1
00:00:06,463 --> 00:00:08,002
Pod koniec XVII wieku

2
00:00:08,002 --> 00:00:11,762
student medycyny Johannes Hofer
odkrył nieznaną chorobę

3
00:00:11,762 --> 00:00:15,593
u szwajcarskich najemników
walczących za granicą.

4
00:00:15,593 --> 00:00:16,622
Jej objawy,

5
00:00:16,622 --> 00:00:17,534
zmęczenie,

6
00:00:17,534 --> 00:00:18,573
bezsenność,

7
00:00:18,573 --> 00:00:19,902
arytmia serca,

8
00:00:19,902 --> 00:00:21,223
niestrawność

9
00:00:21,223 --> 00:00:23,334
i gorączka, były tak silne,

10
00:00:23,334 --> 00:00:26,513
że wielu żołnierzy musiano zwolnić.

11
00:00:26,513 --> 00:00:30,445
Hofer odkrył, że choroby
nie spowodowała patologia fizyczna,

12
00:00:30,445 --> 00:00:34,124
a głęboka tęsknota za górską ojczyzną.

13
00:00:34,124 --> 00:00:36,484
Hofer nazwał ten stan nostalgią,

14
00:00:36,484 --> 00:00:38,633
od greckiego "nostos",
czyli powrót do domu,

15
00:00:38,633 --> 00:00:41,693
i "algos", czyli ból albo tęsknota.

16
00:00:41,693 --> 00:00:46,845
Początkowo sądzono, że nostalgia
dotyka wyłącznie Szwajcarów.

17
00:00:46,845 --> 00:00:51,182
Niektórzy lekarze sugerowali,
że ciągłe dzwonienie dzwonków

18
00:00:51,182 --> 00:00:55,244
na szyjach krów w Alpach
uszkadza błony bębenkowe i mózg.

19
00:00:55,244 --> 00:00:57,333
Dowódcy zabronili nawet żołnierzom

20
00:00:57,333 --> 00:00:59,763
śpiewania tradycyjnych
szwajcarskich pieśni

21
00:00:59,763 --> 00:01:04,034
z obawy, że doprowadzi to
do dezercji albo samobójstwa.

22
00:01:04,034 --> 00:01:09,814
Ale kiedy migracja ogarnęła cały świat,
nostalgia ujawniła się w różnych grupach.

23
00:01:09,814 --> 00:01:14,265
Okazało się, że każdy,
kto długo przebywa poza domem,

24
00:01:14,265 --> 00:01:16,815
może popaść w nostalgię.

25
00:01:16,815 --> 00:01:18,505
Na początku XX wieku

26
00:01:18,505 --> 00:01:22,315
eksperci nie uważali już nostalgii
za chorobę neurologiczną,

27
00:01:22,315 --> 00:01:25,624
a za stan psychiczny podobny do depresji.

28
00:01:25,624 --> 00:01:27,555
Psycholodzy sądzili wtedy,

29
00:01:27,555 --> 00:01:31,366
że odzwierciedla trudności
wkraczania w dorosłość,

30
00:01:31,366 --> 00:01:35,115
a nawet silne pragnienie
powrotu do stadium zarodka.

31
00:01:35,115 --> 00:01:36,725
Przez kolejne dziesięciolecia

32
00:01:36,725 --> 00:01:40,795
postrzeganie nostalgii zmieniło się
w dwóch istotnych kwestiach.

33
00:01:40,795 --> 00:01:44,195
Nostalgia przekształciła się
z tęsknoty za krajem ojczystym

34
00:01:44,195 --> 00:01:47,265
w ogólną tęsknotę za przeszłością.

35
00:01:47,265 --> 00:01:49,297
Nie widziano już w niej strasznej choroby,

36
00:01:49,297 --> 00:01:53,585
a przejmujące i przyjemne uczucie.

37
00:01:53,585 --> 00:01:56,035
Najlepiej uchwycił nostalgię

38
00:01:56,035 --> 00:01:59,439
francuski pisarz Marcel Proust.

39
00:01:59,439 --> 00:02:03,446
Opisał, jak smak magdalenek,
ciastek, których nie jadł od dzieciństwa,

40
00:02:03,446 --> 00:02:09,166
spowodował kaskadę gorących
i mocnych asocjacji zmysłowych.

41
00:02:09,166 --> 00:02:14,226
Co tak bardzo zmieniło
nasze spojrzenie na nostalgię?

42
00:02:14,226 --> 00:02:16,445
Jednym z powodów była nauka.

43
00:02:16,445 --> 00:02:19,756
Psychologia przeszła od czystej teorii

44
00:02:19,756 --> 00:02:24,516
do bardziej systematycznej
obserwacji empirycznej.

45
00:02:24,516 --> 00:02:27,906
Specjaliści zrozumieli,
że wiele negatywnych objawów

46
00:02:27,906 --> 00:02:30,677
łączy się z nostalgią,

47
00:02:30,677 --> 00:02:32,751
ale nie jest jej konsekwencją.

48
00:02:32,751 --> 00:02:36,681
Choć jest to złożony stan emocjonalny,

49
00:02:36,681 --> 00:02:39,863
w którym zawiera się
poczucie straty i smutku,

50
00:02:39,863 --> 00:02:44,322
nostalgia nie powoduje złego nastroju.

51
00:02:44,322 --> 00:02:48,213
Wręcz przeciwnie,
wskrzeszając w pamięci człowieka

52
00:02:48,213 --> 00:02:51,702
dzielone z innymi ważne
i cenne doświadczenia,

53
00:02:51,702 --> 00:02:55,042
nostalgia może poprawić samopoczucie.

54
00:02:55,042 --> 00:02:58,132
Badania wykazały, że wzbudzanie nostalgii

55
00:02:58,132 --> 00:03:02,652
wzmacnia poczucie własnej wartości
i przynależności społecznej,

56
00:03:02,652 --> 00:03:04,702
sprzyja rozwojowi psychologicznemu,

57
00:03:04,702 --> 00:03:07,839
a nawet powoduje,
że jesteśmy bardziej miłosierni.

58
00:03:07,839 --> 00:03:11,033
Nostalgia nie jest powodem
zaburzenia psychicznego.

59
00:03:11,033 --> 00:03:15,623
Przeciwnie, pomaga w walce z nim.

60
00:03:15,623 --> 00:03:19,143
Kiedy dana osoba
doświadcza negatywnych emocji,

61
00:03:19,143 --> 00:03:23,063
może wykorzystać nostalgię
do złagodzenia stresu

62
00:03:23,063 --> 00:03:25,664
i powrotu do zdrowia.

63
00:03:25,664 --> 00:03:28,932
Dziś nostalgia to wszechobecne zjawisko,

64
00:03:28,932 --> 00:03:31,602
zwłaszcza odkąd reklamodawcy odkryli,

65
00:03:31,602 --> 00:03:34,944
jak skutecznym jest
narzędziem marketingowym.

66
00:03:34,944 --> 00:03:39,001
Można by uznać, że nostalgia
to symbol tkwienia w przeszłości,

67
00:03:39,001 --> 00:03:42,203
ale nostalgia działa inaczej.

68
00:03:42,203 --> 00:03:47,354
Pomaga zapamiętać wartość
i znaczenie własnego życia,

69
00:03:47,354 --> 00:03:49,684
zdobyć pewność siebie

70
00:03:49,684 --> 00:03:53,293
i motywację do rozwiązywania
przyszłych problemów.