1
00:00:00,816 --> 00:00:03,388
Svi mi idemo kod lekara

2
00:00:04,944 --> 00:00:09,282
i to činimo sa poverenjem i slepom verom

3
00:00:09,306 --> 00:00:13,164
da su testovi koje oni naručuju
i lekovi koje prepisuju

4
00:00:13,188 --> 00:00:16,363
zasnovani na dokazima -

5
00:00:16,387 --> 00:00:19,314
dokazima koji su predviđeni
da nam pomognu.

6
00:00:20,338 --> 00:00:26,181
Međutim, u stvarnosti,
to nije uvek bio slučaj za svakog.

7
00:00:27,086 --> 00:00:28,381
Šta ako vam kažem

8
00:00:28,405 --> 00:00:32,351
da je ono što je medicinska nauka otkrila
tokom proteklog veka

9
00:00:32,375 --> 00:00:36,042
zasnovano na svega polovini populacije?

10
00:00:36,066 --> 00:00:38,360
Ja sam doktor urgentne medicine.

11
00:00:38,749 --> 00:00:42,400
Obučena sam da budem pripremljena
u slučaju medicinske hitnosti.

12
00:00:42,940 --> 00:00:47,389
Radi se o spašavanju života.
Zar to nije kul?

13
00:00:48,492 --> 00:00:51,652
Okej, ima mnogo kijavica
i ozleda na nožnim prstima,

14
00:00:51,676 --> 00:00:55,341
ali bez obzira na to ko ušeta
kroz vrata hitne službe,

15
00:00:55,365 --> 00:00:57,817
zatražimo iste testove,

16
00:00:57,841 --> 00:00:59,975
prepisujemo iste lekove,

17
00:00:59,999 --> 00:01:04,401
a da nikada ne razmišljamo
o polu ili rodu naših pacijenata.

18
00:01:05,370 --> 00:01:06,624
Zašto bismo?

19
00:01:07,053 --> 00:01:10,794
Nikada nas nisu učili da postoje
ikakve razlike između muškaraca i žena.

20
00:01:10,818 --> 00:01:15,377
Nedavna studija odgovornosti vlade
je pokazala da je 80 odsto lekova

21
00:01:15,401 --> 00:01:17,552
povučeno sa tržišta

22
00:01:17,576 --> 00:01:19,969
zbog neželjenih dejstava na žene.

23
00:01:21,080 --> 00:01:23,391
Hajde da razmislimo o tome na minut.

24
00:01:23,415 --> 00:01:27,289
Zašto otkrivamo neželjena dejstva na žene

25
00:01:27,313 --> 00:01:30,599
tek nakon što je lek pušten na tržište?

26
00:01:31,496 --> 00:01:37,156
Da li znate da su potrebne godine
da bi lek prešao put od ideje

27
00:01:37,180 --> 00:01:40,337
do testiranja na ćelijama u laboratoriji,

28
00:01:40,361 --> 00:01:42,329
do studija na životinjama,

29
00:01:42,353 --> 00:01:44,480
do kliničkih ispitivanja na ljudima,

30
00:01:44,504 --> 00:01:48,375
da bi konačno prošao
kroz regulacioni proces odobravanja,

31
00:01:48,399 --> 00:01:52,735
da bi bio na raspolaganju doktoru
da vam ga prepiše?

32
00:01:54,170 --> 00:01:57,540
Da ne pominjemo finansiranje
od miliona i milijardi dolara

33
00:01:57,564 --> 00:01:59,946
koje je potrebno da prođe kroz taj proces.

34
00:02:01,597 --> 00:02:04,549
Pa zašto otkrivamo
neprihvatljive nuspojave

35
00:02:04,573 --> 00:02:09,024
kod polovine populacije
nakon što se prošlo kroz sve to?

36
00:02:11,163 --> 00:02:12,427
Šta se dešava?

37
00:02:12,777 --> 00:02:16,881
Pa, ispostavilo se da su ćelije
koje su korišćene u toj laboratoriji

38
00:02:16,905 --> 00:02:18,835
muške ćelije,

39
00:02:18,859 --> 00:02:22,261
a životinje korišćene
u životinjskim studijama su mužjaci,

40
00:02:22,285 --> 00:02:27,375
a klinička ispitivanja se sprovode
skoro isključivo na muškarcima.

