1
00:00:06,233 --> 00:00:08,002
17. yüzyılın sonlarında,

2
00:00:08,002 --> 00:00:11,762
Johannes Hofer adlı bir tıp öğrencisi,
yurtdışında hizmet veren

3
00:00:11,762 --> 00:00:15,593
İsviçreli paralı askerleri etkileyen
ilginç bir hastalığı fark etti.

4
00:00:15,593 --> 00:00:16,622
Yorgunluk,

5
00:00:16,622 --> 00:00:17,534
uykusuzluk,

6
00:00:17,534 --> 00:00:18,573
kalp ritim bozukluğu,

7
00:00:18,573 --> 00:00:19,902
hazımsızlık ve ateş

8
00:00:19,902 --> 00:00:21,223
olmak üzere,

9
00:00:21,223 --> 00:00:23,334
semptomları öyle güçlüydü ki;

10
00:00:23,334 --> 00:00:26,513
genelde askerlerin işine son veriliyordu.

11
00:00:26,513 --> 00:00:30,445
Hofer'ın keşfine göre, bunun
nedeni fiziksel bir rahatsızlık değildi,

12
00:00:30,445 --> 00:00:34,124
fakat ana vatanlarına
duydukları yoğun özlemdi.

13
00:00:34,124 --> 00:00:36,484
Durumu, eve dönüş anlamına gelen "nostos"

14
00:00:36,484 --> 00:00:39,643
ve acı veya özlem anlamına gelen
"algos" üzerinden,

15
00:00:39,643 --> 00:00:41,693
nostalji olarak adlandırdı.

16
00:00:41,693 --> 00:00:46,845
Nostalji önceleri özellikle bir
İsveç hastalığı var sayılıyordu.

17
00:00:46,845 --> 00:00:51,182
Bazı doktorlar, Alp dağlarındaki
daimi inek çanı seslerinin, kulak zarında

18
00:00:51,182 --> 00:00:55,244
ve beyinde travmaya
neden olduğunu öne sürdüler.

19
00:00:55,244 --> 00:00:59,763
Komutanlar, firara veya intihara
neden olabileceği korkusuyla,

20
00:00:59,763 --> 00:01:04,034
askerlerin geleneksel İsveç şarkıları
söylemelerini yasaklamışlardı.

21
00:01:04,034 --> 00:01:09,814
Fakat göç dünyaya yayıldıkça,
çeşitli gruplarda da nostalji gözlemlendi.

22
00:01:09,814 --> 00:01:14,265
Uzun süre vatanından ayrılan
herhangi bir insanın,

23
00:01:14,265 --> 00:01:16,815
nostaljiye yatkın olduğu anlaşıldı.

24
00:01:16,815 --> 00:01:18,505
20. yüzyılın başlarında,

25
00:01:18,505 --> 00:01:22,315
profesörler bunu artık nörolojik
bir hastalık olarak değil,

26
00:01:22,315 --> 00:01:25,624
depresyona benzeyen ruhsal
bir durum olarak görüyorlardı.

27
00:01:25,624 --> 00:01:27,555
Dönemin psikologları, nostaljinin

28
00:01:27,555 --> 00:01:31,366
çocukluk dönemini bırakma zorluklarını
veya insanın fetal haline geri dönme

29
00:01:31,366 --> 00:01:35,115
isteğini yansıttığını düşündüler.

30
00:01:35,115 --> 00:01:36,725
Fakat sonraki yıllarda,

31
00:01:36,725 --> 00:01:40,795
nostalji anlayışı
iki önemli biçimde değişti.

32
00:01:40,795 --> 00:01:44,195
Anlamı, vatan hasretinin
göstergesi olmaktan çıkıp

33
00:01:44,195 --> 00:01:47,345
genel bir geçmiş özlemine dönüştü.

34
00:01:47,345 --> 00:01:49,297
Ayrıca berbat bir hastalık olmaktansa,

35
00:01:49,297 --> 00:01:53,585
şiddetli ve hoş bir tecrübe
olarak görülmeye başlandı.

36
00:01:53,585 --> 00:01:55,575
Bu durumun belki de en meşhur örneği,

37
00:01:55,575 --> 00:01:59,439
Fransız yazar Marcel Proust
tarafından yansıtılmıştır.

