1
00:00:01,023 --> 00:00:02,666
Kiedy byłem chłopcem w Limie,

2
00:00:02,690 --> 00:00:04,801
mój dziadek opowiedział mi legendę

3
00:00:04,825 --> 00:00:07,079
o hiszpańskim podboju Peru.

4
00:00:08,007 --> 00:00:11,546
Atahualpa, władca Inków,
został schwytany i zabity.

5
00:00:11,570 --> 00:00:14,553
Pizarro i jego konkwistadorzy
wzbogacili się,

6
00:00:14,577 --> 00:00:17,763
a opowieści o ich podboju
i chwale dotarły do Hiszpanii.

7
00:00:17,787 --> 00:00:23,162
Przyniosły one nowe fale Hiszpanów,
głodnych złota i chwały.

8
00:00:24,055 --> 00:00:26,953
Wchodzili do miast i pytali Inków:

9
00:00:26,977 --> 00:00:29,496
"Gdzie jest kolejna cywilizacja,
którą można podbić?

10
00:00:29,496 --> 00:00:30,776
Gdzie jest więcej złota?".

11
00:00:30,776 --> 00:00:34,155
Inkowie, z zemsty, odpowiadali:

12
00:00:34,648 --> 00:00:36,257
"Idźcie nad Amazonkę,

13
00:00:36,767 --> 00:00:39,413
znajdziecie tam złota ile dusza zapragnie.

14
00:00:39,437 --> 00:00:44,151
Jest tam miasto zwane Paititi,
po hiszpańsku El Dorado,

15
00:00:44,175 --> 00:00:46,802
zbudowane w całości ze złota".

16
00:00:47,303 --> 00:00:49,199
Hiszpanie wyruszyli do dżungli,

17
00:00:49,223 --> 00:00:52,785
lecz garstka, która stamtąd wróciła,
przyniosła ze sobą opowieści.

18
00:00:53,904 --> 00:00:57,711
Opowieści o potężnych szamanach,

19
00:00:57,735 --> 00:01:00,639
o wojownikach z zatrutymi strzałami,

20
00:01:00,663 --> 00:01:04,441
o drzewach tak wysokich, 
że przysłaniały słońce,

21
00:01:04,465 --> 00:01:09,217
pająkach pożerających ptaki,
wężach połykających ludzi w całości

22
00:01:09,241 --> 00:01:11,525
oraz o wrzącej rzece.

23
00:01:13,795 --> 00:01:15,779
Stało się to wspomnieniem z dzieciństwa.

24
00:01:15,803 --> 00:01:16,962
Lata mijały.

25
00:01:16,986 --> 00:01:19,461
Pracuję nad doktoratem w SMU,

26
00:01:19,485 --> 00:01:23,389
próbując zrozumieć potencjał
geotermalny Peru.

27
00:01:23,413 --> 00:01:25,459
Kiedy przypomniałem sobie tę legendę,

28
00:01:25,483 --> 00:01:27,332
zacząłem zadawać sobie pytanie:

29
00:01:28,316 --> 00:01:30,863
"Czy wrząca rzeka rzeczywiście istnieje?".

30
00:01:32,140 --> 00:01:34,339
Pytałem kolegów z uniwersytetów,

31
00:01:34,363 --> 00:01:35,520
rząd, firmy górnicze,

32
00:01:35,544 --> 00:01:37,037
oraz wydobywców ropy czy gazu.

33
00:01:37,061 --> 00:01:39,967
Odpowiedzią było jednogłośne "nie".

34
00:01:40,459 --> 00:01:42,459
Ma to sens.

35
00:01:43,070 --> 00:01:45,698
Wrzące rzeki istnieją na świecie,

36
00:01:45,722 --> 00:01:48,181
ale są z reguły powiązane z wulkanami.

37
00:01:48,649 --> 00:01:50,796
Potrzebujesz potężnego źródła ciepła,

38
00:01:50,820 --> 00:01:54,186
aby wytworzyć tak potężne
zjawisko geotermalne.

39
00:01:54,210 --> 00:01:59,414
Jak widzicie po czerwonych kropkach,
które oznaczają wulkany,

40
00:01:59,438 --> 00:02:02,256
nie mamy wulkanów ani w Amazonii,

41
00:02:02,280 --> 00:02:04,098
ani w większej części Peru.

