1
00:00:00,785 --> 00:00:03,170
In het vliegtuig op weg hier naartoe

2
00:00:03,420 --> 00:00:08,482
had ik een interessant gesprek
met de passagier naast mij.

3
00:00:09,415 --> 00:00:13,833
Hij zei: "Het lijkt wel alsof er
in de VS niet genoeg banen zijn,

4
00:00:14,093 --> 00:00:16,241
want ze verzinnen
allerlei nieuwe functies:

5
00:00:16,481 --> 00:00:20,023
kattenpsycholoog, hondenfluisteraar,

6
00:00:20,273 --> 00:00:21,853
tornadojager."

7
00:00:23,143 --> 00:00:25,320
Even later vroeg hij aan mij:

8
00:00:25,560 --> 00:00:27,532
"Wat doe jij eigenlijk voor werk?"

9
00:00:28,262 --> 00:00:29,975
En ik zei: "Vredestichter?"

10
00:00:30,235 --> 00:00:32,715
(Gelach)

11
00:00:34,925 --> 00:00:39,182
In mijn dagelijks werk
versterk ik de stem van vrouwen

12
00:00:39,482 --> 00:00:42,020
en benadruk ik hun ervaringen

13
00:00:42,250 --> 00:00:46,589
en hun deelname aan vredesprocessen
en bij het oplossen van conflicten.

14
00:00:47,999 --> 00:00:51,768
Door mijn werk heb ik geleerd

15
00:00:52,038 --> 00:00:56,214
dat de enige manier om ervoor te zorgen
dat vrouwen wereldwijd mee kunnen doen,

16
00:00:56,464 --> 00:00:58,510
is door het terugeisen van religie.

17
00:00:59,530 --> 00:01:02,844
Dit is van vitaal belang voor mij.

18
00:01:03,394 --> 00:01:06,885
Als jonge moslima
ben ik trots op mijn geloof.

19
00:01:07,805 --> 00:01:11,760
Het geeft me de kracht en de overtuiging
om elke dag mijn werk te doen.

20
00:01:12,040 --> 00:01:14,689
Het is de reden dat ik hier
voor jullie kan staan.

21
00:01:15,909 --> 00:01:20,983
Maar ik kan niet om de schade heen
die is aangericht in naam van religie,

22
00:01:21,273 --> 00:01:24,901
niet alleen in naam van mijn religie,
maar van alle religies in de wereld.

23
00:01:25,561 --> 00:01:30,095
De misinterpretatie, het misbruik en de
manipulatie van religieuze geschriften

24
00:01:30,365 --> 00:01:33,404
heeft grote invloed op onze sociale
en culturele normen,

25
00:01:33,694 --> 00:01:36,360
op onze wetten, op ons dagelijks leven,

26
00:01:36,620 --> 00:01:39,904
zo erg zelfs, dat we soms
onze godsdienst niet meer herkennen.

27
00:01:40,804 --> 00:01:44,730
Mijn ouders zijn verhuisd
van Libië, Noord-Afrika, naar Canada

28
00:01:44,980 --> 00:01:47,054
in het begin van de jaren tachtig.

29
00:01:47,574 --> 00:01:50,180
Ik ben de middelste van 11 kinderen.

30
00:01:51,100 --> 00:01:52,431
Ja, 11.

31
00:01:53,431 --> 00:01:55,589
Ik zag mijn ouders,

32
00:01:55,839 --> 00:01:58,895
beiden gelovige en spirituele mensen,

33
00:01:59,165 --> 00:02:01,575
bidden en God danken voor hun zegeningen,

34
00:02:01,825 --> 00:02:05,554
met name ik natuurlijk,
maar er waren er meer.

35
00:02:06,434 --> 00:02:09,572
Zij waren lief en grappig en geduldig,

36
00:02:09,822 --> 00:02:15,421
oneindig geduldig, zoals je moet zijn 
als je 11 kinderen hebt.

37
00:02:16,051 --> 00:02:17,481
Ze waren rechtvaardig.

38
00:02:18,101 --> 00:02:22,275
Ik werd nooit onderworpen aan religie
vanuit een cultureel gezichtspunt.

39
00:02:22,705 --> 00:02:24,601
Ik werd hetzelfde behandeld,

40
00:02:24,811 --> 00:02:27,030
van mij werd hetzelfde verwacht.

41
00:02:27,480 --> 00:02:31,607
Ik heb nooit geleerd dat God
anders oordeelt op basis van geslacht.

42
00:02:32,647 --> 00:02:37,999
De manier waarop mijn ouders God zagen,
als een barmhartige, behulpzame vriend,

43
00:02:38,289 --> 00:02:41,573
vormde de wijze waarop ik
naar de wereld keek.

44
00:02:42,993 --> 00:02:46,530
Natuurlijk had mijn opvoeding
nog meer voordelen.

45
00:02:46,970 --> 00:02:50,622
Eén van de 11 zijn,
is een basiscursus diplomatie.

46
00:02:50,912 --> 00:02:52,322
(Gelach)

47
00:02:52,592 --> 00:02:55,109
Nog steeds word ik gevraagd
waar ik naar school ging.

48
00:02:55,259 --> 00:02:57,352
"Zat je op de Kennedy
School of Government?"

49
00:02:57,532 --> 00:02:58,918
Dan zeg ik: "Nee,

50
00:02:59,088 --> 00:03:02,367
ik ging naar de Murabit School
voor Internationale Betrekkingen."

51
00:03:03,017 --> 00:03:04,895
Het is enorm exclusief.

52
00:03:05,375 --> 00:03:07,885
Je moet met mijn moeder praten
om erop te komen.

53
00:03:08,195 --> 00:03:10,331
Gelukkig is ze hier vandaag.

54
00:03:11,879 --> 00:03:16,158
Eén van de 11 zijn
en 10 broertjes en zusjes hebben,

55
00:03:16,328 --> 00:03:19,790
leert je veel over machtsstructuren
en bondgenootschappen.

56
00:03:20,140 --> 00:03:23,033
Het leert je scherpte; 
snel praten of minder zeggen,

57
00:03:23,303 --> 00:03:25,521
want je wordt altijd in de rede gevallen.

58
00:03:25,911 --> 00:03:28,287
Het leert je het belang van een boodschap.

59
00:03:28,667 --> 00:03:32,673
Je moet vragen op de juiste manier stellen
om de antwoorden te krijgen die je wilt

60
00:03:32,993 --> 00:03:36,332
en je moet op de juiste manier nee zeggen
om de vrede te bewaren.

61
00:03:37,172 --> 00:03:41,014
Maar de belangrijkste les
die ik leerde toen ik opgroeide,

62
00:03:41,324 --> 00:03:44,324
was het belang van aan tafel zitten.

63
00:03:44,784 --> 00:03:46,584
Als mijn moeders favoriete lamp brak,

64
00:03:46,824 --> 00:03:50,505
moest ik er zijn als zij wilde achterhalen
hoe en wie dit gedaan had,

65
00:03:50,775 --> 00:03:52,704
want ik moest mezelf verdedigen.

66
00:03:54,024 --> 00:03:56,757
Als je dat niet doet,
dan wordt er naar jou gewezen.

67
00:03:57,117 --> 00:03:59,371
Voordat je het weet, krijg je huisarrest.

68
00:03:59,661 --> 00:04:02,728
Ik spreek natuurlijk niet uit ervaring.

69
00:04:04,338 --> 00:04:09,190
Toen ik 15 was, in 2005, maakte ik 
de middelbare school af en verhuisde

70
00:04:09,450 --> 00:04:11,700
van Canada, Saskatoon,

71
00:04:12,000 --> 00:04:15,929
naar Zawiya, de geboorteplaats 
van mijn ouders in Libië,

72
00:04:16,209 --> 00:04:18,081
een heel traditionele stad.

73
00:04:18,711 --> 00:04:22,610
Bedenk dat ik alleen maar
in Libië op vakantie was geweest.

74
00:04:23,530 --> 00:04:27,366
Als zevenjarig meisje was het magisch.

75
00:04:27,816 --> 00:04:32,488
Het betekende tripjes naar het strand
en ijsjes en enthousiaste familieleden.

76
00:04:33,468 --> 00:04:37,700
Als 15-jarige jonge vrouw
blijkt het heel anders te zijn.

77
00:04:38,470 --> 00:04:44,078
Ik maakte al snel kennis
met het culturele aspect van godsdienst.

78
00:04:44,788 --> 00:04:48,646
De woorden 'haram'
-- religieus verboden --

79
00:04:48,896 --> 00:04:52,402
en 'aib'
-- cultureel onfatsoenlijk --

80
00:04:52,712 --> 00:04:54,828
werden slordig door elkaar gebruikt,

81
00:04:55,118 --> 00:04:58,817
alsof ze hetzelfde betekenden
en dezelfde consequenties hadden.

82
00:04:59,437 --> 00:05:03,924
Tijdens de vele gesprekken
met mijn klasgenoten,

83
00:05:04,174 --> 00:05:07,350
collega's, leraren, vrienden
en zelfs familieleden,

84
00:05:07,610 --> 00:05:11,273
begon ik aan mijn eigen regels
en ambities te twijfelen.

85
00:05:12,393 --> 00:05:15,753
Zelfs met de basis die mijn ouders 
voor mij gelegd hadden,

86
00:05:16,023 --> 00:05:19,588
begon ik te twijfelen over de rol
van vrouwen in mijn geloof.

87
00:05:21,348 --> 00:05:24,157
Op de Murabit School voor
Internationale Betrekkingen

88
00:05:24,347 --> 00:05:26,557
is debatteren erg belangrijk.

89
00:05:27,447 --> 00:05:31,842
Regel één is dat je je huiswerk
moet doen. Dat deed ik.

90
00:05:32,640 --> 00:05:36,135
Ik was verbaasd hoe makkelijk het was

91
00:05:36,425 --> 00:05:40,132
om vrouwen te vinden
in mijn geloof die leiders waren,

92
00:05:40,442 --> 00:05:43,304
die vernieuwend waren, die sterk waren --

93
00:05:43,614 --> 00:05:46,530
op politiek, economisch
en zelfs op militair gebied.

94
00:05:47,060 --> 00:05:50,441
Khadija financierde de Moslimbeweging,

95
00:05:50,611 --> 00:05:52,352
toen het in de kinderschoenen stond.

96
00:05:52,542 --> 00:05:54,897
We zouden hier niet zijn zonder haar.

97
00:05:55,837 --> 00:05:58,054
Waarom leerden we dan niet over haar?

98
00:05:58,274 --> 00:06:00,694
Waarom leerden we niets over deze vrouwen?

99
00:06:01,115 --> 00:06:03,216
Waarom werden vrouwen
verbannen naar functies

100
00:06:03,376 --> 00:06:06,136
van vóór de geschriften van ons geloof?

101
00:06:06,636 --> 00:06:08,781
Waarom, als we in de ogen
van God gelijk zijn,

102
00:06:08,941 --> 00:06:11,503
zijn we dat niet in de ogen van mannen?

103
00:06:12,623 --> 00:06:17,190
Voor mij kwam het allemaal neer
op de lessen die ik als kind geleerd had.

104
00:06:17,990 --> 00:06:21,832
Degene die beslissingen neemt,
degene die de boodschap controleert,

105
00:06:22,122 --> 00:06:23,924
zit aan tafel.

106
00:06:24,604 --> 00:06:30,894
En in elke wereldgodsdienst
zijn dat helaas geen vrouwen.

107
00:06:32,150 --> 00:06:34,942
Religieuze instellingen worden
gedomineerd door mannen

108
00:06:35,192 --> 00:06:36,873
en geleid door mannen.

109
00:06:37,143 --> 00:06:39,749
En zij maken beleid naar hun beeltenis.

110
00:06:41,139 --> 00:06:44,122
Zolang we het systeem
niet grondig kunnen veranderen,

111
00:06:44,372 --> 00:06:48,029
kunnen we niet verwachten dat vrouwen,
economisch en politiek gezien,

112
00:06:48,189 --> 00:06:49,985
volledig kunnen deelnemen.

113
00:06:51,515 --> 00:06:53,646
Onze basis is stuk.

114
00:06:55,416 --> 00:07:00,168
Mijn moeder zegt dat je geen recht huis
kunt bouwen op een scheve fundering.

115
00:07:02,721 --> 00:07:08,920
In 2011 brak de Libische revolutie uit
en mijn familie zat in de frontlinie.

116
00:07:09,580 --> 00:07:12,374
Tijdens een oorlog
gebeurt er iets waanzinnigs.

