1
00:00:06,643 --> 00:00:08,412
तीन हजार वर्षापूर्वी ,

2
00:00:08,412 --> 00:00:13,806
मेसोपोटामियाच्या राजाने आपल्याला 
पडलेले स्वप्न त्याच्या अर्थासह नोंदविले.

3
00:00:13,806 --> 00:00:15,146
त्यानंतर एक हजार वर्षांनी,

4
00:00:15,146 --> 00:00:17,248
जुन्या इजिप्शियन्सनी
स्वप्नावर पुस्तक लिहिले.

5
00:00:17,248 --> 00:00:20,654
त्यात शंभरहून अधिक स्वप्नांचा 
अर्थ लावला होता.

6
00:00:20,654 --> 00:00:21,863
त्यावेळेपासून,

7
00:00:21,863 --> 00:00:25,650
आपण आपल्याला पडणाऱ्या स्वप्नाचा 
अर्थ लावत आहोत.

8
00:00:25,650 --> 00:00:28,121
यावर विज्ञानाने बरेच संशोधन केले

9
00:00:28,121 --> 00:00:29,787
विकसित तंत्रज्ञान

10
00:00:29,787 --> 00:00:31,005
आणि सातत्य

11
00:00:31,005 --> 00:00:36,443
असूनही अद्याप आपण याचे कारण शोधले नाही,
पण त्याबद्दल काही मजेशीर सिद्धांत आहेत.

12
00:00:36,443 --> 00:00:40,937
आपल्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी
स्वप्ने पडतात.हा एक सिद्धांत आहे

13
00:00:40,937 --> 00:00:42,494
१९००व्या शतकाच्या सुरुवातीस,

14
00:00:42,494 --> 00:00:46,512
सिग्मंड फ्राइड नुसार आपली स्वप्ने 
आणि भयानक स्वप्ने

15
00:00:46,512 --> 00:00:49,851
हा एक प्रकारचा संग्रह असतो जागेपणीच्या 
आपल्या अनुभूतीचा.

16
00:00:49,851 --> 00:00:51,901
तरीही त्यांचा अर्थ हा संकेता सारखा असतो.

17
00:00:51,901 --> 00:00:55,464
आपल्या जागृत अवस्थेतील मनातील 
इच्छापूर्तीशी त्याचा संबंध असतो.

18
00:00:55,464 --> 00:00:59,154
फ्राइडने सिद्धांत मांडला, स्वप्नातून
जागे झाल्यावर आपल्याला जे काही आठवते.

19
00:00:59,154 --> 00:01:01,050
जे एका संकेता प्रमाणे असते.

20
00:01:01,050 --> 00:01:05,535
आपल्या अबोध मनातील विचार इच्छा 
अपेक्षाशी ते संबंधित असतात,

21
00:01:05,535 --> 00:01:08,489
फ्राइडला वाटे, की 
स्वप्नातील आठवलेल्या बाबींचे

22
00:01:08,489 --> 00:01:12,182
विश्लेषण केल्याने अबोध मनातील इच्छा 
आपल्या बोध मनात शिरतात.

23
00:01:12,182 --> 00:01:14,747
आणि त्यांना दडपल्यामुळे उद्भवणाऱ्या

24
00:01:14,747 --> 00:01:17,615
मानसिक समस्या शोधून, 
त्या सोडवता येतात.

25
00:01:17,615 --> 00:01:20,789
स्वप्ने आपल्याला स्मरण घडवून देतात.

26
00:01:20,789 --> 00:01:23,192
त्याने आपली मानसिक कार्यक्षमता वाढते.

27
00:01:23,192 --> 00:01:24,535
झोप ही चांगली बाब आहे.

28
00:01:24,535 --> 00:01:27,107
पण स्वप्न पडणे हे त्याहून चांगले आहे.

29
00:01:27,107 --> 00:01:28,781
२०१०मधील संशोधनानुसार आढळले

30
00:01:28,781 --> 00:01:32,767
एका थ्री डी चक्रव्युहातून तुम्हाला 
बाहेर पडायचे आहे.

31
00:01:32,767 --> 00:01:37,476
आणि त्यांना जर डुलकी लागली व स्वप्न पडले 
दुसऱ्या प्रयत्नापूर्वी

32
00:01:37,476 --> 00:01:39,973
तर ते यावेळी १० पट यशस्वी होतील

33
00:01:39,973 --> 00:01:44,211
ज्यांनी दोन्ही प्रयत्नात केवळ त्यातून 
बाहेर पडण्याचा फक्त विचारच केला.

34
00:01:44,211 --> 00:01:48,739
आणि ज्यांना डुलकी लागली पण असे 
स्वप्न पडले नाही, त्यांच्यापेक्षा.

