[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.93,0:00:10.61,Default,,0000,0000,0000,,Przyjrzyj się wodzie w tej szklance.
Dialogue: 0,0:00:10.61,0:00:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Orzeźwiająca, nawadniająca\Ni niezbędna do przeżycia.
Dialogue: 0,0:00:14.36,0:00:16.39,Default,,0000,0000,0000,,Ale przed wypiciem zastanów się,
Dialogue: 0,0:00:16.39,0:00:19.14,Default,,0000,0000,0000,,jak się upewnić, że nie zawiera
Dialogue: 0,0:00:19.14,0:00:21.06,Default,,0000,0000,0000,,chorobotwórczych organizmów
Dialogue: 0,0:00:21.06,0:00:22.39,Default,,0000,0000,0000,,i zanieczyszczeń?
Dialogue: 0,0:00:22.52,0:00:25.46,Default,,0000,0000,0000,,Jedna na dziesięć osób na świecie\Nnie ma pewności,
Dialogue: 0,0:00:25.46,0:00:28.22,Default,,0000,0000,0000,,czy woda jest czysta \Ni bezpieczna do spożycia.
Dialogue: 0,0:00:28.22,0:00:29.55,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego?
Dialogue: 0,0:00:31.17,0:00:33.01,Default,,0000,0000,0000,,Nieodpowiednie warunki sanitarne,
Dialogue: 0,0:00:33.01,0:00:35.12,Default,,0000,0000,0000,,słaba ochrona zasobów wody pitnej
Dialogue: 0,0:00:35.12,0:00:36.68,Default,,0000,0000,0000,,i niewłaściwa higiena
Dialogue: 0,0:00:36.68,0:00:39.78,Default,,0000,0000,0000,,często prowadzą do zanieczyszczenia\Nwody ściekami lub odchodami.
Dialogue: 0,0:00:40.30,0:00:43.24,Default,,0000,0000,0000,,To stwarza idealne warunki\Ndo rozwoju groźnych bakterii,
Dialogue: 0,0:00:43.24,0:00:44.40,Default,,0000,0000,0000,,wirusów
Dialogue: 0,0:00:44.40,0:00:45.49,Default,,0000,0000,0000,,i pasożytów.
Dialogue: 0,0:00:46.18,0:00:48.88,Default,,0000,0000,0000,,A wpływ tych patogenów\Nna zdrowie jest zatrważający.
Dialogue: 0,0:00:48.92,0:00:52.79,Default,,0000,0000,0000,,Biegunki spowodowane spożyciem wody\Nsą głównym powodem śmierci
Dialogue: 0,0:00:52.79,0:00:56.05,Default,,0000,0000,0000,,dzieci poniżej 5 roku życia na świecie.
Dialogue: 0,0:00:56.05,0:00:58.59,Default,,0000,0000,0000,,Według raportu ONZ z 2010 roku
Dialogue: 0,0:00:58.60,0:01:03.62,Default,,0000,0000,0000,,choroby zakaźne przenoszone przez wodę\Nzabijają rocznie więcej ludzi niż wojny.
Dialogue: 0,0:01:05.66,0:01:07.84,Default,,0000,0000,0000,,Jednak poddanie wody odpowiednim procesom
Dialogue: 0,0:01:07.84,0:01:09.76,Default,,0000,0000,0000,,może być odpowiedzią na te zagrożenia.
Dialogue: 0,0:01:09.80,0:01:11.26,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj są to:
Dialogue: 0,0:01:11.26,0:01:12.53,Default,,0000,0000,0000,,sedymentacja,
Dialogue: 0,0:01:12.53,0:01:13.63,Default,,0000,0000,0000,,filtracja
Dialogue: 0,0:01:13.63,0:01:14.75,Default,,0000,0000,0000,,i dezynfekcja.
Dialogue: 0,0:01:15.18,0:01:17.90,Default,,0000,0000,0000,,Jak woda trafi już do oczyszczalni,
Dialogue: 0,0:01:17.90,0:01:19.29,Default,,0000,0000,0000,,jest gotowa do oczyszczania.
