0:00:18.708,0:00:20.792
لە بەرەبەیانی ساڵی ١٩٠٥دا،

0:00:20.792,0:00:27.370
ئەنشتاینی تەمەن ٢٦ ساڵی لاو ڕووبەڕوی [br]ژیان وەکو ئەکادیمیەکی شکستخواردو دەبێتەوە.

0:00:27.370,0:00:30.486
زۆربەی فیزیازانەکانی ئەوە سەردەمە[br]گاڵتەیان بەو بیرۆکەیە دەهات

0:00:30.486,0:00:35.015
کەوا ئەم فەرمانبەرە لاوە زۆری [br]پێیە تا لەگەڵ زانست هاوبەشی پێ بکات.

0:00:35.015,0:00:36.809
هەروەها لە ماوەی ئەم ساڵەدا،

0:00:36.809,0:00:38.933
ئەنشتاین نەک یەک،

0:00:38.933,0:00:40.251
نەک دوو،

0:00:40.251,0:00:41.420
نەک سێ،

0:00:41.420,0:00:45.577
بەڵکو چوار لێکۆڵینەوەی نایابی[br]لە سەر بابەتە جیاوازەکان بڵاوکردەوە،

0:00:45.577,0:00:51.159
کە بوونەوە هۆی ئەوەی تێگەیشتنە [br]بنەڕەتیەکانمان لەبەرەی گەردوونەوە بگۆڕێت.

0:00:51.159,0:00:54.740
ئەو ئەفسانەیەیی کەوا ئەنشتاین[br]شکستی بە بیرکاری هێناوە تەنها ئەوەییە.

0:00:54.740,0:00:58.097
لە تەمەنی ١٥ ساڵێ خۆی مامۆستایی[br]بیرکاری خۆی بوو.

0:00:58.097,0:01:00.672
و هەروەها هەم لە خوێندنگای[br]ناوەندی میونخ و

0:01:00.672,0:01:02.881
خوێندنگای پۆلۆتەکنیکی سویسرا زۆر باش بوو،

0:01:02.881,0:01:05.859
لەوێ بۆ بیرکاری و[br]دیبڵۆمی وانەوتنەوەی فیزیا دەیخۆێنت.

0:01:05.859,0:01:09.247
بەڵام نەدەچووە پۆلەکانی خوێندنەوە[br]زیاتر کاتەکانی لە تاقیگە بەسەر دەبرد.

0:01:09.247,0:01:12.232
بێ باک بوو لە پێشاندانی ڕێزێکی [br]گونجاو بۆ مامۆستاکانی.

0:01:12.232,0:01:15.643
ئەم کارانەی وایانکرد لە[br]ڕێچکەی کارەکەی لابدرێت.

0:01:15.643,0:01:18.034
تەنانەت لە کاری یاریدەدەری[br]تاقیگەش پشتگوێخرا.

0:01:18.034,0:01:21.520
لە نووسینگەی داهێنان[br]لە سویسرا کارێکی دەست کەوت،

0:01:21.520,0:01:24.219
بە هاوکاری چەند هاوڕێیەکی[br]باوکی لەوێ کاری دەستکەوت.

0:01:24.219,0:01:26.752
شەش ڕۆژ لە هەفتەیەک وەکو [br]نووسەری داهێنان کاری دەکرد،

0:01:26.752,0:01:29.832
ئەنشتاین هێشتا دەیتوانی هەندێک[br]کاتی بۆ فیزیا تەرخان بکات،

0:01:29.832,0:01:33.074
سەبارەت بە دواین کاری لەگەڵ[br]هەندێک هاوڕێی نزیکی گفتوگۆی دەکرد،

0:01:33.074,0:01:35.638
و دوو لێکۆڵینەوەی بچووکی بڵاوکردەوە.

0:01:35.638,0:01:37.149
بەڵام شتێکی چاوەڕوانەکراو بوو

0:01:37.149,0:01:42.737
کاتێک لە ئاداری ١٩٠٥ لێکۆڵینەوەیەکی[br]بە گریمانەیەکی سەرسوڕهێنەوە پێشکەش کرد.

0:01:42.737,0:01:45.469
سەرەڕای دەیان بەڵگە[br]کەوا ڕووناکی شەپۆڵە،

0:01:45.469,0:01:49.132
ئەنشتاین پێشنیاری ئەوەی کرد کە لە ڕاستی[br]دەتواندرێت گەردیلەش بێت.

