0:00:06.463,0:00:08.002
Напрыканцы XVII стагоддзя

0:00:08.002,0:00:11.762
студэнт-медык па імені Ёханэс Хофер[br]заўважыў дзіўную хваробу,

0:00:11.762,0:00:15.593
на якую хварэлі швейцарскія найміты,[br]што служылі ў іншаземных войсках.

0:00:15.593,0:00:16.622
Яе сімптомы,

0:00:16.622,0:00:17.534
уключаючы стому,

0:00:17.534,0:00:18.573
бяссонне,

0:00:18.573,0:00:19.902
арытмію,

0:00:19.902,0:00:21.223
нястраўнасць

0:00:21.223,0:00:23.334
і нават гарачку,[br]былі да таго моцнымі,

0:00:23.334,0:00:26.513
што хворых жаўнераў нават [br]часта прыходзілася звальняць.

0:00:26.513,0:00:30.445
Як заўважыў Хофер, прычынай было[br]не нейкае медычнае захворванне,

0:00:30.445,0:00:34.124
а моцная туга па гарыстай радзіме.

0:00:34.124,0:00:36.484
Ён назваў гэты стан настальгіяй,

0:00:36.484,0:00:38.633
ад грэчаскіх словаў nostros[br]«вяртанне дадому»

0:00:38.633,0:00:41.693
і algos «боль ці туга».

0:00:41.693,0:00:46.845
Спачатку настальгію лічылі[br]пакутай, уласцівай толькі швейцарцам.

0:00:46.845,0:00:51.182
Некаторыя дактары меркавалі, [br]быццам няспынны перагук

0:00:51.182,0:00:55.244
званочкаў альпійскіх кароў[br]шкодзіў барабаннай перапонцы і мозгу.

0:00:55.244,0:00:59.763
Камандзіры навад забаранялі жаўнерам[br]пець традыцыйныя швейцарскія песні,

0:00:59.763,0:01:04.034
маўляў, яны прыводзілі [br]да дэзерцірства або самагубства.

0:01:04.034,0:01:06.854
Але з цягам часу міграцыя[br]распаўсюдзілася па свеце,

0:01:06.854,0:01:09.814
і настальгію пачалі [br]заўважаць і ў іншых народаў.

0:01:09.814,0:01:14.265
Выявілася, што перажываць настальгію[br]мог кожны чалавек,

0:01:14.265,0:01:16.815
надоўга адрэзаны ад родных мясцінаў.

0:01:16.815,0:01:18.505
Да пачатку ХХ стагоддзя

0:01:18.505,0:01:22.315
медыкі больш не лічылі яе[br]неўралагічным захворваннем,

0:01:22.315,0:01:25.624
а псіхалагічным станам, [br]падобным да дэпрэсіі.

0:01:25.624,0:01:27.555
Псіхолагі таго часу строілі здагадкі,

0:01:27.555,0:01:31.366
што ў яе аснове ляжаць[br]цяжкасці расставання з дзяцінствам

0:01:31.366,0:01:35.115
ці нават жаданне вярнуцца [br]ў становішча эмбрыёна.

0:01:35.115,0:01:37.585
Але праз колькі наступных дзесяцігоддзяў

0:01:37.585,0:01:40.795
разуменне настальгіі змянілася [br]ў двух вельмі істотных напрамках.

0:01:40.795,0:01:44.195
Гэта слова пачало азначаць[br]не толькі тугу па радзіме,

0:01:44.195,0:01:47.345
але і агульны смутак па мінулых гада́х.

0:01:47.345,0:01:49.297
Яе больш не лічылі страшнай хваробаю,

0:01:49.297,0:01:53.585
а ў праявах настальгіі пачалі бачыць[br]нешта чуллівае і прыемнае.

0:01:53.585,0:01:55.575
Магчыма, самы знакаміты яе прыклад

0:01:55.575,0:01:59.439
быў апісаны у рамане [br]французскага пісьменніка Марсэля Пруста.