117
00:07:12,594 --> 00:07:15,503
Bijna een culturele verschuiving, 
maar erg tijdelijk.

118
00:07:16,203 --> 00:07:19,704
Voor het eerst voelde ik
dat het niet alleen werd geaccepteerd,

119
00:07:19,924 --> 00:07:21,796
maar zelfs aangemoedigd dat ik meedeed.

120
00:07:21,936 --> 00:07:23,221
Het werd geëist.

121
00:07:24,471 --> 00:07:26,720
Ik en andere vrouwen
kregen een plek aan tafel.

122
00:07:26,930 --> 00:07:30,259
We hielden niet elkaars handen vast,
we waren geen middel.

123
00:07:30,499 --> 00:07:34,777
We namen deel aan de besluitvorming.
We deelden informatie. We waren cruciaal.

124
00:07:35,840 --> 00:07:39,530
Ik wilde en had het nodig
dat deze verandering blijvend was.

125
00:07:42,342 --> 00:07:44,528
Dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn.

126
00:07:45,388 --> 00:07:48,830
Al binnen een paar weken vielen
de vrouwen met wie ik eerder gewerkt had,

127
00:07:49,080 --> 00:07:51,630
terug in hun eerdere rol.

128
00:07:52,160 --> 00:07:55,365
De meesten van hen
werden hiertoe aangemoedigd

129
00:07:55,605 --> 00:07:57,967
door religieuze en politieke leiders,

130
00:07:58,177 --> 00:08:01,941
die veelal ter verdediging 
de heilige schriften citeerden.

131
00:08:02,449 --> 00:08:05,630
Zo wonnen ze het volk
voor hun opvattingen.

132
00:08:07,080 --> 00:08:11,537
Eerst richtte ik me op het economisch
en politieke versterken van vrouwen.

133
00:08:12,317 --> 00:08:15,513
Ik dacht dat het zou leiden
tot culturele en sociale verandering.

134
00:08:15,823 --> 00:08:19,595
Het helpt wel een beetje,
maar niet veel, zo blijkt.

135
00:08:20,165 --> 00:08:24,080
Ik besloot hun verdediging
als mijn aanval te gebruiken.

136
00:08:24,530 --> 00:08:28,224
Ik begon ook de islamitische geschriften 
uit te lichten en te citeren.

137
00:08:29,174 --> 00:08:32,756
In 2012 en 2013 leidde mijn organisatie

138
00:08:32,966 --> 00:08:35,881
de grootste en meest wijdverbreide 
campagne in Libië.

139
00:08:36,671 --> 00:08:40,507
We kwamen bij mensen thuis, op scholen
en universiteiten, en zelfs in moskeeën.

140
00:08:40,807 --> 00:08:43,129
We spraken rechtstreeks met 50.000 mensen

141
00:08:43,349 --> 00:08:49,183
en met honderdduizenden via reclameborden,
tv-reclames, radioreclames en posters.

142
00:08:50,320 --> 00:08:53,394
Je vraagt je misschien af hoe
een organisatie voor vrouwenrechten

143
00:08:53,634 --> 00:08:57,856
dit kon doen in gemeenschappen
die eerder tegen ons bestaan waren.

144
00:08:59,701 --> 00:09:01,410
Ik gebruikte de Schrift.

145
00:09:02,010 --> 00:09:07,040
Ik gebruikte verzen uit de Koran
en woorden van de Profeet,

146
00:09:07,360 --> 00:09:11,215
de Hadith, uitspraken als:

147
00:09:11,525 --> 00:09:14,361
"Het beste van jou
is het beste voor hun familie."

148
00:09:14,871 --> 00:09:17,598
"Laat je broeder niet
een ander onderdrukken."

149
00:09:18,868 --> 00:09:23,703
Voor het eerst tijdens de vrijdagspreek,
voorgegaan door lokale imams,

150
00:09:23,993 --> 00:09:25,748
werden vrouwenrechten gepromoot.

151
00:09:26,038 --> 00:09:29,366
Ze stelden taboe-onderwerpen
aan de kaak, zoals huiselijk geweld.

152
00:09:30,656 --> 00:09:32,500
Beleid werd veranderd.

