WEBVTT 00:00:00.785 --> 00:00:02.810 W czasie podróży 00:00:03.480 --> 00:00:07.542 odbyłam niezwykle interesującą rozmowę z moim sąsiadem, 00:00:07.542 --> 00:00:08.985 podczas lotu. 00:00:09.585 --> 00:00:13.533 Stwierdził, że chyba brakuje pracy w Stanach Zjednoczonych, 00:00:14.113 --> 00:00:16.481 bo wymyśla się coraz to nowe zawody, 00:00:16.481 --> 00:00:21.563 takie jak koci psycholog, zaklinacz psów, czy łowca tornad. NOTE Paragraph 00:00:22.923 --> 00:00:25.560 Chwilę później zapytał: 00:00:25.560 --> 00:00:27.322 "A ty czym się zajmujesz?" NOTE Paragraph 00:00:27.812 --> 00:00:30.505 Ja na to: "Działam na rzecz pokoju". 00:00:30.505 --> 00:00:32.985 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:34.925 --> 00:00:37.012 Każdego dnia pracuję nad tym, 00:00:37.012 --> 00:00:39.352 żeby nadać głosom kobiet większego znaczenia, 00:00:39.352 --> 00:00:41.810 żeby mówić o ich doświadczeniach 00:00:42.340 --> 00:00:46.299 oraz udziale w budowaniu pokoju i rozwiązywaniu konfliktów. 00:00:47.929 --> 00:00:49.818 Dzięki mojej pracy 00:00:50.288 --> 00:00:53.224 zrozumiałam, że jedyną drogą, 00:00:53.224 --> 00:00:56.724 żeby zapewnić kobietom na całym świecie pełny udział w życiu społecznym, 00:00:56.724 --> 00:00:58.520 jest powrót do korzeni religii. NOTE Paragraph 00:00:59.330 --> 00:01:02.954 Ta sprawa jest dla mnie niezwykle ważna. 00:01:03.394 --> 00:01:06.765 Jako młoda muzułmanka jestem bardzo dumna ze swojej wiary. 00:01:07.805 --> 00:01:11.740 Daje mi siłę i umacnia w codziennej pracy. 00:01:12.030 --> 00:01:14.559 Dzięki temu mogę być dzisiaj z wami. 00:01:15.909 --> 00:01:20.283 Nie sposób jednak zignorować szkód, których dokonuje się w imię religii. 00:01:21.133 --> 00:01:24.821 Nie tylko mojej religii, ale każdego z głównych wyznań. 00:01:25.661 --> 00:01:30.165 Zafałszowanie, nadużycia i manipulacje dokonywane na świętych księgach 00:01:30.165 --> 00:01:33.284 wpływa na normy społeczno-kulturowe, 00:01:33.694 --> 00:01:36.620 prawo, codzienne życie, 00:01:36.620 --> 00:01:39.614 do takiego stopnia, że czasami sami o tym nie wiemy. NOTE Paragraph 00:01:40.804 --> 00:01:45.070 Moi rodzice przenieśli się z Libii, w Afryce Północnej, do Kanady, 00:01:45.070 --> 00:01:46.964 na początku lat 80. 00:01:47.254 --> 00:01:50.580 Jestem środkowym z jedenaściorga dzieci. 00:01:51.090 --> 00:01:52.761 Dobrze słyszeliście, jedenaściorga. 00:01:53.431 --> 00:01:55.589 Kiedy dorastałam, obserwowałam rodziców, 00:01:55.589 --> 00:01:59.015 osoby religijne i uduchowione, 00:01:59.015 --> 00:02:02.035 jak modlili się i dziękowali Bogu za otrzymane błogosławieństwa, 00:02:02.035 --> 00:02:03.504 głównie oczywiście mnie, 00:02:03.504 --> 00:02:04.664 (Śmiech) 00:02:04.664 --> 00:02:05.964 ale nie tylko. 00:02:06.654 --> 00:02:08.542 Byli życzliwi, zabawni 00:02:09.022 --> 00:02:11.191 i bezgranicznie cierpliwi 00:02:11.191 --> 00:02:14.911 w sposób, do jakiego zmusza posiadanie jedenaściorga dzieci. 00:02:16.161 --> 00:02:17.791 Byli sprawiedliwymi rodzicami. 00:02:18.181 --> 00:02:22.285 Nigdy nie doświadczyłam religii poprzez pryzmat kultury. 