1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
50 yıl önce, ben okyanusu keşfetmeye başladığımda,

2
00:00:03,000 --> 00:00:09,000
hiç kimse (Jacques Perrin, Jacques Cousteau, Rachel Carson... hiçbiri)

3
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
okyanusa zarar verecek herhangi birşey yapabileceğimizi hayal dahi etmiyordu.

4
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
İçine ne atarsak atalım, içinden ne alırsak alalım.

5
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
O zamanlar okyanus, bir Cennet denizi gibi görünüyordu.

6
00:00:18,000 --> 00:00:24,000
Ama şimdi biliyoruz ki, kayıp bir Cennet ile karşı karşıyayız.

7
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
Sizinle denizlerdeki,

8
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
hepimizi etkileyen değişiklikler hakkındaki kişisel görüşlerimi

9
00:00:30,000 --> 00:00:34,000
ve bu elli yılda kaybettiğimiz

10
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
-- daha doğrusu, aldığımız, yediğimiz --

11
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
denizlerdeki büyük balıkların %90'ından fazlasını,

12
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
mercan kayalıklarının neredeyse yarısının kaybolmasının sizin için neden önemli olduğunu,

13
00:00:44,000 --> 00:00:50,000
Pasifik'te büyük alanlarda gözlenen gizemli oksijen düşüşlerinin

14
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
neden sadece orada ölmekte olan canlıları ilgilendirmediğini,

15
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
sizi de endişelendirmesi gerektiğini paylaşacağım.

16
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
Gerçekten sizi de ilgilendiriyor.

17
00:00:58,000 --> 00:01:03,000
Aklımdan çıkmıyor, Ray Anderson tarafından dile getirilen "yarının çocuğu"nun

18
00:01:03,000 --> 00:01:07,000
bize kendi nöbetimiz sırasında neden birşeyler yapıp da

19
00:01:07,000 --> 00:01:12,000
köpekbalıklarını, mavi yüzgeçli tonbalıklarını, mürekkepbalıklarını ve yaşayan okyanusu korumadığımızı sorması

20
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
-- hâlâ zamanımız varken.

21
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
İşte, o zaman, içinde bulunduğumuz zamandır.

22
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
Sizlerin

23
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
keşif ve koruma yoluyla, vahşi okyanusa

24
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
sağlığını iade etmek

25
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
ve böylece, insanlık için umutları güvence altına almak için yardım edeceğinizi umuyorum.

26
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Okyanusun sağlığı, bizim de sağlığımız anlamına gelir.

27
00:01:33,000 --> 00:01:40,000
Ve Jill Tarter'ın, tüm Dünyalılar'ı dahil ederek

28
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
evrenin başka bir köşesinde akıllı canlılar bulma çalışmalarının

29
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
yunusları, balinaları ve diğer deniz canlılarını da kapsamasını ümit ediyorum.

30
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Ve umuyorum ki, Jill, bir gün

31
00:01:48,000 --> 00:01:55,000
bu gezegendeki insanlar arasında da akıllı canlılar bulunduğuna dair kanıtlar buluruz.

32
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
(Gülüşmeler)

33
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
Söyledim mi bunu? Sanırım söyledim..

34
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Bir bilim insanı olarak, benim için

35
00:02:05,000 --> 00:02:08,000
herşey 1953'te

36
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
sualtına dalışı ilk kez denediğimde başladı.

37
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
Balıkları ilk kez o zaman

38
00:02:14,000 --> 00:02:17,000
limon dilimleri ve tereyağ dışında birşeyin içinde yüzerken gördüm.

39
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
Gece dalışı yapmayı gerçekten severim.

40
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Gece, gündüz göremeyeceğiniz bir sürü balığı görebilirsiniz.

41
00:02:23,000 --> 00:02:27,000
1970'te, gece gündüz dalış yapmak benim için gerçekten kolaydı.

42
00:02:27,000 --> 00:02:32,000
Haftalarca sualtında yaşayan 'aquanot'lardan oluşan bir takımı yönetiyordum.

43
00:02:32,000 --> 00:02:39,000
Aynı zamanlarda, astronotlar da ayda ayak izlerini bırakmaktaydı.

