0:00:01.111,0:00:06.451
Dzisiaj chcę opowiedzieć wam o gniewie.

0:00:09.128,0:00:11.130
W wieku 11 lat widziałem,

0:00:11.130,0:00:14.462
jak koledzy odchodzili ze szkoły,

0:00:14.462,0:00:18.684
ponieważ ich rodziców[br]nie było stać na podręczniki.

0:00:18.684,0:00:21.186
To mnie rozgniewało.

0:00:23.316,0:00:26.068
Kiedy miałem 27 lat,

0:00:26.068,0:00:31.280
poznałem losy zdesperowanego ojca,

0:00:31.280,0:00:36.292
którego córkę sprzedano do burdelu.

0:00:36.302,0:00:38.683
To mnie rozgniewało.

0:00:40.423,0:00:42.763
W wieku 50 lat

0:00:42.763,0:00:47.586
leżałem na ulicy w kałuży krwi

0:00:47.586,0:00:50.532
obok mojego własnego syna.

0:00:50.532,0:00:52.999
To mnie rozgniewało.

0:00:55.299,0:01:00.484
Drodzy przyjaciele, od zawsze[br]wpajano nam, że gniew jest zły.

0:01:01.274,0:01:03.486
Nasi rodzice, nauczyciele, księża,

0:01:03.486,0:01:09.371
każdy uczył nas,[br]jak kontrolować i tłumić gniew.

0:01:12.241,0:01:14.146
Pytam jednak - dlaczego?

0:01:15.596,0:01:20.513
Czemu nie zamienić gniewu[br]w większe dobro dla ludzi?

0:01:20.513,0:01:26.069
Czemu nie użyć gniewu[br]w walce ze złem tego świata?

0:01:29.705,0:01:32.176
To próbowałem zrobić.

0:01:34.036,0:01:35.847
Przyjaciele,

0:01:37.367,0:01:43.370
większość moich najlepszych pomysłów[br]wzięła się z gniewu.

0:01:43.814,0:01:53.514
Jak wtedy, kiedy miałem 35 lat[br]i siedziałem zamknięty w więzieniu.

0:01:54.564,0:01:57.067
Byłem wściekły całą noc.

0:01:57.957,0:02:01.017
Ten gniew zrodził jednak nowy pomysł.

0:02:01.017,0:02:04.176
Wrócę jednak do tego później.

0:02:04.176,0:02:11.041
Pozwólcie mi zacząć od opowieści[br]o tym, jak zdobyłem imię.

0:02:13.481,0:02:17.622
Od dzieciństwa byłem[br]zwolennikiem Mahatmy Gandhiego.

0:02:19.032,0:02:24.321
Gandhi walczył i przewodził[br]indyjskiemu ruchowi niepodległościowemu.

0:02:25.261,0:02:27.299
Co jednak ważniejsze

0:02:27.299,0:02:34.034
nauczył nas, jak traktować[br]najbardziej narażonych ludzi,

0:02:34.034,0:02:38.305
osoby najbardziej poszkodowane,[br]z godnością i szacunkiem.

0:02:39.595,0:02:44.562
Kiedy więc Indie świętowały

0:02:44.562,0:02:47.829
rocznicę urodzin Gandhiego w 1969 roku,

0:02:47.829,0:02:50.117
miałem wtedy piętnaście lat,

0:02:50.117,0:02:52.474
wpadłem na pewien pomysł.

0:02:53.774,0:02:57.244
A może świętować to inaczej?

0:02:57.244,0:03:02.672
Wiedziałem, tak jak pewnie i część z was,

0:03:02.672,0:03:10.665
że w Indiach mnóstwo ludzi[br]rodzi się w niższych kastach.

0:03:12.185,0:03:15.324
Są traktowani jak niedotykalni.

0:03:15.324,0:03:16.656
Tym ludzion

0:03:16.656,0:03:21.066
nie wolno wchodzić do świątyń,

0:03:21.066,0:03:28.250
a nawet wchodzić do domów[br]i sklepów ludzi z wyższej kasty.