00:02:22.895 --> 00:02:24.711 Traktowano mnie tak samo. 00:02:24.961 --> 00:02:26.970 Tego samego ode mnie oczekiwano. 00:02:27.630 --> 00:02:31.547 Nigdy mi nie wmawiano, że Bóg ocenia ludzi w zależności od płci. 00:02:32.647 --> 00:02:35.289 Dla moich rodziców Bóg 00:02:35.289 --> 00:02:39.049 to miłosierny i dobry przyjaciel, dobrodziej. 00:02:39.369 --> 00:02:41.863 To właśnie ukształtowało mój sposób widzenia świata. NOTE Paragraph 00:02:42.973 --> 00:02:46.310 Oczywiście moje wychowanie miało dodatkowe zalety. 00:02:46.970 --> 00:02:50.822 Jako jedno z jedenastki dzieci musiałam nauczyć się podstaw dyplomacji. 00:02:50.822 --> 00:02:52.592 (Śmiech) 00:02:52.592 --> 00:02:55.169 Do dziś ludzie pytają mnie, gdzie chodziłam do szkoły. 00:02:55.169 --> 00:02:57.652 Kennedy School of Government? 00:02:57.652 --> 00:02:59.558 Odpowiadam: "Nie. 00:02:59.558 --> 00:03:02.447 Chodziłam do Szkoły Stosunków Międzynarodowych im. Murabit". 00:03:02.447 --> 00:03:05.195 To naprawdę ekskluzywna szkoła. 00:03:05.195 --> 00:03:08.195 Żeby się dostać, trzeba przejść rozmowę z moją mamą. 00:03:08.195 --> 00:03:10.331 Na szczęście jest tutaj z nami. 00:03:11.879 --> 00:03:16.368 Posiadanie dziesięciorga rodzeństwa 00:03:16.368 --> 00:03:19.950 uczy wiele o sojuszach i strukturach władzy. 00:03:20.330 --> 00:03:23.403 Uczy skupienia, bo trzeba mówić szybciej, ale i mniej, 00:03:23.403 --> 00:03:25.291 ponieważ zawsze się ktoś wtrąci. 00:03:25.911 --> 00:03:28.477 Uczy, jak ważna jest efektywna komunikacja. 00:03:28.767 --> 00:03:32.993 Trzeba przecież tak zadać pytanie, żeby uzyskać pożądaną odpowiedź. 00:03:32.993 --> 00:03:36.042 Trzeba sprzeciwić się tak, żeby nie naruszyć spokoju. NOTE Paragraph 00:03:37.172 --> 00:03:40.564 Jednak najważniejszą lekcją, którą otrzymałam, dorastając, 00:03:41.444 --> 00:03:44.244 jest obecność przy stole. 00:03:44.974 --> 00:03:48.685 Kiedy zepsuła się ulubiona lampa mamy, musiałam być obecna, kiedy próbowała 00:03:48.685 --> 00:03:52.554 ustalić okoliczności, bo musiałam się przecież bronić. 00:03:54.214 --> 00:03:56.797 Jeśli bym tego nie zrobiła, zrzucono by winę na mnie. 00:03:57.117 --> 00:03:59.291 Chwilę później, byłabym uziemiona. 00:03:59.741 --> 00:04:02.518 Oczywiście, nie mówię tego z własnego doświadczenia. NOTE Paragraph 00:04:04.338 --> 00:04:09.000 W 2005 roku, w wieku 15 lat, ukończyłam liceum i wyjechałam 00:04:09.750 --> 00:04:12.240 z Saskatoon w Kanadzie 00:04:12.240 --> 00:04:13.879 do Zawii w Libii, 00:04:13.879 --> 00:04:16.319 rodzinnego miasta moich rodziców, 00:04:16.319 --> 00:04:18.081 bardzo tradycyjnego miasta. 00:04:18.711 --> 00:04:22.560 Wcześniej byłam w Libii tylko na wakacjach. 00:04:23.530 --> 00:04:27.906 Dla siedmioletniej dziewczynki było to magiczne przeżycie. 00:04:27.906 --> 00:04:32.498 Lody, wyprawy na plażę, rozentuzjazmowani krewni. NOTE Paragraph 00:04:33.468 --> 00:04:37.520 Okazało się, że dla piętnastoletniej młodej damy to zgoła inne przeżycie. 00:04:38.470 --> 00:04:44.108 Szybko wprowadzono mnie w kulturalne aspekty religii. 