42
00:02:04,122 --> 00:02:08,390
W związku z tym nie należy oczekiwać,
że znajdziemy wrzącą rzekę.

43
00:02:09,660 --> 00:02:13,748
Kiedy opowiadałem tę historię
przy rodzinnym obiedzie,

44
00:02:13,772 --> 00:02:16,242
ciocia powiedziała mi:

45
00:02:16,266 --> 00:02:20,248
"Ale Andrés, ja tam byłam.
Pływałam w tej rzece".

46
00:02:20,898 --> 00:02:24,535
(Śmiech)

47
00:02:24,559 --> 00:02:26,306
Wtedy wujek się dołączył:

48
00:02:26,330 --> 00:02:29,060
"Andrés, ona nie żartuje.

49
00:02:29,084 --> 00:02:33,067
Widzisz, można w niej pływać tylko
po bardzo silnych opadach deszczu

50
00:02:33,091 --> 00:02:36,337
i jest strzeżona przez potężnego szamana.

51
00:02:36,361 --> 00:02:38,678
Twoja ciocia przyjaźni się z jego żoną".

52
00:02:39,257 --> 00:02:41,062
(Śmiech)

53
00:02:41,086 --> 00:02:42,237
Że jak?

54
00:02:42,261 --> 00:02:44,475
Mimo całego mojego
naukowego sceptycyzmu,

55
00:02:44,499 --> 00:02:48,931
wybrałem się na wycieczkę do dżungli,
prowadzony przez ciocię.

56
00:02:48,955 --> 00:02:52,852
oddalony o ponad 700 kilometrów
od najbliższego obszaru wulkanicznego,

57
00:02:52,876 --> 00:02:56,494
i przygotowywałem się mentalnie

58
00:02:56,518 --> 00:03:00,894
na ujrzenie legendarnego
"ciepłego strumienia Amazonki".

59
00:03:02,671 --> 00:03:04,292
Lecz wówczas

60
00:03:04,316 --> 00:03:05,638
usłyszałem coś,

61
00:03:07,255 --> 00:03:08,704
niski dźwięk kipieli,

62
00:03:10,347 --> 00:03:13,042
który stawał się coraz głośniejszy,

63
00:03:13,792 --> 00:03:15,260
z każdym naszym krokiem.

64
00:03:16,300 --> 00:03:20,228
Brzmiało to jak walenie fal oceanu,

65
00:03:20,252 --> 00:03:24,937
a kiedy się zbliżyliśmy, ujrzałem dym,
parę wodną wznoszącą się nad drzewami.

66
00:03:24,961 --> 00:03:28,260
Potem ujrzałem to...

67
00:03:29,791 --> 00:03:32,260
Momentalnie chwyciłem termometr

68
00:03:32,284 --> 00:03:35,561
i okazało się, że średnie
temperatury w rzece

69
00:03:35,585 --> 00:03:37,572
wynosiły 86 stopni Celsjusza.

70
00:03:39,540 --> 00:03:42,807
Co prawda nie jest to wrzenie
jak przy 100 stopniach,

71
00:03:42,831 --> 00:03:45,708
ale zdecydowanie coś bardzo bliskiego.

72
00:03:46,296 --> 00:03:49,388
Rzeka płynęła gorąco i szybko.

73
00:03:50,181 --> 00:03:53,829
Poszedłem w górę rzeki za uczniem szamana,

74
00:03:53,853 --> 00:03:55,637
do jej najświętszego rejonu.

75
00:03:55,661 --> 00:03:57,067
I to jest dziwne:

76
00:03:57,091 --> 00:03:59,073
rzeka zaczyna jako zimny strumień,

77
00:03:59,502 --> 00:04:01,739
a w tym miejscu,

78
00:04:01,763 --> 00:04:03,930
znajduje się dom Yacumamy,

79
00:04:03,954 --> 00:04:07,297
matki wód, wielkiego ducha węża,

80
00:04:07,321 --> 00:04:09,394
który daje początek
gorącej i zimnej wodzie.

