[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,50 lat temu, gdy zaczynałam badania oceanów,
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,nikt, ani Jacques Perrin, ani Jacques Cousteau czy Rachel Carson,
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,nie sądził, że możemy zaszkodzić oceanom,
Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:15.00,Default,,0000,0000,0000,,wrzucając coś do nich lub coś z nich wyławiając.
Dialogue: 0,0:00:15.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy ocean wydawał się być Edenem,
Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,ale dziś wiemy, że może stać się rajem utraconym.
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Chciałabym podzielić się z wami
Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,swoją opinią na temat zmian w morzach, które dotyczą nas wszystkich
Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,i opowiedzieć, jakie znaczenie ma fakt, że w ciągu 50 lat straciliśmy,
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:37.00,Default,,0000,0000,0000,,a właściwie wyłowiliśmy, zjedliśmy,
Dialogue: 0,0:00:37.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ponad 90 procent dużych ryb morskich,
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,czemu powinniśmy martwić się zniknięciem prawie połowy raf koralowych,
Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,dlaczego tajemniczy ubytek tlenu na dużych obszarach Pacyfiku
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,powinien obchodzić nie tylko stworzenia, które tam umierają,
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ale powinien też obchodzić was.
Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Bo was to również dotyczy.
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Przeraża mnie wizja "dziecka jutra", jak nazywa je Ray Anderson,
Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,które pyta, dlaczego nic nie zrobiliśmy,
Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,by uratować rekiny, tuńczyki błękitnopłetwe, kałamarnice, rafy i życie w oceanie,
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,póki był na to jeszcze czas.
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Ten czas jest właśnie teraz.
Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że pomożecie
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,w badaniu i ochronie dzikich oceanów,
Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,by można było przywrócić im zdrowie
Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i w ten sposób uratować nadzieję dla ludzkości.
Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Zdrowie oceanu oznacza zdrowie dla nas.
Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że Jill Tarter bierze również pod uwagę delfiny, wieloryby
Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,i inne morskie stworzenia,
Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:45.00,Default,,0000,0000,0000,,zachęcając "mieszkańców Ziemi" do poszukiwania życia w kosmosie.
Dialogue: 0,0:01:45.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,I mam nadzieję, Jill, że kiedyś
Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,znajdziemy dowody na istnienie inteligentnych form życia wśród ludzi na Ziemi.
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,A jednak to powiedziałam.
Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:05.00,Default,,0000,0000,0000,,W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,
Dialogue: 0,0:02:05.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,
Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy po raz pierwszy zanurkowałam.
Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy po raz pierwszy zobaczyłam ryby
Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,pływające w czymś innym, niż masło i cytryna.
Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Uwielbiam nurkować nocą.
Dialogue: 0,0:02:20.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Można wtedy zobaczyć wiele ryb innych, niż za dnia.
Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Nurkowanie dniem i nocą było dla mnie proste, gdy w 1970 roku
Dialogue: 0,0:02:27.00,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,kierowałam zespołem nurków spędzających pod wodą całe tygodnie,
Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:39.00,Default,,0000,0000,0000,,w tym samym czasie, gdy astronauci stawiali stopę na Księżycu.
Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,W 1979 roku miałam okazję postawić stopę na dnie oceanu,
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,używając tego aparatu do nurkowania o nazwie Jim.
Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,To było prawie 10 km od brzegu, na głębokości 381 m.
Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,To jeden z moich ulubionych kostiumów kąpielowych.
Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Od tego czasu pływałam około 30 rodzajami łodzi podwodnych,
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,założyłam trzy firmy i fundację non-profit o nazwie Deep Search,
Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,by projektować i konstruować systemy
Dialogue: 0,0:03:05.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,do badania głębin morskich.
Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Kierowałam pięcioletnim projektem National Geographic,
Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ekspedycjami Sustainable Seas,
Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,w których używano tych aparatów do nurkowania.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak łatwo je prowadzić, że nawet naukowiec sobie z tym poradzi.
Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Jestem tego żywym dowodem.
Dialogue: 0,0:03:20.00,0:03:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Astronauci i nurkowie
Dialogue: 0,0:03:22.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,doceniają znaczenie powietrza, pożywienia, wody, temperatury,
Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,tego, co pozwala przeżyć w kosmosie lub pod wodą.
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Słyszałam, jak astronauta Joe Alen opowiadał,
Dialogue: 0,0:03:34.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,że musiał poznać dokładnie swój system podtrzymywania życia,
Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,a potem dokładać starań,
Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,by system ten był w dobrym stanie.
