1
00:00:07,544 --> 00:00:10,872
Obserwując ataki gniewu u dzieci,

2
00:00:10,872 --> 00:00:14,943
którym zabrano rzeczy
uznane przez nich za własne,

3
00:00:14,943 --> 00:00:18,624
Jean Piaget, prekursor
dziecięcej psychologii,

4
00:00:18,624 --> 00:00:22,465
odkrył w ludzkiej naturze
coś bardzo ważnego.

5
00:00:22,465 --> 00:00:26,654
Nasze poczucie własności
objawia się bardzo wcześnie.

6
00:00:26,654 --> 00:00:28,903
Dlaczego tak bardzo się przywiązujemy?

7
00:00:28,903 --> 00:00:31,483
W psychologii istnieje dobrze 
udokumentowane zjawisko

8
00:00:31,483 --> 00:00:34,104
znane jako efekt posiadania,

9
00:00:34,104 --> 00:00:38,854
zgodnie z którym bardziej
cenimy rzeczy, które posiadamy.

10
00:00:38,854 --> 00:00:40,834
W znanym doświadczeniu

11
00:00:40,834 --> 00:00:43,425
studenci mieli wybór między kubkiem kawy

12
00:00:43,425 --> 00:00:45,557
a tabliczką szwajcarskiej czekolady

13
00:00:45,557 --> 00:00:48,605
w nagrodę za pomoc w badaniach.

14
00:00:48,605 --> 00:00:51,615
Jedna połowa wybrała kubek,
druga - czekoladę.

15
00:00:51,615 --> 00:00:55,755
Mogłoby się wydawać,
że nagrody uznano za równie cenne.

16
00:00:55,755 --> 00:00:58,044
Inni studenci dostali najpierw kubek,

17
00:00:58,044 --> 00:01:02,367
a potem mogli wymienić go
na tabliczkę czekolady,

18
00:01:02,367 --> 00:01:05,405
ale tylko 11% się na to zdecydowało.

19
00:01:05,405 --> 00:01:07,757
Druga grupa otrzymała czekoladę

20
00:01:07,757 --> 00:01:10,886
i większość zdecydowała się ją zachować.

21
00:01:10,886 --> 00:01:14,646
Innymi słowy, studenci prawie
zawsze cenili wyżej tę rzecz,

22
00:01:14,646 --> 00:01:18,126
którą dostali jako pierwszą.

23
00:01:18,126 --> 00:01:21,235
Częściowo ma to związek z tym, 
jak szybko tworzymy połączenia

24
00:01:21,235 --> 00:01:25,616
między poczuciem własności
a rzeczami, które uważamy za własne.

25
00:01:25,616 --> 00:01:28,707
Widać to nawet w układzie nerwowym.

26
00:01:28,707 --> 00:01:32,527
W jednym z eksperymentów neurolodzy
skanowali mózgi uczestników

27
00:01:32,527 --> 00:01:37,297
podczas umieszczania różnych
obiektów w koszu z etykietą "moje"

28
00:01:37,297 --> 00:01:40,216
albo jako te należące do Alex.

29
00:01:40,216 --> 00:01:43,061
Kiedy uczestnicy patrzyli
na swoje nowe rzeczy,

30
00:01:43,061 --> 00:01:45,786
ich mózgi wykazywały większą aktywność

31
00:01:45,786 --> 00:01:48,205
w rejonie, który pobudza się,

32
00:01:48,205 --> 00:01:50,748
kiedy myślimy o nas samych.

33
00:01:50,748 --> 00:01:53,307
Do rzeczy przywiązujemy się też dlatego,

34
00:01:53,307 --> 00:01:57,348
że od najmłodszych lat wierzymy,
że są one unikatowe.

35
00:01:57,348 --> 00:02:00,556
Psycholodzy udowodnili to z pomocą iluzji,

36
00:02:00,556 --> 00:02:05,127
przekonując grupę dzieci od 3 do 6 lat,
że zbudowali maszynę

37
00:02:05,127 --> 00:02:09,188
zdolną stworzyć idealną
kopię każdej rzeczy.

