WEBVTT

00:00:01.706 --> 00:00:04.636
Mensen in mijn thuisland
noemen me een lastpak,

00:00:04.636 --> 00:00:07.313
een herrieschopper, een driftkikker,

00:00:07.313 --> 00:00:09.983
een rebel, een activist,

00:00:09.983 --> 00:00:11.840
de stem van het volk.

00:00:11.840 --> 00:00:14.600
Maar zo was ik niet altijd.

00:00:14.600 --> 00:00:16.181
Ik had vroeger een bijnaam.

00:00:16.181 --> 00:00:18.502
Ze noemden me Softie.

00:00:18.502 --> 00:00:21.755
Het zachte, ongevaarlijke jongetje.

00:00:21.755 --> 00:00:24.495
Net als ieder ander
ging ik problemen uit de weg.

00:00:24.495 --> 00:00:26.538
In mijn jeugd leerden ze me zwijgen.

00:00:26.538 --> 00:00:28.340
Doe wat je gezegd wordt.

00:00:28.340 --> 00:00:32.272
Op zondagsschool leerden ze me
om confrontaties uit de weg te gaan.

00:00:32.272 --> 00:00:35.585
Zelfs als je gelijk hebt, 
keer ze de andere wang toe.

00:00:35.585 --> 00:00:40.182
Dit werd versterkt 
door het toenmalige politieke klimaat.

00:00:40.182 --> 00:00:43.783
(Gelach)

00:00:43.783 --> 00:00:45.662
Kenia is een land 
waar je schuldig bent

00:00:45.662 --> 00:00:48.239
totdat je kan bewijzen dat je rijk bent.

00:00:48.239 --> 00:00:50.984
(Gelach)

00:00:50.984 --> 00:00:53.726
De armen in Kenia hebben 5 keer meer kans

00:00:53.726 --> 00:00:56.910
om door politie, die ze moet
beschermen, doodgeschoten te worden

00:00:56.910 --> 00:00:58.298
dan door criminelen.

00:00:58.298 --> 00:01:00.945
Dit werd versterkt door
het politieke klimaat van toen.

00:01:00.945 --> 00:01:03.894
We hadden een president,
Moi, een dictator.

00:01:03.894 --> 00:01:06.100
Hij regeerde het land met ijzeren hand.

00:01:06.100 --> 00:01:08.538
Iedereen die tegen hem in durfde te gaan,

00:01:08.538 --> 00:01:13.507
werd gearresteerd, gemarteld,
gevangen gezet, of zelfs vermoord.

00:01:13.507 --> 00:01:17.431
Dit betekende dat mensen slimme lafaards
werden, om niet in de problemen te komen.

00:01:17.431 --> 00:01:19.474
Een lafaard zijn was geen belediging.

00:01:19.474 --> 00:01:21.401
Een lafaard zijn, was een compliment.

00:01:21.401 --> 00:01:24.559
Ons werd verteld dat een lafaard
thuiskomt bij zijn moeder.

00:01:24.559 --> 00:01:28.320
Dat betekende: als je uit
de problemen blijft, blijf je leven.

00:01:28.320 --> 00:01:30.260
Ik had mijn twijfels over dit advies.

00:01:30.260 --> 00:01:33.082
Acht jaar geleden was
er een verkiezing in Kenia

00:01:33.082 --> 00:01:35.565
waarvan de resultaten
gewelddadig werden betwist.

00:01:35.565 --> 00:01:40.302
Het gevolg van die verkiezing was
verschrikkelijk geweld, verkrachting.

00:01:40.302 --> 00:01:44.239
Meer dan 1.000 mensen werden gedood.

00:01:44.239 --> 00:01:47.360
Mijn werk bestond 
in het documenteren van dat geweld.

00:01:47.360 --> 00:01:50.216
Als fotograaf nam ik duizenden foto's.

00:01:50.216 --> 00:01:52.283
Na twee maanden

00:01:52.283 --> 00:01:57.158
kwamen de politici bij elkaar,
dronken een kop thee,

00:01:57.158 --> 00:02:00.595
tekenden een vredesverdrag
en het land ging weer verder.

00:02:00.595 --> 00:02:04.124
Ik was zeer verontrust omdat ik
het geweld zelf meegemaakt had.

00:02:04.124 --> 00:02:07.730
Ik zag de moorden, ik zag de verjaging.

00:02:07.730 --> 00:02:10.811
Ik ontmoette vrouwen die verkracht
waren en het greep me aan,

00:02:10.811 --> 00:02:12.855
maar het land sprak er niet over.

00:02:12.855 --> 00:02:15.339
We deden alsof. We werden
allemaal slimme lafaards.

00:02:15.339 --> 00:02:18.938
We gingen de problemen uit de weg
door er niet over te praten.

