WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:08.412
Milattan önce 3000'li yıllarda

00:00:08.412 --> 00:00:13.516
Mezopotamyalı krallar rüyalarını
bal mumu tabletlere yazıp yorumladılar.

00:00:13.516 --> 00:00:15.146
Bin yıl sonra,

00:00:15.146 --> 00:00:17.268
Antik mısırlılar bir rüya kitabı yazdılar.

00:00:17.268 --> 00:00:20.544
İçerisinde yüzden fazla rüya
ve rüya tabiri bulunuyordu.

00:00:20.544 --> 00:00:21.863
Daha sonraki yıllarda,

00:00:21.863 --> 00:00:25.650
rüya görmemizin nedenini anlamak için
araştırmalarımıza hiç ara vermedik.

00:00:25.650 --> 00:00:28.121
Bu nedenle, birçok
bilimsel araştırma,

00:00:28.121 --> 00:00:29.787
teknolojik gelişme

00:00:29.787 --> 00:00:31.005
ve kararlılık sonucunda

00:00:31.005 --> 00:00:36.443
hala kesin cevaplar bulamadık
fakat bazı ilginç teorilerimiz var.

00:00:36.443 --> 00:00:40.937
Dileklerimizi gerçekleştirmek için
rüya görürüz.

00:00:40.937 --> 00:00:42.494
1900'lü yılların başında

00:00:42.494 --> 00:00:46.252
Sigmund Freud, gördüğümüz
tüm rüyaların ve kabusların

00:00:46.252 --> 00:00:49.521
bilinçli günlük yaşantımızdaki
imgelerin toplamı olduklarını,

00:00:49.521 --> 00:00:52.481
buna ek olarak bilinçaltımızdaki dileklerimizi

00:00:52.481 --> 00:00:55.754
gerçekleştirmekle ilgili sembolik anlamlar
taşıdıklarını ileri sürdü.

00:00:55.754 --> 00:00:59.044
Freud, bir rüyadan uyandığımızda
hatırladığımız her şeyin,

00:00:59.044 --> 00:01:02.510
bilinçdışındaki ilkel düşüncelerimiz,
dürtülerimiz ve arzularımızın

00:01:02.510 --> 00:01:05.535
sembolik bir temsilcisi
olduğu teorisini ortaya attı.

00:01:05.535 --> 00:01:08.489
Freud, bu hatırlanan unsurları inceleyerek

00:01:08.489 --> 00:01:11.742
bilinçdışındaki içeriğin bilincimize
ulaşıp açığa çıkabileceğine

00:01:11.742 --> 00:01:15.237
ve bu içeriğin bastırılması sonucu
ortaya çıkan psikolojik sorunların

00:01:15.237 --> 00:01:17.615
üzerine gidilip 
çözülebileceğine inandı.

00:01:17.615 --> 00:01:20.789
Hatırlamak için rüya görürüz.

00:01:20.789 --> 00:01:23.192
Belirli zihinsel işlevlerin
verimini artırmak için

00:01:23.192 --> 00:01:24.535
uyumak iyidir

00:01:24.535 --> 00:01:27.107
fakat uyurken rüya görmek daha da iyidir.

00:01:27.107 --> 00:01:28.781
2010'da araştırmacılar,

00:01:28.781 --> 00:01:32.257
karmaşık 3 boyutlu bir labirenti
geçmeye çalışan deneklerden

00:01:32.257 --> 00:01:34.476
ikinci denemelerinden önce
uykuya dalıp

00:01:34.476 --> 00:01:37.536
labirenti rüyalarında gören
denekler çok daha başarılı oldular.

00:01:37.536 --> 00:01:40.513
Aslına bakılırsa bu denekler,
sadece denemeler sırasında

00:01:40.513 --> 00:01:44.211
uyanıkken labirenti düşünen 
ve uykuya dalıp labirenti

00:01:44.211 --> 00:01:48.739
rüyalarında görmeyen deneklerden
on kat daha başarılıydılar.