0:01:49.132,0:01:53.049
پیشاندانی دیاردەیەکی شاراوەی وەکو[br]کاریگەری خانەی کارەبایی،

0:01:53.049,0:01:56.097
دەتواندرێت لەلایەن [br]گریمانەکەیەوە ڕوون بکرێتەوە.

0:01:56.097,0:01:58.341
بۆ چەند ساڵی دواتر[br]بیرۆکەکەی پێکەنیناوی بوو،

0:01:58.341,0:02:01.997
بەڵام ئەنشتاین بەسادەی بیست [br]ساڵی دیکەی لە تەمانی لە پێش بوو.

0:02:01.997,0:02:07.661
شەپۆلی گەردیلەی دووانەی نەخشێندراو بوو[br]بە بەردی بناخەی شۆڕشی کوانتەم.

0:02:07.661,0:02:11.050
دوو مانگ دواتر لە مانگی ئایار،[br]ئەنشتاین لێکوڵێنەوەی دووەمی پێشکەش کرد،

0:02:11.050,0:02:16.528
ئەم جارەیان پرسیارە کۆن و دێرینەکەی[br]وروژاند ئایە ئەتۆم بەڕاستی بوونی هەیە.

0:02:16.528,0:02:19.866
هەر چەندە ئەم تیۆرە دڵنیایە لەسەر[br]بیرۆکەی ئەتۆمی نادیار بنیاتنندراوە،

0:02:19.866,0:02:24.393
هێشتا هەندێک زانایی دیار[br]پێییانوایە ئەتۆمەکان خەیاڵی بەسودەن،

0:02:24.393,0:02:26.901
زیاتر لە بابەتی فیزیای ڕاستەقینەکان.

0:02:26.901,0:02:29.028
بەڵام ئەنشتاین مشتومڕە [br]بلیمەتەکەی بەکارهێنا،

0:02:29.028,0:02:31.270
تا پیشانی بدات کە ڕەفتار[br]گەردیلە بچووکەکان

0:02:31.270,0:02:35.372
هەڕەمەکانە لە دەوری شلەیەک دەجوڵێن[br]کە ناسراوە بە جوڵەی بڕاونین.

0:02:35.372,0:02:37.085
دەتوانێت بەوردی پێشبینی بکات

0:02:37.085,0:02:40.424
بە پێکدادانی ملیۆنان [br]ئەتۆمی نادیار.

0:02:40.424,0:02:43.331
هەر زوو تاقیکردنەوەکان[br]مۆدێلەکەی ئەنشتاینیان دووپات کردەوە،

0:02:43.331,0:02:47.009
و گومانەکانی ئەتۆم شکستیان پێهێندرا.

0:02:47.009,0:02:49.802
لە حوزیران لێکۆلێنەوەی سێیەمی بڵاوکردەوە

0:02:49.802,0:02:51.012
بۆ ماوەیەکی دووروو درێژ،

0:02:51.012,0:02:53.461
ئەنشتاین لە لایەن ناچوونیەکەوە[br]گرفتار بووبوو.

0:02:53.461,0:02:56.299
لە نێوان دوو بنەمای[br]سەرەکی فیزیا.

0:02:56.299,0:02:58.637
بەباشی بنەمای ڕێژەیی[br]دامەزراند،

0:02:58.637,0:03:00.655
سودی لە گالیلۆ وەرگرت.

0:03:00.655,0:03:04.178
گووتی کە جوڵەی ڕەها[br]ناتواندرێت پێناسە بکرێت.

0:03:04.178,0:03:07.357
هەروەها تیۆری کارۆموگناتیسیش[br]بەباشی دامەزراند،

0:03:07.357,0:03:10.181
دووپاتی کردەوە کە جوڵەی ڕەها[br]بوونی هەیە.

0:03:10.181,0:03:13.322
دژواری و[br]نەتوانینی بۆ چارەسەر کردنی،

0:03:13.322,0:03:17.385
ئەنشتاینی لە باروودۆخێکی[br]دەروونی کە خۆی وەسفی کردبوو جێهێشت.

0:03:17.385,0:03:18.715
بەڵام ڕۆژێک لە مانگی ئایار

0:03:18.715,0:03:22.578
دوای ئەوە لەگەڵ هاوڕێیەکی بەناوی میشێڵ [br]باسو بیریان لە هەڵهێنانی مەتەڵێک دەکردەوە،

0:03:22.578,0:03:24.016
هەورەکان جیا دەبنەوە.