00:04:44.728 --> 00:04:48.896 Słowami "haram", które oznacza "zabronione przez religię" 00:04:48.896 --> 00:04:51.782 oraz "aib", czyli "niestosowne kulturowo" 00:04:52.402 --> 00:04:54.658 przerzucano się tam bez zastanowienia. 00:04:55.118 --> 00:04:58.797 Jak gdyby znaczyły to samo i miały te same konsekwencje. 00:04:59.437 --> 00:05:04.174 Toczyłam nieustanne dyskusje z kolegami, 00:05:04.174 --> 00:05:07.610 znajomymi, profesorami, przyjaciółmi, a nawet krewnymi. 00:05:07.610 --> 00:05:11.553 Zaczęłam wątpić w swoją rolę i aspiracje. 00:05:12.393 --> 00:05:15.923 Pomimo solidnej podstawy, którą zapewnili mi rodzice, 00:05:15.923 --> 00:05:19.278 zaczęłam się zastanawiać nad rolą kobiet w mojej wierze. 00:05:21.228 --> 00:05:22.008 A więc... NOTE Paragraph 00:05:22.008 --> 00:05:24.397 W Szkole Stosunków Międzynarodowych im. Murabit 00:05:24.397 --> 00:05:27.137 debaty mają z reguły bardzo burzliwy przebieg. 00:05:27.137 --> 00:05:29.640 Zasadą numer jeden jest porządne przygotowanie. 00:05:30.490 --> 00:05:32.230 Tak właśnie postąpiłam. 00:05:32.640 --> 00:05:36.075 Zaskoczyło mnie, jak łatwo mi przyszło 00:05:36.425 --> 00:05:39.762 znalezienie w mojej religii kobiet-liderek. 00:05:40.442 --> 00:05:43.044 Kobiet silnych i nowoczesnych. 00:05:43.714 --> 00:05:46.760 W aspekcie politycznym, ekonomicznym, a nawet militarnym. 00:05:47.050 --> 00:05:50.751 Chadidża, żona proroka Mahometa, finansowała Ruch Islamski, 00:05:50.751 --> 00:05:52.412 kiedy był jeszcze w powijakach. 00:05:52.562 --> 00:05:54.547 Bez niej by nas tu nie było. 00:05:55.977 --> 00:05:58.274 Czemu nic o niej nie wiedzieliśmy? 00:05:58.274 --> 00:06:00.535 Czemu nie mówiono nam o tych kobietach? 00:06:01.195 --> 00:06:03.986 Czemu kobiety spadły do pozycji poprzedzającej 00:06:03.986 --> 00:06:06.106 nauki naszej wiary? 00:06:06.656 --> 00:06:08.931 Czemu, skoro jesteśmy równe wobec Boga, 00:06:08.931 --> 00:06:11.363 nie jesteśmy równe w oczach mężczyzn? NOTE Paragraph 00:06:12.623 --> 00:06:16.720 Był to dla mnie powrót do lekcji, które odebrałam w dzieciństwie. 00:06:18.230 --> 00:06:22.022 Osoba podejmująca decyzje i kontrolująca przekaz 00:06:22.222 --> 00:06:23.864 musi być obecna przy stole. 00:06:24.604 --> 00:06:29.504 Niestety, w żadnej religii na świecie 00:06:29.504 --> 00:06:31.530 osobami tymi nie są kobiety. 00:06:32.150 --> 00:06:35.192 Mężczyźni dominują w instytucjach religijnych 00:06:35.192 --> 00:06:37.143 i obejmują nad nimi przywództwo. 00:06:37.143 --> 00:06:39.909 Tworzą zasady według własnych upodobań. 00:06:40.799 --> 00:06:44.042 Dopóki całkowicie nie zmienimy systemu, 00:06:44.462 --> 00:06:46.959 nie możemy realistycznie liczyć 00:06:46.959 --> 00:06:50.235 na pełny udział kobiet w gospodarce czy ekonomii. 00:06:51.515 --> 00:06:53.906 Nasze fundamenty są niestabilne. 00:06:55.446 --> 00:06:59.358 Moja mama mówi, że nie można zbudować prostego domu na krzywym fundamencie. NOTE Paragraph 00:07:02.651 --> 00:07:05.790 W 2011 roku w Libii wybuchła rewolucja. 00:07:06.220 --> 00:07:08.740 Moja rodzina znalazła się na pierwszej linii frontu. 