WEBVTT

00:00:06.463 --> 00:00:08.002
၁၇ရာစုရဲ့ နှောင်းပိုင်းလောက်က

00:00:08.002 --> 00:00:11.762
Johannes Hofer လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးကျောင်းသားက
နိုင်ငံခြားမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့

00:00:11.762 --> 00:00:15.593
ဆွစ် ကြေးစားစစ်သား တွေမှာဖြစ်တဲ့
ထူးဆန်းတဲ့ ရောဂါကို သတိထားမိခဲ့တယ်။

00:00:15.593 --> 00:00:16.622
၎င်းရဲ့ လက္ခဏာတွေက

00:00:16.622 --> 00:00:17.534
အားနည်းခြင်း၊

00:00:17.534 --> 00:00:18.573
အိပ်မပျော်ခြင်း၊

00:00:18.573 --> 00:00:19.902
နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်း၊

00:00:19.902 --> 00:00:21.223
အစာမကြေခြင်း၊

00:00:21.223 --> 00:00:23.334
အဖျားကြီးခြင်း စတာတွေပါ။

00:00:23.334 --> 00:00:26.513
ဒီစစ်သားတွေကို တစ်ခါတစ်လေ
ထုတ်တောင်ပစ်ရတယ်။

00:00:26.513 --> 00:00:30.445
Hofer တွေ့ရှိခဲ့သလိုဆိုရင် အကြောင်းရင်းက 
ရုပ်ပိုင်း အနှောင့်အယှက်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ

00:00:30.445 --> 00:00:34.124
သူတို့ရဲ့ တောင်ပေါ် အမိမြေကို ပြင်းပြင်း
ထန်ထန်လွမ်းဆွတ်တာကြောင့် ဖြစ်တယ်။

00:00:34.124 --> 00:00:36.484
ဒါကို အတိတ်ကိုလွမ်းဆွတ်ခြင်းလို့
သူကအမည်ပေးခဲ့တယ်။

00:00:36.484 --> 00:00:38.633
အိမ်ပြန်ခြင်း ဆိုတဲ့ ဂရိစာလုံး 
"nostos"နဲ့

00:00:38.633 --> 00:00:41.693
"algos" ဆိုတဲ့ နာကျင်မှု သို့မဟုတ်
တောင့်တမှု ဆိုတာကနေလာတယ်။

00:00:41.693 --> 00:00:46.845
အစကတော့ အတိတ်ကိုလွမ်းဆွတ်ခြင်းက
ဆွစ်တွေမှာပဲဖြစ်တာလို့ ထင်မြင်ခဲ့ကြတယ်။

00:00:46.845 --> 00:00:51.182
အချို့သော ဆရာဝန်တွေက တော့ Alps တောင်မှာ
နွားခလောက် သံတွေဆက် တိုက် ကြားရတာကနေ

00:00:51.182 --> 00:00:55.244
ဦးနှောက်နဲ့ နားစည်ကို ထိခိုက်စေလို့
ဖြစ်တယ်လို့ပြောခဲ့ကြတယ်။

00:00:55.244 --> 00:00:59.763
တပ်မှုးတွေက သူတို့စစ်သားတွေကို ဆွစ်ရိုးရာ
သီချင်းတွေမဆိုဖို့တောင် တားမြစ်ခဲ့တယ်၊

00:00:59.763 --> 00:01:04.034
တပ်ထဲက ထွက်ပြေးတာ သတ်သေတာတွေ
ဖြစ်မှာစိုးလို့ပေါ့။

00:01:04.034 --> 00:01:09.814
ကမ္ဘာမှာ ရွှေ့ပြောင်းနေမှု တိုးလာတော့
အုပ်စုမျိုးစုံမှာ nostalgia ကို တွေ့လာတယ်။

00:01:09.814 --> 00:01:14.265
ဖြစ်နိုင်တာကတော့ သူတို့ရဲ့မွေးရပ်မြေမှ
ကြာမြင့်စွာခွဲ နေရသူတွေက