00:01:48.739 --> 00:01:51.269
Araştırmacılar, 
belirli hafıza işlemlerinin

00:01:51.269 --> 00:01:54.241
sadece uyku anında gerçekleştiğini
ve gördüğümüz rüyaların

00:01:54.241 --> 00:01:58.202
bu işlemlerin gerçekleştiğinin göstergesi
olduğunu öne sürdüler.

00:01:58.202 --> 00:02:02.544
Unutmak için rüya görürüz.

00:02:02.544 --> 00:02:05.053
Beynimizde,
yaklaşık 10.000 trilyon

00:02:05.053 --> 00:02:07.615
sinirsel bağlantı vardır.

00:02:07.615 --> 00:02:11.510
Düşündüğümüz ve yaptığımız her şey
bu bağlantıların oluşmasını sağlar.

00:02:11.510 --> 00:02:15.869
1983'de, tersten öğrenme denilen
nörobiyolojik rüya teorisine göre

00:02:15.869 --> 00:02:19.490
uyurken ve özellikle REM uykusu döngüsünde

00:02:19.490 --> 00:02:22.765
nörokorteksiniz bu sinirsel
bağlantıları inceler

00:02:22.765 --> 00:02:25.329
ve gereksiz olanları temizler.

00:02:25.329 --> 00:02:27.095
Rüya görmemize neden olan

00:02:27.095 --> 00:02:28.924
bu unutma süreci olmadan

00:02:28.924 --> 00:02:31.623
beynimiz gereksiz 
bağlantılarla dolabilir

00:02:31.623 --> 00:02:34.962
ve parazitli düşünceler,
uyanıkken yapılması gereken

00:02:34.962 --> 00:02:37.303
düşünme işlevini engelleyebilir.

00:02:37.303 --> 00:02:42.815
Beynimizin devamlı çalışabilmesi
için rüya görürüz.

00:02:42.815 --> 00:02:45.497
Devamlı aktivasyon teorisine
göre rüyalar,

00:02:45.497 --> 00:02:49.741
beynin düzgün çalışabilmesi için
sürekli hafızayı pekiştirip

00:02:49.741 --> 00:02:52.754
uzun süreli hafızalar oluşturma
ihtiyacından doğar.

00:02:52.754 --> 00:02:55.792
Dıştan gelen bilgiler belirli bir 
seviyenin altına indiğinde,

00:02:55.792 --> 00:02:57.331
tıpkı uyku halinde olduğu gibi,

00:02:57.331 --> 00:02:58.914
beynimiz otomatik olarak

00:02:58.914 --> 00:03:01.588
hafıza depolarından bilgi
üretimini tetikler,

00:03:01.588 --> 00:03:04.458
bu da rüyalarımızda deneyimlediğimiz

00:03:04.458 --> 00:03:06.848
düşünceler ve hisler
şeklinde bize geri döner.

00:03:06.848 --> 00:03:07.724
Diğer bir deyişle rüyalarımız,

00:03:07.724 --> 00:03:10.966
beynimizin uyku anında etkinleştirdiği 
bir ekran koruyucusu olabilir,

00:03:10.966 --> 00:03:14.200
böylece beynimiz tamamıyla 
devre dışı kalmaz.

00:03:14.200 --> 00:03:18.145
Prova yapmak için rüya görürüz.

00:03:18.145 --> 00:03:21.994
Tehlikeli ve korkutucu durumları
içeren rüyalar sık sık karşımıza çıkar

00:03:21.994 --> 00:03:24.072
ve ilkel içgüdü provası teorisine göre

00:03:24.072 --> 00:03:27.790
bir rüyanın içeriği, o rüyanın
amacı için önemlidir.

00:03:27.790 --> 00:03:31.260
Gece yarısı ormanda bir ayı
tarafından kovalanmak ya da

00:03:31.260 --> 00:03:34.188
karanlık bir sokakta bir ninja
ile dövüşmek gibi rüyalar,


00:03:34.188 --> 00:03:37.657
kavga et-kaç içgüdülerimizi
deneyimlememizi sağlar

00:03:37.657 --> 00:03:41.720
ve hayatımızda ihtiyacımız olursa diye
bu içgüdüleri hazır ve güvenilir tutar.

