WEBVTT

00:00:07.014 --> 00:00:10.777
Hendriks, Kobejn i Pejdž.

00:00:10.777 --> 00:00:12.354
Svi su imali brze prste,

00:00:12.354 --> 00:00:16.235
ali kako su tačno kultne
čudesne naprave u njihovim rukama

00:00:16.235 --> 00:00:21.694
proizvodile note, ritam,
melodiju i muziku.

00:00:21.694 --> 00:00:26.603
Kada trgnete žicu gitare, stvarate
vibraciju koja se zove stojeći talas.

00:00:26.603 --> 00:00:30.530
Neke tačke na žici, koje se zovu čvorovi,
se uopšte ne pokreću,

00:00:30.530 --> 00:00:35.180
dok druge tačke, trbusi,
osciluju napred i nazad.

00:00:35.180 --> 00:00:39.584
Vibracija se prenosi
kroz vrat i most do tela gitare,

00:00:39.584 --> 00:00:42.432
gde tanko i elastično drvo vibrira,

00:00:42.432 --> 00:00:46.625
gurajući okolne molekule vazduha
da se spajaju i razdvajaju.

00:00:46.625 --> 00:00:49.730
Ova sekvencijalna sabijanja
stvaraju zvučne talase

00:00:49.730 --> 00:00:53.932
a talasi unutar gitare
se uglavnom iskradaju kroz rupu.

00:00:53.932 --> 00:00:56.221
Oni će naposletku
da se rasprše do vašeg uha,

00:00:56.221 --> 00:00:58.790
koje će ih pretvoriti u električne impulse

00:00:58.790 --> 00:01:01.925
koje vaš um prepoznaje kao zvuk.

00:01:01.925 --> 00:01:06.482
Visina zvuka zavisi
od frekvencije sabijanja.

00:01:06.482 --> 00:01:10.980
Brzo vibrirajuća žica će da uzrokuje
mnogo stisnutih sabijanja,

00:01:10.980 --> 00:01:12.553
stvarajući tako visoke tonove,

00:01:12.553 --> 00:01:16.418
a spora vibracija proizvodi niske tonove.

00:01:16.418 --> 00:01:19.682
Četiri stvari utiču
na frekvenciju vibrirajuće žice:

00:01:19.682 --> 00:01:24.210
dužina, zategnutost, gustina i debljina.

00:01:24.210 --> 00:01:27.030
Tipične gitarske žice su sve iste dužine

00:01:27.030 --> 00:01:31.524
i slično su zategnute,
ali im debljina i gustina variraju.

00:01:31.524 --> 00:01:35.991
Deblje žice vibriraju sporije,
proizvodeći niže tonove.

00:01:35.991 --> 00:01:37.992
Svaki put kada trgnete žicu,

00:01:37.992 --> 00:01:40.747
vi zapravo stvarate
nekoliko stojećih talasa.

00:01:40.747 --> 00:01:44.981
Imamo prvi osnovni talas,
koji određuje visinu note,

00:01:44.981 --> 00:01:47.528
ali imamo i talase
koje zovemo harmonicima,

00:01:47.528 --> 00:01:51.339
čije su frekvencije umnošci
osnovne frekvencije.

00:01:51.339 --> 00:01:57.055
Svi ovi talasi se udružuju kako bi
obrazovali složen talas bogatog zvuka.

00:01:57.055 --> 00:02:01.448
Promena načina na koji trzate žicu
utiče na harmonike koje dobijate.

00:02:01.448 --> 00:02:03.185
Ako žicu trzate blizu središta,

00:02:03.185 --> 00:02:07.103
uglavnom dobijate osnovni ton
i neobične višestruke harmonike,

00:02:07.103 --> 00:02:10.076
koji imaju trbuhe na središtu žice.

00:02:10.076 --> 00:02:14.358
Ako je trzate blizu mosta, uglavnom
dobijate ravne višestruke harmonike

00:02:14.358 --> 00:02:16.410
i zvonkiji zvuk.

00:02:16.410 --> 00:02:22.257
Poznata zapadna skala se bazira
na nizu harmonika vibrirajuće žice.

