WEBVTT

00:00:06.233 --> 00:00:08.002
17. yüzyılın sonlarında,

00:00:08.002 --> 00:00:11.762
Johannes Hofer adlı bir tıp öğrencisi,
yurtdışında hizmet veren

00:00:11.762 --> 00:00:15.593
İsviçreli paralı askerleri etkileyen
ilginç bir hastalığı fark etti.

00:00:15.593 --> 00:00:16.622
Yorgunluk,

00:00:16.622 --> 00:00:17.534
uykusuzluk,

00:00:17.534 --> 00:00:18.573
kalp ritim bozukluğu,

00:00:18.573 --> 00:00:19.902
hazımsızlık ve ateş

00:00:19.902 --> 00:00:21.223
olmak üzere,

00:00:21.223 --> 00:00:23.334
semptomları öyle güçlüydü ki;

00:00:23.334 --> 00:00:26.513
genelde askerlerin işine son veriliyordu.

00:00:26.513 --> 00:00:30.445
Hofer'ın keşfine göre, bunun
nedeni fiziksel bir rahatsızlık değildi,

00:00:30.445 --> 00:00:34.124
fakat ana vatanlarına
duydukları yoğun özlemdi.

00:00:34.124 --> 00:00:36.484
Durumu, eve dönüş anlamına gelen "nostos"

00:00:36.484 --> 00:00:39.643
ve acı veya özlem anlamına gelen
"algos" üzerinden,

00:00:39.643 --> 00:00:41.693
nostalji olarak adlandırdı.

00:00:41.693 --> 00:00:46.845
Nostalji önceleri özellikle bir
İsveç hastalığı var sayılıyordu.

00:00:46.845 --> 00:00:51.182
Bazı doktorlar, Alp dağlarındaki
daimi inek çanı seslerinin, kulak zarında

00:00:51.182 --> 00:00:55.244
ve beyinde travmaya
neden olduğunu öne sürdüler.

00:00:55.244 --> 00:00:59.763
Komutanlar, firara veya intihara
neden olabileceği korkusuyla,

00:00:59.763 --> 00:01:04.034
askerlerin geleneksel İsveç şarkıları
söylemelerini yasaklamışlardı.

00:01:04.034 --> 00:01:09.814
Fakat göç dünyaya yayıldıkça,
çeşitli gruplarda da nostalji gözlemlendi.

00:01:09.814 --> 00:01:14.265
Uzun süre vatanından ayrılan
herhangi bir insanın,

00:01:14.265 --> 00:01:16.815
nostaljiye yatkın olduğu anlaşıldı.

00:01:16.815 --> 00:01:18.505
20. yüzyılın başlarında,

00:01:18.505 --> 00:01:22.315
profesörler bunu artık nörolojik
bir hastalık olarak değil,

00:01:22.315 --> 00:01:25.624
depresyona benzeyen ruhsal
bir durum olarak görüyorlardı.

00:01:25.624 --> 00:01:27.555
Dönemin psikologları, nostaljinin

00:01:27.555 --> 00:01:31.366
çocukluk dönemini bırakma zorluklarını
veya insanın fetal haline geri dönme

00:01:31.366 --> 00:01:35.115
isteğini yansıttığını düşündüler.

00:01:35.115 --> 00:01:36.725
Fakat sonraki yıllarda,

00:01:36.725 --> 00:01:40.795
nostalji anlayışı
iki önemli biçimde değişti.

00:01:40.795 --> 00:01:44.195
Anlamı, vatan hasretinin
göstergesi olmaktan çıkıp

00:01:44.195 --> 00:01:47.345
genel bir geçmiş özlemine dönüştü.

00:01:47.345 --> 00:01:49.297
Ayrıca berbat bir hastalık olmaktansa,

00:01:49.297 --> 00:01:53.585
şiddetli ve hoş bir tecrübe
olarak görülmeye başlandı.

00:01:53.585 --> 00:01:55.575
Bu durumun belki de en meşhur örneği,

00:01:55.575 --> 00:01:59.439
Fransız yazar Marcel Proust
tarafından yansıtılmıştır.