38
00:02:09,188 --> 00:02:11,538
Kiedy dawano dzieciom
do wyboru ulubioną zabawkę

39
00:02:11,538 --> 00:02:14,058
i identyczną kopię,

40
00:02:14,058 --> 00:02:17,319
większość wybierała oryginał.

41
00:02:17,319 --> 00:02:22,589
Dzieci były wręcz przerażone
perspektywą zabrania do domu kopii.

42
00:02:22,589 --> 00:02:26,588
Ten magiczny sposób myślenia o rzeczach
nie jest czymś, z czego wyrastamy.

43
00:02:26,588 --> 00:02:31,541
Z wiekiem przybiera on jedynie
bardziej wyrafinowaną formę.

44
00:02:31,541 --> 00:02:34,810
Spójrzmy, jak postrzegamy rzeczy,

45
00:02:34,810 --> 00:02:37,279
które należały kiedyś do celebrytów.

46
00:02:37,279 --> 00:02:40,100
To jak wierzyć, że kupiony przedmiot

47
00:02:40,100 --> 00:02:45,143
ma w sobie cząstkę poprzedniego
sławnego właściciela.

48
00:02:45,143 --> 00:02:49,290
Z podobnych powodów wielu z nas niechętnie
rozstaje się z rodzinnymi pamiątkami,

49
00:02:49,290 --> 00:02:52,921
które pomagają poczuć więź
z utraconymi bliskimi.

50
00:02:52,921 --> 00:02:56,551
Te przekonania mogą mieć wpływ
na postrzeganie świata materialnego,

51
00:02:56,551 --> 00:02:59,409
a nawet na nasze zdolności fizyczne.

52
00:02:59,409 --> 00:03:02,930
Uczestnikom pewnego badania powiedziano,
że używany przez nich kij do golfa

53
00:03:02,930 --> 00:03:06,150
należał do mistrza świata Bena Curtisa.

54
00:03:06,150 --> 00:03:07,338
Podczas eksperymentu

55
00:03:07,338 --> 00:03:10,820
dołek wydawał się im o centymetr większy

56
00:03:10,820 --> 00:03:14,201
niż grupie kontrolnej
korzystającej ze zwykłego kija.

57
00:03:14,201 --> 00:03:17,412
Zaliczyli też zdecydowanie więcej dołków.

58
00:03:17,412 --> 00:03:22,381
Choć poczucie własności kształtuje się
wcześnie, ważna jest też kultura.

59
00:03:22,381 --> 00:03:26,883
Na przykład odkryto ostatnio,
że plemię Hadza z północnej Tanzanii,

60
00:03:26,883 --> 00:03:28,901
żyjące z dala od współczesnej kultury,

61
00:03:28,901 --> 00:03:31,582
nie przejawia efektu posiadania.

62
00:03:31,582 --> 00:03:35,012
To możliwe, bo mieszkańcy żyją 
w społeczeństwie egalitarnym,

63
00:03:35,012 --> 00:03:37,362
gdzie niemal wszystko jest wspólne.

64
00:03:37,362 --> 00:03:42,022
Ale czasem przywiązanie do rzeczy
może być zbyt duże.

65
00:03:42,022 --> 00:03:46,573
Jedną z przyczyn patologicznego zbieractwa
jest przesadne poczucie odpowiedzialności

66
00:03:46,573 --> 00:03:49,622
i potrzeba ochrony własności.

67
00:03:49,622 --> 00:03:54,762
To dlatego ludzie z tym zaburzeniem mają 
problem z wyrzuceniem czegokolwiek.

68
00:03:54,762 --> 00:03:56,853
Dziś pozostaje zbadać to,

69
00:03:56,853 --> 00:03:59,583
jak nasze relacje z posiadanymi rzeczami

70
00:03:59,583 --> 00:04:02,901
zmienią się wraz z rozwojem technologii.

71
00:04:02,901 --> 00:04:06,633
Przewiduje się upadek
papierowych książek i muzyki,

72
00:04:06,633 --> 00:04:09,431
choć na razie się na to nie zanosi.

73
00:04:09,431 --> 00:04:12,771
Może już zawsze będzie
coś wyjątkowo satysfakcjonującego

74
00:04:12,771 --> 00:04:17,253
w możliwości trzymania rzeczy w dłoni 
i nazywania jej naszą własną.