17-րդ դարի վերջին

բժշկական համալսարանի ուսանող Յոհանես
Հոֆերը նկատեց տարօրինակ մի հիվանդություն,

որով տառապում էին արտասահմանում 
աշխատող շվեյցարացի վարձկանները:

Ախտանշաններն էին՝

հոգնածություն,

անքնություն,

առիթմիա,

թերմարսողություն

և տենդ, որոնք այնքան 
ուժեղ էին արտահայտված նրանց մոտ,

որ հաճախ զինվորները 
ստիպված էին զորացրվել:

Հոֆերը գտնում էր, որ պատճառը 
ֆիզիկական խանգարումը չէր,

այլ իրենց հայրենիքի հանդեպ 
ունեցած մեծ կարոտը:

Նա դա կոչեց նոստալգիա

հունարեն՝ <<նոստոս>>- վերադարձ տուն

և <<ալգոս>>-ցավ կամ տառապանք:

Սկզբում նոստալգիան դիտվում էր որպես
շվեյցարացիների մոտ վիշտ առաջացնող երևույթ:

Որոշ բժիշկներ գտնում էին, որ Ալպերում
կովերի վրա կախված զանգերի ձայները

ականջի թմբկաթաղանթի և ուղեղի 
վրա առաջացնում էին վնասվածք:

Հրամանատարներն անգամ իրենց զինվորներին

արգելում էին ավանդական
շվեյցարական երգեր կատարել

վախենալով, որ արդյունքում նրանք 
կմեկուսանան կամ ինքնասպանություն կգործեն:

Բայց, երբ գաղթը աշխարհով մեկ տարածվեց, 
նոստալգիան ի հայտ եկավ տարբեր խմբերի մոտ:

Պարզվեց, որ յուրաքանչյուրն, 
ով հեռու է հայրենիքից,

կարող է տառապել նոստալգիայով:

Իսկ 20-րդ դարի սկզբին

մասնագետներն այն համարեցին 
ոչ թե նյարդաբանական,

այլ մտավոր հիվանդություն, որ 
նման է ընկճախտին:

Այդ ժամանակի հոգեբանները գտնում էին,

որ այն դժվարացնում է հրաժեշտը 
մանկության հետ

և կամ առաջացնում է մեծ ցանկություն՝ 
վերադառնալու սաղմնային վիճակի:

Բայց մի քանի տասնամյակ անց

նոստալգիա երևույթը փոխվեց 
երկու կարևոր ուղղությամբ:

Նախ դրա իմաստը հայրենիքի հանդեպ 
ունեցած կարոտախտից վերածվեց

դեպի անցյալն ունեցած կարոտի:

Եվ երկրորդ՝ այն դիտվեց որպես ոչ թե 
ահավոր մի հիվանդություն,

այլ «դառը» և հաճելի զգացողություն:

Հավանաբար, սրանից ամենահայտնին

ֆրանսիացի գրող Մարսել Պրուստի օրինակն է:

Նա փաստում էր, որ «մադլեն» խմորեղենը, 
որ մանկուց ի վեր չէր համտեսել,

նրա մոտ առաջացրեց ջերմ և 
ուժեղ զգայական ասոցացումներ:

Ի՞նչն է այդպես կտրուկ փոխում նոստալգիայի
մասին մեր ունեցած պատկերացումները:

Այդ ամենի պատասխանը մասամբ 
կարող է տալ գիտությունը:

Հոգեբանությունը բուն տեսությունից
փոխվեց դեպի

ավելի ստույգ և համակարգված 
փորձառական ուսումնասիրության:

Ուստի, մասնագետները գտան, որ 
բացասական ախտանիշներից շատերը

կարող են պարզապես կապված 
լինել նոստալգիայի հետ

և ոչ թե լինել դրա հետևանք:

Իրականում, չնայած, որ դա բարդ
զգայական վիճակ է,

որ կարող է ներառել կորստի և 
տխրության զգացումներ,

նոստալգիան, ամենևին, վատ 
տրամադրություն ունենալու պատճառ չէ:

Ընդհակառակը, նոստալգիան օգնում է 
վերհիշել մյուսների հետ ապրած կարևոր

և արժեքավոր իրադարձությունները՝

բարելավելով մարդու հոգեբանական վիճակը:

Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, 
որ նոստալգիան

կարող է բարձրացնել մարդու ինքնագնահատականը
և հասարակության հետ կապը

նպաստել հոգեբանական զարգացմանը

և անգամ շահագրգռել նրանց
լինել բարեգործ:

Ուստի, նոստալգիան մտավոր
խանգարման պատճառ չէ,

այլ, ընդհակառակը, կարող է օգնել 
այն հաղթահարելու գործում:

Օրինակ՝ երբ մարդիկ ոչ այնքան
լավ տրամադրություն ունեն,

նրանք կարող են օգտագործել նոստալգիան 
որպես սթրեսից դուրս գալու

և ինքնազգացողության բարելավման միջոց:

Այսօր թվում է՝ նոստալգիան ամենուր է,

հատկապես այն բանից հետո, ինչ գովազդողներն 
այն օգտագործում են որպես

մարկետինգի ոլորտում կարևոր և 
արդյունավետ գործիք:

Այն կարելի է համարել որպես անցյալով
պարուրված լինելու մի միջոց,

չնայած, որ նոստալգիայի նպատակն այլ է:

Դեռ ավելին, այն հիշեցնում է մեզ, 
որ մեր կյանքն արժեքավոր է

և օգնում է վերագտնել
մեր ինքնավստահությունը,

ինչպես նաև ընդունել 
ապագայի մարտահրավերները: