Rekiny były wysławiane 
jako potężni bogowie

w niektórych tubylczych kulturach.

Na przykład Fidżyjczycy wierzyli,
że rekini bóg Dakuwaga

może chronić rybaków od zagrożeń na morzu.

Dzisiaj rekiny uchodzą
za najlepsze drapieżniki w oceanach

i zaliczane są do najdłużej
żyjących kręgowców.

Co czyni te ryby wartymi
starożytnych legend

i tak skutecznymi w morzach?

W większości ich sprawność w polowaniu
pochodzi z wyjątkowego zestawu cech,

szlifowanych przez ponad 400 milionów lat.

Ich chrzęstne szkielety są
mniej zbite niż szkielety kostne

i potrzebują mniej energii do ruchu.

Duża, tłusta wątroba zapewnia 
wyporność opływowemu tułowiu.

Mięśnie tułowia ryb kościstych
przylegają bezpośrednio do szkieletu,

u rekinów przylegają także do skóry.

Ta specjalna konstrukcja 
przemienia je w ciśnieniowe tuby,

których elastyczna skóra 
wydajnie przekazuje siłę do ogona.

Rekinia skóra ma liczne niezwykłe cechy.

Wygląda na gładką,

ale w dużym powiększeniu 
widać szorstką strukturę

dzięki tysiącom łusek w kształcie zęba

zwanymi ząbkami skórnymi.

Każdy z nich pokryty jest szkliwem,

które zmienia skórę w twardą tarczę.

Struktura ząbków zmienia się 
w zależności od części ciała,

co zmniejsza hałas i opór wody

wokół płynącego rekina.

Co do zębów,

rekiny mogą wytworzyć ich
50 000 w ciągu całego życia.

Średnio tracą jeden tygodniowo,

a ząb jest natychmiast zastępowany.

Dzięki warstwie fluorku 
pokrywającego zęby

rekiny unikają ubytków.

Nie wszystkie rekinie zęby są takie same.

Różnią się zależnie od gatunku i diety.

Niektóre są zbite i płaskie,

co pomaga zgniatać mięczaki.

Inne są w kształcie igły,
co pomaga chwytać ryby.

Zarłacze białe mają spiczaste
dolne zęby do trzymania ofiary

i trójkątne, ząbkowane górne do cięcia.

Ta różnorodność pozwala rekinom 
na polowanie w różnych środowiskach.

Wiele gatunków ma osobliwą cechę:

zdolność do wystrzelenia szczęki
i otwarcia jej bardzo szeroko,

by złapać ofiarę znienacka.

W trakcie ewolucji rekinie mózgi urosły

razem ze wzrostem narządów czucia.

Obecne rekiny mogą wyczuć kropelki krwi

i słyszeć dźwięki z odległości 800 metrów.

Szczególnie dobrze 
słyszą niskie częstotliwości,

emitowane przez umierające ryby.

Podobnie jak koty, mają na dnie oczu
odblaskowe błony, zwane tapeta lucida,

które poprawiają im wzrok
przy słabym świetle.

Jakby tych zdolności było za mało,

rekiny wykształciły szósty zmysł.

Mogą polować, używając sieci
komórek elektrosensorycznych,

zwanych ampułkami Lorenziniego.

Komórki te wypełnia ultraczuły żel,

który wyczuwa impulsy elektryczne ofiary,
nawet najmniejszy skurcz mięśnia.

Niektóre z najbardziej 
rozpoznawalnych rekinów,

takie jak żarłacz biały, 
mako, lamna, rekiny łososiowe,

zawdzięczają sukces
kolejnej zaskakującej cesze:

ciepłej krwi w zimnokrwistym stworzeniu.

Mają organizmie mnóstwo żył 
i tętnic zwanych siecią dziwną.

Tam żylna krew rozgrzana
dzięki pracy rekinich mięśni

płynie obok tętnic z zimną 
i bogatą w tlen krwią ze skrzeli.

Takie ułożenie przekazuje ciepło krwi,
która wraca do ważnych organów.

Cieplejsze mięśnie umożliwiają
szybsze i energiczniejsze pływanie,

a cieplejsze brzuchy wspomagają trawienie
i szybszy rozwój młodych w macicy.

Ciepłe oczy i mózgi utrzymują 
czujność rekinów w zimnej wodzie.

Przez niezwykłe przystosowania
trzeba raczej szanować niż bać się

500 gatunków rekinów
krążących po oceanach.

Niestety, jedna trzecia
tych gatunków jest zagrożona

z powodu nadmiernych połowów.

Po milionach lat rozwoju

te najlepsze drapieżniki
napotkały swoje największe wyzwanie.

[Autor: Tierney Thys
Narracja: Pen-Pen Chen]

[Muzyka: David Obuchowski, 
Brett Bamberger. Animacja: TED-Ed]