Als Arabische fotografe
vond ik altijd genoeg inspiratie
in persoonlijke ervaringen
voor mijn projecten.
Mijn passie voor kennis,
die mij hindernissen naar
een beter leven hielpen overwinnen,
was de motivatie voor mijn project
'Ik lees, ik schrijf'.
Gedreven door mijn eigen ervaring,
omdat ook ik eerst niet
verder mocht studeren,
besloot ik de ervaringen
van andere vrouwen vast te leggen
wier leven is veranderd door scholing.
Tegelijkertijd legde ik de hindernissen
bloot die ze moeten overwinnen.
Ik behandelde een verscheidenheid aan
onderwerpen over onderwijs aan vrouwen,
met oog voor de verschillen
in de Arabische landen
als gevolg van economische
en sociale factoren.
Hieronder vallen
analfabetisme bij vrouwen,
wat in de regio veel voor komt;
hervormingen in het onderwijs;
programma's
voor vroegtijdige schoolverlaters;
en politiek activisme onder studenten.
Toen ik begon met dit werk,
was het niet altijd makkelijk om vrouwen
te overtuigen deel te nemen.
Pas toen ik ze uitlegde
hoe hun verhalen
andere vrouwen konden helpen
en hoe ze als rolmodel zouden dienen
in de eigen gemeenschap,
stemden sommigen toe.
Mijn aanpak was gebaseerd
op samenwerking en reflectie.
Daarom vroeg ik ze om hun eigen
woorden en ideeën te schrijven
op foto's van zichzelf.
Deze werden dan
in sommige klassen uitgedeeld,
om als inspiratie en motivatie
te dienen voor vrouwen
die vergelijkbaar onderwijs volgen
en zich in dezelfde situatie bevinden.
Aisha, een lerares uit Jemen, schreef:
"Ik wilde een opleiding volgen
om onafhankelijk te worden
en niet voor alles
van mannen afhankelijk te zijn.
Een van de eerste vrouwen die ik volgde
was Umm El-Saad uit Egypte.
Toen ik haar voor het eerst ontmoette,
kon ze nauwelijks haar naam schrijven.
Ze leerde in negen maanden
lezen en schrijven
op een cursus van een lokale NGO
in de buitenwijken van Caïro.
Maanden later gekscheerde ze dat haar man
had gedreigd om haar
van de cursus te halen,
toen hij merkte
dat zijn vrouw nu kon lezen
en zijn sms'en las.
(Gelach)
Dat was niet netjes van Umm El-Saad.
Maar daarom is Umm El-Saad
niet aan de cursus begonnen.
Ze wilde dolgraag controle krijgen
over eenvoudige dagelijkse bezigheden,
kleine dingen die we
als gewoon beschouwen,
zoals op de markt je geld tellen
of je kinderen met hun huiswerk helpen.
Ondanks haar armoede en haar omgeving,
die geen waarde hecht
aan vrouwenonderwijs,
wilde Umm El-Saad,
samen met haar Egyptische klasgenoten,
graag leren lezen en schrijven.
In Tunesië ontmoette ik Asma,
een van de vier vrouwelijke activisten
die ik ondervroeg.
Deze seculiere studente bio-engineering
is erg actief op de sociale media.
Over haar land, waar de Arabische lente
met open armen is ontvangen,
zegt ze: "Ik wilde altijd al
een nieuwe bacterie vinden.
Na de revolutie
gebeurt dat nu iedere dag."
Daarmee verwijst ze naar de opkomst
van religieus fundamentalisme in de regio,
wat vooral voor vrouwen
een nieuw obstakel vormt.
Van alle vrouwen die ik heb ontmoet,
greep Fayza uit Jemen met het meest aan.
Fayza moest van school
toen ze op 8-jarige leeftijd trouwde.
Dat huwelijk hield een jaar stand.
Op haar veertiende werd ze
de derde vrouw van een 60-jarige man.
Op haar achttiende was ze al
een gescheiden moeder met drie kinderen.
Ondanks haar armoede,
haar sociale status
als een gescheiden vrouw
in een extreem conservatieve samenleving,
en ondanks de tegenwerking
van haar ouders
om weer naar school te gaan,
wist Fayza dat ze alleen door onderwijs
grip op haar leven zou krijgen.
Zij is nu 26.
Van een lokale NGO kreeg ze een beurs
voor een universitaire opleiding.
Ze wil nu een baan vinden
en een huurwoning,
zodat haar kinderen
weer bij haar kunnen wonen.
Er verandert veel in de Arabische landen,
en vrouwen hebben veel te overwinnen.
Net als de vrouwen
die ik heb gefotografeerd,
ondervond ik veel tegenstand
op mijn weg als fotografe.
Er waren veel mensen die me wilden
vertellen wat ik wel en niet mocht doen.
Umm El-Saad, Asma, Fayza en veel
andere vrouwen in de Arabische wereld,
laten zien dat de hindernissen op het pad
naar scholing zijn te overwinnen,
wat de meeste kansen biedt
op een betere toekomst.
Ik wil afsluiten
met een citaat van Yasmine,
een van de vier vrouwelijke activisten
waar ik in Tunesië mee sprak.
Yasmine schreef:
"Denk goed na over je overtuigingen.
Word wie je wil zijn,
maar niet wie ze willen dat je bent.
Accepteer niet dat ze je tot slaaf maken,
want je bent vrij uit je moeder geboren."
Dank je wel.
(Applaus)