81
00:04:10,015 --> 00:04:14,427
W tym miejscu znaleźliśmy gorące źródło,

82
00:04:14,451 --> 00:04:19,809
mieszające się z zimnym strumieniem
pod opieką jej matczynych szczęk,

83
00:04:19,833 --> 00:04:23,078
urzeczywistniających legendę.

84
00:04:24,283 --> 00:04:26,261
Następnego poranka obudziłem się i...

85
00:04:26,285 --> 00:04:28,504
(Śmiech)

86
00:04:28,528 --> 00:04:30,559
poprosiłem o herbatę.

87
00:04:30,583 --> 00:04:32,823
Otrzymałem kubek, saszetkę herbaty

88
00:04:32,847 --> 00:04:35,175
i zostałem skierowany w stronę rzeki.

89
00:04:36,075 --> 00:04:40,584
Ku mojemu zdziwieniu, woda była czysta
i miała przyjemny smak,

90
00:04:40,608 --> 00:04:43,602
co jest nieco dziwne
w przypadku źródeł geotermalnych.

91
00:04:44,441 --> 00:04:45,989
Zaskakujące było to,

92
00:04:46,013 --> 00:04:48,997
że autochtoni od zawsze
wiedzieli o tym miejscu

93
00:04:49,021 --> 00:04:52,725
i że wcale nie byłem pierwszą 
osobą z zewnątrz, która je ujrzała.

94
00:04:53,701 --> 00:04:56,638
Rzeka była po prostu częścią
ich codziennego życia.

95
00:04:57,115 --> 00:04:59,809
Piją z niej wodę.

96
00:04:59,833 --> 00:05:02,388
Wdychają jej parę.

97
00:05:02,412 --> 00:05:04,103
Gotują w niej,

98
00:05:04,127 --> 00:05:05,637
zmywają w niej,

99
00:05:05,661 --> 00:05:07,459
nawet wytwarzają z niej lekarstwa.

100
00:05:09,094 --> 00:05:10,840
Spotkałem szamana,

101
00:05:10,864 --> 00:05:15,053
a on wydawał się "przedłużeniem"
rzeki i dżungli.

102
00:05:15,848 --> 00:05:17,672
Zapytał o moje intencje

103
00:05:18,609 --> 00:05:20,188
i słuchał uważnie.

104
00:05:21,262 --> 00:05:24,373
Wtedy, ku mojej ogromnej uldze...

105
00:05:24,397 --> 00:05:27,944
...byłem przerażony,
jeśli mam być szczery...

106
00:05:27,968 --> 00:05:32,247
...uśmiech wkradł mu się na usta,
po czym szaman roześmiał się.

107
00:05:32,271 --> 00:05:34,568
(Śmiech)

108
00:05:35,796 --> 00:05:40,391
Otrzymałem błogosławieństwo
szamana, aby zbadać rzekę,

109
00:05:40,415 --> 00:05:43,819
pod warunkiem, że gdy pobiorę próbki wody

110
00:05:43,843 --> 00:05:45,359
i zbadam je w laboratorium,

111
00:05:45,383 --> 00:05:47,193
w dowolnym miejscu na świecie,

112
00:05:48,265 --> 00:05:52,031
wleję wodę z powrotem do ziemi,

113
00:05:52,055 --> 00:05:54,102
aby mogła, jak rzekł szaman,

114
00:05:54,126 --> 00:05:56,871
znaleźć swoją drogę do domu.

115
00:05:59,272 --> 00:06:02,859
Wracałem tam rokrocznie
od pierwszej wizyty w 2011 roku

116
00:06:02,883 --> 00:06:06,308
i praca w terenie była porywająca,

117
00:06:06,332 --> 00:06:10,129
wymagająca, czasami niebezpieczna.

118
00:06:10,913 --> 00:06:14,128
Jedna historia znalazła się nawet
na łamach National Geographic.

119
00:06:14,152 --> 00:06:18,239
Stałem uwięziony na skałce
wielkości kartki papieru,

120
00:06:18,263 --> 00:06:20,303
w sandałach i szortach,

121
00:06:20,327 --> 00:06:22,733
między rzeką o temperaturze 80 stopni C,

122
00:06:22,733 --> 00:06:26,963
a gorącym źródłem, które wyglądało tak,
całkiem bliskim wrzenia.

