1
00:00:06,643 --> 00:00:08,412
U trećem milenijumu p.n.e.

2
00:00:08,412 --> 00:00:13,806
mesopotamski kraljevi su beležili i
tumačili svoje snove na voštanim pločama.

3
00:00:13,806 --> 00:00:15,146
Hiljadu godina kasnije

4
00:00:15,146 --> 00:00:17,248
drevni Egipćani su napisali
knjigu o snovima,

5
00:00:17,248 --> 00:00:20,654
nabrajajući stotinu uobičajenih snova
i njihovih značenja.

6
00:00:20,654 --> 00:00:21,863
A narednih godina

7
00:00:21,863 --> 00:00:25,650
nismo napravili predah u našem pohodu
na razumevanje zašto sanjamo.

8
00:00:25,650 --> 00:00:28,121
Pa, nakon obimnog naučnog istraživanja,

9
00:00:28,121 --> 00:00:29,787
tehnološkog napretka

10
00:00:29,787 --> 00:00:31,005
i istrajnosti,

11
00:00:31,005 --> 00:00:36,443
još uvek nemamo nedvosmislene odgovore,
ali imamo neke zanimljive teorije.

12
00:00:36,443 --> 00:00:40,937
Sanjamo da bismo ostvarili naše želje.

13
00:00:40,937 --> 00:00:42,494
Ranih 1900-ih,

14
00:00:42,494 --> 00:00:46,512
Sigmund Frojd je pretpostavio da, dok su
svi naši snovi, uključujući i noćne more,

15
00:00:46,512 --> 00:00:49,851
zbirke prizora
iz naših dnevnih, svesnih života,

16
00:00:49,851 --> 00:00:51,901
takođe imaju simbolična značenja,

17
00:00:51,901 --> 00:00:55,464
koja se odnose na ispunjenje
naših podsvesnih želja.

18
00:00:55,464 --> 00:00:59,154
Frojdova teorija je bila da je sve
čega se sećamo kad se probudimo iz sna

19
00:00:59,154 --> 00:01:01,050
simbolična predstava

20
00:01:01,050 --> 00:01:05,535
naših nesvesnih primitivnih misli,
poriva i žudnji.

21
00:01:05,535 --> 00:01:08,489
Frojd je verovao da bi se analizom
tih zapamćenih elemenata,

22
00:01:08,489 --> 00:01:12,182
nesvesni sadržaj razotkrio
našem svesnom umu,

23
00:01:12,182 --> 00:01:14,747
a psihološki problemi
koji proizlaze iz potiskivanja

24
00:01:14,747 --> 00:01:17,615
bi mogli da budu obrađeni i razrešeni.

25
00:01:17,615 --> 00:01:20,789
Sanjamo da bismo pamtili.

26
00:01:20,789 --> 00:01:24,412
San je dobar za poboljšanje učinka
određenih mentalnih zadataka,

27
00:01:24,535 --> 00:01:27,107
međutim sanjanje uz spavanje je bolje.

28
00:01:27,107 --> 00:01:28,781
Godine 2011, istraživači su otkrili

29
00:01:28,781 --> 00:01:32,767
da su subjekti mnogo bolji
u snalaženju u složenom 3D lavirintu,

30
00:01:32,767 --> 00:01:37,476
ako su dremali i sanjali
o lavirintu pred njihov drugi pokušaj.

31
00:01:37,476 --> 00:01:39,973
Zapravo, bili su 10 puta bolji u tome

32
00:01:39,973 --> 00:01:44,211
od onih koji su između pokušaja
samo budni razmišljali o lavirintu

33
00:01:44,211 --> 00:01:48,509
i onih koji su dremali,
ali nisu sanjali o lavirintu.

34
00:01:48,509 --> 00:01:51,269
Istraživači imaju teoriju
da se određeni memorijski procesi

35
00:01:51,269 --> 00:01:53,401
jedino mogu desiti dok spavamo,

36
00:01:53,401 --> 00:01:58,202
a naši snovi su signal
da se ovi procesi dešavaju.

37
00:01:58,202 --> 00:02:02,544
Sanjamo da bismo zaboravili.

38
00:02:02,544 --> 00:02:05,053
Postoji oko 10,000 triliona nervnih veza

39
00:02:05,053 --> 00:02:07,615
u arhitekturi vašeg mozga.

40
00:02:07,615 --> 00:02:11,510
One nastaju od svega o čemu razmišljamo
i svega što radimo.

41
00:02:11,510 --> 00:02:15,869
Neurobiološka teorija o snovima iz 1983,
nazvana obrnuto učenje,

42
00:02:15,869 --> 00:02:19,490
tvrdi da dok spavamo,
a uglavnom tokom REM ciklusa spavanja,

43
00:02:19,490 --> 00:02:22,765
vaš neokorteks pregleda ove nervne veze

44
00:02:22,765 --> 00:02:25,329
i odbacuje one koje su suvišne.

45
00:02:25,329 --> 00:02:27,095
Bez ovog procesa odučavanja,

46
00:02:27,095 --> 00:02:28,924
koji proishodi u vašim snovima,

47
00:02:28,924 --> 00:02:31,623
vaš mozak bi mogao da bude preplavljen
beskorisnim vezama

48
00:02:31,623 --> 00:02:34,962
i parazitske misli bi mogle da ometu
nužno razmišljanje

49
00:02:34,962 --> 00:02:37,303
koje vam je neophodno dok ste budni.

50
00:02:38,393 --> 00:02:42,815
Sanjamo da bismo očuvali rad mozga.

51
00:02:42,815 --> 00:02:46,257
Teorija o trajnoj aktivaciji pretpostavlja
da vaši snovi proishode

52
00:02:46,257 --> 00:02:51,551
iz potrebe vašeg mozga da stalno
učvršćuje i stvara dugoročna pamćenja

53
00:02:51,551 --> 00:02:53,254
kako bi radio kako treba.

