808 --> 00:04:26.233
chúng tôi có thể đặt chúng vào chính xác nơi chúng tôi muốn

NOTE Paragraph

00:04:27.423 --> 00:04:33.092
Vấn đề là có rất nhiều thảo luận
về việc nó quá rẻ

00:04:33.116 --> 00:04:34.858
và dễ dàng của nó.

00:04:34.882 --> 00:04:37.694
Và tôi đang điều hành 1 phòng thí nghiệm cộng đồng.

00:04:38.242 --> 00:04:41.798
Tôi đang bắt đầu nhận được email từ nhiều người
nói những thứ đại loại như

NOTE Paragraph

00:04:41.822 --> 00:04:44.219
"Hey, tôi có thể tới vào đêm ra mắt

00:04:44.243 --> 00:04:47.860
và có thể sử dụng CRISPR
để thiết kế bộ gene của tôi không?"

NOTE Paragraph

00:04:47.884 --> 00:04:48.994
(cười)

NOTE Paragraph

00:04:49.018 --> 00:04:50.519
Kiểu như, rất nghiêm túc.

NOTE Paragraph

00:04:51.376 --> 00:04:53.179
Tôi: "Không, anh không thể làm thế."

NOTE Paragraph

00:04:53.203 --> 00:04:54.213
(cười)

NOTE Paragraph

00:04:54.237 --> 00:04:56.592
"Nhưng tôi nghe bảo nó rẻ và dễ lắm mà"

NOTE Paragraph

00:04:56.616 --> 00:04:58.799
Chúng ta sẽ tìm hiểu về nó 1 chút.

00:04:58.823 --> 00:05:00.772
Nó rẻ tới mức nào?

00:05:00.796 --> 00:05:03.206
Đúng là nó rẻ. để mà so sánh

00:05:03.665 --> 00:05:07.284
Nó sẽ có mức giá trung bình như vật liệu
cho 1 thí nghiệm

00:05:07.308 --> 00:05:09.840
từ hàng ngàn đô la tới hàng trăm đô la,

00:05:09.864 --> 00:05:11.800
và nó cũng rút ngắn thời gian.

00:05:11.824 --> 00:05:13.904
Nó có thể giảm thời gian từ vài tuần
xuống vài ngày.

00:05:14.246 --> 00:05:15.738
Thật tuyệt vời.

00:05:15.762 --> 00:05:18.452
Bạn vẫn cần 1 phòng thí nghiệm chuyên nghiệp
để làm công việc này;

00:05:18.476 --> 00:05:21.988
bạn không làm bất cứ thứ gì vô nghĩa
ngoài phòng thí nghiệm chuyên nghiệp.


00:05:22.012 --> 00:05:24.016
Ý tôi là, đừng nghe ai nói rằng

00:05:24.040 --> 00:05:26.771
bạn có thể làm được điều này
trên bàn bếp nhà bạn.

00:05:27.421 --> 00:05:31.929
Nó thực sự không dễ dàng để làm được.

00:05:31.953 --> 00:05:34.261
Chưa kể đến cuộc chiến bằng sáng chế sắp diễn ra,

00:05:34.285 --> 00:05:36.111
ngay cả khi bạn phát minh ra thứ gì đó,

00:05:36.135 --> 00:05:42.771
Viện Broad và UC Berkeley
đang trong cuộc chiến cho bằng sáng chế tuyệt vời này

00:05:42.795 --> 00:05:45.183
Rất thú vị khi xem nó diễn ra,

00:05:45.207 --> 00:05:48.455
bởi vì họ buộc tội lẫn nhau gian lận


00:05:48.479 --> 00:05:50.210
và sau đó họ có người nói rằng

00:05:50.234 --> 00:05:53.018
"Ồ, đúng rồi, tôi kí lên cuốn sổ
của tôi ở đây hay ở kia nè."

00:05:53.042 --> 00:05:55.143
Chuyện này sẽ không kết thúc vài năm

00:05:55.167 --> 00:05:56.327
Và khi đó,

00:05:56.351 --> 00:05:59.636
bạn có thể cá rằng bạn sẽ phải trả cho ai đó
1 số tiền lệ phí cấp giấy phép khổng lồ

00:05:59.660 --> 00:06:01.009
để sử dụng được nó.

00:06:01.343 --> 00:06:03.124
Vậy nên, nó có thực sự rẻ không?

