WEBVTT

00:00:07.049 --> 00:00:10.164
Đôi lúc khi một con cá được kéo lên bề mặt

00:00:10.164 --> 00:00:12.160
nó có vẻ phồng lên,

00:00:12.160 --> 00:00:14.222
với đôi mắt của nó phình ra khỏi hốc mắt

00:00:16.372 --> 00:00:16.622
và dạ dày của nó nhô ra khỏi miệng nó,

00:00:16.622 --> 00:00:19.289
như thể nó bị thổi lên giống một quả bóng.

00:00:19.289 --> 00:00:22.893
Loại tổn thương cơ thể này, bị gây ra bởi
những thay đổi nhanh trong áp lực,

00:00:22.893 --> 00:00:25.433
được gọi là chấn thương do áp suất.

00:00:25.433 --> 00:00:30.350
Dưới biển, áp suất tăng 14,7 pound mỗi
inch vuông

00:00:30.350 --> 00:00:33.848
cho mỗi lần tăng 33 foot theo chiều sâu.

00:00:33.848 --> 00:00:35.750
Vậy, lấy cá mú đá đỏ làm ví dụ,

00:00:35.750 --> 00:00:38.926
loài có thể sống ở độ sâu 1800 feet,

00:00:38.926 --> 00:00:43.423
nơi có áp suất hơn 800 pound
trên mỗi inch vuông.

00:00:43.423 --> 00:00:47.854
Điều đó tương đương với trọng lượng của
gấu bắc cực thăng bằng trên đồng 25 xu

00:00:47.854 --> 00:00:50.106
Giờ đây, định luật khí của Boyle tuyên bố

00:00:50.106 --> 00:00:54.416
rằng thể tích của một chất khí
tỉ lệ nghịch với áp suất.

00:00:54.416 --> 00:00:58.366
Vì vậy, bất kì không gian nhiều không khí
nào, như bong bóng của cá mú đá đỏ,

00:00:58.366 --> 00:01:00.165
hoặc phổi người,

00:01:00.165 --> 00:01:02.469
sẽ nén lại khi chúng xuống sâu hơn

00:01:02.469 --> 00:01:05.077
và mở rộng khi chúng trồi lên.

00:01:05.077 --> 00:01:09.377
Sau khi cá cắn câu của ngư phủ và nhanh
chóng bị kéo lên bề mặt,

00:01:09.377 --> 00:01:12.980
không khí trong bong bóng của nó
bắt đầu mở rộng.

00:01:12.980 --> 00:01:17.412
Thật ra sự mở rộng nhanh chóng của nó 
buộc bao tử của cá trồi ra khỏi miệng nó,

00:01:17.412 --> 00:01:22.481
trong khi sự gia tăng áp lực bên trong đẩy
đôi mắt của nó ra khỏi hốc mắt,

00:01:22.481 --> 00:01:25.403
một tình trạng được gọi là chứng lồi mắt.

00:01:25.403 --> 00:01:29.652
Đôi khi mắt của cá mú đá đỏ thậm chí sẽ có
sự xuất hiện của kết tinh

00:01:29.652 --> 00:01:31.895
từ giác mạc bị tràn khí,

00:01:31.895 --> 00:01:35.567
những bong bóng khí nhỏ mà hình thành
bên trong giác mạc.

00:01:35.567 --> 00:01:40.505
Rất may, một thợ lặn không có bong bóng
kín để phải lo lắng.

00:01:40.505 --> 00:01:45.172
Một thợ lặn có thể điều chỉnh áp lực trong
phổi bằng cách thở ra khi cô bơi lên,

00:01:45.172 --> 00:01:49.472
nhưng phải cảnh giác những định luật vật
lí khác khi đang chơi dưới biển.

00:01:49.472 --> 00:01:53.429
Định luật Henry tuyên bố rằng lượng khí mà
không tan trong một chất lỏng

00:01:53.429 --> 00:01:56.635
thì tỉ lệ với áp suất riêng của nó.