41
00:02:29,176 --> 00:02:34,530
Kako to da je muški model postao
naš okvir za medicinska istraživanja?

42
00:02:34,554 --> 00:02:38,625
Hajde da pogledamo primer
koji je popularizovan u medijima,

43
00:02:38,649 --> 00:02:41,855
a radi se o Ambienu,
pomoćnom sredstvu za uspavljivanje.

44
00:02:41,879 --> 00:02:46,643
Ambien je pušten na tržište
pre više od 20 godina

45
00:02:46,667 --> 00:02:51,480
i od tada su napisane
stotine miliona recepata,

46
00:02:51,504 --> 00:02:55,952
naročito ženama, jer žene više pate
od poremećaja sna nego muškarci.

47
00:02:57,047 --> 00:02:59,223
Međutim, prošle godine,

48
00:02:59,247 --> 00:03:02,671
Uprava za hranu i lekove je preporučila
smanjivanje doze upola

49
00:03:02,695 --> 00:03:05,582
samo za žene,

50
00:03:05,606 --> 00:03:08,443
jer su upravo shvatili
da žene metabolišu lek

51
00:03:08,467 --> 00:03:11,380
sporije od muškaraca,

52
00:03:11,404 --> 00:03:13,443
što uzrokuje da se probude ujutru

53
00:03:13,467 --> 00:03:16,661
sa više aktivnog leka u svom sistemu.

54
00:03:16,685 --> 00:03:20,615
Tada su pospane, a sednu da voze

55
00:03:20,639 --> 00:03:23,606
i u riziku su od saobraćajnih nesreća.

56
00:03:24,955 --> 00:03:28,899
Ne mogu da ne pomislim,
kao lekar za hitne slučajeve,

57
00:03:28,923 --> 00:03:33,716
koliko je mojih pacijenata
o kojima sam brinula svih ovih godina

58
00:03:33,740 --> 00:03:36,546
bilo u nesrećama u motornom vozilu

59
00:03:36,570 --> 00:03:40,022
koje su mogle biti sprečene

60
00:03:40,046 --> 00:03:43,765
da je ovakva analiza sprovedena
i da se postupalo u skladu sa njom

61
00:03:43,765 --> 00:03:47,193
pre 20 godina,
kada je lek pušten u prodaju.

62
00:03:49,089 --> 00:03:52,284
Koliko još stvari treba analizirati
kroz polne razlike?

63
00:03:53,197 --> 00:03:54,879
Šta još propuštamo?

64
00:03:57,555 --> 00:04:01,231
Drugi svetski rat je promenio mnogo toga,

65
00:04:01,255 --> 00:04:05,106
a doneo je i potrebu da se ljudi zaštite
da ne bi postali žrtve

66
00:04:05,106 --> 00:04:08,500
medicinskih istraživanja
bez davanja informacija i saglasnosti.

67
00:04:09,467 --> 00:04:13,143
Stoga su preko potrebne smernice
ili pravila postavljeni na svoje mesto,

68
00:04:13,167 --> 00:04:18,189
a deo toga je bila želja
da se zaštite žene u plodnim godinama

69
00:04:18,213 --> 00:04:21,164
od uključivanja u bilo kakve studije
medicinskih ispitivanja.

70
00:04:22,016 --> 00:04:26,579
Postojao je strah: šta ako se nešto dogodi
fetusu za vreme studije?

71
00:04:27,366 --> 00:04:28,915
Ko bi bio odgovoran?

72
00:04:29,999 --> 00:04:32,488
Tako su naučnici u tom trenutku pomislili

73
00:04:32,512 --> 00:04:35,128
da je ovo bila sreća u nesreći,

74
00:04:35,152 --> 00:04:40,365
jer, budimo realni - tela muškaraca
su prilično homogena.

75
00:04:40,867 --> 00:04:45,333
Kod njih ne postoji stalno fluktuiranje
nivoa hormona, koje može da poremeti

76
00:04:45,333 --> 00:04:48,081
čiste podatke koje mogu da dobiju
ako imaju samo muškarce.

