1
00:00:07,014 --> 00:00:10,777
Hendrix, Cobain và Page

2
00:00:10,777 --> 00:00:12,354
Họ đều chơi guitar rất đỉnh

3
00:00:12,354 --> 00:00:16,235
nhưng làm thế nào những nhạc cụ

tuyệt vời trong tay họ

4
00:00:16,235 --> 00:00:21,694
phát ra nốt, nhịp, giai điệu và âm nhạc?

5
00:00:21,694 --> 00:00:26,603
Khi gảy một dây đàn, ta 
tạo ra 
dao động sóng dừng.

6
00:00:26,603 --> 00:00:30,530
Một số điểm trên dây đàn, gọi là các
nút sóng,
 không hề di chuyển,

7
00:00:30,530 --> 00:00:35,180
còn các điểm khác, các bụng sóng,
dao động qua lại.

8
00:00:35,180 --> 00:00:39,584
Sự rung động truyền qua cần đàn
và ngựa đàn đến thân guitar,

9
00:00:39,584 --> 00:00:42,432
nơi thùng gỗ mỏng và linh hoạt

rung động,

10
00:00:42,432 --> 00:00:46,625
xô đẩy những phân tử khí xung quanh

vào nhau và tách ra.

11
00:00:46,625 --> 00:00:49,730
Những lực nén liên tục này 
tạo nên sóng âm,

12
00:00:49,730 --> 00:00:53,932
và những sóng âm trong thân đàn

hầu hết thoát qua lỗ thoát âm.

13
00:00:53,932 --> 00:00:56,221
Sóng âm cuối cùng truyền 
đến tai người nghe,

14
00:00:56,221 --> 00:00:58,790
trở thành các tín hiệu điện

15
00:00:58,790 --> 00:01:01,925
mà não diễn giải như âm thanh.

16
00:01:01,925 --> 00:01:06,482
Độ cao của âm thanh phụ thuộc vào
tần số của những lực nén.

17
00:01:06,482 --> 00:01:10,980
Một sợi dây rung động nhanh sẽ 
tạo ra 
rất nhiều lực nén sát nhau,

18
00:01:10,980 --> 00:01:12,553
tạo thành một âm bổng,

19
00:01:12,553 --> 00:01:16,418
và rung động chậm tạo thành âm trầm.

20
00:01:16,418 --> 00:01:19,682
Bốn yếu tố ảnh hưởng đến tần số
dây đàn rung động:

21
00:01:19,682 --> 00:01:24,210
Độ dài, sức căng, độ đặc và độ dày.

22
00:01:24,210 --> 00:01:27,030
Dây đàn guitar điển hình 
đều có độ dài giống nhau,

23
00:01:27,030 --> 00:01:31,524
và có sức căng như nhau,
nhưng khác biệt ở độ dày và độ đặc.

24
00:01:31,524 --> 00:01:35,991
Dây dày dày hơn rung chậm hơn,
tạo ra nốt trầm.

25
00:01:35,991 --> 00:01:37,992
Mỗi lần gảy đàn,

26
00:01:37,992 --> 00:01:40,747
bạn thực chất ta tạo ra 
một vài 
sóng dừng.

27
00:01:40,747 --> 00:01:44,981
Đầu tiên là sóng căn bản,

quyết định độ cao của nốt nhạc,

28
00:01:44,981 --> 00:01:47,528
Nhưng cũng có những sóng 
gọi là âm bội,

29
00:01:47,528 --> 00:01:51,339
với tần số là bội số
của sóng căn bản.

30
00:01:51,339 --> 00:01:57,055
Tất cả sóng dừng này kết hợp để tạo thành 
một
sóng phức tạp với âm thanh phong phú.

31
00:01:57,055 --> 00:02:01,448
Thay đổi cách gảy dây đàn
sẽ ảnh hưởng đến những âm bội bạn tạo ra.

32
00:02:01,448 --> 00:02:03,185
Nếu gảy ở gần giữa,

33
00:02:03,185 --> 00:02:07,103
Ta thu được chủ yếu sóng căn bản 

và các hòa âm là bội số lẻ

34
00:02:07,103 --> 00:02:10,076
với các bụng sóng ở giữa dây đàn.

35
00:02:10,076 --> 00:02:14,358
Khi gảy đàn gần phần ngựa đàn,
ta thu được các hòa âm chẵn là chủ yếu

36
00:02:14,358 --> 00:02:16,410
với âm thanh chói tai hơn.

37
00:02:16,410 --> 00:02:22,257
Thang âm quen thuộc của phương Tây,

được xây dựng từ dãy hòa âm của dây đàn.