0:01:59.439,0:02:03.446
Ён распавядаў, як смак «мадленак», якія[br]галоўны герой не каштаваў з дзяцінства,

0:02:03.446,0:02:09.166
выклікаў у памяці цэлы букет пяшчотных[br]і даволі моцных пачуццёвых асацыяцый.

0:02:09.166,0:02:14.226
Але што ж выклікала такія карэнныя[br]змены ў нашым поглядзе на настальгію?

0:02:14.226,0:02:16.445
Часткова гэта тычыцца навукі.

0:02:16.445,0:02:19.756
Псіхалогія змяніла акцэнт з чыстай тэорыі

0:02:19.756,0:02:24.516
да больш уважлівага і сістэматычнага [br]эмпірычнага назірання.

0:02:24.516,0:02:27.906
І псіхолагі зразумелі, што шмат [br]якія негатыўныя сімптомы,

0:02:27.906,0:02:30.677
хутчэй за ўсё, супалі з настальгіяй,

0:02:30.677,0:02:32.751
а не былі ёй выкліканы.

0:02:32.751,0:02:36.681
І, насамрэч, уяўляючы сабой[br]складаны эмацыянальны стан,

0:02:36.681,0:02:39.863
які можа ўключаць такія пачуцці,[br]як страта і журба,

0:02:39.863,0:02:44.322
настальгія звычайна не выклікае [br]ў людзей дрэнны настрой.

0:02:44.322,0:02:48.213
Наадварот, дапамагаючы прыгадаць[br]асабіста значныя і прыемныя ўспаміны,

0:02:48.213,0:02:51.702
што звязаны з іншымі людзьмі,

0:02:51.702,0:02:55.042
настальгія можа [br]палепшыць псіхалагічнае здароўе.

0:02:55.042,0:02:58.132
Згодна з вынікамі даследаванняў,[br]наўмысны выклік настальгіі

0:02:58.132,0:03:02.652
дапамагае ўзмацніць адчуванне падыспытнымі[br]самаацэнкі і сацыяльнай прыналежнасці,

0:03:02.652,0:03:04.702
стымуляваць псіхалагічны рост

0:03:04.702,0:03:07.839
і нават прымусіць іх быць больш шчодрымі.

0:03:07.839,0:03:11.033
Таму замест таго, каб выклікаць[br]псіхалагічнае захворванне,

0:03:11.033,0:03:15.623
настальгія можа быць сродкам аднаўлення,[br]што дапаможа пераадолець яго.

0:03:15.623,0:03:19.143
Напрыклад, калі людзі сутыкаюцца[br]з негатыўнымі эмацыянальнымі станамі,

0:03:19.143,0:03:23.063
натуральна яны больш будуць[br]выкарыстоўваць настальгію,

0:03:23.063,0:03:25.664
каб паменшыць стрэс [br]і аднавіць добрае самаадчуванне.

0:03:25.664,0:03:28.932
Здаецца, што сёння настальгія ўсюды,

0:03:28.932,0:03:31.682
асабліва таму, [br]што рэкламшчыкі спазналі,

0:03:31.682,0:03:34.944
наколькі яна можа быць моцнай [br]у якасці тэхналогіі маркетынга.

0:03:34.944,0:03:39.001
Лёгка разважаць пра настальгію,[br]як быццам нехта завязнуў у мінулым,

0:03:39.001,0:03:42.203
але насамрэч яе прызначэнне іншае.

0:03:42.203,0:03:47.354
Наадварот, настальгія нагадвае пра тое,[br]што наша жыццё мае сэнс і каштоўнасць,

0:03:47.354,0:03:50.634
дапамагаючы нам набыць [br]неабходныя ўпэўненасць і матывацыю,

0:03:50.634,0:03:53.293
каб сустрэцца з магчымымі [br]выпрабаваннямі будучыні.