77
00:04:49,210 --> 00:04:51,920
Bilo je lakše. Bilo je jeftinije.

78
00:04:53,501 --> 00:04:56,484
Da ne napominjem da je u ovo vreme
postojala opšta pretpostavka

79
00:04:56,508 --> 00:05:00,733
da su muškarci i žene
jednaki u svakom pogledu,

80
00:05:00,757 --> 00:05:04,200
izuzev njihovih reproduktivnih organa
i polnih hormona.

81
00:05:05,211 --> 00:05:08,028
Tako je odlučeno:

82
00:05:09,117 --> 00:05:12,633
medicinska istraživanja su sprovođena
na muškarcima,

83
00:05:12,657 --> 00:05:15,414
a rezultati su
kasnije primenjivani na ženama.

84
00:05:17,203 --> 00:05:20,744
Šta je ovo učinilo
sa poimanjem zdravlja žena?

85
00:05:20,768 --> 00:05:25,024
Zdravlje žena je postalo sinonim
za reprodukciju:

86
00:05:25,048 --> 00:05:29,593
grudi, jajnici, materica, trudnoća.

87
00:05:30,355 --> 00:05:33,387
To je termin o kome sada govorimo
kao o „bikini medicini“.

88
00:05:34,461 --> 00:05:37,105
To je ostalo tako otprilike do '80-ih,

89
00:05:37,129 --> 00:05:40,614
kada je ovaj koncept dovela u pitanje
medicinska zajednica

90
00:05:40,638 --> 00:05:44,779
i donosioci odluka u javnom zdravstvu
kada su shvatili da smo ženama,

91
00:05:44,803 --> 00:05:49,106
isključujući ih
iz svih medicinskih istraživanja,

92
00:05:49,130 --> 00:05:52,619
učinili medveđu uslugu,

93
00:05:52,643 --> 00:05:54,975
time da se osim reproduktivnih problema

94
00:05:54,999 --> 00:05:57,563
praktično ništa nije znalo
o jedinstvenim potrebama

95
00:05:57,587 --> 00:05:59,305
ženskih pacijenata.

96
00:06:00,999 --> 00:06:06,513
Od tada, ogroman broj dokaza
je izašao na videlo

97
00:06:06,537 --> 00:06:12,048
koji nam pokazuju koliko su muškarci
i žene različiti u svakom pogledu.

98
00:06:17,297 --> 00:06:20,050
Znate, imamo ovu izreku u medicini:

99
00:06:20,074 --> 00:06:23,022
deca nisu samo mali odrasli.

100
00:06:24,810 --> 00:06:28,157
To kažemo da bismo se podsetili
da deca zapravo imaju

101
00:06:28,157 --> 00:06:31,448
različitu fiziologiju
od normalnih odraslih osoba.

102
00:06:32,678 --> 00:06:37,635
Zbog toga je medicinska specijalizacija
pedijatrije izašla na svetlost dana

103
00:06:37,659 --> 00:06:43,905
i sada sprovodimo istraživanja na deci
kako bismo poboljšali njihove živote.

104
00:06:45,039 --> 00:06:47,936
Znam da isto to može da se kaže za žene.

105
00:06:47,960 --> 00:06:53,021
Žene nisu samo muškarci
sa grudima i jajovodima,

106
00:06:54,561 --> 00:06:58,117
već imaju i sopstvenu
anatomiju i fiziologiju

107
00:06:58,141 --> 00:07:01,671
koja zaslužuje da se izučava
istim intenzitetom.

108
00:07:03,381 --> 00:07:06,312
Uzmimo kardiovaskularni sistem, na primer.

109
00:07:06,999 --> 00:07:10,706
Ova oblast medicine je najviše uradila
pokušavajući da otkrije

110
00:07:10,730 --> 00:07:14,879
zašto se čini da muškarci i žene imaju
potpuno različite srčane udare.

111
00:07:15,999 --> 00:07:21,089
Srčana oboljenja su ubica broj jedan
i za muškarce i za žene,

112
00:07:21,113 --> 00:07:25,549
ali više žena nego muškaraca umire u toku
prve godine od dobijanja srčanog udara.