00:07:09.580 --> 00:07:12.644 Podczas wojny dzieje się coś niesamowitego. 00:07:12.644 --> 00:07:15.623 Następuje krótkotrwała zmiana kulturowa. 00:07:16.053 --> 00:07:19.684 Po raz pierwszy poczułam, że nie tylko oczekiwano ode mnie zaangażowania, 00:07:19.684 --> 00:07:21.816 ale wręcz mnie do niego zachęcano. 00:07:21.816 --> 00:07:23.251 A nawet żądano. 00:07:24.161 --> 00:07:27.040 Wraz z innymi kobietami znalazłyśmy się przy stole. 00:07:27.040 --> 00:07:30.569 Nie trzymałyśmy za ręce, nie pełniłyśmy roli pośredniej. 00:07:30.569 --> 00:07:32.427 Brałyśmy udział w podejmowaniu decyzji. 00:07:32.427 --> 00:07:33.787 Udostępniałyśmy informacje. 00:07:33.787 --> 00:07:35.370 Nasz praca była niezbędna. 00:07:35.840 --> 00:07:39.540 Chciałam, żeby była to zmiana trwała, bardzo tego potrzebowaliśmy. NOTE Paragraph 00:07:42.342 --> 00:07:44.538 Okazało się, że to nie takie proste. 00:07:45.128 --> 00:07:49.070 Minęło tylko parę tygodni, zanim kobiety, z którymi pracowałam, 00:07:49.070 --> 00:07:51.620 wróciły do swoich poprzednich ról. 00:07:52.330 --> 00:07:55.285 Motywacją dla większości z nich były słowa zachęty 00:07:55.465 --> 00:07:57.837 płynące od przywódców politycznych i religijnych. 00:07:58.177 --> 00:08:01.561 Żeby to uzasadnić, większość cytowała pisma religijne. 00:08:02.449 --> 00:08:05.450 W ten sposób zdobyli społeczne poparcie dla swoich opinii. NOTE Paragraph 00:08:07.080 --> 00:08:11.337 Początkowo skupiłam się na ekonomicznym i politycznym równouprawnieniu kobiet. 00:08:12.317 --> 00:08:15.393 Myślałam, że to doprowadzi do zmiany społecznej i kultowej. 00:08:15.823 --> 00:08:19.285 Okazało się, że to nie wystarczyło. 00:08:20.165 --> 00:08:23.840 Zdecydowałam się użyć do ataku ich własnej broni. 00:08:24.530 --> 00:08:27.924 Również zaczęłam przywoływać islamskie pisma. NOTE Paragraph 00:08:29.174 --> 00:08:33.736 W latach 2012-2013 moja organizacja przeprowadziła w Libii największą 00:08:33.736 --> 00:08:36.221 i najbardziej rozpowszechnioną kampanię. 00:08:36.741 --> 00:08:40.937 Dotarliśmy do domów, szkół, uniwersytetów, a nawet meczetów. 00:08:40.937 --> 00:08:43.279 Udało nam się dotrzeć bezpośrednio do 50 000 osób, 00:08:43.279 --> 00:08:46.173 a do setek tysięcy przez billboardy, 00:08:46.173 --> 00:08:49.430 reklamy telewizyjne, radiowe i plakaty. NOTE Paragraph 00:08:50.100 --> 00:08:53.194 Pewnie zastanawiacie się, jak organizacji walczącej o prawa kobiet 00:08:53.194 --> 00:08:55.476 udało się tego dokonać w społeczeństwie, 00:08:55.476 --> 00:08:58.291 które wcześniej się sprzeciwiało samej egzystencji kobiet. 00:08:59.701 --> 00:09:01.300 Posłużyłam się Koranem. 00:09:02.170 --> 00:09:06.070 Posłużyłam się wersetami z Koranu i przekazami Proroka. 00:09:07.560 --> 00:09:11.525 Są to tak zwane hadisy, które brzmią na przykład: 00:09:11.525 --> 00:09:14.621 "Najbardziej prawy jest ten, który dobrocią darzy rodzinę". 00:09:14.961 --> 00:09:17.538 "Nie pozwólcie braciom uciskać innych". 00:09:18.978 --> 00:09:23.993 Po raz pierwszy piątkowe kazania wygłaszane przez lokalnych imamów 00:09:23.993 --> 00:09:26.038 wspierały prawa kobiet. 