44
00:02:39,000 --> 00:02:43,000
1979'da, ben de kendi ayak izlerimi okyanus tabanına bırakma şansını elde ettim.

45
00:02:43,000 --> 00:02:46,000
Jim adını verdiğimiz bu kişisel denizaltı aracını kullanıyordum.

46
00:02:46,000 --> 00:02:50,000
Kıyıdan 11 km açıkta ve 380 metre derinlikteydim.

47
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
Hâlâ en sevdiğim mayolarımdan biridir.

48
00:02:55,000 --> 00:02:59,000
O zamandan beri, yaklaşık 30 çeşit denizaltı aracı kullandım.

49
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
Kurduğum 3 şirket ve Deep Search (Derin Arayış) adlı kâr amacı gütmeyen bir vakıf ile

50
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
tasarladığım ve inşa ettiğim sistemlerle

51
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
derin denizlere ulaşım sağlayacak araçlar yaptım.

52
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Beş yıllık bir National Geographic seferini,

53
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Sustainable Seas (Sürdürülebilir Denizler) seferlerini,

54
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
bu küçük denizaltılarla yönettim.

55
00:03:15,000 --> 00:03:18,000
Bunlar o kadar basitler ki, bir bilim insanı bile sürebilir.

56
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Ben de canlı kanıtıyım.

57
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Hem astronotlar, hem de aquanotlar

58
00:03:22,000 --> 00:03:27,000
havanın, gıdanın, suyun ve sıcaklığın değerini gerçekten bilirler.

59
00:03:27,000 --> 00:03:31,000
Hayatı idame için tüm bunlara ihtiyacınız vardır - uzayda ya da suyun altında.

60
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Astronot Joe Allen'dan,

61
00:03:34,000 --> 00:03:37,000
kullandığı Yaşam Destek Sistemi hakkında herşeyi öğrenmek zorunda olduğunu

62
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
ve yapabildiği en iyi şekilde

63
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
Yaşam Destek Sistemi'ne nasıl gözü gibi baktığını dinlemiştim.

64
00:03:43,000 --> 00:03:48,000
Sonra buna işaret etti ve dedi ki: "İşte Yaşam Destek Sistemi".

65
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
Hakkında öğrenebileceğimiz herşeyi öğrenmek zorundayız.

66
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
Ve yapabildiğimiz en iyi şekilde, ona gözümüz gibi bakmalıyız.

67
00:03:54,000 --> 00:03:58,000
Şair Auden der ki: "Binlercesi yaşadı aşksız.

68
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
Ama hiçbiri susuz olamadı."

69
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
Dünya sularının %97'si okyanustur.

70
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
Mavi yoksa, yeşil de yok.

71
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
Okyanusun önemli olmadığını düşünüyorsanız,

72
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
dünyayı bir de onsuz hayal edin.

73
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Akla Mars geliyor.

74
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Okyanus yok. Yaşam Destek Sistemi yok.

75
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
Yakın zamanda Dünya Bankası'nda bir konuşma yaptım.

76
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
Dünyanın bu hayret verici görüntüsünü gösterdim.

77
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
Ve dedim ki, "İşte! Dünya Bankası".

78
00:04:25,000 --> 00:04:29,000
Tüm kıymetlerin durduğu yer burası!

79
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
Ve biz de onları trol ağlarıyla

80
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
doğal sistemlerin yerine geri koyabildiğinden çok daha hızlı şekilde sömürüyoruz.

81
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Tim Worth der ki, Ekonomi, Çevre'nin bir yan kuruluşudur.

82
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
İçtiğiniz her yudum suyla,

83
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
aldığınız her nefesle,

84
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
denize bağlısınız.

85
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
Dünyanın neresinde yaşarsanız yaşayın.

86
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Atmosferdeki oksijenin çoğu, deniz tarafından üretilir.

87
00:04:52,000 --> 00:04:55,000
Zaman içinde, gezegendeki organik karbonun çoğu,

88
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
deniz tarafından

89
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
ve çoğunlukla da mikroplarca emilmiş ve saklanmıştır.

90
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Okyanus, iklimi ve havayı belirler,

91
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
sıcaklığı dengede tutar, Dünya'nın kimyasını şekillendirir.

92
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Denizden gelen su, bulutları oluşturur.

93
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Karalara ve denizlere

94
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
yağmur ve kar olarak geri döner.