113
00:07:27,049 --> 00:07:31,063
Muškarci se žale
na pritiskajući bol u grudima,

114
00:07:31,087 --> 00:07:33,569
kao da im slon sedi na grudima,

115
00:07:34,455 --> 00:07:35,995
a to nazivamo tipičnim.

116
00:07:37,622 --> 00:07:40,712
Žene takođe imaju bolove u grudima.

117
00:07:40,736 --> 00:07:45,538
Međutim, više žena
nego muškaraca požaliće se

118
00:07:45,538 --> 00:07:51,751
da se „ne osećaju baš najbolje“,
da „ne mogu da uhvate dovoljno vazduha“,

119
00:07:51,751 --> 00:07:53,835
da su „baš umorne u poslednje vreme“.

120
00:07:55,000 --> 00:07:57,903
Iz nekog razloga to nazivamo atipičnim,

121
00:07:57,927 --> 00:08:01,854
iako, kao što sam pomenula,
žene sačinjavaju polovinu populacije.

122
00:08:03,537 --> 00:08:09,308
Dakle, koji su dokazi koji mogu poslužiti
u objašnjenju nekih od ovih razlika?

123
00:08:09,999 --> 00:08:12,530
Ako pogledamo anatomiju,

124
00:08:12,554 --> 00:08:18,569
krvni sudovi koji okružuju srce su manji
kod žena u poređenju sa muškarcima,

125
00:08:18,593 --> 00:08:23,073
a način na koji ti krvni sudovi
razvijaju oboljenje se razlikuje

126
00:08:23,097 --> 00:08:25,152
kod žena u poređenju sa muškarcima.

127
00:08:25,875 --> 00:08:28,051
A testovi koje koristimo
da bismo ustanovili

128
00:08:28,051 --> 00:08:31,051
da li je neko pod rizikom
od srčanog udara,

129
00:08:31,051 --> 00:08:35,623
pa, oni su prvobitno osmišljeni,
testirani i usavršeni na muškarcima,

130
00:08:35,647 --> 00:08:38,781
tako da nisu toliko dobri
u utvrđivanju toga kod žena.

131
00:08:40,305 --> 00:08:43,242
Zatim, ako razmišljamo o lekovima -

132
00:08:43,266 --> 00:08:46,513
uobičajenim lekovima koje koristimo,
kao što je aspirin.

133
00:08:47,767 --> 00:08:49,528
Dajemo aspirin zdravim muškarcima

134
00:08:49,528 --> 00:08:52,318
da bismo im pomogli
u sprečavanju da dobiju srčani udar,

135
00:08:52,318 --> 00:08:56,552
ali da li ste znali da je,
ako date aspirin zdravoj ženi,

136
00:08:56,576 --> 00:08:58,162
to zapravo štetno?

137
00:09:00,376 --> 00:09:02,758
Ovo nam naprosto govori

138
00:09:02,782 --> 00:09:05,534
da smo tek zagrebali površinu.

139
00:09:07,145 --> 00:09:10,571
Urgentna medicina je posao
koji se radi brzim tempom.

140
00:09:11,563 --> 00:09:14,916
U koliko oblasti medicine
od životnog značaja,

141
00:09:14,940 --> 00:09:18,916
kao što su rak i šlog,

142
00:09:18,940 --> 00:09:21,252
postoje značajne razlike
između muškaraca i žena

143
00:09:21,262 --> 00:09:23,612
koje možemo iskoristiti?

144
00:09:24,252 --> 00:09:29,759
Ili čak, zašto neki ljudi
dobijaju kijavicu češće od drugih,

145
00:09:29,759 --> 00:09:34,616
ili zašto lekovi za bolove koje dajemo
za ozleđene prste na nogama

146
00:09:34,640 --> 00:09:37,845
deluju kod nekih, a kod drugih ne?

147
00:09:41,288 --> 00:09:46,518
Institut za medicinu kaže
da svaka ćeija ima pol.

148
00:09:47,820 --> 00:09:49,233
Šta to znači?

149
00:09:50,532 --> 00:09:52,930
Pol je DNK.

150
00:09:52,954 --> 00:09:56,811
Rod je kako se neko predstavlja u društvu,

151
00:09:57,883 --> 00:10:00,423
a ta dva se ne poklapaju uvek,

152
00:10:00,447 --> 00:10:03,613
kao što možemo videti
kod transrodne populacije.