0:03:24.016,0:03:26.871
ئەنشتاین درکی پێ کرد کە[br]دەتواندرێت دژیەکی چارەسەر بکرێت.

0:03:26.871,0:03:29.861
ئەگەر خێرای ڕووناکی[br]بە نەگۆڕی بمێنێتەوە،

0:03:29.861,0:03:32.110
بەبێ گوێدانە چوارچێوەی سەرچاوەکەی،

0:03:32.110,0:03:36.381
لە هەمان کاتدا کات و بۆشایی[br]بۆ چاودێرەکە ڕێژەیی بێت.

0:03:36.381,0:03:39.434
تەنها چەند هەفتەیەکی خایاند[br]تا ئەنشتاین وەردەکاریەکەی تەواو بکات.

0:03:39.434,0:03:43.614
ڕوونکردنەوەی دا لەبارەی ئەوەی[br]کە ناسراوە بە ڕێژەیی تایبەت.

0:03:43.614,0:03:46.821
تیۆرەکە تەنها تێگەیشتنی پێشومان[br]لەبەرەی ڕاستیەکان وێران نەکرد،

0:03:46.821,0:03:49.189
بەڵکو ڕێگە خۆشکەر [br]بوو بۆ سەرهەڵدانی تەکنەلۆژیا،

0:03:49.189,0:03:51.186
بە چالاکەکەری گەردیلەکان دەست پێ دەکات

0:03:51.186,0:03:53.412
تا سیستەمی پێگەی جیهانی GPS.

0:03:53.412,0:03:55.707
لەوانەیە کەسێک وابیربکاتەوە[br]ئەوەندە بەس بوو بێت.

0:03:55.707,0:03:56.953
بەڵام لە مانگی ئەیلول دا،

0:03:56.953,0:04:02.071
چوارەم لێکوڵینەوە گەیشت "بەم بۆنەیەوە" کە[br]درێژە پێدەری لێکۆڵینەوە ڕێژەیی تایبەت بوو.

0:04:02.071,0:04:04.931
ئەمجارە ئەنشتاین کەمێک ورتر[br]بیری لە تیۆرەکەی کرد بووەوە.

0:04:04.931,0:04:08.694
و هەروەها هەستی بە شاراوەیی[br]بارستەوە و وزە کرد بووەوە.

0:04:08.694,0:04:12.479
یەکەمیان وادەردەکەوێت تەنێکی ڕەق بێت[br]و ئەوی دیکە وادیار تەنێکی نەرم ونیانە،

0:04:12.479,0:04:15.059
لە ڕاستیدا یەکسانن.

0:04:15.059,0:04:18.928
و پیوەندیەکەیان دەتواندرێت گوزارشت[br]لە بوون بە ناوبانگترین بکات

0:04:18.928,0:04:21.831
و لەسەرئەنجامدا هاوکێشەی مێژوویەکە:

0:04:21.831,0:04:25.304
E=mc^2.

0:04:25.304,0:04:29.947
ئەنشتاین بۆ نزیکەی پەنجا ساڵی[br]دیکەش نەبووە سمبوڵێکی بەناوبانگی جیهانی.

0:04:29.947,0:04:34.795
تەنها دوای لێکۆلینەوەی تیۆری گشتی[br]ڕێژەی لە ساڵی ١٩١٩ دووپتکرایەوە

0:04:34.795,0:04:38.515
بە پێوانەکردنی چەماندنەوەی ڕووناکی ئەستێرە[br]لە ماوەی خور گیراندا

0:04:38.515,0:04:41.441
کەوا دەزگاکانی ڕاگەیاند ئەنشتاینیان[br]بەناوباگ کرد.

0:04:41.441,0:04:44.590
بەڵام ئەگەر لە نووسینگەی[br]داهێنانەکە وانبووایە

0:04:44.590,0:04:47.745
و دوای ساڵی ١٩٠٥ هیچکەی بەدی نەهێناییە،

0:04:47.745,0:04:50.046
ئەم چوار لێکۆڵینەوەیەی ساڵە موعجیزەکەی

0:04:50.046,0:04:55.697
وەکو ئاڵتونێکی باوی بلیمەتەی سەسوڕهێنەری[br]چاوەڕواننەکراو دەمانەوە.[br]