95
00:05:11,000 --> 00:05:15,000
Ve dünyadaki hayatın %97'si için yuva olur;

96
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
belki de tüm evrendeki hayatın %97'si.

97
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
Su yoksa, hayat da yok.

98
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Mavi yoksa, yeşil de yok.

99
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
Buna rağmen, biz insanlar sanıyoruz ki

100
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
Dünya -- okyunuslar, gökyüzü, .. hepsi --

101
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
öyle sonsuz ve dayanıklı ki

102
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
ne yapsak zarar veremeyiz.

103
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
10,000 yıl önce bu doğru olabilirdi.

104
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Hatta belki 1,000 yıl önce de.

105
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Ancak son 100 yılda, özellikle de son 50 yılda,

106
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
hayatlarımızı mümkün kılan tüm kıymetleri,

107
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
havayı, suyu, vahşi yaşamı

108
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
tükettik ve azalttık.

109
00:05:48,000 --> 00:05:51,000
Yeni teknolojler,

110
00:05:51,000 --> 00:05:54,000
Doğa'nın doğasını,

111
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
bu olup bitenin doğasını anlamamıza yardımcı oluyor.

112
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Bize Dünya üzerinde yaptığımız etkiyi gösteriyor.

113
00:05:59,000 --> 00:06:02,000
Demek istediğim, öncelikle bir sorununuz olduğunun farkında olmanız gerekiyor.

114
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
Neyse ki, zamanımızda

115
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
sorunlarımız hakkında tarih boyunca olduğundan daha fazla bilgi edindik.

116
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Ve bilmek, önemsemeyi beraberinde getiriyor.

117
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
Ve önemseme,

118
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
bizi destekleyen doğal sistemlerin içinde

119
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
kendimize kalıcı bir yer edinmemize dair umut veriyor.

120
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Ama ilk önce, bilmemiz gerek.

121
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
Üç yıl önce, John Hanke ile tanıştım,

122
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
Google Earth'ün başındaki kişi.

123
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
Ve ona, dünyayı avcumun içinde tutup

124
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
sanal keşiflere çıkabilmeyi ne kadar çok sevdiğimi söyledim.

125
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
Ve ona sordum: "Ne zaman tamamlayacaksınız?

126
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
Karada, çamurda harika bir iş çıkardınız.

127
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
Peki ama, ya sular?"

128
00:06:41,000 --> 00:06:45,000
O zamandan beri, Google çalışanlarıyla,

129
00:06:45,000 --> 00:06:48,000
DOER Marine ve National Geographic ile,

130
00:06:48,000 --> 00:06:53,000
dünyanın her yanından düzinelerce birinci sınıf kurum ve bilim insanıyla,

131
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
birlikte çalışma memnuniyetine eriştim.

132
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
Okyanusu Google Earth'e ekledik.

133
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Ve bu hafta, daha geçen Pazartesi itibarıyla,

134
00:07:01,000 --> 00:07:04,000
Google Earth artık tam.

135
00:07:04,000 --> 00:07:07,000
Şunu bir düşünün: Tam buradan, Kongre Merkezi'nden başlıyoruz,

136
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
hemen yakındaki akvaryumu bulabiliyoruz,

137
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
oturduğumuz yere bakabiliyoruz.

138
00:07:11,000 --> 00:07:14,000
Ve sonra en büyük akvaryumun, okyanusun kıyısına yolculuk edebiliyoruz.

139
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
Ve California'nın sahip olduğu dört Milli Deniz Koruma Alanı'na.

140
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
Yeni kurulan, bazı değerleri korumaya ve yeniden canlandırmaya başlayan

141
00:07:20,000 --> 00:07:24,000
devlet koruma alanları ağına.

142
00:07:24,000 --> 00:07:27,000
Hawaii üzerinden uçabilir

143
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
ve "gerçek" Hawaii adalarını görebiliriz.

144
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
Sadece suyun üstünde kalan küçük parçasını değil,

145
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
suyun altındaki bölümlerini de.

146
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
Görmek derken -- bir dakika, cupp! --

147
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Tam burada, hah!

148
00:07:42,000 --> 00:07:45,000
Okyanusun altında, balinaların gördüklerini görebiliriz.