00:01:56.635 --> 00:02:00.720
Không khí mà một thợ lặn hít chứa
78% nitơ

00:02:00.720 --> 00:02:02.521
Tại một áp suất cao hơn dưới biển,

00:02:02.521 --> 00:02:04.957
nitơ từ không khí trong một bể lặn

00:02:04.957 --> 00:02:10.907
khuếch tán vào các mô của một thợ lặn ở
nồng độ lớn hơn trên mặt đất.

00:02:10.907 --> 00:02:13.245
Nếu người thợ lặn trồi lên quá nhanh,

00:02:13.245 --> 00:02:16.434
điều này làm cho nitơ có thể
đi ra khỏi dung dịch

00:02:16.434 --> 00:02:20.326
và tạo thành những bọt nước li ti trong mô
của cô ấy, máu và khớp,

00:02:20.326 --> 00:02:24.491
gây ra bệnh giảm áp, hay còn gọi là
the bends.

00:02:24.491 --> 00:02:28.921
Điều này tương tự với sự sủi bọt
của CO2 khi thoát ra khỏi soda của bạn.

00:02:28.921 --> 00:02:32.172
Khí thoát ra khỏi dung dịch khi
áp suất phóng thích.

00:02:32.172 --> 00:02:34.872
Nhưng với thợ lặn, bọt nước gây ra cơn đau
nghiêm trọng

00:02:34.872 --> 00:02:37.184
và đôi khi ngay cả gây ra cái chết.

00:02:37.184 --> 00:02:40.519
Thợ lặn tránh thành nạn nhân của chứng
giảm áp bằng cách bơi lên chậm

00:02:40.519 --> 00:02:45.311
và giành nhiều khoảng thời gian để nghỉ
trên đường, gọi là điểm dừng giải nén,

00:02:45.311 --> 00:02:48.296
vì vậy khí có thời gian để khuếch tán trở
lại ra khỏi mô của họ

00:02:48.296 --> 00:02:51.026
và bị thải ra qua hơi thở của họ.

00:02:51.026 --> 00:02:53.022
Giống một thợ lặn cần giảm bớt sức ép,

00:02:53.022 --> 00:02:56.427
để một con cá hồi phục, nó cần phải nén
lại,

00:02:56.427 --> 00:02:59.509
có thể được thực hiện bằng cách
đưa nó trở lại biển.

00:02:59.509 --> 00:03:02.982
Nhưng điều đó không có nghĩa là cá chỉ cần
phải ném xuống biển.

00:03:02.982 --> 00:03:04.809
Một cơ thể bị phồng sẽ nổi

00:03:04.809 --> 00:03:09.196
và được xúc lên bằng một con sư tử biển
đói hoặc bị mổ bởi hải âu.

00:03:09.196 --> 00:03:10.495
Có 1 truyền thuyết phổ biến

00:03:10.495 --> 00:03:14.384
rằng xuyên qua bụng của nó với một cây kim
sẽ làm khí thoát ra,

00:03:14.384 --> 00:03:17.023
cho phép cá có thể bơi trở xuống.

00:03:17.023 --> 00:03:19.910
Nhưng đó là một quả bóng không cần
phải xuất hiện.

00:03:19.910 --> 00:03:22.449
Để trả một con cá về môi trường sống của
nó đúng cách,

00:03:22.449 --> 00:03:25.213
ngư phủ thay vào đó có thể sử dụng
thiết bị hạ xuống

00:03:25.213 --> 00:03:29.902
để hạ thấp cá trên dây câu và thả nó xuống
ở một độ sâu thích hợp.

00:03:29.902 --> 00:03:32.922
Khi nó trở về nhà và sự nén lại làm giảm
lượng khí,

00:03:32.922 --> 00:03:35.652
đôi mắt của nó có thể trở lại hốc mắt và
lành lại,

00:03:35.652 --> 00:03:38.965
và bao tử của nó có thể trở lại vị trí cũ.

00:03:38.965 --> 00:03:41.153
Con cá này sẽ sống để thấy một ngày khác,

00:03:41.153 --> 00:03:46.926
một lần nữa được tự do bơi lội, ăn,
sinh sản và bổ sung thêm dân số.