1 00:00:06,328 --> 00:00:09,494 Vào ngày 1 tháng 9 năm 1953 2 00:00:09,494 --> 00:00:11,604 William Scoville dùng một máy quay bằng tay 3 00:00:11,604 --> 00:00:13,544 và một chiếc khoan cưa rẻ tiền 4 00:00:13,544 --> 00:00:15,907 để mở hộp sọ của một chàng trai, 5 00:00:15,907 --> 00:00:18,010 cắt đi một phần quan trọng trong bộ não 6 00:00:18,010 --> 00:00:20,374 rồi hút chúng ra bằng một ống kim loại. 7 00:00:20,374 --> 00:00:23,062 Nhưng đây không phải là trích đoạn của phim kinh dị, 8 00:00:23,062 --> 00:00:25,093 hay trong báo cáo vụ án của cảnh sát 9 00:00:25,093 --> 00:00:29,114 Bác sĩ Scoville là một trong những bác sĩ thần kinh hàng đầu ở thời của ông 10 00:00:29,114 --> 00:00:32,995 còn chàng trai trẻ tên là Henry Molaison, một bệnh nhân nổi tiếng, 11 00:00:32,995 --> 00:00:34,669 được biết đến với cái tên "H.M". 12 00:00:34,669 --> 00:00:37,484 Ca bệnh của anh đã mở ra những khám phá tuyệt vời 13 00:00:37,484 --> 00:00:39,289 về cách não bộ chúng ta làm việc. 14 00:00:40,049 --> 00:00:43,136 Khi còn là cậu bé, Henry đã bị nứt sọ trong một tai nạn 15 00:00:43,136 --> 00:00:45,534 và sớm bắt đầu các cơn co giật, 16 00:00:45,534 --> 00:00:48,592 bất tỉnh và mất kiểm soát các chức năng cơ thể 17 00:00:48,592 --> 00:00:51,594 Sau khi trải qua những đợt tập luyện hàng năm, 18 00:00:51,594 --> 00:00:53,526 thậm chí phải nghỉ học ở trường cấp ba 19 00:00:53,526 --> 00:00:56,799 chàng trai tuyệt vọng ấy đã gặp Bác sỹ Scoville 20 00:00:56,799 --> 00:00:58,243 một người nổi tiếng liều lĩnh 21 00:00:58,243 --> 00:01:00,537 chuyên thực hiện các ca phẫu thuật đầy rủi ro 22 00:01:00,537 --> 00:01:02,512 Phẫu thuật thùy não bộ phận từ lâu đã được dùng 23 00:01:02,512 --> 00:01:04,032 để chữa bệnh tâm thần 24 00:01:04,032 --> 00:01:07,763 dựa trên quan điểm các chức năng thần kinh được phân định chặt chẽ 25 00:01:07,773 --> 00:01:10,328 tương ứng với các vùng não bộ khác nhau 26 00:01:10,328 --> 00:01:12,211 Từng áp dụng thành công phương pháp này 27 00:01:12,211 --> 00:01:14,484 để giảm co giật ở bệnh nhân rối loạn tâm thần, 28 00:01:14,484 --> 00:01:16,978 Scoville quyết định loại bỏ thùy cá ngựa của H.M, 29 00:01:16,978 --> 00:01:21,222 một phần của hệ thống não rìa chi phối cảm xúc con người, 30 00:01:21,222 --> 00:01:23,671 nhưng chưa ai biết về chức năng thực sự của nó. 31 00:01:23,671 --> 00:01:25,752 Ban đầu, ca phẫu thuật đã thành công, 32 00:01:25,752 --> 00:01:28,711 những cơn co giật của H.M gần như biến mất 33 00:01:28,711 --> 00:01:30,530 mà không có thay đổi nào về tính cách 34 00:01:30,530 --> 00:01:32,860 thậm chí IQ của anh còn tăng lên. 35 00:01:32,860 --> 00:01:36,034 Nhưng có một vấn đề: trí nhớ của H.M bị ảnh hưởng nghiêm trọng 36 00:01:36,074 --> 00:01:39,546 