Dialogue: 0,0:01:19.29,0:01:22.58,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy etap - sedymentacja,\Nwymaga po prostu czasu.
Dialogue: 0,0:01:23.10,0:01:27.64,Default,,0000,0000,0000,,Woda stoi niezmącona, co pozwala\Ncięższym cząsteczkom opaść na dno.
Dialogue: 0,0:01:28.34,0:01:31.21,Default,,0000,0000,0000,,Ale często cząsteczki są\Npo prostu zbyt małe
Dialogue: 0,0:01:31.21,0:01:33.09,Default,,0000,0000,0000,,by mogła je usunąć sama sedymentacja
Dialogue: 0,0:01:33.09,0:01:35.12,Default,,0000,0000,0000,,i trzeba je odfiltrować.
Dialogue: 0,0:01:35.54,0:01:38.28,Default,,0000,0000,0000,,Siłą grawitacji woda spływa\Nprzez warstwy piasku,
Dialogue: 0,0:01:38.28,0:01:40.68,Default,,0000,0000,0000,,którego porowatość wyłapuje\Npozostałe cząsteczki,
Dialogue: 0,0:01:40.68,0:01:43.73,Default,,0000,0000,0000,,przygotowując wodę do ostatniego\Netapu oczyszczania:
Dialogue: 0,0:01:43.73,0:01:45.43,Default,,0000,0000,0000,,dawki środka dezynfekującego.
Dialogue: 0,0:01:45.77,0:01:48.98,Default,,0000,0000,0000,,Chemikalia, głównie związki chloru i ozon,
Dialogue: 0,0:01:48.98,0:01:51.49,Default,,0000,0000,0000,,są mieszane po to, żeby zabić patogeny,
Dialogue: 0,0:01:51.49,0:01:54.82,Default,,0000,0000,0000,,zdezynfekować rury i kontenery.
Dialogue: 0,0:01:55.07,0:01:59.24,Default,,0000,0000,0000,,Chlor bardzo skutecznie niszczy,\Nżyjące w wodzie drobnoustroje,
Dialogue: 0,0:01:59.24,0:02:01.83,Default,,0000,0000,0000,,ale jego użycie jest\Nregulowane prawnie przez rząd,
Dialogue: 0,0:02:01.83,0:02:05.09,Default,,0000,0000,0000,,ze względu na potencjalnie szkodliwe\Ndziałanie związków pochodnych.
Dialogue: 0,0:02:05.09,0:02:08.94,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli podczas dezynfekcji nie jest\Nzachowana równowaga chlorowa,
Dialogue: 0,0:02:08.95,0:02:11.37,Default,,0000,0000,0000,,mogą nastąpić inne reakcje chemiczne.
Dialogue: 0,0:02:12.07,0:02:14.55,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład znaczny wzrost\Npoziomu pochodnych chloru,
Dialogue: 0,0:02:14.55,0:02:17.50,Default,,0000,0000,0000,,takich jak trihalometany,\Nmoże spowodować korozję rur
Dialogue: 0,0:02:17.51,0:02:23.41,Default,,0000,0000,0000,,i uwolnienie żelaza, miedzi\Ni ołowiu do obiegu wody pitnej.
Dialogue: 0,0:02:25.10,0:02:27.92,Default,,0000,0000,0000,,Zanieczyszczenie wody\Nz tych i innych źródeł,
Dialogue: 0,0:02:27.92,0:02:29.17,Default,,0000,0000,0000,,jak z procesu ługowania,
Dialogue: 0,0:02:29.17,0:02:31.62,Default,,0000,0000,0000,,wycieków chemicznych\Ni spływania pestycydów
Dialogue: 0,0:02:31.62,0:02:34.62,Default,,0000,0000,0000,,mają związek z długofalowymi\Nzagrożeniami dla zdrowia jak rak,
Dialogue: 0,0:02:34.67,0:02:37.74,Default,,0000,0000,0000,,choroby układu krążenia,\Nchoroby neurologiczne
Dialogue: 0,0:02:37.74,0:02:39.51,Default,,0000,0000,0000,,czy poronienia.