00:01:14.265 --> 00:01:16.815
nostalgia ပိုဖြစ် နိုင်ပါတယ်။

00:01:16.815 --> 00:01:18.505
၂၀ ရာစု အစောပိုင်းမှာ၊

00:01:18.505 --> 00:01:22.315
ပညာရှင်တွေက ဒါကို အာရုံကြောရောဂါ
လို့ မမြင်တော့ပဲ

00:01:22.315 --> 00:01:25.624
စိတ်ကျခြင်းနဲ့ တူတဲ့ စိတ်အခြေအနေ
တစ်ခုလို့မြင်လာတယ်။

00:01:25.624 --> 00:01:27.555
ခေတ်ကာလ စိတ်ပညာရှင်တွေ
ထင်ကြေး ပေးခဲ့တာက

00:01:27.555 --> 00:01:31.366
ကလေးဘဝကို လက်လွှတ်လိုက်ဖို့
ခက်ခဲမှုတွေကို ကိုယ်စားပြုတာရယ်၊

00:01:31.366 --> 00:01:35.115
ဒါမှမဟုတ် မွေးခါစ ကလေးဘဝကို ပြန်သွား
ချင်တဲ့ ဆန္ဒကြောင့်လို့လဲ ထင်ခဲ့ကြတယ်။

00:01:35.115 --> 00:01:36.725
နောက် ဆယ်စုနှစ်တွေကြာလာတော့၊

00:01:36.725 --> 00:01:40.795
nostalgia ကို နားလည်မှုဟာ 
နှစ်မျိုးပြောင်းလဲသွားတယ်။

00:01:40.795 --> 00:01:44.195
အိမ်လွမ်းမှုကို ဖော်ပြတာကနေ

00:01:44.195 --> 00:01:47.345
အတိတ်ကို တသသသတိရခြင်း 
ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုလိုတယ်။

00:01:47.345 --> 00:01:49.297
စိတ်ပျက်စရာ ရောဂါကြီးထက်

00:01:49.297 --> 00:01:53.585
ဆွတ်ပျံ့ဖွယ် ကျေနပ်စရာ အတွေ့ အကြုံတွေ
အဖြစ်စမြင်လာကြတယ်။

00:01:53.585 --> 00:01:55.575
အထင်ရှားဆုံး ဥပမာကိုတော့

00:01:55.575 --> 00:01:59.439
ပြင်သစ်စာရေးဆရာ Marcel Proust က
ဖော်ပြခဲ့တယ်။

00:01:59.439 --> 00:02:03.446
သူက ကလေးဘဝတည်းက မစားခဲ့ရတော့တဲ့
ပြင်သစ်ကိတ် တစ်မျိုးကို အရသာခံမိတာက

00:02:03.446 --> 00:02:09.166
နွေးထွေးပြီး ကြီးမားတဲ့အာရုံခံစားမှုကို 
ဘယ်လိုနှိုးဆွပေးကြောင်း ဖော်ပြခဲ့တယ်။

00:02:09.166 --> 00:02:14.226
ဒါဆို nostalgia အပေါ်အမြင်ကိုဘာကများ
ကပြောင်းကပြန်ဖြစ်သွားစေတာလဲ။

00:02:14.226 --> 00:02:16.445
တစ်ပိုင်းကတော့ သိပ္ပံနဲ့ဆိုင်တယ်။

00:02:16.445 --> 00:02:19.756
စိတ်ပညာက သီအိုရီပိုင်းကနေ

00:02:19.756 --> 00:02:24.516
ပိုပြီးဂရုတစိုက် နဲ့ စနစ်ကျတဲ့
လေ့လာရေးဘက်ကို ရွေ့သွားတယ်။

00:02:24.516 --> 00:02:27.906
ပညာရှင်တွေက များစွာသော 
အနှုတ်လက္ခဏာဆောင်မှုတွေက

00:02:27.906 --> 00:02:30.677
nostalgia ကြောင့်ဖြစ်တာထက် 
အပြန်အလှန် ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာ

00:02:30.677 --> 00:02:32.751
သဘောပေါက်ခဲ့ကြတယ်။

00:02:32.751 --> 00:02:36.681
တကယ်တော့ ဆုံးရှုံးမှု ကြေကွဲ
ဝမ်းနည်းရမှု တွေပါတဲ့

00:02:36.681 --> 00:02:39.863
ရှုပ်ထွေးတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေ ရှိပေမယ့်၊