123
00:06:27,070 --> 00:06:30,608
Ponadto, to był amazoński las deszczowy.

124
00:06:31,206 --> 00:06:33,712
Ulewa, nie widać niczego.

125
00:06:33,736 --> 00:06:37,298
Przez różnicę temperatur wszystko
wokół było białe. Niczym zamieć.

126
00:06:38,956 --> 00:06:40,361
Intensywne.

127
00:06:42,158 --> 00:06:44,596
Teraz, po latach pracy,

128
00:06:44,620 --> 00:06:50,262
wkrótce będę publikował moje
geofizyczne i geochemiczne badania

129
00:06:51,047 --> 00:06:55,022
i chciałbym podzielić się
dziś tu na scenie TED,

130
00:06:55,046 --> 00:06:58,236
po raz pierwszy
wynikami niektórych odkryć.

131
00:06:59,340 --> 00:07:01,871
Po pierwsze - to nie jest legenda.

132
00:07:02,468 --> 00:07:03,642
Kto by przypuszczał!

133
00:07:03,666 --> 00:07:05,991
(Śmiech)

134
00:07:06,015 --> 00:07:08,529
Kiedy rozpocząłem badania,

135
00:07:08,553 --> 00:07:11,532
zdjęcia satelitarne
miały zbyt niską rozdzielczość.

136
00:07:11,556 --> 00:07:13,184
Po prostu brakowało dobrych map.

137
00:07:13,754 --> 00:07:16,145
Dzięki wsparciu ekipy Google Earth,

138
00:07:16,169 --> 00:07:17,514
teraz mam to.

139
00:07:19,251 --> 00:07:24,601
Nie tylko to, rdzenna nazwa rzeki,
Shanay-timpishka,

140
00:07:25,538 --> 00:07:28,268
"ugotowana w żarze Słońca",

141
00:07:29,540 --> 00:07:34,919
wskazuje, że nie ja pierwszy
zastanawiam się, dlaczego rzeka wrze,

142
00:07:34,943 --> 00:07:38,170
co pokazuje, że ludzkość od zawsze
poszukuje wytłumaczenia

143
00:07:38,194 --> 00:07:39,733
dla świata wokół nas.

144
00:07:41,526 --> 00:07:43,924
Więc dlaczego woda się gotuje?

145
00:07:43,948 --> 00:07:46,751
(Bulgotanie)

146
00:07:48,385 --> 00:07:50,880
Trzy lata zajęło mi
zdobycie tego materiału.

147
00:07:52,879 --> 00:07:54,484
Gorące źródła z uskoków.

148
00:07:55,625 --> 00:07:59,258
Tak jak przez nasze żyły i tętnice
płynie gorąca krew,

149
00:07:59,282 --> 00:08:04,330
tak przez uskoki i pęknięcia
w Ziemi płynie gorąca woda.

150
00:08:05,162 --> 00:08:08,757
Tam, gdzie te tętnice wychodzą 
na powierzchnię, tętnice Ziemi,

151
00:08:08,781 --> 00:08:11,155
mamy zjawiska geotermalne:

152
00:08:11,179 --> 00:08:15,199
fumarole, gorące źródła,
a tutaj wrzącą rzekę.

153
00:08:16,459 --> 00:08:20,559
Co jest jednak naprawdę niesłychane,
to wielkość tego miejsca.

154
00:08:21,221 --> 00:08:23,567
Pomyśl, przechodząc
następnym razem przez ulicę.

155
00:08:24,527 --> 00:08:27,199
Rzeka jest szersza niż droga dwujezdniowa

156
00:08:27,223 --> 00:08:29,087
przez większą część swojej drogi.

157
00:08:29,674 --> 00:08:35,017
Gorąca płynie przez 6,24 kilometra.

158
00:08:36,223 --> 00:08:37,732
Bardzo imponujące.

159
00:08:39,077 --> 00:08:42,077
Są w niej baseny termalne,
większe od tej sceny TED.

160
00:08:42,101 --> 00:08:44,577
Wodospad, który tu widzicie,

161
00:08:44,601 --> 00:08:46,639
ma sześć metrów wysokości.