54
00:02:53,254 --> 00:02:55,792
Dakle, kada uticaj spolja
padne ispod određenog nivoa,

55
00:02:55,792 --> 00:02:57,331
kao kad spavate,

56
00:02:57,331 --> 00:02:58,914
vaš mozak automatski pokreće

57
00:02:58,914 --> 00:03:01,588
proizvodnju podataka
iz memorijskih skladišta,

58
00:03:01,588 --> 00:03:04,458
koji vam se prikazuju
u vidu misli i osećanja

59
00:03:04,458 --> 00:03:06,848
koje doživljavate u svojim snovima.

60
00:03:06,848 --> 00:03:07,724
Drugim rečima,

61
00:03:07,724 --> 00:03:11,246
vaši snovi bi mogli da budu nasumični
skrin sejver koji vaš mozak uključuje

62
00:03:11,246 --> 00:03:14,200
kako se ne bi potpuno isključio.

63
00:03:14,200 --> 00:03:18,145
Sanjamo da bismo vežbali.

64
00:03:18,145 --> 00:03:21,994
Prilično su česti snovi
o opasnim i pretećim situacijama,

65
00:03:21,994 --> 00:03:24,072
a teorija o vežbanju primitivnih instikata

66
00:03:24,072 --> 00:03:27,790
tvrdi da sadržaj sna
ima važnu svrsishodnost.

67
00:03:27,790 --> 00:03:31,650
Bilo da se radi o nespokojnoj noći
u kojoj vas medved juri kroz šumu

68
00:03:31,650 --> 00:03:34,188
ili o sukobu s nindžom u mračnoj ulici,

69
00:03:34,188 --> 00:03:37,657
ovi snovi vam omogućuju da vežbate
svoje instinkte za borbu i beg

70
00:03:37,657 --> 00:03:41,720
i da ih održavate izoštrenim i pouzdanim
u slučaju da vam zatrebaju u stvarnosti.

71
00:03:41,720 --> 00:03:43,947
No, snovi ne moraju
uvek da budu neprijatni.

72
00:03:43,947 --> 00:03:46,388
Na primer, snovi o vašem zgodnom komšiji

73
00:03:46,388 --> 00:03:50,571
mogu takođe da uvežbavaju
vaš reproduktivni instinkt.

74
00:03:50,571 --> 00:03:54,512
Sanjamo da bismo se izlečili.

75
00:03:54,512 --> 00:03:57,786
Neurotransmiteri stresa u mozgu
su daleko manje aktivni

76
00:03:57,786 --> 00:03:59,839
tokom REM faze sna,

77
00:03:59,839 --> 00:04:02,428
čak i tokom snova
o traumatičnim iskustvima,

78
00:04:02,428 --> 00:04:04,174
zato neki istraživači imaju teoriju

79
00:04:04,174 --> 00:04:08,632
da je jedna od svrha snova
da ublaže bolna iskustva,

80
00:04:08,632 --> 00:04:10,851
da omoguće psihološko iscelenje.

81
00:04:10,851 --> 00:04:14,078
Revizija traumatičnih događaja u snovima,
uz manje mentalnog stresa,

82
00:04:14,078 --> 00:04:16,070
može da vam obezbedi jasniji pogled

83
00:04:16,070 --> 00:04:20,140
i veću sposobnost njihove obrade
na psihološki zdravije načine.

84
00:04:20,140 --> 00:04:25,279
Ljudi s nekim poremećajima raspoloženja
i PTSP, često imaju problema sa snom,

85
00:04:25,279 --> 00:04:28,199
zbog čega neki naučnici veruju
da bi nedostatak sna

86
00:04:28,199 --> 00:04:32,689
mogao da bude dodatni razlog
za njihove bolesti.

87
00:04:32,689 --> 00:04:37,364
Sanjamo da bismo rešavali probeleme.

88
00:04:37,364 --> 00:04:40,263
Bez stega stvarnosti
i pravila konvencionalne logike,

89
00:04:40,263 --> 00:04:43,269
u vašim snovima, vaš mozak
može da stvara bezgranična scenarija

90
00:04:43,269 --> 00:04:45,256
kako bi vam pomogao u shvatanju problema

91
00:04:45,256 --> 00:04:49,295
i u osmišljanju rešenja
koja ne biste razmatrali budni.

92
00:04:49,295 --> 00:04:51,527
Džon Stajnbek je to zvao
komitetom iz snova,

93
00:04:51,527 --> 00:04:53,024
a istraživač je pokazao

94
00:04:53,024 --> 00:04:56,612
učinkovitost snova u rešavanju problema.

95
00:04:56,612 --> 00:04:58,958
Na taj način je
i renomirani hemičar Avgust Kekule

96
00:04:58,958 --> 00:05:01,879
otkrio strukturu molekula benzena

97
00:05:01,879 --> 00:05:05,180
i to je razlog zašto je ponekad
najbolje rešenje za problem

98
00:05:05,180 --> 00:05:06,920
da ga pustite da odleži.

99
00:05:06,920 --> 00:05:10,293
A ovo su samo neke
od istaknutijih teorija.

100
00:05:10,293 --> 00:05:13,856
Kako tehnologija uvećava
našu sposobnost razumevanja mozga,

101
00:05:13,856 --> 00:05:15,497
moguće je da ćemo jednog dana

102
00:05:15,497 --> 00:05:18,059
otkriti nedvosmislen razlog za njih.

103
00:05:18,059 --> 00:05:21,942
No dok to vreme stigne,
moraćemo prosto da nastavimo da sanjamo.