00:03:41.720 --> 00:03:43.947
Fakat rüyalar her zaman 
kötü olmaz.

00:03:43.947 --> 00:03:46.388
Örneğin, çekici komşunuz hakkında 
gördüğünüz rüyalar,

00:03:46.388 --> 00:03:50.571
sizin üreme içgüdünüzü deneyimlemenizi
de sağlayabilir.

00:03:50.571 --> 00:03:54.512
İyileşmek için rüya görürüz.

00:03:54.512 --> 00:03:57.286
Beyindeki stres sinir ileticileri,
uykunun REM aşamasında

00:03:57.286 --> 00:03:59.839
ve travmatik deneyimlerin
olduğu rüyalarda bile

00:03:59.839 --> 00:04:01.808
daha az aktiftir.

00:04:01.808 --> 00:04:05.514
Bu nedenle bazı araştırmacılar,
rüya görmenin amaçlarından birinin


00:04:05.514 --> 00:04:08.632
psikolojik açıdan iyileşmeyi 
sağlamak için kötü deneyimlerimizin

00:04:08.632 --> 00:04:10.881
acısını hafifletmek olduğunu
düşünmektedirler.

00:04:10.881 --> 00:04:14.288
Zihinsel baskının az olduğu rüyalarda
travmatik olayları tekrar yaşamak

00:04:14.288 --> 00:04:16.070
daha net bir bakış açısı


00:04:16.070 --> 00:04:20.140
ve psikolojik olarak sağlıklı yollarla
olayları daha iyi kavrama yeteneği sunar.

00:04:20.140 --> 00:04:25.279
Ruh hali rahatsızlıkları ve TSSR olan
insanlar sık sık uyumakta zorluk çekerler.

00:04:25.279 --> 00:04:28.199
Bu nedenle bazı bilim adamları,
uyku eksikliğinin

00:04:28.199 --> 00:04:32.689
bu hastalıklara katkıda bulunan
bir faktör olduğuna inanmaktadırlar.

00:04:32.689 --> 00:04:36.764
Sorunları çözmek için rüya görürüz.

00:04:36.764 --> 00:04:40.263
Gerçeklik ve mantıkla
sınırlandırılmamış olan rüyalar sayesinde

00:04:40.263 --> 00:04:43.269
zihnimiz sorunları kavrayabilmek için


00:04:43.269 --> 00:04:45.256
sonsuz senaryolar üretebilir

00:04:45.256 --> 00:04:48.755
ve uyanıkken aklımıza gelmeyecek 
çözümler bulabilir.

00:04:48.755 --> 00:04:51.527
John Steinbeck bu duruma
uyku komitesi adını verdi

00:04:51.527 --> 00:04:53.024
ve araştırmacı,

00:04:53.024 --> 00:04:56.612
sorunları çözmede
rüya görmenin etkisini kanıtladı.

00:04:56.612 --> 00:04:58.958
Ünlü kimyager August Kekule de
tıpkı bu şekilde

00:04:58.958 --> 00:05:01.879
benzen molekülünün 
yapısını keşfetmişti.

00:05:01.879 --> 00:05:05.180
Bu nedenle bazen
bir sorunun en iyi çözümü

00:05:05.180 --> 00:05:06.920
uyumaktır.

00:05:06.920 --> 00:05:10.293
Bunlar, en önemli teorilerden
sadece birkaçıydı.

00:05:10.293 --> 00:05:13.856
Teknoloji, beyni anlama kabiliyetimizi
geliştirdikçe

00:05:13.856 --> 00:05:15.497
bir gün

00:05:15.497 --> 00:05:18.059
daha kesin nedenler bulabilmemiz mümkün.

00:05:18.059 --> 00:05:21.942
O zaman gelene kadar,
rüya görmeye devam edeceğiz.