00:06:03.148 --> 00:06:08.347
Nó chỉ rẻ khi bạn làm nghiên cứu cơ bản
và bạn có 1 phòng thí nghiệm.

NOTE Paragraph

00:06:09.220 --> 00:06:11.496
Vậy còn dễ dàng thì sao?
Hãy nhìn vào mệnh đề này.

00:06:12.417 --> 00:06:14.905
Quỷ dữ luôn nhìn vào chi tiết.

00:06:15.881 --> 00:06:19.012
Chúng tôi thực sự không biết nhiều về chúng 
trong các tế bào

00:06:19.036 --> 00:06:20.706
Chúng vẫn là 1 kiểu hộp đen bí ẩn.

00:06:20.730 --> 00:06:25.590
Ví dụ, chúng tôi không biết
tại sao 1 vài RNA mồi hoạt động thực sự tốt

00:06:25.614 --> 00:06:27.677
và một vài cái khác lại không.

00:06:27.701 --> 00:06:31.169
Chúng tôi không biết tại sao 1 vài tế bào
muốn sửa chữa theo con đường này

00:06:31.193 --> 00:06:33.651
và 1 số tế bào khác lại không.

NOTE Paragraph

00:06:34.270 --> 00:06:35.554
Và bên cạnh đó,

00:06:35.578 --> 00:06:38.447
cả 1 vấn đề to lớn
về việc đưa được hệ thống vào 1 tế bào

00:06:38.471 --> 00:06:39.735
trong lần thử đầu tiên.

00:06:39.759 --> 00:06:41.761
Trong đĩa petri, điều này không khó lắm,

00:06:41.785 --> 00:06:44.230
nhưng nếu bạn cố thử làm điều này
trên 1 cơ thể,

00:06:44.254 --> 00:06:45.797
nó trở nên rắc rối.

00:06:46.224 --> 00:06:49.410
Nó sẽ được nếu bạn sử dụng thứ gì đó
như máu hay tủy xương -

00:06:49.434 --> 00:06:51.661
đây là những mục tiêu
của khá nhiều nghiên cứu hiện nay.

NOTE Paragraph

00:06:51.685 --> 00:06:53.936
Có 1 câu chuyện tuyệt vời về 1 cô gái nhỏ nào đó

00:06:53.960 --> 00:06:55.612
được cứu sống khỏi căn bệnh máu trắng

00:06:55.636 --> 00:06:58.310
bằng cách rút hết máu ra, chỉnh sửa lại nó,
rồi truyền trả ngược về

00:06:58.334 --> 00:07:00.383
bằng 1 tiền chất của CRISPR.

00:07:00.869 --> 00:07:03.665
Và đây là 1 hướng nghiên cứu mà mọi người đang hướng tới.

00:07:03.689 --> 00:07:06.242
Nhưng hiện nay, nếu bạn muốn đưa nó
vào toàn bộ cơ thể,

00:07:06.266 --> 00:07:08.410
bạn chắc hẳn phải dùng tới virus.

00:07:08.434 --> 00:07:10.807
Bạn lấy 1 con virus, cho CRISPR vào trong nó,

00:07:10.831 --> 00:07:12.537
cho virus lây nhiễm vào tế bào.

00:07:12.561 --> 00:07:14.704
Nhưng bây giờ bạn có virus trong đó rồi,

00:07:14.728 --> 00:07:17.416
và chúng ta không biết tác dụng lâu dài
của việc đó là gì.

00:07:17.440 --> 00:07:19.708
Thêm nữa, CRISPR có một vài tác dụng không mong muốn,

00:07:19.732 --> 00:07:22.693
một tỉ lệ rất nhỏ, nhưng nó vẫn có.

00:07:22.717 --> 00:07:25.515
Chuyện gì sẽ xảy ra theo thời gian với điều này?

NOTE Paragraph

00:07:26.039 --> 00:07:28.251
Đây không phải là những câu hỏi dễ dàng

00:07:28.275 --> 00:07:30.915
và có những nhà khoa học
đang cố gắng trả lời nó,

00:07:30.939 --> 00:07:33.225
và họ hy vọng sẽ giải quyết được nó.

00:07:33.249 --> 00:07:36.883
Nhưng nó không phải là thứ cắm vào là chạy,
không phải bằng 1 cú đá dài hơi.