162
00:08:47,384 --> 00:08:50,676
Wszystko to w temperaturze 
bliskiej wrzenia.

163
00:08:52,243 --> 00:08:54,299
Zmapowaliśmy temperatury wzdłuż rzeki

164
00:08:54,323 --> 00:08:57,441
i jak dotąd była to najbardziej
wymagająca część pracy w terenie.

165
00:08:57,866 --> 00:09:01,553
Rezultaty były wręcz niesamowite.

166
00:09:01,577 --> 00:09:04,730
Wybaczcie, wychodzi ze mnie geolog.

167
00:09:04,754 --> 00:09:07,180
Ukazały one tę niezwykłą zależność.

168
00:09:07,204 --> 00:09:09,420
U źródła rzeka jest zimna.

169
00:09:09,444 --> 00:09:12,439
Następnie podgrzewa się, schładza
podgrzewa i ponownie schładza,

170
00:09:12,463 --> 00:09:15,081
nagrzewa się znów, po czym
ma tę piękną krzywą zaniku,

171
00:09:15,105 --> 00:09:17,477
a w końcu wpada do tej zimnej rzeki.

172
00:09:18,539 --> 00:09:21,333
Rozumiem, że nie wszyscy
parają się geotermiką,

173
00:09:21,357 --> 00:09:23,582
więc, aby ująć to w prostszych słowach:


174
00:09:24,225 --> 00:09:26,358
każdy kocha kawę.

175
00:09:26,382 --> 00:09:27,651
Tak? Dobrze.

176
00:09:28,517 --> 00:09:32,200
Przeciętna kawa podawana jest
w temperaturze 54 stopni C.

177
00:09:32,224 --> 00:09:34,334
Bardzo gorąca, 60 stopni.

178
00:09:34,896 --> 00:09:37,067
Używając kawiarnianej terminologii,

179
00:09:37,091 --> 00:09:39,654
wrząca rzeka wygląda tak.

180
00:09:40,401 --> 00:09:41,900
Tutaj macie gorącą kawę.

181
00:09:42,906 --> 00:09:44,630
Tu bardzo gorącą kawę

182
00:09:44,654 --> 00:09:46,828
i widać, że jest tu duży punkt,

183
00:09:46,852 --> 00:09:49,840
gdzie rzeka jest gorętsza
niż bardzo gorąca kawa.

184
00:09:49,864 --> 00:09:51,856
I to są średnie temperatury wody.

185
00:09:51,880 --> 00:09:56,079
Pobraliśmy je w suchym sezonie,
aby zapewnić najdokładniejsze temperatury.

186
00:09:56,603 --> 00:09:59,223
Jest tu jednak magiczna liczba,
której nie widać,

187
00:09:59,247 --> 00:10:01,777
a ta liczba to 47 stopni Celsjusza,

188
00:10:02,856 --> 00:10:05,378
bo jest to miejsce, w którym
zaczynamy odczuwać ból

189
00:10:05,402 --> 00:10:09,575
i wiem to z własnego doświadczenia.

190
00:10:10,186 --> 00:10:13,012
Powyżej tej temperatury,
nie chcesz wejść do tej wody.

191
00:10:13,036 --> 00:10:14,698
Musisz być ostrożny.

192
00:10:14,722 --> 00:10:16,037
Może być zabójcza.

193
00:10:16,704 --> 00:10:18,995
Widziałem, jak wpadały tam różne zwierzęta

194
00:10:19,019 --> 00:10:23,198
i, co mnie zaskoczyło, proces 
za każdym razem jest niemal jednakowy.

195
00:10:23,898 --> 00:10:26,579
Po wpadnięciu najpierw tracą oczy.

196
00:10:26,603 --> 00:10:29,970
Oczy gotują się bardzo szybko.
Zmieniają kolor na mleczno-biały.

197
00:10:29,994 --> 00:10:31,344
Nurt ciągnie je ze sobą.

198
00:10:31,368 --> 00:10:34,431
Zwierzęta próbują wypłynąć,
ale ich ciało gotuje się od zewnątrz,

199
00:10:34,455 --> 00:10:35,621
bo woda jest tak gorąca.

