1
00:00:06,463 --> 00:00:08,002
Kasnog XVII veka,

2
00:00:08,002 --> 00:00:11,762
student medicine, po imenu Johanes Hofer
je primetio neobičnu bolest

3
00:00:11,762 --> 00:00:15,593
koja je pogađala švajcarske plaćenike
koji su služili u inostranstvu.

4
00:00:15,593 --> 00:00:16,622
Simptomi,

5
00:00:16,622 --> 00:00:17,534
uključujući umor,

6
00:00:17,534 --> 00:00:18,573
nesanicu,

7
00:00:18,573 --> 00:00:19,902
nepravilan rad srca,

8
00:00:19,902 --> 00:00:21,223
lošu probavu

9
00:00:21,223 --> 00:00:23,334
i groznicu su bili toliko jaki

10
00:00:23,334 --> 00:00:26,513
da su vojnici morali da budu poslani kući.

11
00:00:26,513 --> 00:00:30,445
Kako je Hofer otkrio,
uzrok nije bila neka fizička smetnja,

12
00:00:30,445 --> 00:00:34,124
već snažna žudnja
za svojom planinskom domovinom.

13
00:00:34,124 --> 00:00:36,484
Stanje je označio kao nostalgiju,

14
00:00:36,484 --> 00:00:38,633
od grčke reči "nostos" za povratak kući

15
00:00:38,633 --> 00:00:41,693
i "algos" za bol ili žudnju.

16
00:00:41,693 --> 00:00:46,845
Prvobitno je nostalgija smatrana
naročito švajcarskom nedaćom.

17
00:00:46,845 --> 00:00:51,182
Neki doktori su pretpostavili
da konstantni zvuk kravljih zvona sa Alpa

18
00:00:51,182 --> 00:00:55,244
uzrokuje oštećenje bubnih opni i mozga.

19
00:00:55,244 --> 00:00:59,763
Komandanti su čak zabranjivali vojnicima
da pevaju tradicionalne švajcarske pesme

20
00:00:59,763 --> 00:01:04,034
iz straha da će ih navesti
na dezerterstvo i samoubistvo.

21
00:01:04,034 --> 00:01:09,814
No kako je migracija porasla širom sveta
nostalgija je posmatrana kod raznih grupa.

22
00:01:09,814 --> 00:01:14,265
Ispostavilo se da je bilo ko odvojen
od svog rodnog mesta duže vremena

23
00:01:14,265 --> 00:01:16,815
podložan nostalgiji.

24
00:01:16,815 --> 00:01:18,505
A do ranog XX veka,

25
00:01:18,505 --> 00:01:22,315
profesionalci više nisu na nju gledali
kao na neurološku bolest,

26
00:01:22,315 --> 00:01:25,624
već kao na mentalno stanje
slično depresiji.

27
00:01:25,624 --> 00:01:27,555
Psiholozi iz tog vremena su nagađali

28
00:01:27,555 --> 00:01:31,366
da je predstavljala poteškoće
napuštanja detinjstva,

29
00:01:31,366 --> 00:01:35,085
pa čak i žudnju da se pojedinac
vrati u stanje fetusa.

30
00:01:35,085 --> 00:01:36,755
No tokom narednih nekoliko decenija

31
00:01:36,755 --> 00:01:40,795
se promenilo razumevanje nostalgije
na dva važna načina.

32
00:01:40,795 --> 00:01:44,195
Njeno značenje je prošireno,
od pokazivanja čežnje za domom

33
00:01:44,195 --> 00:01:47,345
do uopšteno žudnje za prošlošću.

34
00:01:47,345 --> 00:01:49,297
A umesto kao na groznu bolest,

35
00:01:49,297 --> 00:01:53,585
počeli su da je gledaju
kao dirljivo i prijatno iskustvo.

36
00:01:53,585 --> 00:01:55,575
Možda je najpoznatiji primer ovoga

37
00:01:55,575 --> 00:01:59,439
zabeležio francuski pisac Marsel Prust.

38
00:01:59,439 --> 00:02:03,446
Opisao je kako ukus keksa medveđe šapice,
koga nije jeo od detinjstva,

39
00:02:03,446 --> 00:02:09,166
pokreće lavinu toplih i snažnih
senzornih asocijacija.

40
00:02:09,166 --> 00:02:14,226
Pa, šta je uzrokovalo tako velik
preokret u našem viđenju nostalgije?

41
00:02:14,226 --> 00:02:16,445
Delimično ima veze s naukom.

42
00:02:16,445 --> 00:02:19,756
Psihologija je napravila zaokret
od čiste teorije

43
00:02:19,756 --> 00:02:24,516
ka pažljivijem i sistematičnijem
empirijskom posmatranju.

44
00:02:24,516 --> 00:02:27,906
Te su profesionalci uvideli
da su mnogi negativni simptomi

45
00:02:27,906 --> 00:02:30,677
možda prosto bili povezani s nostalgijom,

46
00:02:30,677 --> 00:02:32,751
a ne uzrokovani njome.

47
00:02:32,751 --> 00:02:36,681
I, zapravo, uprkos tome
što je to složeno emotivno stanje

48
00:02:36,681 --> 00:02:39,863
koje može da podrazumeva
osećanja gubitka i tuge,

49
00:02:39,863 --> 00:02:44,322
nostalgija uopšteno ne uzrokuje
negativna raspoloženja kod ljudi.

50
00:02:44,322 --> 00:02:48,213
Naprotiv, omogućujući pojedincima
da se sete ličnih značajnih

51
00:02:48,213 --> 00:02:51,702
i dragocenih iskustava
koja su delili s drugima,

52
00:02:51,702 --> 00:02:55,042
nostalgija može da podstakne
psihološku dobrobit.

53
00:02:55,042 --> 00:02:58,132
Istraživanja su pokazala
da izazivanje nostalgije kod ljudi

54
00:02:58,132 --> 00:03:02,652
može da pojača njihova osećanja
samopoštovanja i društvenog pripadanja,

55
00:03:02,652 --> 00:03:04,702
da podstakne psihološki rast,

56
00:03:04,702 --> 00:03:07,839
pa čak i da ih učini darežljivijim.

57
00:03:07,839 --> 00:03:11,033
Pa, umesto da bude uzrok
mentalnih smetnji,

58
00:03:11,033 --> 00:03:15,623
nostalgija može da bude lekovit način
izlaženja na kraj s njima.

59
00:03:15,623 --> 00:03:19,143
Na primer, kad ljudi dožive
negativna emotivna stanja,

60
00:03:19,143 --> 00:03:23,063
prirodno pribegavaju nostalgiji
kako bi umanjili bol

61
00:03:23,063 --> 00:03:25,664
i obnovili zdravlje.

62
00:03:25,664 --> 00:03:28,932
Danas se čini da je nostalgija svuda,

63
00:03:28,932 --> 00:03:32,582
delimično jer su oglašivači
otkrili koliko je moćna

64
00:03:32,582 --> 00:03:34,944
kao marketinška tehnika.

65
00:03:34,944 --> 00:03:39,001
Privlačno je o ovome razmišljati
kao o znaku zarobljenosti u prošlosti,

66
00:03:39,001 --> 00:03:42,203
ali nostalgija tako ne deluje.

67
00:03:42,203 --> 00:03:47,354
Naprotiv, nostalgija pomaže da se setimo
da naši životi imaju značaj i vrednost,

68
00:03:47,354 --> 00:03:50,634
pomaže nam da nađemo
samopouzdanje i motivaciju

69
00:03:50,634 --> 00:03:53,293
da se suočimo sa budućim izazovima.