00:07:36.907 --> 00:07:38.666
Vậy nên: nó có thật sự dễ dàng?

00:07:39.032 --> 00:07:43.365
Nếu bạn dành 1 vài năm
làm việc trên 1 hệ thống cụ thể của bạn,

00:07:43.389 --> 00:07:44.814
thì câu trả lời là "Có".

NOTE Paragraph

00:07:45.426 --> 00:07:47.510
Bây giờ, thứ còn lại là

00:07:47.534 --> 00:07:53.893
chúng ta không thật sự biết nhiều về việc
cụ thể để làm ra được

00:07:53.917 --> 00:07:56.822
bằng cách thay thế 1 vài điểm cụ thể
trong đoạn gene.

00:07:57.306 --> 00:07:59.473
Chúng tôi còn cách rất xa với việc tìm ra

00:07:59.497 --> 00:08:01.866
Ví dụ: làm cách nào để cho 1 con heo mọc cánh.

00:08:02.364 --> 00:08:05.228
Hay thậm chí có thêm 1 cái chân nữa.

00:08:05.252 --> 00:08:06.898
Điều này tuyệt vời đúng không?

00:08:06.922 --> 00:08:08.458
Nhưng chuyện đang xảy ra là

00:08:08.482 --> 00:08:12.832
CRISPR đang được sử dụng bởi
hàng chục ngàn nhà khoa học

00:08:12.856 --> 00:08:15.228
để thực hiện các công việc thật sự quan trọng,

00:08:15.252 --> 00:08:20.696
như làm các mô hình bệnh học tốt hơn trên động vật,

00:08:20.720 --> 00:08:25.702
hay tìm ra chu trình tổng hợp nên các chất giá trị

00:08:25.726 --> 00:08:29.608
và đưa vào sản xuất công nghiệp
trong các thùng lên men,


00:08:30.021 --> 00:08:33.482
hay thậm chí làm những nghiên cứu
cực kì cơ bản về sự hoạt động của gene.

NOTE Paragraph

00:08:34.022 --> 00:08:36.951
Đây là câu chuyện của CRISPR
mà chúng tôi nên kể,

00:08:36.975 --> 00:08:40.439
và tôi không thích
các phương diện hào nhoáng của nó

00:08:40.463 --> 00:08:42.219
đang nhấn chìm tất cả những thứ này đi.

00:08:42.243 --> 00:08:46.817
Rất nhiều các nhà khoa học làm rất nhiều nghiên cứu
để biến CRISPR thành hiện thực

00:08:46.841 --> 00:08:48.460
và thứ thu hút tôi là

00:08:48.484 --> 00:08:52.994
những nhà khoa học này
đang được xã hội chúng ta hỗ trợ.

NOTE Paragraph

00:08:53.423 --> 00:08:54.582
Hãy nghĩ về điều đó đi.

00:08:54.606 --> 00:08:58.625
Chúng tôi đã có cơ sở hạ tầng cho phép
1 tỉ lệ dân số nhất định

00:08:58.983 --> 00:09:02.292
dành toàn bộ thời gian làm nghiên cứu.

00:09:02.984 --> 00:09:06.355
Điều này làm chúng tôi trở thành
người phát minh ra CRISPR,

00:09:06.998 --> 00:09:11.466
và tôi muốn nói điều này làm chúng tôi
trở thành người trông nom CRISPR.

00:09:11.490 --> 00:09:13.297
Tất cả chúng tôi đều có trách nhiệm với nó.

NOTE Paragraph

00:09:13.749 --> 00:09:17.705
Vậy nên tôi mong bạn thực sự tìm hiểu
về những loại công nghệ này,

00:09:18.010 --> 00:09:20.029
bởi vì, thật sự, chỉ có cách đó

00:09:20.415 --> 00:09:24.767
chúng ta mới có thể dẫn đường cho
sự phát triển của các công nghệ này,

00:09:24.791 --> 00:09:26.723
lợi ích của các công nghệ này

00:09:26.747 --> 00:09:30.502
và đảm bảo rằng, cuối cùng,
đây là kết quả khả quan

00:09:31.034 --> 00:09:34.166
cho cả hành tinh và chúng ta.

NOTE Paragraph

00:09:34.698 --> 00:09:35.890
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:09:35.914 --> 00:09:39.816
(Vỗ tay)