0:03:28.250,0:03:33.564
Byłem zafascynowany[br]liderami mojego miasta,

0:03:33.564,0:03:38.102
którzy ostro przeciwstawiali się[br]nietykalności i kastom,

0:03:38.102,0:03:40.274
opowiadali o pomysłach Gandhiego.

0:03:41.774,0:03:44.944
Zainspirowany tym chciałem dać przykład,

0:03:44.944,0:03:51.389
zapraszając tych ludzi na jedzenie[br]ugotowane i serwowane

0:03:51.389,0:03:54.619
przez kastę nietykalnych.

0:03:54.619,0:03:59.551
Poszedłem do ludzi z niskiej kasty,[br]tak zwanych "niedotykalnych",

0:04:01.421,0:04:05.807
chciałem ich przekonać,[br]ale dla nich było to nie do pomyślenia.

0:04:05.807,0:04:09.760
Mówili mi: "To niemożliwe.[br]To się nigdy nie stanie".

0:04:11.070,0:04:12.784
Tłumaczyłem: "Popatrzcie na liderów,

0:04:12.784,0:04:15.221
są wspaniali, występują[br]przeciwko niedotykalności.

0:04:15.221,0:04:17.981
Przyjdą. Jeśli nikt nie przyjdzie,[br]możemy dać im przykład".

0:04:20.891,0:04:26.751
Uznali, że jestem zbyt naiwny.

0:04:28.161,0:04:30.651
Ostatecznie się przekonali.

0:04:30.651,0:04:36.352
Wraz z przyjaciółmi wsiedliśmy na rowery[br]i zaprosiliśmy przywódców politycznych.

0:04:37.982,0:04:41.126
Byliśmy zachwyceni,[br]poczuliśmy swoją moc,

0:04:41.126,0:04:45.722
kiedy widzieliśmy,[br]że każdy z nich się zgodził.

0:04:47.192,0:04:50.083
Pomyślałem: "Świetny pomysł.[br]Możemy dać przykład.

0:04:50.083,0:04:53.711
Możemy doprowadzić[br]do zmian w społeczeństwie".

0:04:55.451,0:04:57.004
Nadszedł ten dzień.

0:04:57.724,0:05:03.467
Wszyscy niedotykalni,[br]trzy kobiety i dwoje mężczyzn,

0:05:03.467,0:05:06.816
zgodziło się przyjść.

0:05:07.436,0:05:13.075
Założyli swoje najlepsze ubrania.

0:05:14.475,0:05:16.740
Kupili nowe naczynia.

0:05:18.000,0:05:20.339
Brali kąpiel setki razy,

0:05:20.339,0:05:23.300
ponieważ sytuacja[br]była dla nich niewyobrażalna.

0:05:23.300,0:05:25.944
To był moment zmiany.

0:05:27.254,0:05:29.702
Zebraliśmy się. Jedzenie było gotowe.

0:05:30.402,0:05:33.000
Była dziewiętnasta.

0:05:33.000,0:05:35.876
Czekaliśmy do dwudziestej,

0:05:35.876,0:05:40.857
bo politycy często się spóźniają

0:05:40.857,0:05:42.539
o godzinę czy coś.

0:05:43.239,0:05:49.922
Po 20:00 wsiedliśmy na rowery[br]i ruszyliśmy do domów tych liderów,

0:05:49.922,0:05:52.278
aby im o nas przypomnieć.

0:05:54.248,0:05:58.945
Żona jednego z nich powiedziała mi:

0:05:58.945,0:06:03.960
"Przepraszam, ale męża boli głowa,[br]chyba nie będzie mógł przyjść".

0:06:03.960,0:06:06.037
Pojechałem do drugiego lidera

0:06:06.037,0:06:10.097
i jego żona powiedziała mi:[br]"Wracajcie, on na pewno przyjdzie".