38
00:02:22,257 --> 00:02:27,261
Khi nghe đồng thời một nốt nhạc 
và 
một nốt có tần số gấp đôi,

39
00:02:27,261 --> 00:02:29,195
hòa âm đầu tiên của nốt,

40
00:02:29,195 --> 00:02:33,203
âm thanh sẽ rất hài hòa
nên ta quy ước cho 2 nốt cùng 1 kí tự,

41
00:02:33,203 --> 00:02:36,930
Và xác định khoảng cách giữa
2 nốt là một quãng 8

42
00:02:36,930 --> 00:02:40,115
Phần còn lại của thang âm,
là phần giữa của quãng 8

43
00:02:40,115 --> 00:02:42,102
được phân ra thành 12 nửa cung

44
00:02:42,102 --> 00:02:48,039
tần số cách nhau 2^(1/12) lần

45
00:02:48,039 --> 00:02:51,290
Yếu tố này quyết định 
vị trí các phím đàn.

46
00:02:51,290 --> 00:02:57,115
Mỗi phím chia độ dài dây đàn
thành các khoảng cách 2^(1/12),

47
00:02:57,115 --> 00:03:00,581
Để tần số tăng lên mỗi nửa cung.

48
00:03:00,581 --> 00:03:02,601
Những nhạc cụ không phím
 như violin,

49
00:03:02,601 --> 00:03:06,926
có thể phát ra vô số tần số

khác nhau giữa các nốt

50
00:03:06,926 --> 00:03:10,519
Nhưng sẽ khó giữ đúng tông hơn.

51
00:03:10,519 --> 00:03:12,581
Số dây và cách chỉnh dây

52
00:03:12,581 --> 00:03:15,793
được điều chỉnh theo đúng

những hợp âm ta muốn dùng

53
00:03:15,793 --> 00:03:17,980
và kích cỡ hình dáng của bàn tay ta.

54
00:03:17,980 --> 00:03:20,863
Hình dáng và vật liệu của 
đàn guitar cũng rất đa dạng,

55
00:03:20,863 --> 00:03:24,527
và 2 yếu tố này ảnh hưởng đến

bản chất và âm thanh của rung động.

56
00:03:24,527 --> 00:03:27,206
Khi gảy 2 hay nhiều dây
cùng một lúc

57
00:03:27,206 --> 00:03:32,205
ta tạo được những hợp âm
 
và hiệu ứng âm thanh mới.

58
00:03:32,205 --> 00:03:36,279
Ví dụ, khi bạn chơi 2 nốt

có tần số gần nhau,

59
00:03:36,279 --> 00:03:41,605
chúng cộng hưởng và tạo ra sóng âm

có độ lớn tăng và giảm,

60
00:03:41,605 --> 00:03:46,500
tạo hiệu ứng âm thanh rộn ràng,

mà nghệ sĩ guitar gọi là 'beat'.

61
00:03:46,500 --> 00:03:49,506
Đàn guitar điện sẽ cho bạn

nhiều hiệu ứng hơn nữa.

62
00:03:49,506 --> 00:03:51,692
Những rung động vẫn đến từ dây đàn,

63
00:03:51,692 --> 00:03:55,931
nhưng được biến đổi thành 

tín hiệu điện qua bộ nhận tín hiệu.

64
00:03:55,931 --> 00:03:59,084
Và truyền đến dàn loa

và tạo ra sóng âm.

65
00:03:59,084 --> 00:04:00,909
Giữa bộ nhận tín hiệu và loa,

66
00:04:00,909 --> 00:04:04,675
Có nhiều cách xử lý sóng âm thô,

67
00:04:04,675 --> 00:04:11,758
tạo ra những hiệu ứng distortion, overdrive, 
wah-wah, delay và flanger.

68
00:04:11,758 --> 00:04:16,139
Nếu bạn nghĩ rằng vật lý 
của âm nhạc chỉ để giải trí,

69
00:04:16,139 --> 00:04:18,059
hãy nghĩ về điều này.

70
00:04:18,059 --> 00:04:20,822
Một số nhà vật lý học nghĩ rằng
mọi thứ trong vũ trụ

71
00:04:20,822 --> 00:04:26,892
được tạo ra từ hòa âm của 
những 
sợi siêu nhỏ và đặc.

72
00:04:26,892 --> 00:04:29,468
Có lẽ nào cả thế giới ta biết

73
00:04:29,468 --> 00:04:33,770
chỉ là đoạn solo của

một Jimi Hendrix vũ trụ nào đó?

74
00:04:33,770 --> 00:04:39,125
Quả là còn quá nhiều điều bí ẩn
ta chưa được 'nghe'.