200
00:10:35,645 --> 00:10:37,490
Tracą więc siły, tracą i tracą,

201
00:10:37,514 --> 00:10:40,904
aż dochodzą do punktu,
w którym połykają wodę

202
00:10:40,928 --> 00:10:43,149
i gotują się od środka.

203
00:10:43,440 --> 00:10:45,352
(Śmiech)

204
00:10:48,696 --> 00:10:50,815
Nieco sadystyczni jesteśmy, co?

205
00:10:50,839 --> 00:10:52,179
Jezu.

206
00:10:53,362 --> 00:10:55,980
Pozostawmy je w wodzie nieco dłużej...

207
00:10:57,468 --> 00:11:00,196
Jak mówiłem temperatury są niesamowite.

208
00:11:00,220 --> 00:11:03,698
Przypominają te, które można
zaobserwować na wulkanach,

209
00:11:03,722 --> 00:11:06,259
nawet super-wulkanach jak Yellowstone.

210
00:11:06,896 --> 00:11:08,204
Rzecz w tym,

211
00:11:10,173 --> 00:11:15,172
że według danych wrząca rzeka istnieje

212
00:11:15,196 --> 00:11:17,486
niezależnie od wulkanizmu.

213
00:11:18,491 --> 00:11:21,911
Jej pochodzenie nie jest
ani magmatyczne, ani wulkaniczne.

214
00:11:23,722 --> 00:11:29,925
Powtarzam: najbliższe centrum aktywności
wulkanicznej leży 700 km dalej.

215
00:11:30,543 --> 00:11:34,909
Jak to możliwe,
że taka rzeka w ogóle istnieje?

216
00:11:35,790 --> 00:11:38,946
Pytałem ekspertów od geotermiki
i wulkanologów od lat

217
00:11:38,970 --> 00:11:43,787
i do dziś nie znalazłem innego 
niewulkanicznego systemu geotermalnego

218
00:11:43,811 --> 00:11:45,378
tej wielkości.

219
00:11:47,121 --> 00:11:48,645
Jest unikatowy.

220
00:11:49,489 --> 00:11:52,931
Jest szczególny na skalę globalną.

221
00:11:54,708 --> 00:11:57,176
A więc, jak to działa?

222
00:11:58,460 --> 00:12:00,596
Skąd bierze się to ciepło?

223
00:12:01,186 --> 00:12:03,279
Potrzeba ciągle większej ilości badań,

224
00:12:03,303 --> 00:12:06,492
aby wydzielić problem
i lepiej zrozumieć system,

225
00:12:06,516 --> 00:12:08,842
ale z tego, co mówią nam dane,

226
00:12:08,866 --> 00:12:12,230
wygląda to na efekt działalności
wielkiego systemu hydrotermalnego.

227
00:12:13,151 --> 00:12:14,611
Działa to w taki sposób:

228
00:12:14,635 --> 00:12:17,943
im głębiej schodzisz pod ziemię,
tym wyższe stają się temperatury.

229
00:12:17,967 --> 00:12:20,595
Nazywamy to gradientem geotermicznym.

230
00:12:21,460 --> 00:12:26,388
Woda może spływać z miejsc
tak dalekich jak lodowce Andów,

231
00:12:26,412 --> 00:12:28,411
następnie wsiąkać w ziemię

232
00:12:28,435 --> 00:12:31,202
i wydobywać się w formie wrzącej rzeki,

233
00:12:31,226 --> 00:12:34,233
po podgrzaniu przez gradient geotermalny.

234
00:12:35,311 --> 00:12:37,550
Wszystko to dzięki 
położeniu geograficznemu.

235
00:12:38,587 --> 00:12:41,434
Teraz odkryliśmy, że w i wokół rzeki...

236
00:12:41,458 --> 00:12:42,951
My, czyli ja i koledzy

237
00:12:42,975 --> 00:12:45,062
z National Geographic:
dr. Spencer Wells

238
00:12:45,086 --> 00:12:47,796
oraz dr. Jon Eisen z UC Davis

239
00:12:47,820 --> 00:12:51,082
dokonaliśmy sekwencjonowania
DNA ekstremofili

240
00:12:51,106 --> 00:12:55,710
żyjących w rzece i okolicach
i odkryliśmy nowe formy życia,

241
00:12:55,734 --> 00:12:59,149
unikatowe gatunki żyjące we wrzącej rzece.