0:06:11.357,0:06:15.469
Pomyślałem, że kolacja dojdzie do skutku,

0:06:15.469,0:06:19.952
nawet jeśli będzie w mniejszej skali.

0:06:21.352,0:06:27.319
Wróciłem na miejsce spotkania,[br]do nowo wybudowanego Parku Gandhiego.

0:06:28.559,0:06:30.053
Była dwudziesta druga.

0:06:31.483,0:06:34.822
Żaden z liderów się nie pokazał.

0:06:36.132,0:06:38.835
To mnie rozgniewało.

0:06:40.275,0:06:46.679
Stałem oparty o pomnik Gandhiego.

0:06:49.839,0:06:54.310
Byłem emocjonalnie[br]wyczerpany, wycieńczony.

0:06:56.890,0:07:02.375
Usiadłem przy jedzeniu.

0:07:05.695,0:07:07.785
Trzymałem swoje uczucia na wodzy.

0:07:07.785,0:07:12.279
Jednak po pierwszym kęsie

0:07:12.279,0:07:15.210
wybuchnąłem płaczem.

0:07:15.210,0:07:20.149
Nagle poczułem czyjąś rękę na ramieniu.

0:07:20.149,0:07:26.047
To było jak uzdrowienie,[br]matczyny dotyk nietykalnej kobiety.

0:07:26.047,0:07:30.278
Zapytała mnie: "Kailash, czemu płaczesz?

0:07:31.598,0:07:34.011
Zrobiłeś swoje.

0:07:34.011,0:07:37.136
Zjadłeś jedzenie[br]przygotowane przez niedotykalnych.

0:07:37.136,0:07:40.127
Coś takiego nie miało miejsca[br]nigdy wcześniej".

0:07:41.207,0:07:45.789
Mówiła: "Dzisiaj to ty zwyciężyłeś".

0:07:45.789,0:07:50.759
Moi przyjaciele przyznali jej rację.

0:07:52.059,0:07:55.789
Wróciłem do domu chwilę po północy.

0:07:55.789,0:08:00.363
Wstrząsnął mną widok[br]kilku starszych ludzi z wysokiej kasty

0:08:00.363,0:08:02.517
siedzących na moim podwórku.

0:08:02.517,0:08:05.613
Zobaczyłem zapłakaną matkę i inne kobiety.

0:08:05.613,0:08:10.071
Błagały tych starców,

0:08:10.071,0:08:13.005
którzy grozili, że usuną nas z kasty.

0:08:14.345,0:08:19.477
Usunięcie rodziny z kasty[br]jest największą karą,

0:08:19.477,0:08:22.031
jaką można sobie wyobrazić.

0:08:23.981,0:08:28.821
Jakoś zgodzili się, by ukarać tylko mnie,[br]moją karą miała być puryfikacja.

0:08:28.821,0:08:33.336
Miałem wyjechać o 1000 kilometrów od domu

0:08:33.336,0:08:37.267
i dotrzeć do rzeki Ganges,[br]aby wziąć świętą kąpiel.

0:08:37.267,0:08:41.691
Następnie miałem wydać[br]ucztę dla 101 kapłanów,

0:08:41.691,0:08:45.239
umyć im stopy i wypić zużytą wodę.

0:08:46.529,0:08:49.528
To była całkowita bzdura.

0:08:49.528,0:08:52.417
Nie zgodziłem się na przyjęcie kary.

0:08:53.267,0:08:55.397
Jak mnie ukarali?

0:08:55.397,0:09:01.194
Nie mogłem wchodzić do własnej kuchni,[br]do własnej jadalni.

0:09:01.194,0:09:04.246
Moje naczynia zostały oddzielone.

0:09:04.246,0:09:09.300
Tej nocy, kiedy byłem zły,[br]chcieli wyrzucić mnie z kasty.

0:09:10.600,0:09:14.633
Ja zaś zdecydowałem,[br]że wyrzucę cały system kast.

0:09:15.503,0:09:20.228
(Brawa)

0:09:20.988,0:09:28.113
Było to możliwe, bo na początek[br]musiałem zmienić nazwisko,

0:09:28.119,0:09:31.784
jako że w Indiach większość[br]nazwisk pochodzi od kast.

0:09:31.784,0:09:34.306
Zdecydowałem się porzucić nazwisko.

0:09:34.306,0:09:40.810
Później nadałem sobie nowe: Satyarthi.

0:09:40.810,0:09:43.776
To oznacza "poszukiwacz prawdy".

0:09:45.216,0:09:49.248
(Brawa)

0:09:49.248,0:09:52.585
To był początek[br]transformacji mojego gniewu.

0:09:54.095,0:09:56.704
Czy ktoś z was mógłby mi powiedzieć,

0:09:56.704,0:10:01.530
kim byłem, zanim zostałem[br]działaczem na rzecz praw dzieci?

0:10:02.410,0:10:03.788
Czy ktoś wie?

0:10:04.898,0:10:06.169
Nikt.

0:10:06.169,0:10:12.558
Byłem inżynierem. Inżynierem energetykiem.

0:10:12.558,0:10:17.662
Dowiedziałem się, jak energia

0:10:17.662,0:10:22.146
pochodząca z ognia i węgla,

0:10:22.146,0:10:26.250
paliwo atomowe wewnątrz reaktora,

0:10:26.250,0:10:29.442
szalejące prądy rzeczne

0:10:29.442,0:10:33.066
i gwałtowne wiatry

0:10:33.066,0:10:38.083
można zmienić w światło[br]i życie dla milionów ludzi.

0:10:38.963,0:10:40.105
Dowiedziałem się też,

0:10:40.105,0:10:44.555
jak wykorzystać najbardziej[br]nieokiełznaną formę energii

0:10:44.555,0:10:47.970
dla dobra całego społeczeństwa.

0:10:52.925,0:10:59.692
Wrócę do historii o tym,[br]jak mnie uwięziono.

0:10:59.692,0:11:03.919
Byłem bardzo szczęśliwy,[br]uwalniając setki dzieci z niewoli,

0:11:03.919,0:11:06.890
przekazując je rodzicom.

0:11:06.890,0:11:10.078
Nie mogę opisać szczęścia,[br]które czuję, uwalniając dziecko.

0:11:11.238,0:11:12.698
Byłem taki szczęśliwy.

0:11:13.458,0:11:19.021
Kiedy jednak czekałem na pociąg,[br]aby wrócić do rodzinnego Delhi,

0:11:19.021,0:11:22.264
zobaczyłem przyjazd dziesiątek dzieci,

0:11:22.264,0:11:25.562
które były przedmiotem handlu.

0:11:25.562,0:11:28.415
Zatrzymałem tych ludzi.

0:11:28.415,0:11:30.517
Zawiadomiłem policję.

0:11:30.517,0:11:35.071
Policjanci, zamiast mi pomóc,

0:11:35.071,0:11:40.773
wrzucili mnie do tej[br]maleńkiej celi, jak zwierzę.

0:11:41.573,0:11:43.121
Była to noc gniewu,

0:11:43.121,0:11:46.972
podczas której narodził się[br]jeden z moich najlepszych pomysłów.

0:11:47.632,0:11:53.100
Jeśli uwolnię 10 dzieci,[br]a na ich miejsce przyjdzie pięćdziesiąt,

0:11:53.100,0:11:54.560
to nic nie zrobiłem.

0:11:54.560,0:11:57.368
Uwierzyłem w siłę odbiorców.

0:11:57.368,0:12:00.852
Wydaje mi się, że wtedy po raz pierwszy

0:12:00.852,0:12:05.968
zrobiono na świecie kampanię,

0:12:05.968,0:12:10.041
aby edukować i uwrażliwiać konsumentów,

0:12:10.041,0:12:14.501
aby stworzyć popyt[br]na świat bez pracy dzieci.