00:02:18.938 --> 00:02:22.235
Tien maanden later nam ik ontslag.
Ik zei dat ik het niet meer aankon.

00:02:22.235 --> 00:02:24.830
Na mijn ontslag riep ik
mijn vrienden bij elkaar

00:02:24.830 --> 00:02:26.850
om over het geweld te spreken,

00:02:26.850 --> 00:02:28.714
over de staat van het land.

00:02:28.714 --> 00:02:32.400
Op 1 juni 2009 zouden we
naar het stadion toe gaan

00:02:32.400 --> 00:02:34.729
en de aandacht van de president opeisen.

00:02:34.729 --> 00:02:36.329
Het is een nationale vrije dag.

00:02:36.329 --> 00:02:38.698
Hij wordt over het hele land uitgezonden.

00:02:38.698 --> 00:02:41.386
Ik kwam bij het stadion aan.

00:02:41.386 --> 00:02:44.380
Mijn vrienden kwamen niet opdagen.

00:02:44.380 --> 00:02:47.753
Ik was alleen

00:02:47.753 --> 00:02:50.280
en wist niet wat ik moest doen.

00:02:50.280 --> 00:02:51.695
Ik was bang,

00:02:51.695 --> 00:02:53.865
maar ik wist heel goed
dat ik op deze dag

00:02:53.865 --> 00:02:55.086
een besluit moest nemen.

00:02:55.086 --> 00:02:57.509
Kon ik leven als een lafaard,
net als de rest,

00:02:57.509 --> 00:02:59.107
of zou ik een standpunt innemen?

00:02:59.107 --> 00:03:01.313
Toen de president het woord nam,

00:03:01.313 --> 00:03:05.920
stond ik op en schreeuwde

00:03:05.920 --> 00:03:09.114
dat hij de slachtoffers van
de verkiezingen niet mocht vergeten,

00:03:09.114 --> 00:03:11.390
dat de corruptie moest stoppen.

00:03:11.390 --> 00:03:13.595
Opeens, vanuit het niets,

00:03:13.595 --> 00:03:16.707
viel de politie me aan
als hongerige leeuwen.

00:03:16.707 --> 00:03:18.564
Ze bedekten mijn mond

00:03:18.564 --> 00:03:20.491
en sleurden me het stadion uit,

00:03:20.491 --> 00:03:24.462
waarna ze me een flink pak rammel
gaven en in de cel gooiden.

00:03:24.862 --> 00:03:31.870
Ik bracht de nacht door in de cel
op een koude cementen vloer.

00:03:31.870 --> 00:03:34.518
Dat zette me aan het denken.

00:03:34.518 --> 00:03:36.389
Wat gaf mij dit gevoel?

00:03:36.389 --> 00:03:39.184
Mijn vrienden en familie
dachten dat ik gek was

00:03:39.184 --> 00:03:41.948
en dat de foto's die ik nam
mijn leven overhoop gooiden.

00:03:44.568 --> 00:03:47.448
Mijn foto's waren voor
veel Kenianen slechts een getal.

00:03:47.448 --> 00:03:49.545
De meeste Kenianen zagen het geweld niet.

00:03:49.545 --> 00:03:51.160
Het was een verhaaltje voor ze.

00:03:51.160 --> 00:03:53.947
Ik besloot tot een straatexpositie

00:03:53.947 --> 00:03:56.733
om de foto's van het geweld
in het land te laten zien

00:03:56.733 --> 00:03:58.707
en de mensen aan de praat te krijgen.

00:03:58.707 --> 00:04:01.516
We reisden door het land
en toonden de foto's.

00:04:01.516 --> 00:04:04.999
Deze reis bracht me
op het pad van activisme.

00:04:04.999 --> 00:04:07.716
Ik besloot niet meer te zwijgen,

00:04:07.716 --> 00:04:09.914
maar te praten over die zaken.

00:04:09.914 --> 00:04:13.564
We reisden het land rond 
en op de plek van onze straatexpositie

00:04:13.564 --> 00:04:18.362
verschenen politieke graffiti 
over de situatie in het land,

00:04:18.362 --> 00:04:21.120
over corruptie en slecht leiderschap.

00:04:21.120 --> 00:04:24.900
We hebben zelfs symbolische
begrafenissen uitgevoerd.

00:04:24.900 --> 00:04:28.882
We hebben levende varkens bij
het Keniaanse parlement bezorgd

00:04:28.882 --> 00:04:30.810
als symbool voor de politieke hebzucht.

00:04:30.810 --> 00:04:33.041
Het is in Oeganda en
andere landen ook gedaan

00:04:33.041 --> 00:04:36.550
en het meest krachtige is dat de foto's
door de media zijn uitgekozen

00:04:36.550 --> 00:04:39.586
en door het land en over
het continent zijn verspreid.