153
00:09:34,010 --> 00:09:37,335
In sommige gemeenschappen,
gingen we zelfs zo ver

154
00:09:37,635 --> 00:09:40,766
dat we zeiden dat de Verklaring
van de Rechten van de Mens,

155
00:09:41,016 --> 00:09:44,952
waar jullie zo tegen waren omdat het niet 
door religieuze geleerden is geschreven,

156
00:09:45,162 --> 00:09:49,315
dat diezelfde principes in ons boek staan.

157
00:09:49,975 --> 00:09:53,486
Dus de Verenigde Naties hebben ons 
in feite gewoon gekopieerd.

158
00:09:55,931 --> 00:09:59,814
Door de boodschap te veranderen,
konden we een alternatief bieden

159
00:10:00,054 --> 00:10:02,549
dat de rechten voor vrouwen
in Libië promoot.

160
00:10:03,349 --> 00:10:07,881
Het wordt nu internationaal gekopieerd,

161
00:10:08,181 --> 00:10:12,220
waarmee ik niet zeg dat het makkelijk is,
geloof me, dat is het niet.

162
00:10:12,510 --> 00:10:16,311
Liberalen zullen zeggen dat je religie
gebruikt en een slechte conservatief bent.

163
00:10:16,421 --> 00:10:19,574
Conservatieven zullen je
allerlei kleurrijke dingen toeroepen.

164
00:10:19,904 --> 00:10:23,550
Ik heb van alles gehoord, van
"je ouders zullen zich voor je schamen"

165
00:10:23,920 --> 00:10:25,750
-- fout, ze zijn mijn grootste fans --

166
00:10:25,960 --> 00:10:28,411
tot "je zult je volgende
verjaardag niet halen"

167
00:10:28,621 --> 00:10:30,944
-- weer fout, want die haalde ik wel.

168
00:10:32,674 --> 00:10:36,220
Ik blijf sterk geloven

169
00:10:36,440 --> 00:10:40,541
dat vrouwenrechten en geloof
elkaar niet uitsluiten.

170
00:10:42,291 --> 00:10:44,703
Maar we moeten aan tafel blijven.

171
00:10:45,553 --> 00:10:49,596
We mogen onze plek niet opgeven,
want door te zwijgen

172
00:10:49,936 --> 00:10:55,057
laten we toe dat vrouwen wereldwijd
vervolgd en mishandeld blijven worden.

173
00:10:56,117 --> 00:10:58,502
Door te zeggen dat we
voor vrouwenrechten vechten

174
00:10:58,742 --> 00:11:02,107
en extremisme bestrijden
met bommen en oorlog,

175
00:11:02,497 --> 00:11:06,816
verlammen we lokale gemeenschappen 
die deze zaken aan de kaak moeten stellen,

176
00:11:07,136 --> 00:11:09,285
opdat ze duurzaam worden.

177
00:11:11,496 --> 00:11:15,640
Het is niet makkelijk om de kromme
religieuze boodschap uit te dagen.

178
00:11:16,830 --> 00:11:21,770
Je zult veel beledigingen, spot 
en bedreigingen te horen krijgen.

179
00:11:22,300 --> 00:11:23,646
Maar we moeten het doen.

180
00:11:23,796 --> 00:11:28,577
We kunnen niet anders dan de boodschap
van mensenrechten terug te eisen,

181
00:11:28,887 --> 00:11:30,634
de principes van ons geloof.

182
00:11:31,514 --> 00:11:32,567
Niet voor onszelf,


183
00:11:32,707 --> 00:11:36,237
niet voor de vrouwen in jullie gezinnen,
niet voor de vrouwen in deze zaal,

184
00:11:36,367 --> 00:11:38,731
zelfs niet voor vrouwen in het algemeen --

185
00:11:39,651 --> 00:11:42,737
maar voor samenlevingen 
die getransformeerd kunnen worden

186
00:11:42,997 --> 00:11:45,614
door de participatie van vrouwen.

187
00:11:45,884 --> 00:11:48,111
De enige manier waarop we dat kunnen doen,

188
00:11:48,391 --> 00:11:49,879
onze enige optie,

189
00:11:50,099 --> 00:11:53,319
is om aan tafel te zitten en te blijven.

190
00:11:53,499 --> 00:11:54,622
Dank je wel.

191
00:11:55,272 --> 00:11:58,051
(Applaus)