0:12:15.691,0:12:19.083
W Europie i Ameryce odnieśliśmy sukces.

0:12:19.083,0:12:23.768
To spowodowało ograniczenie pracy dzieci

0:12:23.768,0:12:27.024
w krajach południowej Azji o 80%.

0:12:27.024,0:12:30.406
(Brawa)

0:12:32.736,0:12:39.397
Co więcej pierwszy raz[br]energia klientów, kampania konsumencka,

0:12:39.397,0:12:43.505
zadziałała w innych krajach[br]i gałęziach przemysłu,

0:12:43.505,0:12:48.931
czekoladzie, odzieży, butach i tak dalej.

0:12:51.271,0:12:52.823
Mój gniew w wieku 11 lat,

0:12:52.823,0:12:58.176
kiedy zrozumiałem znaczenie[br]edukacji dla każdego dziecka,

0:12:58.176,0:13:05.821
wymyśliłem, aby zebrać używane książki[br]i pomóc najbiedniejszym dzieciom.

0:13:05.821,0:13:09.270
Założyłem bank książek w wieku 11 lat.

0:13:10.570,0:13:11.813
Ale nie zatrzymałem się.

0:13:11.813,0:13:14.046
Później współtworzyłem

0:13:14.046,0:13:18.580
największą akcję środowiska obywatelskiego[br]na rzecz edukacji na świecie.

0:13:18.580,0:13:21.571
Global Campaign for Education.

0:13:22.221,0:13:26.866
Ta organizacja pomogła[br]w zmianie całego myślenia o edukacji

0:13:26.866,0:13:29.257
z modelu charytatywnego[br]do modelu praw człowieka

0:13:29.257,0:13:34.026
i pomogła w zmniejszeniu[br]liczby dzieci nie chodzących do szkoły

0:13:34.026,0:13:37.614
o połowę w ciągu ostatnich 15 lat.

0:13:37.614,0:13:41.693
(Brawa)

0:13:43.753,0:13:46.867
Mój gniew w wieku 27 lat,

0:13:46.867,0:13:52.235
chęć uwolnienia dziewczynki,[br]która miała trafić do burdelu,

0:13:52.235,0:13:57.018
dała mi pomysł

0:13:57.018,0:14:01.271
przejścia do nowej strategii[br]działania i ratowania,

0:14:01.271,0:14:04.188
uwalniania dzieci z niewolnictwa.

0:14:04.758,0:14:10.614
Jestem dumny i szczęśliwy,[br]bo mogę stwierdzić,

0:14:10.614,0:14:16.957
że razem z kolegami uwolniliśmy[br]83 000 młodocianych niewolników

0:14:16.962,0:14:20.093
i oddaliśmy je matkom i rodzinom.

0:14:20.093,0:14:23.452
(Brawa)

0:14:25.692,0:14:27.979
Wiem, że potrzebujemy[br]globalnych standardów.

0:14:27.979,0:14:31.011
Zorganizowaliśmy międzynarodowe[br]protesty przeciwko pracy dzieci,

0:14:31.011,0:14:37.073
których efektem była[br]nowa międzynarodowa konwencja

0:14:37.073,0:14:41.172
mająca na celu ochronę[br]dzieci w najgorszej sytuacji.

0:14:42.262,0:14:46.351
Twarde dowody pokazują,[br]że liczba pracujących dzieci na świecie

0:14:46.351,0:14:51.891
zmniejszyła się o jedną trzecią[br]w ciągu ostatnich 15 lat.

0:14:51.891,0:14:54.201
(Brawa)

0:14:56.311,0:14:59.721
Każdy z tych przypadków

0:14:59.721,0:15:03.510
zaczyna się od gniewu,

0:15:03.510,0:15:06.159
który zmienia w pomysł

0:15:06.159,0:15:09.565
i działanie.