00:02:39.863 --> 00:02:44.322
nostalgia က လူတွေကို မကောင်းတဲ့ စိတ်ပဲ
ဖြစ်စေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။

00:02:44.322 --> 00:02:48.213
ဒါ့အစား ၊ လူတွေကို ကိုယ်ပိုင်
အဓိပွါယ်ရှိပြီး အခြားသူတွေနဲ့မျှဝေခဲ့တဲ့

00:02:48.213 --> 00:02:51.702
အောင်မြင်တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို 
သတိရစေခြင်းဖြင့်

00:02:51.702 --> 00:02:55.042
nostalgia က စိတ်ခံစားမှုကို ကောင်းစေပါတယ်။

00:02:55.042 --> 00:02:58.132
တွေ့ရှိချက်တွေအရ လူတွေမှာ nostalgia ကို
လှုံ့ဆော်ပေးလိုက်တာဟာ

00:02:58.132 --> 00:03:02.652
သူတို့ရဲ့ကိုယ့်ကိုယ်ကို တန်ဖိုးထားစိတ်နဲ့
လူမှု့ဆက်ဆံရေးနဲ့

00:03:02.652 --> 00:03:04.702
စိတ်ဓာတ် အင်အားကိုလည်း တိုးမြှင့်ပေးပါတယ်။

00:03:04.702 --> 00:03:07.839
ပိုပြီးတောင် ရက်ရက်ရောရော ဖြစ်လာစေတယ်။

00:03:07.839 --> 00:03:11.033
စိတ်ဒဏ်ရာမျိုးရဲ့ 
အကြောင်းရင်းဖြစ်မယ့် အစား၊

00:03:11.033 --> 00:03:15.623
nostalgia က ဒါကိုအသုံးပြုပြီး 
ကောင်းမွန်အောင် လုပ်လို့ရပါတယ်။

00:03:15.623 --> 00:03:19.143
ဥပမာ ပြောရရင် လူတွေက 
မကောင်းတဲ့ ခံစားချက်တွေ ရတဲ့အခါ၊

00:03:19.143 --> 00:03:23.063
သူတို့က လွမ်းဆွတ်တမ်းတခြင်းဖြင့်
ခက်ခဲတာတွေကိုလျှော့ချပြီး

00:03:23.063 --> 00:03:25.664
ပြန်ကောင်းလာအောင် လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။

00:03:25.664 --> 00:03:28.932
ယနေ့တော့ အတိတ်လွမ်းဆွတ်ခြင်းတွေက
နေရာတိုင်းမှာပါပဲ၊

00:03:28.932 --> 00:03:32.582
ဘာလို့ဆိုတော့ ကြော်ငြာရှင်တွေက
ဒါရဲ့ ထက်မြက်တဲ့အစွမ်းကို

00:03:32.582 --> 00:03:34.944
စျေးကွက် ရှာဖွေရေးနည်းလမ်းအဖြစ်
သုံးနေကြေလို့ပါ။

00:03:34.944 --> 00:03:39.001
ဒါကို ကျွန်တော်တို့အတိတ်မှာ 
ကျန်နေခဲ့တဲ့ လက္ခဏာအဖြစ် တွေးလို့ရပါတယ်။

00:03:39.001 --> 00:03:42.203
ဒါပေမဲ့ လွမ်းဆွတ်တမ်းတခြင်းဆိုတာ
ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး။

00:03:42.203 --> 00:03:47.354
ဒါက ကျွန်ုပ်တို့ ဘဝတွေက အဓိပ္ပါယ်နဲ့ 
တန်ဖိုးရှိနိုင်တယ် ဆိုတာကိုအမှတ်ရဖို့

00:03:47.354 --> 00:03:50.634
စိတ်ခွန်အားနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
ယုံကြည်မှုတွေကို ရှာတွေ့ပြီး

00:03:50.634 --> 00:03:53.293
အနာဂတ်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ
ရင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးတယ်။