149
00:07:45,000 --> 00:07:50,000
Hawaii adalarının diğer yanını keşfetmeye gidebiliriz.

150
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
Gerçekten Google Earth içinde yüzebilir

151
00:07:54,000 --> 00:07:58,000
ve kambur balinalarla birlikte ziyaret edebiliriz.

152
00:07:58,000 --> 00:08:03,000
Onlar, benim sualtında yüzyüze

153
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
ve defalarca karşılaşma zevkine vardığım nazik devlerdir.

154
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Bir balina tarafından şahsen incelenmek pek başka birşeye benzemez.

155
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Havalanıp, en derin yere uçabiliriz:

156
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
13 kilometre derindeki Mariana Çukuru'na,

157
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
ki buraya şimdiye kadar sadece iki kişi inebilmiştir.

158
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Bunu bir hayal edin, sadece 13 kilometre,

159
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
Fakat oraya sadece iki kişi gidebildi, 49 yıl önce.

160
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Tek yön yolculuklar kolaydır.

161
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
Yeni derin dalış denizaltı araçlarına ihtiyacımız var.

162
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
Okyanus keşifleri için de X Prize benzeri ödüller koysak olmaz mı?

163
00:08:33,000 --> 00:08:37,000
Deniz çukurlarını, sualtı dağlarını görebilmemiz

164
00:08:37,000 --> 00:08:40,000
ve derin denizlerdeki yaşamı anlamamız gerekli.

165
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
Artık Arktik bölgelere gidebiliyoruz.

166
00:08:43,000 --> 00:08:47,000
Daha on yıl önce Kuzey Kutbu'nun buzları üzerindeydim.

167
00:08:47,000 --> 00:08:52,000
Buzdan arınmış bir Arktik Okyanus bu yüzyıl içinde gerçekleşebilir.

168
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
Bu durum, kutup ayıları için kötü haber.

169
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
Bizim için de öyle.

170
00:08:59,000 --> 00:09:02,000
Aşırı karbondioksit, küresel ısınma dışında da sorunlara neden oluyor.

171
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
Okyanusun kimyasını değiştiriyor,

172
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
denizi daha asitli hâle getiriyor.

173
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
Bu da, mercan kayalıkları ve oksijen üreten plankton için kötü haber.

174
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Bizim için de öyle.

175
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Yüzlerce milyon ton plastiği

176
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
ve başka tür çöpü denize atıyoruz.

177
00:09:19,000 --> 00:09:22,000
Milyonlarca ton terkedilmiş balık ağı,

178
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
hâlâ can almaya devam ediyor.

179
00:09:25,000 --> 00:09:29,000
Okyanusu dolduruyor, gezegenin dolaşım sistemini zehirliyoruz.

180
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
Yüzlerce milyon ton yabani canlıyı denizden alıyoruz

181
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
- tümü karbon temelli birimler.

182
00:09:37,000 --> 00:09:42,000
Barbarca, yüzgeç çorbası için köpekbalıklarını öldürüyoruz.

183
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
Gezegenin kimyasını şekillendiren,

184
00:09:45,000 --> 00:09:48,000
karbon çevrimini, azot çevrimini,

185
00:09:48,000 --> 00:09:51,000
oksijen çevrimini, su çevrimini

186
00:09:51,000 --> 00:09:54,000
ve yaşam destek sistemimizi yönlendiren besin zincirlerini baltalıyoruz.

187
00:09:54,000 --> 00:09:58,000
İnanması güç, nesli tükenme tehlikesi altındaki mavi yüzgeçli tonbalığını hâlâ avlıyoruz.

188
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
Dirisi ölüsünden çok daha değerlidir.

189
00:10:02,000 --> 00:10:07,000
Tüm bu bileşenler, yaşam destek sistemimizin parçalarıdır.

190
00:10:07,000 --> 00:10:13,000
Her metresinde yemli iğneler bulunan

191
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
80 kilometreyi aşan uzun misinalarla avlanıyoruz.

192
00:10:15,000 --> 00:10:19,000
Endüstriyel troller ve çekiciler deniz tabanını süpürüyor.

193
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
Buldozerler gibi, yollarına çıkan herşeyi alıyorlar.

194
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
Google Earth kullanarak, trollere şahit olabilirsiniz.