153
00:10:04,740 --> 00:10:09,655
Ipak, važno je shvatiti da,
od trenutka začeća,

154
00:10:09,679 --> 00:10:11,801
svaka ćelija u našem telu -

155
00:10:11,825 --> 00:10:15,126
koža, kosa, srce i pluća -

156
00:10:15,150 --> 00:10:18,437
sadrži našu sopstvenu jedinstvenu DNK,

157
00:10:18,461 --> 00:10:22,212
a ta DNK sadrži hromozome koji određuju

158
00:10:22,236 --> 00:10:27,297
da li ćemo postati muško ili žensko,
muškarac ili žena.

159
00:10:28,400 --> 00:10:29,988
Nekada je smatrano

160
00:10:30,012 --> 00:10:34,340
da ti hromozomi koji određuju pol
prikazani na slici ovde -

161
00:10:34,364 --> 00:10:37,737
XY ako ste muško, XX ako ste žensko -

162
00:10:37,761 --> 00:10:42,975
određuju samo da li ćete biti rođeni
sa jajnicima ili testisima

163
00:10:42,999 --> 00:10:46,740
i da su polni hormoni
koje ti organi proizvode

164
00:10:46,764 --> 00:10:51,329
odgovorni za razlike
koje vidimo kod suprotnog pola.

165
00:10:52,757 --> 00:10:57,591
Sada znamo da je ta teorija pogrešna -

166
00:10:57,615 --> 00:11:00,060
ili makar da je nepotpuna.

167
00:11:00,084 --> 00:11:04,862
Na sreću, naučnici poput dr Pejdža
sa Vajthed Instituta,

168
00:11:04,886 --> 00:11:06,714
koji radi sa Y hromozomom,

169
00:11:06,714 --> 00:11:09,201
i dr Janga sa Univerziteta Kalifornije,
Los Anđeles,

170
00:11:09,201 --> 00:11:14,734
pronašli su dokaz koji nam govori
da ti hromozomi koji određuju pol

171
00:11:14,758 --> 00:11:17,355
koji postoje u svakoj ćeliji u našem telu

172
00:11:17,379 --> 00:11:20,857
ostaju aktivni celog našeg života

173
00:11:24,517 --> 00:11:28,092
i moguće je da su odgovorni
za razlike koje vidimo

174
00:11:28,116 --> 00:11:30,331
u doziranju lekova,

175
00:11:30,355 --> 00:11:33,321
ili za to što postoje razlike
između muškaraca i žena

176
00:11:33,345 --> 00:11:36,861
u pogledu podložnosti bolestima
i težini bolesti.

177
00:11:39,032 --> 00:11:41,952
Ovo novo saznanje preokreće stvari,

178
00:11:45,425 --> 00:11:48,799
i na tim naučnicima je da nastave
da pronalaze te dokaze,

179
00:11:48,823 --> 00:11:52,976
ali je na kliničarima da počnu
sa prenošenjem tih podataka

180
00:11:53,000 --> 00:11:55,999
na bolničku postelju, danas.

181
00:11:57,168 --> 00:11:58,324
Upravo sada.

182
00:12:01,450 --> 00:12:04,474
Da bih pomogla u tome, ja sam suosnivač
nacionalne organizacije

183
00:12:04,498 --> 00:12:07,481
pod nazivom Polna i rodna saradnja
za zdravlje žena,

184
00:12:07,505 --> 00:12:12,125
i mi prikupljamo sve te podatke
tako da budu dostupni za podučavanje

185
00:12:12,149 --> 00:12:13,554
i za negu pacijenata.

186
00:12:14,380 --> 00:12:18,748
I radimo na tome da okupimo
medicinske edukatore za jednim stolom.

187
00:12:19,756 --> 00:12:21,224
To je veliki posao.

188
00:12:22,162 --> 00:12:27,301
Ovo menja način na koji se sprovodi
medicinska obuka još od njenog početka.

189
00:12:29,039 --> 00:12:30,882
Ipak, ja verujem u njih.

