WEBVTT

00:00:06.463 --> 00:00:08.002
Pod koniec XVII wieku

00:00:08.002 --> 00:00:11.762
student medycyny Johannes Hofer
odkrył nieznaną chorobę

00:00:11.762 --> 00:00:15.593
u szwajcarskich najemników
walczących za granicą.

00:00:15.593 --> 00:00:16.622
Jej objawy,

00:00:16.622 --> 00:00:17.534
zmęczenie,

00:00:17.534 --> 00:00:18.573
bezsenność,

00:00:18.573 --> 00:00:19.902
arytmia serca,

00:00:19.902 --> 00:00:21.223
niestrawność

00:00:21.223 --> 00:00:23.334
i gorączka, były tak silne,

00:00:23.334 --> 00:00:26.513
że wielu żołnierzy musiano zwolnić.

00:00:26.513 --> 00:00:30.445
Hofer odkrył, że choroby
nie spowodowała patologia fizyczna,

00:00:30.445 --> 00:00:34.124
a głęboka tęsknota za górską ojczyzną.

00:00:34.124 --> 00:00:36.484
Hofer nazwał ten stan nostalgią,

00:00:36.484 --> 00:00:38.633
od greckiego "nostos",
czyli powrót do domu,

00:00:38.633 --> 00:00:41.693
i "algos", czyli ból albo tęsknota.

00:00:41.693 --> 00:00:46.845
Początkowo sądzono, że nostalgia
dotyka wyłącznie Szwajcarów.

00:00:46.845 --> 00:00:51.182
Niektórzy lekarze sugerowali,
że ciągłe dzwonienie dzwonków

00:00:51.182 --> 00:00:55.244
na szyjach krów w Alpach
uszkadza błony bębenkowe i mózg.

00:00:55.244 --> 00:00:57.333
Dowódcy zabronili nawet żołnierzom

00:00:57.333 --> 00:00:59.763
śpiewania tradycyjnych
szwajcarskich pieśni

00:00:59.763 --> 00:01:04.034
z obawy, że doprowadzi to
do dezercji albo samobójstwa.

00:01:04.034 --> 00:01:09.814
Ale kiedy migracja ogarnęła cały świat,
nostalgia ujawniła się w różnych grupach.

00:01:09.814 --> 00:01:14.265
Okazało się, że każdy,
kto długo przebywa poza domem,

00:01:14.265 --> 00:01:16.815
może popaść w nostalgię.

00:01:16.815 --> 00:01:18.505
Na początku XX wieku

00:01:18.505 --> 00:01:22.315
eksperci nie uważali już nostalgii
za chorobę neurologiczną,

00:01:22.315 --> 00:01:25.624
a za stan psychiczny podobny do depresji.

00:01:25.624 --> 00:01:27.555
Psycholodzy sądzili wtedy,

00:01:27.555 --> 00:01:31.366
że odzwierciedla trudności
wkraczania w dorosłość,

00:01:31.366 --> 00:01:35.115
a nawet silne pragnienie
powrotu do stadium zarodka.

00:01:35.115 --> 00:01:36.725
Przez kolejne dziesięciolecia

00:01:36.725 --> 00:01:40.795
postrzeganie nostalgii zmieniło się
w dwóch istotnych kwestiach.

00:01:40.795 --> 00:01:44.195
Nostalgia przekształciła się
z tęsknoty za krajem ojczystym

00:01:44.195 --> 00:01:47.265
w ogólną tęsknotę za przeszłością.

00:01:47.265 --> 00:01:49.297
Nie widziano już w niej strasznej choroby,

00:01:49.297 --> 00:01:53.585
a przejmujące i przyjemne uczucie.

00:01:53.585 --> 00:01:56.035
Najlepiej uchwycił nostalgię

00:01:56.035 --> 00:01:59.439
francuski pisarz Marcel Proust.

00:01:59.439 --> 00:02:03.446
Opisał, jak smak magdalenek,
ciastek, których nie jadł od dzieciństwa,

00:02:03.446 --> 00:02:09.166
spowodował kaskadę gorących
i mocnych asocjacji zmysłowych.

00:02:09.166 --> 00:02:14.226
Co tak bardzo zmieniło
nasze spojrzenie na nostalgię?

00:02:14.226 --> 00:02:16.445
Jednym z powodów była nauka.

00:02:16.445 --> 00:02:19.756
Psychologia przeszła od czystej teorii

00:02:19.756 --> 00:02:24.516
do bardziej systematycznej
obserwacji empirycznej.

00:02:24.516 --> 00:02:27.906
Specjaliści zrozumieli,
że wiele negatywnych objawów

00:02:27.906 --> 00:02:30.677
łączy się z nostalgią,

00:02:30.677 --> 00:02:32.751
ale nie jest jej konsekwencją.

00:02:32.751 --> 00:02:36.681
Choć jest to złożony stan emocjonalny,

00:02:36.681 --> 00:02:39.863
w którym zawiera się
poczucie straty i smutku,

00:02:39.863 --> 00:02:44.322
nostalgia nie powoduje złego nastroju.

00:02:44.322 --> 00:02:48.213
Wręcz przeciwnie,
wskrzeszając w pamięci człowieka

00:02:48.213 --> 00:02:51.702
dzielone z innymi ważne
i cenne doświadczenia,

00:02:51.702 --> 00:02:55.042
nostalgia może poprawić samopoczucie.

00:02:55.042 --> 00:02:58.132
Badania wykazały, że wzbudzanie nostalgii

00:02:58.132 --> 00:03:02.652
wzmacnia poczucie własnej wartości
i przynależności społecznej,

00:03:02.652 --> 00:03:04.702
sprzyja rozwojowi psychologicznemu,

00:03:04.702 --> 00:03:07.839
a nawet powoduje,
że jesteśmy bardziej miłosierni.

00:03:07.839 --> 00:03:11.033
Nostalgia nie jest powodem
zaburzenia psychicznego.

00:03:11.033 --> 00:03:15.623
Przeciwnie, pomaga w walce z nim.

00:03:15.623 --> 00:03:19.143
Kiedy dana osoba
doświadcza negatywnych emocji,

00:03:19.143 --> 00:03:23.063
może wykorzystać nostalgię
do złagodzenia stresu

00:03:23.063 --> 00:03:25.664
i powrotu do zdrowia.

00:03:25.664 --> 00:03:28.932
Dziś nostalgia to wszechobecne zjawisko,

00:03:28.932 --> 00:03:31.602
zwłaszcza odkąd reklamodawcy odkryli,

00:03:31.602 --> 00:03:34.944
jak skutecznym jest
narzędziem marketingowym.

00:03:34.944 --> 00:03:39.001
Można by uznać, że nostalgia
to symbol tkwienia w przeszłości,

00:03:39.001 --> 00:03:42.203
ale nostalgia działa inaczej.

00:03:42.203 --> 00:03:47.354
Pomaga zapamiętać wartość
i znaczenie własnego życia,

00:03:47.354 --> 00:03:49.684
zdobyć pewność siebie

00:03:49.684 --> 00:03:53.293
i motywację do rozwiązywania
przyszłych problemów.