38
00:01:59,439 --> 00:02:03,446
Çocukluğundan beri yemediği bir
şekerli çöreği tatmanın,

39
00:02:03,446 --> 00:02:09,166
sıcak ve güçlü duyusal çağrışım şelalesini
nasıl harekete geçirdiğini tanımladı.

40
00:02:09,166 --> 00:02:14,226
Peki nostalji görüşümüzde böyle büyük
bir geri dönüşe neden olan şey neydi?

41
00:02:14,226 --> 00:02:16,445
Bir kısmı bilimle alakalı.

42
00:02:16,445 --> 00:02:19,756
Psikoloji, salt teori olmaktan çıkarak

43
00:02:19,756 --> 00:02:24,516
daha dikkatli ve sistematik olan
deneysel bir gözleme dönüşmüştü.

44
00:02:24,516 --> 00:02:27,906
Profesyoneller, negatif semptomların
bir çoğunun nostalji nedeniyle

45
00:02:27,906 --> 00:02:30,677
gerçekleşmekten çok,
nostalji ile bağlantılı

46
00:02:30,677 --> 00:02:32,751
olduğunu fark ettiler.

47
00:02:32,751 --> 00:02:36,681
Aslında nostalji, yenilgi
ve mutsuzluk hislerini içeren

48
00:02:36,681 --> 00:02:39,863
karmaşık bir ruh hali olmasına rağmen,

49
00:02:39,863 --> 00:02:44,322
genelde insanları negatif bir hale sokmaz.

50
00:02:44,322 --> 00:02:48,213
Bunun yerine, bireylerin diğer insanlarla
paylaştığı, kişisel anlamlar içeren

51
00:02:48,213 --> 00:02:51,702
ve tatmin edici tecrübelerini
hatırlamalarını sağlayarak,

52
00:02:51,702 --> 00:02:55,042
psikolojik refahı arttırabilir.

53
00:02:55,042 --> 00:02:58,132
Çalışmalar, insanları
nostaljiye teşvik etmenin,

54
00:02:58,132 --> 00:03:02,652
insanların kendilerine olan saygılarını
ve sosyal aitliklerini arttırdığını,

55
00:03:02,652 --> 00:03:04,702
psikolojik gelişimi desteklediğini

56
00:03:04,702 --> 00:03:07,839
ve onların daha merhametli
davranmalarını sağladığını göstermiştir.

57
00:03:07,839 --> 00:03:11,033
Yani nostalji, ruhsal bir sıkıntı
sebebi olmaktan çok,

58
00:03:11,033 --> 00:03:15,623
bu sıkıntıyla baş etmede
güçlendirici bir yol olabilir.

59
00:03:15,623 --> 00:03:19,143
Örneğin; insanlar negatif
duygusallık halleri tecrübe ederken,

60
00:03:19,143 --> 00:03:23,063
sıkıntıyı azaltmak ve
iyileşmek için doğal olarak nostaljiyi

61
00:03:23,063 --> 00:03:25,664
kullanmaya yatkındırlar.

62
00:03:25,664 --> 00:03:28,932
Günümüzde nostalji her
yerdeymiş gibi gözüküyor, bunun nedeni

63
00:03:28,932 --> 00:03:32,582
kısmen reklamcıların bir pazarlama
tekniği olarak nostaljinin ne kadar güçlü

64
00:03:32,582 --> 00:03:34,944
olduğunu keşfetmiş olmalarıdır.

65
00:03:34,944 --> 00:03:39,001
Nostaljiyi, geçmişte sıkışıp kalmış
bir parçamızın işareti olarak görebiliriz,

66
00:03:39,001 --> 00:03:42,203
fakat nostalji bu şekilde işe yaramaz.

67
00:03:42,203 --> 00:03:47,354
Aksine, nostalji bizlere hayatlarımızın
anlamı ve değeri olabileceğini hatırlatır,

68
00:03:47,354 --> 00:03:50,634
geleceğin zorluklarıyla mücadele
etmemiz için güven ve motivasyon

69
00:03:50,634 --> 00:03:53,293
bulmamızda yardımcı olur.