Dialogue: 0,0:02:39.66,0:02:42.10,Default,,0000,0000,0000,,Niestety dokładna analiza zagrożeń
Dialogue: 0,0:02:42.10,0:02:44.73,Default,,0000,0000,0000,,chemicznego zanieczyszczenia\Nwody jest trudna.
Dialogue: 0,0:02:44.96,0:02:48.25,Default,,0000,0000,0000,,Wiadomo, że substancje dezynfekujące\Nzwiększają poziom bezpieczeństwa,
Dialogue: 0,0:02:48.25,0:02:49.89,Default,,0000,0000,0000,,usuwając chorobotwórcze patogeny,
Dialogue: 0,0:02:49.89,0:02:52.56,Default,,0000,0000,0000,,eksperci jednak wciąż muszą\Nokreślić pełen zakres
Dialogue: 0,0:02:52.57,0:02:56.32,Default,,0000,0000,0000,,wpływu chemicznego koktajlu\Nw wodzie pitnej
Dialogue: 0,0:02:56.36,0:02:57.57,Default,,0000,0000,0000,,na zdrowie ludzkie.
Dialogue: 0,0:02:58.51,0:03:01.70,Default,,0000,0000,0000,,Jak stwierdzić, czy woda\Ndo której mamy dostęp
Dialogue: 0,0:03:01.70,0:03:03.64,Default,,0000,0000,0000,,w kranie lub z innych źródeł,
Dialogue: 0,0:03:03.64,0:03:04.86,Default,,0000,0000,0000,,nadaje się do picia?
Dialogue: 0,0:03:05.34,0:03:07.56,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze zbyt duża mętność wody,
Dialogue: 0,0:03:07.56,0:03:09.35,Default,,0000,0000,0000,,śladowe ilości związków organicznych,
Dialogue: 0,0:03:09.35,0:03:13.88,Default,,0000,0000,0000,,lub nadmiar metali ciężkich\Njak arszenik, chrom lub ołów
Dialogue: 0,0:03:13.88,0:03:16.68,Default,,0000,0000,0000,,to znak, że woda nie jest zdatna do picia.
Dialogue: 0,0:03:16.80,0:03:19.92,Default,,0000,0000,0000,,Wielu z substancji zanieczyszczających\Njak ołów czy arszenik
Dialogue: 0,0:03:19.92,0:03:22.02,Default,,0000,0000,0000,,nie da się wykryć bez odpowiednich testów,
Dialogue: 0,0:03:22.02,0:03:24.12,Default,,0000,0000,0000,,ale pewne wskazówki, jak zmętnienie,
Dialogue: 0,0:03:24.12,0:03:25.46,Default,,0000,0000,0000,,brązowy lub żółtawy kolor,
Dialogue: 0,0:03:25.46,0:03:26.100,Default,,0000,0000,0000,,brzydki zapach
Dialogue: 0,0:03:26.100,0:03:29.24,Default,,0000,0000,0000,,czy wyraźny zapach chloru
Dialogue: 0,0:03:29.24,0:03:32.13,Default,,0000,0000,0000,,mogą wskazywać, że woda\Nwymaga dalszych badań.
Dialogue: 0,0:03:32.27,0:03:34.82,Default,,0000,0000,0000,,Zestawy do badań wody\Ndają jeszcze więcej możliwości
Dialogue: 0,0:03:34.82,0:03:39.03,Default,,0000,0000,0000,,i potwierdzają obecność wielu innych\Nzanieczyszczeń i chemikaliów.