35
00:01:48,739 --> 00:01:51,269
संशोधकानी सिद्धांत मांडला 
काही स्मरण प्रक्रिया

36
00:01:51,269 --> 00:01:53,401
फक्त झोपेतच कार्यान्वित होतात.

37
00:01:53,401 --> 00:01:58,202
आणि स्वप्न हा एक प्रकारचा संदेश असतो 
या स्मरण प्रक्रिया चालू झाल्याच्या.

38
00:01:58,202 --> 00:02:02,544
स्वप्ने विस्मरणही पाडतात.

39
00:02:02,544 --> 00:02:05,053
१०,००० ट्रीलीयन न्युरोंस

40
00:02:05,053 --> 00:02:07,615
मेंदूच्या रचनेत असतात.

41
00:02:07,615 --> 00:02:11,510
त्यांची निर्मिती तुमची कृती व विचार 
यावर होत असते .

42
00:02:11,510 --> 00:02:15,869
१९८३च्या न्युरोजीवविज्ञानच्या
सिद्धांतानुसार उलट अध्ययन

43
00:02:15,869 --> 00:02:19,490
घडत असते जेव्हा आपण झोपेच्या 
स्वप्न पडण्याच्या अवस्थेत(REM ) असतो.

44
00:02:19,490 --> 00:02:22,765
मेंदूतील न्युरोकार्टेक्स या
न्युरोनच्या जोडणीची पाहणी करतो.

45
00:02:22,765 --> 00:02:25,329
आणि अनावश्यक असणारे काढून टाकतो.


46
00:02:25,329 --> 00:02:27,095
ही उलट अध्ययन प्रक्रिया स्वप्न पाडते.

47
00:02:27,095 --> 00:02:28,924
ती नसती तर

48
00:02:28,924 --> 00:02:31,623
तुमचा मेंदू अनावश्यक 
न्युरोन्सच्या जोडणीने भरला असता.

49
00:02:31,623 --> 00:02:34,962
आणि जीवघेणे आगंतुक विचाराने 
तुमची चांगली विचारसरणी बाधित झाली असती.

50
00:02:34,962 --> 00:02:37,303
जी तुमच्या जागेपणी असते.

51
00:02:37,303 --> 00:02:42,815
आपला मेंदू तरतरीत ठेवण्यासाठी
आपल्याला स्वप्ने पडतात.

52
00:02:42,815 --> 00:02:46,257
हा सिद्धांत सांगतो मेंदू तरतरीत 
ठेवण्यासाठी ही स्वप्ने पडतात,

53
00:02:46,257 --> 00:02:51,551
त्याने मेंदूला दीर्घकालीन 
स्मृती जतन करण्याचे सामर्थ्य वाढते.

54
00:02:51,551 --> 00:02:53,294
ज्यामुळे तो अधिक कार्यक्षम होतो.

55
00:02:53,294 --> 00:02:55,792
जेव्हा बाहेरील संकेत एका
पातळीपेक्षा कमी होतात,

56
00:02:55,792 --> 00:02:57,331
जसे तुम्हास झोप लागते तेव्हा,

57
00:02:57,331 --> 00:02:58,914
मेंदू आपोआप क्रियाशील होतो .

58
00:02:58,914 --> 00:03:01,588
आपल्या स्मृती भांडारातून तो
माहिती निर्माण करतो

59
00:03:01,588 --> 00:03:04,458
जी तुम्हाला विचार वा भावना 
स्वरुपात जाणवते.

60
00:03:04,458 --> 00:03:06,848
स्वप्नात तुम्ही ते अनभवू शकता.

61
00:03:06,848 --> 00:03:07,724
दुसऱ्या शब्दात ,

62
00:03:07,724 --> 00:03:10,966
हा एकप्रकारचा स्क्रीन सेव्हर असतो
जो झोपेतील मेंदूला ऑन करतो.

63
00:03:10,966 --> 00:03:14,200
पण तो पूर्णपणे बंद होत नाही .

64
00:03:14,200 --> 00:03:18,145
स्वप्न आपल्यासाठी सराव असतो .

65
00:03:18,145 --> 00:03:21,994
भयावह व धोकादायक स्वप्ने पडणे
ही सामान्य बाब आहे.

66
00:03:21,994 --> 00:03:24,072
तो सराव आहे प्रामुख्याने
मूळ निसर्ग भावनेचा

67
00:03:24,072 --> 00:03:27,790
स्वप्नातील घटना ही
मेंदूच्या कार्यप्रणालीचा भाग आहे

68
00:03:27,790 --> 00:03:31,650
उदा अरण्यात तुम्ही फिरत आहात मागे
अस्वल लागले आहे तुम्ही भयभीत झालात .