00:04:39.586 --> 00:04:42.233
Waar ik zeven jaar geleden
in mijn eentje stond,

00:04:42.233 --> 00:04:45.259
hoor ik nu bij een gemeenschap
van velen die met mij opstaan.

00:04:45.259 --> 00:04:49.587
Ik ben niet langer alleen
als ik over deze zaken praat.

00:04:50.177 --> 00:04:54.350
Ik hoor bij een groep jonge mensen
die hartstocht hebben voor het land,

00:04:54.350 --> 00:04:56.200
die verandering teweeg wil brengen.

00:04:56.200 --> 00:05:00.614
Ze zijn niet langer bang en
ze zijn geen slimme lafaards meer.

00:05:01.744 --> 00:05:04.472
Dat was mijn verhaal.

00:05:06.242 --> 00:05:08.840
Die dag in het stadion

00:05:08.840 --> 00:05:11.327
stond ik op als een slimme lafaard.

00:05:11.327 --> 00:05:16.574
Door die ene actie zei ik vaarwel
tegen 24 jaar leven als een lafaard.

00:05:16.574 --> 00:05:19.616
Er zijn twee belangrijkste
dagen in je leven:

00:05:19.616 --> 00:05:24.651
De dag dat je geboren wordt en
de dag dat je er achter komt waarom.

00:05:24.651 --> 00:05:28.015
Die dag dat ik opstond en
naar de president schreeuwde,

00:05:28.015 --> 00:05:31.295
kwam ik er achter waarvoor ik geboren ben.

00:05:31.295 --> 00:05:34.546
Ik zou niet langer zwijgen
als ik onrecht zag,

00:05:35.776 --> 00:05:38.580
Weet jij waarom jij geboren bent?

00:05:39.700 --> 00:05:41.535
Dank u wel.

00:05:41.535 --> 00:05:48.464
(Applaus)

00:05:48.464 --> 00:05:51.031
Tom Rielly: Het is een prachtig verhaal.

00:05:51.031 --> 00:05:53.587
Ik wil je even een aantal vragen stellen.

00:05:53.587 --> 00:05:55.907
Dus, PAWA254:

00:05:55.907 --> 00:06:00.220
Je richtte een studio op, een plek
voor jonge mensen naartoe kunnen,

00:06:00.220 --> 00:06:02.606
waar ze de kracht van
digitale media gebruiken

00:06:02.606 --> 00:06:04.687
om deze acties te ondernemen.

00:06:04.687 --> 00:06:06.564
Wat gebeurt er op dit moment bij PAWA?

00:06:06.564 --> 00:06:08.967
Boniface Mwangi:
We hebben een groep filmmakers,

00:06:08.967 --> 00:06:12.620
graffiti-artiesten, muzikanten en
wanneer er in het land iets aan de hand is

00:06:12.620 --> 00:06:15.511
komen we samen, brainstormen we
en pakken het aan.

00:06:15.511 --> 00:06:17.567
Ons krachtigste instrument is kunst,

00:06:17.567 --> 00:06:21.398
omdat we in een drukke wereld leven
waar mensen het zo druk hebben

00:06:21.398 --> 00:06:23.465
dat ze geen tijd hebben om te lezen.

00:06:23.465 --> 00:06:27.598
Dus verpakken we ons activisme
en onze boodschap in kunst.

00:06:27.598 --> 00:06:32.577
Dus van muziek tot graffiti tot kunst,
dat is wat we doen.

00:06:33.557 --> 00:06:35.585
Mag ik nog iets zeggen?

00:06:35.585 --> 00:06:37.466
TR: Ja, natuurlijk. (Applaus)

00:06:37.466 --> 00:06:40.291
BM: Ondanks dat ik opgepakt,
mishandeld en bedreigd ben,

00:06:40.291 --> 00:06:42.014
het moment dat ik mijn stem vond,

00:06:42.014 --> 00:06:44.490
toen ik echt opkwam
voor wat ik werkelijk dacht,

00:06:44.490 --> 00:06:45.598
was ik niet bang meer.

00:06:45.598 --> 00:06:48.490
Ik werd Softie genoemd,
maar dat ben ik niet meer,

00:06:48.490 --> 00:06:51.891
omdat ik ontdekt heb wie ik echt ben,
wat ik werkelijk wil doen

00:06:51.891 --> 00:06:54.927
en daar ligt zoveel schoonheid in.

00:06:54.927 --> 00:06:58.316
Er is niets zo krachtig als zeker weten
dat ik hier ben om dit te doen,

00:06:58.316 --> 00:07:01.463
omdat je niet meer bang wordt.
Je gaat gewoon door met leven.

00:07:01.463 --> 00:07:03.649
Dankjewel.

00:07:03.649 --> 00:07:07.239
(Applaus)