190
00:12:31,882 --> 00:12:37,479
Znam da će videti vrednost
uključivanja rodne perspektive

191
00:12:37,503 --> 00:12:39,225
u aktuelni nastavni program.

192
00:12:40,598 --> 00:12:45,216
Radi se o ispravnoj obuci
budućih zdravstvenih radnika.

193
00:12:48,437 --> 00:12:49,588
A regionalno,

194
00:12:49,612 --> 00:12:53,473
ja sam suosnivač jedinice
u okviru Odeljenja urgentne medicine

195
00:12:53,497 --> 00:12:55,217
ovde na Univerzitetu Braun,

196
00:12:55,241 --> 00:12:57,851
pod imenom Pol i rod u urgentnoj medicini,

197
00:12:57,875 --> 00:13:02,501
i mi sprovodimo istraživanja da bismo
ustanovili razlike između muškaraca i žena

198
00:13:02,525 --> 00:13:04,683
u hitnim situacijama,

199
00:13:04,707 --> 00:13:09,975
kao što su srčana oboljenja,
šlog, sepsa, zloupotreba supstanci,

200
00:13:09,999 --> 00:13:14,376
ali takođe verujemo
da je obrazovanje od najvećeg značaja.

201
00:13:15,304 --> 00:13:19,305
Napravili smo model obrazovanja
od 360 stepeni.

202
00:13:19,329 --> 00:13:25,287
Imamo programe za doktore,
bolničare, studente

203
00:13:25,311 --> 00:13:27,017
i pacijente.

204
00:13:27,511 --> 00:13:31,569
Jer ovo ne može samo da se prepusti
liderima zdravstvene zaštite.

205
00:13:32,315 --> 00:13:35,792
Svi imamo ulogu u donošenju promena.

206
00:13:36,650 --> 00:13:40,507
Ipak, moram da vas upozorim:
ovo nije lako.

207
00:13:41,840 --> 00:13:43,432
U stvari, teško je.

208
00:13:45,146 --> 00:13:49,538
To je u suštini menjanje načina
na koji razmišljamo o medicini,

209
00:13:49,562 --> 00:13:52,559
zdravlju i istraživanju.

210
00:13:53,711 --> 00:13:56,847
To je promena našeg odnosa
sa sistemom zdravstvene zaštite.

211
00:13:57,760 --> 00:14:00,648
No, nema povratka.

212
00:14:01,339 --> 00:14:05,038
Sada znamo tek toliko

213
00:14:05,062 --> 00:14:07,418
da znamo da nismo radili kako treba.

214
00:14:09,672 --> 00:14:11,990
Martin Luter King mlađi je rekao:

215
00:14:12,014 --> 00:14:16,663
„Promena se neće dokotrljati
na točkovima neizbežnosti,

216
00:14:16,687 --> 00:14:18,861
već kroz neprekidnu borbu.“

217
00:14:20,314 --> 00:14:23,044
A prvi korak ka promeni je svesnost.

218
00:14:24,116 --> 00:14:28,194
Ovde se ne radi samo
o poboljšanju medicinske nege za žene.

219
00:14:28,702 --> 00:14:30,710
Radi se o personalizovanoj,

220
00:14:30,710 --> 00:14:35,090
individualizovanoj
zdravstvenoj zaštiti za sve.

221
00:14:35,090 --> 00:14:41,192
Ova svest ima moć da transformiše
medicinsku negu za muškarce i žene

222
00:14:42,827 --> 00:14:46,514
i hoću da od sada pitate svoje lekare

223
00:14:48,539 --> 00:14:52,816
da li je lečenje koje dobijate
specifično namenjeno vašem polu i rodu.


224
00:14:54,246 --> 00:14:56,935
Možda ne znaju odgovor -

225
00:14:56,959 --> 00:14:58,125
još.

226
00:14:59,101 --> 00:15:02,963
No, razgovori su otpočeli
i zajedno možemo da učimo.

227
00:15:03,797 --> 00:15:08,174
Upamtite, za mene
i moje kolege u ovom polju,

228
00:15:08,198 --> 00:15:10,475
vaš pol i rod su bitni.

229
00:15:11,379 --> 00:15:12,531
Hvala.

230
00:15:12,555 --> 00:15:16,999
(Aplauz)