00:02:22.257 --> 00:02:27.261
Kada čujemo jednu notu odsviranu s drugom
koja ima tačno dvostruko veću frekvenciju,

00:02:27.261 --> 00:02:29.195
to je prvi harmonik,

00:02:29.195 --> 00:02:33.203
pošto zvuče tako harmonično
dodeljujemo im isto slovo,

00:02:33.203 --> 00:02:36.930
a razliku među njima
definišemo kao oktavu.

00:02:36.930 --> 00:02:40.115
Ostatak skale je uguran u tu oktavu,

00:02:40.115 --> 00:02:42.102
podeljenu na dvanaest polustepena

00:02:42.102 --> 00:02:48.039
gde je frekvencija svakog za 2^(1/12)
viša od prethodnog.

00:02:48.039 --> 00:02:51.290
Taj faktor određuje udaljenost pragova.

00:02:51.290 --> 00:02:57.115
Svaki prag deli preostalu
dužinu žice za 2^(1/12),

00:02:57.115 --> 00:03:00.581
na taj način se frekvencija
uvećava za pola stepena.

00:03:00.581 --> 00:03:02.601
Instrumenti bez pragova, poput violina,

00:03:02.601 --> 00:03:06.926
olakšavaju stvaranje beskonačnih
frekvencija između svake note,

00:03:06.926 --> 00:03:10.519
ali je i izazov svirati u štimu.

00:03:10.519 --> 00:03:12.581
Broj žica i njihovo štimovanje

00:03:12.581 --> 00:03:15.793
su prilagođeni akordima
koje volimo da sviramo

00:03:15.793 --> 00:03:17.980
i fiziologiji naših ruku.

00:03:17.980 --> 00:03:20.863
Oblici i materijali gitara
takođe mogu da variraju

00:03:20.863 --> 00:03:24.527
i menjaju prirodu i zvuk vibracija.

00:03:24.527 --> 00:03:27.206
Sviranje dve ili više žica istovremeno

00:03:27.206 --> 00:03:29.555
vam omogućava
da stvarate nove zvučne obrasce,

00:03:29.555 --> 00:03:32.205
poput akorda i drugih zvučnih efekata.

00:03:32.205 --> 00:03:36.279
Na primer, kada svirate dve note
čije su frekvencije približne,

00:03:36.279 --> 00:03:41.605
one se udružuju kako bi stvorile zvučni
talas čije amplitude rastu i opadaju,

00:03:41.605 --> 00:03:46.500
stvarajći efekat lupkanja
koji gitaristi zovu bitom.

00:03:46.500 --> 00:03:49.506
A električne gitare vam
pružaju dodatni prostor za igru.

00:03:49.506 --> 00:03:51.692
Vibracije i dalje nastaju na žicama,

00:03:51.692 --> 00:03:55.931
ali ih potom magneti
prevode u električne signale

00:03:55.931 --> 00:03:59.084
i odašiljaju do zvučnika
kako bi se stvorili zvučni talasi.

00:03:59.084 --> 00:04:00.909
Između magneta i zvučnika,

00:04:00.909 --> 00:04:04.675
moguće je obraditi talas na više načina,

00:04:04.675 --> 00:04:11.758
da bi stvorili efekte, poput: distorzije,
overdrajva, waha, kašnjenja i flangera.

00:04:11.758 --> 00:04:16.139
A kako ne biste pomislili da je fizika
muzike jedino korisna u svetu zabave,

00:04:16.139 --> 00:04:18.059
pazite ovo.

00:04:18.059 --> 00:04:20.822
Neki fizičari smatraju
da je sve u univerzumu

00:04:20.822 --> 00:04:26.892
stvoreno zahvaljujući harmoničnom nizu
veoma sićušnih, veoma nategnutih struna.

00:04:26.892 --> 00:04:29.468
Da li bi naša celokupna stvarnost

00:04:29.468 --> 00:04:33.770
mogla da bude produženi solo
nekakvog kosmičkog Džimija Hendriksa?

00:04:33.770 --> 00:04:39.125
Očito, ima u strunama mnogo više
od onoga što dopire do ušiju.