Ngoài việc mất toàn bộ kí ức từ 10 năm trở lại, 37 00:01:39,546 --> 00:01:43,027 H.M không thể tạo lập kí ức mới, mất khái niệm ngày tháng, 38 00:01:43,027 --> 00:01:47,240 lặp đi lặp lại nhận xét, và thậm chí ăn nhiều bữa liên tục 39 00:01:47,530 --> 00:01:51,781 Scoville đã trao đổi với một chuyên gia, Wilder Penfield, về các kết quả đó, 40 00:01:51,781 --> 00:01:54,950 ông ta đã gửi một nghiên cứu sinh Tiến sĩ tên là Brenda Milner 41 00:01:54,950 --> 00:01:57,149 đến nhà để tìm hiểu về trường hợp của H.M, 42 00:01:57,149 --> 00:02:00,248 nơi mà anh ta dành cả ngày để làm những công việc kì cục 43 00:02:00,258 --> 00:02:03,746 hay xem đi xem lại những bộ phim kinh điển. 44 00:02:03,746 --> 00:02:06,416 Thông qua một loạt các cuộc thử nghiệm và phỏng vấn 45 00:02:06,416 --> 00:02:08,798 Điều cô phát hiện ra vừa đóng góp đáng kể 46 00:02:08,798 --> 00:02:10,522 vào lĩnh vực nghiên cứu trí nhớ, 47 00:02:10,522 --> 00:02:13,188 vừa tái định nghĩa kí ức thực chất là như thế nào. 48 00:02:13,208 --> 00:02:16,861 Một phát hiện của Milner làm sáng tỏ một thực tế rõ ràng: 49 00:02:16,861 --> 00:02:19,462 dù H.M. không thể tạo được kí ức mới, 50 00:02:19,462 --> 00:02:21,498 anh ta vẫn lưu giữ thông tin 51 00:02:21,498 --> 00:02:24,434 đủ lâu để hoàn chỉnh một câu nói 52 00:02:24,434 --> 00:02:25,810 hay tìm ra phòng tắm ở đâu 53 00:02:25,810 --> 00:02:28,345 Khi Milner đưa anh ta một số ngẫu nhiên, 54 00:02:28,345 --> 00:02:30,638 anh ta có thể ghi nhớ nó trong 15 phút 55 00:02:30,638 --> 00:02:33,173 bằng việc lặp lại liên tục con số đó. 56 00:02:33,173 --> 00:02:34,647 Nhưng chỉ 5 phút sau, 57 00:02:34,647 --> 00:02:37,679 anh hoàn toàn quên rằng bài kiểm tra đã diễn ra. 58 00:02:37,679 --> 00:02:39,964 Các nhà thần kinh học từng cho rằng 59 00:02:39,964 --> 00:02:41,762 ký ức như khối đá chưa đẽo gọt 60 00:02:41,762 --> 00:02:45,710 các thành phần cấu tạo giống nhau về bản chất và lưu trữ ở não. 61 00:02:45,710 --> 00:02:49,548 Kết quả của Milber vừa là đầu mối cho sự khác biệt hiện tại 62 00:02:49,548 --> 00:02:52,456 giữa trí nhớ ngắn hạn và dài hạn 63 00:02:52,456 --> 00:02:55,605 vừa chỉ ra mỗi loại trí nhớ dùng vùng não khác nhau 64 00:02:55,685 --> 00:02:56,868 Ngày nay ta biết 65 00:02:56,868 --> 00:02:59,211 việc tạo ký ức gồm một số bước nhất định 66 00:02:59,211 --> 00:03:01,894 Sau khi dữ liệu cảm giác tức thời 67 00:03:01,894 --> 00:03:04,777 được tạm mã hóa bởi tế bào thần kinh vỏ não, 68 00:03:04,777 --> 00:03:09,176 nó được đưa tới thùy cá ngựa, nơi protein đặc biệt làm việc 69 00:03:09,176 --> 00:03:11,795 để tăng cường kết nối khớp thần kinh vỏ não 70 00:03:11,795 --> 00:03:13,496 Nếu trải nghiệm đủ mạnh, 71 00:03:13,496 --> 00:03:16,339 hay được nhắc đến nhiều lần