195
00:10:25,000 --> 00:10:29,000
Çin'de, Kuzey Denizi'nde, Meksika Körfezi'nde...

196
00:10:29,000 --> 00:10:33,000
Yaşam destek sistemimizin temellerini sarsıyor,

197
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
arkalarında ölümün tüylerini bırakıyorlar.

198
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Bir sonraki sefer sushi ya da sashimi,

199
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
kılıç balığı filetosu, ya da karides kokteyli,

200
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
ya da her neyse, okyanus kaynaklı herhangi bir yabani canlıyı yediğinizde

201
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
bunun gerçek bedelini düşünün.

202
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
Markete giden her 1 kilogram için,

203
00:10:48,000 --> 00:10:52,000
10 kilogramdan fazla, belki 100 kilogram

204
00:10:52,000 --> 00:10:56,000
"istenmeyen av" olarak ziyan ediliyor.

205
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
Denizden alabileceğimizin de bir sınırı olduğunu

206
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
bilmemenin bir sonucu bu.

207
00:11:02,000 --> 00:11:06,000
Bu çizelge, okyanustaki vahşi hayat miktarında

208
00:11:06,000 --> 00:11:09,000
1900'den 2000'e yaşanan düşüşü gösteriyor.

209
00:11:09,000 --> 00:11:12,000
En yüksek yoğunluklar kırmızı renkli.

210
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
Benim ömrüm sırasında, düşünün ki,

211
00:11:14,000 --> 00:11:18,000
büyük balıkların %90'ı öldürüldü.

212
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Kaplumbağaların, köpekbalıklarının, tonbalıklarının ve balinaların çoğu

213
00:11:20,000 --> 00:11:24,000
sayıca çok azaldı.

214
00:11:24,000 --> 00:11:26,000
Ama, iyi haberler de var.

215
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
Büyük balıkların %10'u hâlâ hayatta.

216
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Hâlâ mavi balinalar var.

217
00:11:30,000 --> 00:11:33,000
Antarktika'da hâlâ kriller yaşıyor.

218
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
Chesapeake Körfezi'nde az sayıda istridye hâlâ hayatta.

219
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
Mercan kayalıklarının yarısı hâlâ hiç fena durumda değil.

220
00:11:38,000 --> 00:11:41,000
Gezegenin belini saran mücevherli bir kemer gibiler.

221
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
Hâlâ zaman var, ama çok da değil.

222
00:11:44,000 --> 00:11:46,000
Gidişi tersine çevirmeliyiz.

223
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
Ama işler şimdiki gibi giderse, 50 yıl içinde

224
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
mercan kayalığı kalmayabilir.

225
00:11:51,000 --> 00:11:55,000
Ticari balıkçılık da sona erebilir, çünkü avlayacak balık kalmaz.

226
00:11:55,000 --> 00:11:59,000
Okyanusu balıksız hayal edin.

227
00:11:59,000 --> 00:12:03,000
Bunun yaşam destek sistemimiz için ne anlama geldiğini bir düşünün.

228
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
Karadaki doğal sistemlerin de başı büyük belada.

229
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
Ancak orada sorunlar göze daha fazla görünüyor.

230
00:12:08,000 --> 00:12:14,000
Ağaçları, sulak alanları ve yabani yaşamı korumak için bazı önlemler alınıyor.

231
00:12:14,000 --> 00:12:18,000
1872'de, Yellowstone Milli Parkı ile başlayarak

232
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
ABD, bir parklar sistemi kurmaya başladı.

233
00:12:21,000 --> 00:12:26,000
Ve kimine göre, bu Amerika'nın gelmiş geçmiş en iyi fikriydi.

234
00:12:26,000 --> 00:12:30,000
Bugün dünyadaki karaların yaklaşık %12'si koruma altında.

235
00:12:30,000 --> 00:12:34,000
Biyolojik çeşitlilik emniyet altına alınıyor, karbon birikim alanları oluşturuluyor,

236
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
oksijen üretimi sağlanıyor, sulak alanlar korunuyor.

237
00:12:36,000 --> 00:12:41,000
Ve 1972'de bu ulus, denizdeki karşılığını kurmaya başladı:

238
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
Milli Deniz Koruma Alanları.