Dialogue: 0,0:03:39.52,0:03:41.55,Default,,0000,0000,0000,,Przy tylu rodzajach zanieczyszczeń
Dialogue: 0,0:03:41.55,0:03:46.14,Default,,0000,0000,0000,,są metody uzdatniania wody\Ntuż przed użyciem, a nie u jej źródła.
Dialogue: 0,0:03:46.26,0:03:49.100,Default,,0000,0000,0000,,Uzdatnianie w momencie użycia\Njest już znane od tysięcy lat.
Dialogue: 0,0:03:50.47,0:03:55.22,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni Egipcjanie usuwali z wody\Nzanieczyszczenia, gotując ją na słońcu.
Dialogue: 0,0:03:55.71,0:03:58.62,Default,,0000,0000,0000,,A w starożytnej Grecji Hipokrates\Nzaprojektował torebkę
Dialogue: 0,0:03:58.62,0:04:01.82,Default,,0000,0000,0000,,filtrującą z wody osady o niedobrym smaku.
Dialogue: 0,0:04:02.25,0:04:05.75,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj uzdatnianie w momencie użycia\Nto zazwyczaj jonizacja wody,
Dialogue: 0,0:04:05.75,0:04:07.79,Default,,0000,0000,0000,,żeby zmniejszyć zawartość minerałów.
Dialogue: 0,0:04:07.79,0:04:10.50,Default,,0000,0000,0000,,Wykorzystywany jest\Nrównież proces adsorpcji,
Dialogue: 0,0:04:10.50,0:04:13.50,Default,,0000,0000,0000,,w którym porowaty materiał,\Nzwany węglem aktywnym
Dialogue: 0,0:04:13.50,0:04:17.38,Default,,0000,0000,0000,,usuwa z wody zanieczyszczenia\Ni inne chemiczne odpady.
Dialogue: 0,0:04:17.73,0:04:20.81,Default,,0000,0000,0000,,Choć nie jest to zawsze efektywne,\Ndługoterminowe wyjście,
Dialogue: 0,0:04:20.83,0:04:25.45,Default,,0000,0000,0000,,uzdatnianie w momencie użycia jest metodą\Nwygodną, przenośną i łatwą w instalacji.
Dialogue: 0,0:04:25.63,0:04:28.88,Default,,0000,0000,0000,,A w regionach bez dostępu\Ndo oczyszczalni na wielką skalę
Dialogue: 0,0:04:28.88,0:04:32.37,Default,,0000,0000,0000,,lub gdzie woda ulega zanieczyszczeniu\Nna dalszych etapach wędrówki,
Dialogue: 0,0:04:32.37,0:04:35.70,Default,,0000,0000,0000,,brak systemów oczyszczania\Nnieraz decyduje o życiu i śmierci.
Dialogue: 0,0:04:36.59,0:04:39.83,Default,,0000,0000,0000,,Czysta woda pozostaje cennym\Ni często niedostępnym dobrem.
Dialogue: 0,0:04:39.97,0:04:44.46,Default,,0000,0000,0000,,Prawie 800 milionów z nas\Nwciąż nie ma do niej stałego dostępu.
Dialogue: 0,0:04:44.93,0:04:48.17,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście ciągły rozwój\Nmetod uzdatniania wody,
Dialogue: 0,0:04:48.17,0:04:50.42,Default,,0000,0000,0000,,na dużą i małą skalę,
Dialogue: 0,0:04:50.42,0:04:53.03,Default,,0000,0000,0000,,może złagodzić złe warunki.
Dialogue: 0,0:04:53.04,0:04:56.29,Default,,0000,0000,0000,,Wprowadzenie właściwych systemów\Nuzdatniania tam, gdzie są potrzebne,
Dialogue: 0,0:04:56.29,0:04:58.45,Default,,0000,0000,0000,,i poświęcanie uwagi\Ntym, które już istnieją,
Dialogue: 0,0:04:58.47,0:05:01.89,Default,,0000,0000,0000,,zaspokoi jedną z naszych\Nnajważniejszych ludzkich potrzeb.