trong vài ngày đầu tiên, 72 00:03:16,339 --> 00:03:22,142 thùy cá ngựa sẽ chuyển kí ức này về vỏ não để lưu trữ vĩnh viễn. 73 00:03:22,142 --> 00:03:25,137 Não của H.M có thể tạo ấn tượng ban đầu, 74 00:03:25,137 --> 00:03:28,981 nhưng thiếu thùy cá ngựa để củng cố trí nhớ, 75 00:03:28,981 --> 00:03:32,695 chúng sẽ mất, như khi viết nguệch ngoạc trên cát vậy. 76 00:03:32,695 --> 00:03:35,841 Đó không phải là điểm khác biệt duy nhất Milner tìm được. 77 00:03:35,841 --> 00:03:38,132 Trong một thí nghiệm nổi tiếng, 78 00:03:38,132 --> 00:03:41,173 cô yêu cầu H.M vẽ đường viền của ngôi sao thứ ba. 79 00:03:41,173 --> 00:03:45,024 trong khoảng trống hẹp giữa đường viền của hai ngôi sao đồng tâm 80 00:03:45,024 --> 00:03:49,043 khi anh ta chỉ được nhìn tờ giấy và bút chì thông qua mặt gương. 81 00:03:49,043 --> 00:03:52,633 Như mọi người khi lần đầu tiên nhận được một yêu cầu kì lạ, 82 00:03:52,633 --> 00:03:53,940 anh ta làm rất tệ. 83 00:03:53,940 --> 00:03:57,407 Nhưng anh ta đã làm tốt hơn khi thực hiện nhiều lần 84 00:03:57,427 --> 00:04:00,555 dù anh không nhớ chút nào về những lần thử trước. 85 00:04:00,555 --> 00:04:06,201 Tiềm thức của anh ta nhớ những gì ý thức đã quên. 86 00:04:06,211 --> 00:04:11,344 Điều Milner tìm ra là trí nhớ quy nạp tên, ngày tháng và các sự kiện 87 00:04:11,344 --> 00:04:16,640 khác biệt với trí nhớ kĩ năng làm việc như đạp xe hay kí tên. 88 00:04:16,640 --> 00:04:19,756 Và chúng ta biết rằng trí nhớ kĩ năng làm việc 89 00:04:19,756 --> 00:04:22,780 dựa phần lớn vào hạch nền và tiểu não, 90 00:04:22,790 --> 00:04:25,602 các cấu trúc còn nguyên vẹn trong não H.M 91 00:04:25,602 --> 00:04:28,897 Sự khác biệt giữa "biết rằng là" và "biết làm thế nào mà" 92 00:04:28,897 --> 00:04:32,566 đặt nền móng cho tất cả nghiên cứu về trí nhớ sau này. 93 00:04:32,576 --> 00:04:37,740 H.M thọ 82 tuổi sau khi sống cuộc đời thanh bình ở nhà dưỡng lão. 94 00:04:37,740 --> 00:04:41,952 Những năm đó, ông được kiểm tra bởi hơn 100 nhà thần kinh học. 95 00:04:41,952 --> 00:04:45,236 khiến ông trở thành bộ óc được nghiên cứu nhiều nhất trong lịch sử. 96 00:04:45,246 --> 00:04:48,230 Sau khi ông mất, bộ não của ông được bảo quản và được scan 97 00:04:48,230 --> 00:04:52,425 trước khi bị cắt thành hơn 200 mảnh riêng biệt 98 00:04:52,425 --> 00:04:57,461 rồi chụp lại để làm ra bản đồ kĩ thuật số ở mức tế bào thần kinh đơn, 99 00:04:57,461 --> 00:04:59,523 Toàn bộ quá trình được truyền hình trực tiếp 100 00:04:59,523 --> 00:05:01,505 cho 400,000 khán giả. 101 00:05:01,505 --> 00:05:04,762 Mặc dù gần cả cuộc đời, H.M chẳng nhớ gì, 102 00:05:04,762 --> 00:05:08,151 ông và những đóng góp đối với hiểu biết về bộ nhớ 103 00:05:08,151 --> 00:05:11,092 sẽ được ghi nhận cho thế hệ mai sau.