00:09:26.038 --> 00:09:28.966 Dyskutowano o kwestiach tabu, takich jak przemoc w rodzinie. 00:09:30.656 --> 00:09:32.280 Zmieniło się wiele zasad. 00:09:34.080 --> 00:09:37.205 W niektórych społecznościach musieliśmy nawet tłumaczyć, 00:09:37.455 --> 00:09:41.106 że zasady Międzynarodowej Deklaracji Praw Człowieka, 00:09:41.106 --> 00:09:44.652 której się sprzeciwiacie, bo nie napisali jej religijni uczeni, 00:09:45.192 --> 00:09:49.045 są obecne w Koranie. 00:09:49.975 --> 00:09:52.756 To ONZ tak naprawdę skopiował nas. NOTE Paragraph 00:09:55.931 --> 00:09:58.774 Zmiana przesłania pozwoliła nam ukazać 00:09:58.774 --> 00:10:02.289 alternatywną wersję rzeczywistości promującą prawa kobiet w Libii. 00:10:03.349 --> 00:10:06.291 Model ten jest powielany na arenie międzynarodowej. 00:10:08.201 --> 00:10:12.130 Nie twierdzę, że to łatwe, uwierzcie mi, że tak nie jest. 00:10:12.420 --> 00:10:14.680 Liberałowie twierdzą, że wykorzystujemy religię 00:10:14.680 --> 00:10:16.451 i nazywają nas złymi konserwatystami. 00:10:16.451 --> 00:10:19.904 Konserwatyści nadają nam wiele barwnych określeń. 00:10:19.904 --> 00:10:23.930 Słyszałam wszystko: od "Rodzice się za ciebie wstydzą", 00:10:23.930 --> 00:10:26.100 błąd, to oni najbardziej mi kibicują, 00:10:26.100 --> 00:10:28.611 po "Nie dożyjesz następnych urodzin". 00:10:28.611 --> 00:10:31.274 Znowu błąd, bo żyję do tej pory. 00:10:32.674 --> 00:10:36.580 Nadal bardzo wierzę w to, 00:10:36.580 --> 00:10:40.361 że prawa kobiet i religia nie wykluczają się wzajemnie. 00:10:42.291 --> 00:10:44.803 Jednak konieczna jest nasze uczestnictwo. 00:10:45.723 --> 00:10:49.856 Nie wolno nam się poddawać, ponieważ swoim milczeniem 00:10:49.856 --> 00:10:55.017 przyzwalamy na dalsze prześladowanie i wykorzystywanie kobiet na całym świecie. 00:10:56.247 --> 00:10:58.842 Walka o prawa kobiet 00:10:58.842 --> 00:11:01.547 i zwalczanie ekstremizmu za pomocą bomb i wojen 00:11:02.627 --> 00:11:06.536 kompletnie paraliżuje społeczności, zmuszone do rozwiązywania tych kwestii, 00:11:07.288 --> 00:11:09.278 do poszukiwania stałych rozwiązań. NOTE Paragraph 00:11:11.496 --> 00:11:15.250 Walka z wypaczonym przesłaniem religijnym nie jest prostym zadaniem. 00:11:16.930 --> 00:11:21.770 Obelgi, drwiny, groźby są na porządku dziennym. 00:11:22.380 --> 00:11:24.216 Ale musimy to robić. 00:11:24.216 --> 00:11:28.957 Nie mamy innego wyjścia niż przywrócić wiarę w prawa człowieka 00:11:28.957 --> 00:11:30.824 i podstawy naszej wiary. 00:11:31.604 --> 00:11:34.367 Nie dla nas samych, czy kobiet w waszych rodzinach. 00:11:34.367 --> 00:11:36.317 Nie dla kobiet w tym pomieszczeniu. 00:11:36.317 --> 00:11:39.031 Nawet nie dla innych kobiet. 00:11:39.491 --> 00:11:42.997 Ale dla społeczeństwa, którego transformacja 00:11:42.997 --> 00:11:45.314 będzie możliwa dzięki udziałowi kobiet. 00:11:45.884 --> 00:11:48.391 Jedynym sposobem na to, 00:11:48.391 --> 00:11:50.179 naszą jedyną opcją, 00:11:50.179 --> 00:11:52.949 jest obecność przy stole. NOTE Paragraph 00:11:53.709 --> 00:11:54.622 Dziękuję. NOTE Paragraph 00:11:54.622 --> 00:11:58.771 (Brawa)