69
00:03:31,650 --> 00:03:34,188
पण लढत आहात अंधारात त्याच्याशी

70
00:03:34,188 --> 00:03:37,657
हे स्वप्न तुमची मुकाबला करण्याचा शक्ती 
वाढविण्याचा सरावच असतो.

71
00:03:37,657 --> 00:03:41,720
ज्यायोगे वास्तव जीवनात तुम्हास हा सराव 
उपयोगी पडेल.

72
00:03:41,720 --> 00:03:43,947
पण नेहमीच काही स्वप्ने भयावह नसतात.

73
00:03:43,947 --> 00:03:46,388
तुम्हा तुमच्या आकर्षक 
शेजाऱ्याचे स्वप्न पडते

74
00:03:46,388 --> 00:03:50,571
ते तुम्हास प्रजनन सुखाचा सराव देणारे असते.

75
00:03:50,571 --> 00:03:54,512
बरे होण्यासाठीही आपल्याला स्वप्ने पडतात.

76
00:03:54,512 --> 00:03:57,786
ताणाची न्युरो ट्रान्समीटर ही 
कमी क्रियाशील असतात

77
00:03:57,786 --> 00:03:59,839
झोपेच्या REM अवस्थेत

78
00:03:59,839 --> 00:04:02,428
अगदी वेदनामय स्वप्नाच्या अवस्थेतही

79
00:04:02,428 --> 00:04:04,174
असा सिद्धांत मांडला जातो

80
00:04:04,174 --> 00:04:08,632
की स्वप्नाचा एक हेतू वेदनेची तीव्रता 
कमी करून

81
00:04:08,632 --> 00:04:10,881
मानसिक आराम मिळणे हा असतो.

82
00:04:10,881 --> 00:04:13,998
स्वप्नात, वेदनेचा अनुभव कमी तणावाखाली 
असताना आपण अनुभवतो.

83
00:04:13,998 --> 00:04:16,070
त्यामुळे एक स्वच्छ दृष्टिकोन मिळतो.

84
00:04:16,070 --> 00:04:20,140
त्या वेदनांचा सामना योग्य रीतीने करण्याची 
मनाची क्षमता वाढते.

85
00:04:20,140 --> 00:04:25,279
काही मानसिक अवस्थेत झोप मिळत नाही

86
00:04:25,279 --> 00:04:28,199
शास्त्रज्ञ म्हणतात स्वप्न न पडल्याने

87
00:04:28,199 --> 00:04:32,689
आजार उद्भवण्याची शक्यता असते.

88
00:04:32,689 --> 00:04:37,364
स्वप्न आपल्या समस्या सोडविण्यासाठी पडतात.

89
00:04:37,364 --> 00:04:40,263
जे नेहमीचे नियम पळत नाहीत

90
00:04:40,263 --> 00:04:43,269
स्वप्नात अमर्यादित दृश्ये असू शकतात.

91
00:04:43,269 --> 00:04:45,256
तुम्हाला समस्येचे निदान होण्यासाठी

92
00:04:45,256 --> 00:04:49,295
त्यातच तुम्हाला समस्येची उकल मिळते 
जी जागेपणी मिळत नाही.

93
00:04:49,295 --> 00:04:51,527
जॉन स्टेइनबेक यास झोपेची समिती म्हणतो

94
00:04:51,527 --> 00:04:53,024
आणि अधिक शोध विशद करतात

95
00:04:53,024 --> 00:04:56,612
स्वप्नांची समस्या सोडण्याच्या सामर्थ्यावर

96
00:04:56,612 --> 00:04:58,958
सुप्रसिद्ध रसायन शास्त्रज्ञ 
ऑगस्ट केक्युलीने

97
00:04:58,958 --> 00:05:01,879
बेन्झींनच्या रेणूंच्या रचनेचे कोडे 
सोडविले स्वप्नामुळेच.

98
00:05:01,879 --> 00:05:05,180
म्हणून म्हणावेसे वाटते सर्वात उत्तम 
समस्येचे निराकरण होते

99
00:05:05,180 --> 00:05:06,920
झोपल्यावर.

100
00:05:06,920 --> 00:05:10,293
या काही प्रमुख उपपत्ती आहेत

101
00:05:10,293 --> 00:05:13,856
जसजसे तंत्रज्ञान विकसित होईल व आपण मानवी 
मेंदूबद्दल अधिक जाणू,

102
00:05:13,856 --> 00:05:15,497
तेव्हा एकदिवशी शक्य होईल

103
00:05:15,497 --> 00:05:18,059
स्वप्नांचा निश्चित अर्थ.

104
00:05:18,059 --> 00:05:21,942
तोपर्यंत आपण स्वप्ने पाहू या.