1
00:00:00,758 --> 00:00:05,001
W 2012 roku, kiedy namalowałem
minaret z meczetu Jara

2
00:00:05,025 --> 00:00:07,956
w rodzinnym Gabés na południu Tunezji,

3
00:00:09,669 --> 00:00:13,247
nie spodziewałem się,
że graffiti przyniesie miastu tyle uwagi.

4
00:00:13,271 --> 00:00:17,197
Na początku po prostu szukałem ściany,

5
00:00:17,221 --> 00:00:20,451
mniej więcej wtedy,
jak go budowali, w 1994 roku.

6
00:00:21,102 --> 00:00:25,719
Przez 18 lat 57 metrów betonu było szare.

7
00:00:26,617 --> 00:00:30,218
Kiedy po raz pierwszy spotkałem imama
i powiedziałem mu, co chcę zrobić,

8
00:00:30,242 --> 00:00:32,686
odpowiedział: "Dzięki Bogu, że tu jesteś".

9
00:00:32,710 --> 00:00:35,517
Przez lata czekał na kogoś,

10
00:00:35,541 --> 00:00:36,834
kto by coś z tym zrobił.

11
00:00:37,422 --> 00:00:41,508
Najbardziej niesamowite było to,
że o nic mnie nie zapytał,

12
00:00:41,532 --> 00:00:44,942
o żaden szkic, o moje plany.

13
00:00:45,959 --> 00:00:48,832
W każdej pracy umieszczam przekaz

14
00:00:48,856 --> 00:00:52,979
moim stylem kaligraffiti -
połączeniem kaligrafii i graffiti.

15
00:00:53,622 --> 00:00:55,494
Używam cytatów albo poezji.

16
00:00:56,153 --> 00:00:58,860
Tym razem uznałem,
że najbardziej istotny przekaz,

17
00:00:58,884 --> 00:01:01,500
który umieszczę na meczecie
powinien pochodzić z Koranu.

18
00:01:01,524 --> 00:01:03,135
Wybrałem ten werset:

19
00:01:03,159 --> 00:01:06,399
"O ludzkości, stworzyliśmy cię
z mężczyzny i niewiasty,

20
00:01:06,423 --> 00:01:09,838
i uczyniliśmy z ciebie plemiona i grupy,
byście się wzajemnie znali".

21
00:01:09,862 --> 00:01:13,179
To uniwersalne wezwanie
do pokoju, tolerancji i akceptacji,

22
00:01:13,203 --> 00:01:17,172
pochodzące od środowiska
niezbyt dobrze ukazywanego w mediach.

23
00:01:17,661 --> 00:01:21,429
Zaskoczyła mnie reakcja
miejscowych na mój projekt,

24
00:01:21,453 --> 00:01:25,760
ile dumy czerpali z tego,
że ich minaret przyciąga tyle uwagi

25
00:01:25,784 --> 00:01:28,489
mediów z całego świata.

26
00:01:29,346 --> 00:01:31,514
Według imama nie chodziło tylko o mural.

27
00:01:31,538 --> 00:01:33,403
Chodziło o coś głębszego.

28
00:01:33,427 --> 00:01:36,864
Miał nadzieję, że minaret
stanie się miejską atrakcją,

29
00:01:36,888 --> 00:01:39,759
która przyciągnie ludzi
do tego zapomnianego miejsca.

30
00:01:40,759 --> 00:01:42,909
Uniwersalność wiadomości,

31
00:01:42,933 --> 00:01:45,179
aktualny wtedy kontekst polityczny

32
00:01:45,203 --> 00:01:48,687
i fakt, że napisałem
werset Koranu jako graffiti,

33
00:01:48,711 --> 00:01:50,353
nie był błahy.

34
00:01:50,377 --> 00:01:52,431
Zjednoczył wszystkich mieszkańców.

35
00:01:53,559 --> 00:01:56,573
Zbliżanie ludzi i przyszłych pokoleń

36
00:01:56,573 --> 00:01:59,573
poprzez arabską kaligrafię,

37
00:01:59,573 --> 00:02:01,058
- tym właśnie się zajmuję.

38
00:02:01,082 --> 00:02:04,087
Umieszczanie przekazu
to esencja mojej pracy twórczej.

39
00:02:04,896 --> 00:02:08,047
Co ciekawe, nawet ludzie
mówiący po arabsku

40
00:02:08,071 --> 00:02:11,906
muszą się skupić,
aby odczytać moje pismo.

41
00:02:12,668 --> 00:02:15,605
Nie musisz znać znaczenia,
by doświadczyć sztuki.

42
00:02:16,012 --> 00:02:19,733
Myślę, że arabskie pismo
dotyka ducha, zanim dotrze do oczu.

43
00:02:19,757 --> 00:02:22,827
Jest w nim piękno,
którego nie trzeba tłumaczyć.

44
00:02:23,628 --> 00:02:25,906
Wierzę, że arabskie pismo mówi do każdego.

45
00:02:25,930 --> 00:02:29,447
Do ciebie, ciebie, ciebie, każdego.

46
00:02:29,471 --> 00:02:31,431
Jeśli zrozumiesz znaczenie,

47
00:02:31,431 --> 00:02:33,435
czujesz się z nim złączony.

48
00:02:33,435 --> 00:02:35,782
Zawsze upewniam się,
że umieszczam przekaz,

49
00:02:35,806 --> 00:02:38,177
który pasuje do miejsca, gdzie maluję,

50
00:02:38,201 --> 00:02:41,282
ale taki, który jest uniwersalny,

51
00:02:41,306 --> 00:02:44,048
aby mógł dotknąć każdego na Ziemi.