239
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
Bu da bir diğer büyük fikir.

240
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
İyi haber şu ki,

241
00:12:47,000 --> 00:12:51,000
artık dünyanın çeşitli denizlerinde 4,000'den fazla yer

242
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
bir şekilde koruma altında.

243
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Ve bunları Google Earth'te bulabilirsiniz.

244
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
Kötü haber de şu ki:

245
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Onları bulmak için çok aramanız gerekiyor.

246
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Son üç yıl içinde, örneğin

247
00:13:01,000 --> 00:13:07,000
ABD 880,000 kilometrekare okyanus alanını milli servet olarak koruma altına aldı.

248
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
Ancak bu, koruma altındaki okyanus oranını

249
00:13:10,000 --> 00:13:15,000
küresel ölçekte topu topu %1.6'dan %1.8'e yükseltebildi.

250
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
Koruma altına alınan alanlar, bunun karşılığını verir.

251
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
Ancak,

252
00:13:20,000 --> 00:13:24,000
50 yaşındaki kayabalıklarını, kelerbalıklarını, köpekbalıklarını ya da levrekleri,

253
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
200 yaşındaki deniz levreklerini yerine koymak uzun zaman alıyor.

254
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
200 yaşındaki inekleri ya da tavukları tüketmiyoruz.

255
00:13:30,000 --> 00:13:33,000
Koruma altındaki alanlar bize umut veriyor.

256
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
Bir gün, Ed Wilson'un

257
00:13:36,000 --> 00:13:40,000
hayat ansiklopedisi rüyasında ya da deniz nüfus sayımındaki canlılar,

258
00:13:40,000 --> 00:13:44,000
yalnızca listelerde,

259
00:13:44,000 --> 00:13:48,000
fotoğraflarda ya da paragraflarda kalmasınlar.

260
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
Dünyanın her yerinden bilim insanlarıyla birlikte, okyanusun

261
00:13:51,000 --> 00:13:55,000
balıkçılığa, madenciliğe, sondaja ve atıklara açık olan %99'unu inceleyerek

262
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
umut noktaları arıyorum.

263
00:13:57,000 --> 00:14:01,000
O noktalar ve bizlere güvenli bir gelecek sunmanın yollarını bulmaya çalışıyorum.

264
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
Arktik'te olduğu gibi,

265
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
tam şimdi, doğruyu yapmak için bir tek şansımız var.

266
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
Aksi takdirdeki Antarktika örneğinde, kıta koruma altında,

267
00:14:09,000 --> 00:14:15,000
ancak etrafındaki okyanus krilleri, balinaları ve balıkları tüketilmiş durumda.

268
00:14:15,000 --> 00:14:20,000
Sargasso Denizi'nin 7.8 milyon kilometre karelik yüzer ormanı,

269
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
inekleri beslemek için toplanıp götürülüyor.

270
00:14:23,000 --> 00:14:27,000
Galapagos Adaları'ndaki karaların %97'si koruma altında.

271
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
Ancak yanıbaşındaki deniz, balıkçılık tarafından tahrip ediliyor.

272
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
Aynısı Arjantin'de de geçerli.

273
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
Patagonya sahalığı artık ciddi tehlike altında.

274
00:14:36,000 --> 00:14:41,000
Balinaların, tonbalıklarının ve yunusların yaşadığı açık denizler,

275
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
dünyanın en büyük ve en az korunan ekosistemidir.

276
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
Burası ışık saçan

277
00:14:47,000 --> 00:14:50,000
ve ortalama 4 kilometre derinlikte yaşayan yaratıklarla doludur

278
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
Çakar, parlar ve ışıldarlar

279
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
kendi yaşam ışıklarıyla.

280
00:14:56,000 --> 00:14:59,000
Denizlerde hâlâ çocukken tanıdığım şekliyle bozulmamış yerler var.

281
00:14:59,000 --> 00:15:03,000
Önümüzdeki 10 yıl, en önemli dönem olabilir.

282
00:15:03,000 --> 00:15:07,000
Ve gelecek 10,000 yıl, insanoğlunun

283
00:15:07,000 --> 00:15:13,000
bize hayat veren doğal sistemlerden geriye kalanları korumak için tek şansı olabilir.