0:15:09.565,0:15:12.441
Więc gniew, a co dalej?

0:15:12.441,0:15:14.920
Pomysł i...

0:15:14.920,0:15:16.278
Widownia: Działanie.

0:15:16.278,0:15:20.835
KS: Gniew, pomysł, działanie.[br]To właśnie próbowałem zrobić.

0:15:22.254,0:15:24.751
Gniew to moc, gniew to energia,

0:15:24.751,0:15:27.552
a według praw natury

0:15:27.552,0:15:32.795
energii nie da się stworzyć[br]ani jej unicestwić.

0:15:32.795,0:15:39.685
Czemu więc nie wykorzystać energi gniewu

0:15:39.685,0:15:44.221
do stworzenia lepszego świata,[br]bardziej sprawiedliwego i słusznego?

0:15:44.861,0:15:47.341
Gniew jest w każdym z was.

0:15:47.341,0:15:53.241
Podzielę się z wami pewną tajemnicą:

0:15:53.241,0:16:00.795
jeśli ogranicza nas własne ego,

0:16:00.795,0:16:05.225
jeśli tkwimy w egoizmie,

0:16:05.225,0:16:12.709
nasz gniew zamieni się w nienawiść,[br]przemoc, zemstę i niszczenie.

0:16:13.539,0:16:16.595
Jeśli jednak wyzwolimy się z tego,

0:16:16.595,0:16:22.481
będzie można zamienić[br]tę samą energię w wielką siłę.

0:16:22.481,0:16:26.828
Będzie można przerwać błędne koło,[br]używając wrodzonego współczucia

0:16:26.828,0:16:30.678
i przez współczucie[br]połączyć się i ulepszyć świat.

0:16:30.678,0:16:34.351
Ten sam gniew można zmienić w siłę.

0:16:34.351,0:16:38.936
Drodzy przyjaciele, jeszcze raz,[br]jako laureat nagrody Nobla,

0:16:39.956,0:16:42.711
wzywam was do gniewu.

0:16:43.841,0:16:46.983
Wzywam was do gniewu.

0:16:48.003,0:16:52.299
A najbardziej rozgniewany wśród nas

0:16:52.299,0:16:59.510
to ten, który może przekształcić[br]swój gniew w pomysł i działanie.

0:17:00.440,0:17:02.275
Dziękuję bardzo.

0:17:02.275,0:17:06.245
(Brawa)

0:17:15.115,0:17:18.924
Chris Anderson: Przez wiele lat[br]byłeś inspiracją dla innych.

0:17:18.924,0:17:22.109
Kto lub co inspiruje ciebie i dlaczego?

0:17:22.629,0:17:24.341
KS: Dobre pytanie.

0:17:24.341,0:17:28.335
Prawda jest taka,

0:17:28.335,0:17:32.849
że przy każde uwolnione dziecko,

0:17:32.849,0:17:37.028
które straciło nadzieję[br]na powrót do matki,

0:17:37.028,0:17:41.335
jego pierwszy uśmiech wolności,

0:17:41.335,0:17:43.890
i matka, która straciła nadzieję,

0:17:43.890,0:17:50.501
że jej kiedykolwiek[br]weźmie to dziecko na kolana,

0:17:50.501,0:17:52.656
oboje tak mocno to przeżywają,

0:17:52.656,0:17:57.809
że kiedy pierwsza[br]łza szczęścia spływa jej po policzku,

0:17:57.809,0:18:01.154
to widzę w niej obraz Boga;[br]to moja największa inspiracja.

0:18:01.154,0:18:06.032
Jestem szczęściarzem,[br]że nie raz, ale tysiące razy

0:18:06.032,0:18:09.628
widziałem mojego Boga[br]na twarzach tych dzieci.

0:18:09.628,0:18:11.640
To moja największa inspiracja.

0:18:11.640,0:18:13.647
Dziękuję.

0:18:13.647,0:18:16.457
(Brawa)