52
00:02:44,699 --> 00:02:47,026
Urodziłem się i wychowałem
we Francji, w Paryżu.

53
00:02:47,050 --> 00:02:50,995
Zacząłem się uczyć pisać
i czytać po arabsku w wieku 18 lat.

54
00:02:51,560 --> 00:02:55,060
Dzisiaj tworzę przekazy tylko po arabsku.

55
00:02:55,084 --> 00:02:58,281
Jednym z powodów,
dla którego jest to tak ważne,

56
00:02:58,305 --> 00:03:02,121
są wszystkie reakcje,
z jakimi spotykam się na świecie.

57
00:03:03,700 --> 00:03:07,606
W Rio de Janeiro
przetłumaczyłem portugalski wiersz

58
00:03:07,630 --> 00:03:09,542
Gabrielli Tôrres Barbosy,

59
00:03:09,566 --> 00:03:12,946
oddający hołd biednym mieszkańcom faweli,

60
00:03:12,970 --> 00:03:14,938
i wymalowałem go na dachu.

61
00:03:15,367 --> 00:03:18,280
Miejscowych zaintrygowały moje poczynania,

62
00:03:18,304 --> 00:03:21,897
ale kiedy podałem im znaczenie kaligrafii,

63
00:03:21,921 --> 00:03:24,850
podziękowali mi, bo poczuli
więź z tym rysunkiem.

64
00:03:26,723 --> 00:03:28,713
W Południowej Afryce, Cape Town,

65
00:03:28,737 --> 00:03:31,786
mieszkańcy Filippi

66
00:03:31,810 --> 00:03:34,857
jedyną betonową ścianę slumsu.

67
00:03:34,881 --> 00:03:37,254
To była szkoła, na której napisałem

68
00:03:37,278 --> 00:03:38,746
cytat z Nelsona Mandeli,

69
00:03:38,770 --> 00:03:41,433
brzmiący: [po arabsku].

70
00:03:41,457 --> 00:03:44,140
"To wygląda na niemożliwe,
póki się tego nie zrobi".

71
00:03:44,489 --> 00:03:48,074
Ten facet zapytał:
"Czemu nie piszesz po angielsku?".

72
00:03:48,098 --> 00:03:52,193
Odpowiedziałem: "Wziąłbym cię poważnie,

73
00:03:52,217 --> 00:03:53,801
gdybyś zapytał o pisanie w Zulu".

74
00:03:54,912 --> 00:03:57,056
Pewnego dnia w Paryżu

75
00:03:57,080 --> 00:04:00,986
ktoś udostępnił do malowania swoją ścianę.

76
00:04:02,016 --> 00:04:04,373
Kiedy zobaczył, że malowałem po arabsku

77
00:04:04,397 --> 00:04:08,421
wpadł w złość, niemal histerię, 
i kazał wyczyścić ścianę.

78
00:04:08,445 --> 00:04:10,412
Byłem zły i rozczarowany.

79
00:04:10,436 --> 00:04:14,313
Po tygodniu organizator
poprosił, żebym wrócił.

80
00:04:14,337 --> 00:04:18,055
Powiedział mi, że jest wolna ściana
przed jego własnym domem.

81
00:04:18,079 --> 00:04:19,231
Więc, ten facet...

82
00:04:19,255 --> 00:04:21,474
(Śmiech)

83
00:04:21,498 --> 00:04:23,523
musiał ją codziennie oglądać.

84
00:04:23,547 --> 00:04:26,531
Najpierw chciałem napisać: "[po arabsku]",

85
00:04:26,555 --> 00:04:28,546
co oznacza "udław się", ale...

86
00:04:28,570 --> 00:04:30,913
(Śmiech)

87
00:04:30,937 --> 00:04:34,596
Wpadłem na coś lepszego
i napisałem: "[po arabsku]",

88
00:04:34,620 --> 00:04:36,254
co oznacza "Otwórz swoje serce".

89
00:04:37,095 --> 00:04:40,171
Jestem naprawdę dumny z mojej kultury,

90
00:04:40,195 --> 00:04:45,710
próbuję być jej ambasadorem
przez swoje prace.

91
00:04:45,734 --> 00:04:50,670
Mam nadzieję, że łamię
stereotypy, które wszyscy znamy

92
00:04:50,694 --> 00:04:52,468
dzięki pięknu arabskiego pisma.

93
00:04:53,207 --> 00:04:58,655
Dzisiaj nie piszę już na muralach
tłumaczeń przesłania.

94
00:04:59,148 --> 00:05:02,825
Nie chcę psuć poezji i kaligrafii.

95
00:05:02,849 --> 00:05:06,030
Sztukę można doceniać
bez znajomości znaczenia,

96
00:05:06,054 --> 00:05:09,090
tak jak doceniasz
muzykę z innych krajów.

97
00:05:09,630 --> 00:05:13,405
Niektórzy ludzie widzą to
jako odmowę lub zamknięte drzwi,

98
00:05:13,429 --> 00:05:15,898
ale dla mnie to więcej niż zaproszenie

99
00:05:15,922 --> 00:05:19,201
do mojego języka, kultury i sztuki.

100
00:05:19,225 --> 00:05:20,383
Dziękuję.

101
00:05:20,407 --> 00:05:23,259
(Brawa)