284
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
İklim değişikliğiyle başa çıkmak için, enerji üretmenin yeni yollarını bulmalıyız.

285
00:15:16,000 --> 00:15:22,000
Fakirlik, savaş ve hastalıkla mücadele etmenin yeni, daha iyi yollarını bulmalıyız.

286
00:15:22,000 --> 00:15:26,000
Dünyayı korumak ve daha iyi bir yer hâline getirmek için çok şey yapmamız gerekli.

287
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
Ancak, hiçbirinin anlamı olmayacak

288
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
eğer okyanusu korumayı başaramazsak.

289
00:15:32,000 --> 00:15:36,000
Bizim ve okyanusun kaderimiz bir.

290
00:15:36,000 --> 00:15:40,000
Al Gore'un üstümüzdeki gökler için yaptığını, bizim de okyanus için yapmamız gerekli.

291
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Küresel bir eylem planı,

292
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
IUCN (Dünya Koruma Birliği) ile birlikte

293
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
biyoçeşitliliği korumak amacıyla hazırlanıyor.

294
00:15:47,000 --> 00:15:51,000
İklim değişkiliğinin etkilerini hafifletmek hedefleniyor.

295
00:15:51,000 --> 00:15:55,000
Açık denizlerde ve kıyı alanlarında,

296
00:15:55,000 --> 00:15:59,000
belirleyebildiğimiz tüm kritik yerlerde,

297
00:15:59,000 --> 00:16:03,000
harita, fotoğraf ve keşifler için yeni teknolojilere ihtiyaç var.

298
00:16:03,000 --> 00:16:07,000
Okyanusun %95'i hâlâ görülmeyi bekliyor.

299
00:16:07,000 --> 00:16:10,000
Amaç biyoçeşitliliği korumak,

300
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
istikrar ve direnç sağlamak.

301
00:16:12,000 --> 00:16:14,000
Derine dalan denizaltı araçlarına,

302
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
okyanusu keşfetmek için yeni teknolojilere ihtiyacımız var.

303
00:16:17,000 --> 00:16:20,000
Belki bir sefere ihtiyacımız var,

304
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
-- denizde bir TED mesela --

305
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
sıradaki adımları belirlemek için.

306
00:16:25,000 --> 00:16:28,000
Ve artık, sanırım benim dileğimin ne olduğunu bilmek istiyorsunuz.

307
00:16:29,000 --> 00:16:34,000
Dileğim, kullanabildiğiniz tüm imkânlarınızı

308
00:16:34,000 --> 00:16:37,000
-- filmler, seferler, web, yeni denizaltı araçları,

309
00:16:37,000 --> 00:16:40,000
ya da kitle desteğini ateşleyecek bir kampanya --

310
00:16:40,000 --> 00:16:43,000
deniz koruma alanlarından oluşan küresel bir ağ kurmak için,

311
00:16:43,000 --> 00:16:47,000
okyanusu koruyacak ve iyileştirecek kadar büyük umut noktaları için,

312
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
gezegenin mavi kalbi için seferber etmenizdir.

313
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
Peki ne kadar katkı?

314
00:16:52,000 --> 00:16:55,000
Kimi %10 der, kimi %30.

315
00:16:55,000 --> 00:16:59,000
Kalbinizin ne kadarını korumak istediğinize siz karar verin.

316
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
Katkınız her ne olacaksa,

317
00:17:02,000 --> 00:17:05,000
bilin ki %1'in bir bölümü yeterli değil.

318
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Benim dileğim, büyük bir dilek.

319
00:17:08,000 --> 00:17:12,000
Ancak bunu gerçekleştirebilirsek, gerçekten dünyayı değiştirebilir.

320
00:17:12,000 --> 00:17:15,000
Ve hayatın devamlılığını güvence altına alabilir,

321
00:17:15,000 --> 00:17:21,000
tüm türler arasında en sevdiğim türün,

322
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
bizlerin.

323
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
Bugünün çocukları için,

324
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
yarının çocuğu için,

325
00:17:27,000 --> 00:17:31,000
telafisi olmayan an, içinde bulunduğumuz zamandır.

326
00:17:32,000 --> 00:17:33,000
Teşekkür ederim.

327
00:17:33,000 --> 00:17:48,000
(Alkışlar)