242
00:13:00,264 --> 00:13:05,507
Jednak mimo tych badań, odkryć i legend

243
00:13:06,499 --> 00:13:07,499
pozostaje pytanie:

244
00:13:09,704 --> 00:13:12,624
"Jakie jest znaczenie wrzącej rzeki?".

245
00:13:14,601 --> 00:13:19,247
"Jakie jest znaczenie tej
nieruchomej chmury,

246
00:13:19,271 --> 00:13:22,147
która wiecznie pokrywa odcinek dżungli?".

247
00:13:23,333 --> 00:13:25,983
"Jakie jest wreszcie znaczenie

248
00:13:26,007 --> 00:13:28,990
detalu z legendy z czasów dzieciństwa?".

249
00:13:31,547 --> 00:13:34,655
Dla szamana i jego społeczności
jest to święte miejsce.

250
00:13:35,414 --> 00:13:37,759
Dla mnie, jako naukowca,

251
00:13:37,783 --> 00:13:40,626
jest to wyjątkowy geotermalny fenomen.

252
00:13:42,074 --> 00:13:45,772
Jednak dla nielegalnych drwali
i farmerów bydła,

253
00:13:45,796 --> 00:13:49,439
jest to kolejny surowiec do eksploatacji.

254
00:13:50,820 --> 00:13:54,607
Dla peruwiańskiego rządu z kolei
jest to kolejny kawałek

255
00:13:54,631 --> 00:14:00,575
niechronionej ziemi, zdatnej pod zabudowę.

256
00:14:02,186 --> 00:14:05,782
Moim celem jest upewnienie się,
że każdy, kto kontroluje tę ziemię,

257
00:14:05,806 --> 00:14:09,924
będzie rozumiał wyjątkowość
i znaczenie wrzącej rzeki.

258
00:14:10,892 --> 00:14:12,630
Ponieważ to jest właśnie pytanie,

259
00:14:13,853 --> 00:14:15,487
pytanie o znaczenie.

260
00:14:16,568 --> 00:14:18,897
Rzecz w tym,

261
00:14:20,110 --> 00:14:22,191
że to my definiujemy znaczenie.

262
00:14:22,998 --> 00:14:25,658
To my. My mamy tę moc.

263
00:14:25,682 --> 00:14:28,410
To my rysujemy linię

264
00:14:28,434 --> 00:14:30,782
między świętym a trywialnym.

265
00:14:31,736 --> 00:14:34,012
I w tej epoce,

266
00:14:34,036 --> 00:14:37,534
kiedy wszystko zdaje się zmapowane,
zmierzone i zbadane,

267
00:14:39,290 --> 00:14:41,756
w tej epoce informacji,

268
00:14:42,899 --> 00:14:46,471
przypominam wam wszystkim,
że odkryć nie dokonuje się

269
00:14:46,495 --> 00:14:51,058
w czarnej pustce nieznanego

270
00:14:52,153 --> 00:14:55,562
lecz w białym szumie
przytłaczających danych.

271
00:14:57,862 --> 00:15:00,847
Tak wiele pozostaje do odkrycia.

272
00:15:01,958 --> 00:15:05,453
Żyjemy w niesamowitym świecie.

273
00:15:05,477 --> 00:15:06,996
Więc wyjdź z domu.

274
00:15:08,306 --> 00:15:10,163
Bądź ciekawski.

275
00:15:11,711 --> 00:15:14,754
Ponieważ żyjemy w świecie,

276
00:15:15,539 --> 00:15:18,819
w którym szamani ciągle śpiewają
dla duchów dżungli,

277
00:15:20,399 --> 00:15:22,240
gdzie rzeki wrą,

278
00:15:23,299 --> 00:15:25,835
gdzie legendy stają się rzeczywistością.

279
00:15:27,018 --> 00:15:28,199
Dziękuję wam bardzo.

280
00:15:28,223 --> 00:15:36,809
(Brawa)