00:01:59.439 --> 00:02:03.446
Çocukluğundan beri yemediği bir
şekerli çöreği tatmanın,

00:02:03.446 --> 00:02:09.166
sıcak ve güçlü duyusal çağrışım şelalesini
nasıl harekete geçirdiğini tanımladı.

00:02:09.166 --> 00:02:14.226
Peki nostalji görüşümüzde böyle büyük
bir geri dönüşe neden olan şey neydi?

00:02:14.226 --> 00:02:16.445
Bir kısmı bilimle alakalı.

00:02:16.445 --> 00:02:19.756
Psikoloji, salt teori olmaktan çıkarak

00:02:19.756 --> 00:02:24.516
daha dikkatli ve sistematik olan
deneysel bir gözleme dönüşmüştü.

00:02:24.516 --> 00:02:27.906
Profesyoneller, negatif semptomların
bir çoğunun nostalji nedeniyle

00:02:27.906 --> 00:02:30.677
gerçekleşmekten çok,
nostalji ile bağlantılı

00:02:30.677 --> 00:02:32.751
olduğunu fark ettiler.

00:02:32.751 --> 00:02:36.681
Aslında nostalji, yenilgi
ve mutsuzluk hislerini içeren

00:02:36.681 --> 00:02:39.863
karmaşık bir ruh hali olmasına rağmen,

00:02:39.863 --> 00:02:44.322
genelde insanları negatif bir hale sokmaz.

00:02:44.322 --> 00:02:48.213
Bunun yerine, bireylerin diğer insanlarla
paylaştığı, kişisel anlamlar içeren

00:02:48.213 --> 00:02:51.702
ve tatmin edici tecrübelerini
hatırlamalarını sağlayarak,

00:02:51.702 --> 00:02:55.042
psikolojik refahı arttırabilir.

00:02:55.042 --> 00:02:58.132
Çalışmalar, insanları
nostaljiye teşvik etmenin,

00:02:58.132 --> 00:03:02.652
insanların kendilerine olan saygılarını
ve sosyal aitliklerini arttırdığını,

00:03:02.652 --> 00:03:04.702
psikolojik gelişimi desteklediğini

00:03:04.702 --> 00:03:07.839
ve onların daha merhametli
davranmalarını sağladığını göstermiştir.

00:03:07.839 --> 00:03:11.033
Yani nostalji, ruhsal bir sıkıntı
sebebi olmaktan çok,

00:03:11.033 --> 00:03:15.623
bu sıkıntıyla baş etmede
güçlendirici bir yol olabilir.

00:03:15.623 --> 00:03:19.143
Örneğin; insanlar negatif
duygusallık halleri tecrübe ederken,

00:03:19.143 --> 00:03:23.063
sıkıntıyı azaltmak ve
iyileşmek için doğal olarak nostaljiyi

00:03:23.063 --> 00:03:25.664
kullanmaya yatkındırlar.

00:03:25.664 --> 00:03:28.932
Günümüzde nostalji her
yerdeymiş gibi gözüküyor, bunun nedeni

00:03:28.932 --> 00:03:32.582
kısmen reklamcıların bir pazarlama
tekniği olarak nostaljinin ne kadar güçlü

00:03:32.582 --> 00:03:34.944
olduğunu keşfetmiş olmalarıdır.

00:03:34.944 --> 00:03:39.001
Nostaljiyi, geçmişte sıkışıp kalmış
bir parçamızın işareti olarak görebiliriz,

00:03:39.001 --> 00:03:42.203
fakat nostalji bu şekilde işe yaramaz.

00:03:42.203 --> 00:03:47.354
Aksine, nostalji bizlere hayatlarımızın
anlamı ve değeri olabileceğini hatırlatır,

00:03:47.354 --> 00:03:50.634
geleceğin zorluklarıyla mücadele
etmemiz için güven ve motivasyon

00:03:50.634 --> 00:03:53.293
bulmamızda yardımcı olur.