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Potem wskazał palcem na to, mówiąc: "system podtrzymywania życia".
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Musimy poznać go jak najdokładniej
Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,i dbać o niego najlepiej, jak potrafimy.
Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Poeta W.H. Auden napisał: "Tysiące żyją bez miłości.
Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Bez wody - nikt".
Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,97 procent wód na Ziemi to oceany.
Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bez błękitu nie ma zieleni.
Dialogue: 0,0:04:07.00,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli wydaje się wam, że oceany nie są ważne,
Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:12.00,Default,,0000,0000,0000,,to wyobraźcie sobie Ziemię bez nich.
Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Taki Mars na przykład.
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Brak oceanów, brak systemu podtrzymywania życia.
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Niedawno miałam wykład w Banku Światowym.
Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokazałam ten niezwykły obraz Ziemi
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,i powiedziałam: "Oto Bank Światowy!"
Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Tu są wszystkie bogactwa!
Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Tymczasem my eksploatujemy je
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:37.00,Default,,0000,0000,0000,,o wiele szybciej, niż przyroda jest w stanie je odtworzyć.
Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Tim Worth twierdzi, że gospodarka to firma-córka środowiska naturalnego.
Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Każda kropla wody, którą pijemy,
Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,każdy nasz oddech,
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,mają połączenie z morzem.
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Nieważne, w jakiej części świata żyjemy.
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Większość tlenu w atmosferze wytwarzana jest przez morza.
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Z biegiem czasu większość węgla organicznego na Ziemi
Dialogue: 0,0:04:55.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,została przez nie przyswojona i zmagazynowana,
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,głównie przez mikroorganizmy.
Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Oceany regulują klimat i pogodę,
Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:04.00,Default,,0000,0000,0000,,stabilizują temperaturę i kształtują procesy chemiczne na Ziemi.
Dialogue: 0,0:05:04.00,0:05:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Woda morska daje początek chmurom,
Dialogue: 0,0:05:06.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,które powracają na lądy i morza
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,w postaci deszczu i śniegu.
Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest też siedliskiem około 97 procent życia na planecie,
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:17.00,Default,,0000,0000,0000,,a może i we wszechświecie.
Dialogue: 0,0:05:17.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Bez wody nie ma życia.
Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bez błękitu nie ma zieleni.
Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,A jednak nam, ludziom, wydaje się,
Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,że Ziemia -- oceany, niebo, wszystko --
Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,jest tak ogromna i odporna,
Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,że nieważne jest, co z nią robimy.
Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Może istotnie było tak 10 tysięcy lat temu,
Dialogue: 0,0:05:35.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,może nawet jeszcze tysiąc lat temu,
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ale w ciągu ostatnich 100, a zwłaszcza 50 lat,
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,uszczupliliśmy zasoby naturalne,
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,powietrze, wodę, dziką przyrodę,
Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:48.00,Default,,0000,0000,0000,,które umożliwiają nam życie.
Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Nowe technologie pomagają nam zrozumieć
Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,naturę przyrody,
Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,naturę tego, co się dzieje.
Dialogue: 0,0:05:56.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy nasz wpływ na planetę.
Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Bo najpierw trzeba zdać sobie sprawę, że mamy problem.
Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Na szczęście w naszych czasach
Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,zdajemy sobie sprawę z problemów lepiej, niż kiedykolwiek wcześniej.
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Z wiedzą przychodzi troska.
Dialogue: 0,0:06:11.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,A troska niesie nadzieję,
Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,że znajdziemy dla siebie trwałe miejsce
Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,w systemie przyrodniczym, który podtrzymuje nasze życie.
Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale najpierw musimy mieć wiedzę.
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Trzy lata temu spotkałam Johna Hanke,
Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,szefa Google Earth
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i powiedziałam, że uwielbiam mieć świat w zasięgu ręki
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,i pośrednio móc go badać.
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:35.00,Default,,0000,0000,0000,,A potem spytałam: "Kiedy kończycie?
Dialogue: 0,0:06:35.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Świetnie wam poszło z lądami, z ziemią.
Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,A co z wodą?"
Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Od tego czasu miałam przyjemność pracować z ludźmi z Google,
Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,z DOER Marine, z National Geographic,
Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,z wieloma przodującymi naukowcami i instytucjami na całym świecie,
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:56.00,Default,,0000,0000,0000,,z kim się dało, nad zadaniem
Dialogue: 0,0:06:56.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,umieszczenia oceanów w Google Earth.
Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,I oto od ostatniego poniedziałku
Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Google Earth jest już kompletne.
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie - siedząc w tej auli
Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy znaleźć najbliższe oceanarium,
Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy spojrzeć na nasz budynek,
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,a potem udać się na wybrzeże, by zobaczyć ocean
Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:17.00,Default,,0000,0000,0000,,i cztery rezerwaty morskie w Kalifornii,
Dialogue: 0,0:07:17.00,0:07:20.00,Default,,0000,0000,0000,,a także nową sieć rezerwatów morskich,
Dialogue: 0,0:07:20.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,które będą chronić zasoby przyrodnicze i sprzyjać ich regeneracji.
Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy przenieść się na Hawaje
Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i zobaczyć, jak te wyspy wyglądają.
Dialogue: 0,0:07:30.00,0:07:33.00,Default,,0000,0000,0000,,I to nie tylko ten fragmencik nad powierzchnią morza,
Dialogue: 0,0:07:33.00,0:07:36.00,Default,,0000,0000,0000,,ale także tę część pod wodą.
Dialogue: 0,0:07:36.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Wystarczy chwila, robimy chlup!...
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:41.00,Default,,0000,0000,0000,,I już jesteśmy pod wodą
Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,i widzimy to, co oglądają wieloryby.
Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy zwiedzać Wyspy Hawajskie od spodu.
Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki Google Earth możemy pływać tu i tam,
Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,albo złożyć wizytę humbakom.
Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Wiele razy miałam okazję spotkać te łagodne olbrzymy
Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:06.00,Default,,0000,0000,0000,,oko w oko w głębinach morskich.
Dialogue: 0,0:08:06.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Być obserwowaną przez wieloryba to wyjątkowe przeżycie.
Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Albo możemy podążyć w największe głębiny,
Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,ponad 11 km w głąb Rowu Mariańskiego,
Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie do tej pory dotarło tylko dwóch ludzi.
Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie - zaledwie 11 km,
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,a było tam tylko dwóch ludzi, 49 lat temu.
Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie sztuka podróżować w jedną stronę.
Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy nowych łodzi do głębokiego nurkowania.
Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Może przydałyby się nagrody X Prize za badanie oceanów?
Dialogue: 0,0:08:33.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba zbadać głębokie rowy i podmorskie góry
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,i zrozumieć życie w głębinach morskich.
Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy teraz przenieść się do Arktyki.
Dialogue: 0,0:08:43.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaledwie 10 lat temu stałam na lodzie na Biegunie Północnym.
Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Tymczasem lód może zniknąć z Oceanu Arktycznego jeszcze w tym wieku.
Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dla niedźwiedzi polarnych to zła wiadomość.
Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale dla nas również.
Dialogue: 0,0:08:59.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadmiar dwutlenku węgla nie tylko powoduje globalne ocieplenie,
Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,ale zmienia też skład chemiczny oceanów,
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,które stają się bardziej kwaśne.
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:11.00,Default,,0000,0000,0000,,To zła wiadomość dla raf koralowych i produkującego tlen planktonu.
Dialogue: 0,0:09:11.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,I zła wiadomość dla nas.
Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Wrzucamy do morza setki milionów ton
Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:19.00,Default,,0000,0000,0000,,plastiku i innych śmieci.
Dialogue: 0,0:09:19.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Miliony ton porzuconych sieci rybackich,
Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,które nadal zabijają.
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaśmiecamy ocean, zatruwając układ krążenia planety
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,i wyławiamy setki milionów ton stworzeń morskich,
Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,organizmów opartych na węglu.
Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:42.00,Default,,0000,0000,0000,,W barbarzyński sposób zabijamy rekiny dla zupy z płetwy rekina,
Dialogue: 0,0:09:42.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,naruszając łańcuchy pokarmowe, kształtujące równowagę chemiczną planety
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:48.00,Default,,0000,0000,0000,,i cykle krążenia węgla i azotu w przyrodzie,
Dialogue: 0,0:09:48.00,0:09:51.00,Default,,0000,0000,0000,,cykle krążenia tlenu i wody,
Dialogue: 0,0:09:51.00,0:09:54.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli nasz system podtrzymywania życia.
Dialogue: 0,0:09:54.00,0:09:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Wciąż zabijamy zagrożone wyginięciem tuńczyki błękitnopłetwe,
Dialogue: 0,0:09:58.00,0:10:01.00,Default,,0000,0000,0000,,które są o wiele cenniejsze żywe, niż martwe.
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,A przecież to elementy naszego systemu podtrzymywania życia.
Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Zabijamy przy pomocy lin z hakami z przynętą co metr,
Dialogue: 0,0:10:13.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,długich na 80 kilometrów i więcej.
Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Trawlery przeczesują dno morskie włokami i dragami,
Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,jak buldożery zgarniając wszystko, co spotkają na drodze.
Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Używając Google Earth możemy zobaczyć trawlery
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w Chinach, na Morzu Północnym, w Zatoce Meksykańskiej,
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,jak niszczą podstawy naszego systemu podtrzymywania życia,
Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,zostawiając za sobą pasma śmierci.
Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc gdy znów będziecie jeść sushi, sashimi,
Dialogue: 0,0:10:38.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,stek z miecznika, koktajl z krewetek
Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,czy inne stworzenia morskie,
Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:46.00,Default,,0000,0000,0000,,pomyślcie, jaka jest tego prawdziwa cena.
Dialogue: 0,0:10:46.00,0:10:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Na każdy kilogram połowu, który trafia na rynek
Dialogue: 0,0:10:48.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,przypada od 10 do 100 kg stworzeń
Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,złowionych niepotrzebnie i wyrzucanych.
Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Takie są konsekwencje braku świadomości,
Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,że eksploatacja zasobów morskich musi mieć granice.
Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Ta ilustracja przedstawia zanikanie życia w oceanach
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,w latach 1900-2000.
Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Na czerwono zaznaczono obszary najbogatsze w organizmy żywe.
Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie tylko - za mojego życia
Dialogue: 0,0:11:14.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,unicestwiono 90 procent dużych ryb.
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.
Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.
Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale mam też dobrą wiadomość.
Dialogue: 0,0:11:26.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,10 procent dużych ryb jeszcze żyje.
Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest jeszcze trochę płetwali błękitnych
Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:33.00,Default,,0000,0000,0000,,i trochę krylu w Antarktyce.
Dialogue: 0,0:11:33.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,W Zatoce Chesapeake są jeszcze ostrygi.
Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Połowa raf koralowych jest jeszcze w niezłym stanie,
Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,i jak klejnot opasują planetę ziemską.
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest jeszcze czas, by coś zmienić,
Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,choć nie ma go wiele.
Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli wszystko zostanie po staremu,
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:51.00,Default,,0000,0000,0000,,to za 50 lat może nie być już raf koralowych
Dialogue: 0,0:11:51.00,0:11:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ani połowów na skalę przemysłową -- bo ryb już nie będzie.
Dialogue: 0,0:11:55.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraźcie sobie ocean bez ryb,
Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:03.00,Default,,0000,0000,0000,,i co to oznacza dla naszego systemu podtrzymywania życia.
Dialogue: 0,0:12:03.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Przyroda na lądzie też ma poważne kłopoty,
Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:08.00,Default,,0000,0000,0000,,ale są one bardziej oczywiste, więc podejmuje się kroki
Dialogue: 0,0:12:08.00,0:12:14.00,Default,,0000,0000,0000,,mające na celu ochronę drzew, rzek i dzikiej przyrody.
Dialogue: 0,0:12:14.00,0:12:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Tworząc w 1872 roku Park Narodowy Yellowstone,
Dialogue: 0,0:12:18.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Stany Zjednoczone zainicjowały system parków narodowych,
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,najlepszy pomysł w historii tego kraju, jak mówią niektórzy.
Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Obszary chronione zajmują obecnie około 12 procent lądów na świecie,
Dialogue: 0,0:12:30.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,chronią bioróżnorodność, pochłaniają dwutlenek węgla,
Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,produkują tlen i chronią wody.
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,A w 1972 roku w USA zaczęto tworzyć ich odpowiedniki na morzu,
Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli rezerwaty morskie.
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,To następny świetny pomysł.
Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobra wiadomość:
Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,na świecie istnieje obecnie ponad 4 tysiące obszarów morskich
Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,znajdujących się pod ochroną.
Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Można je znaleźć w Google Earth.
Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,A teraz zła wiadomość:
Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,żeby je znaleźć, trzeba się dobrze naszukać.
Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład w ostatnich trzech latach
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,w USA objęto ochroną prawie 900 tysięcy km kwadratowych morza,
Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ale to zaledwie wzrost z 0,6 procent
Dialogue: 0,0:13:10.00,0:13:15.00,Default,,0000,0000,0000,,do 0,8 procent powierzchni oceanów na świecie.
Dialogue: 0,0:13:15.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Obszary chronione regenerują się,
Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ale potrzeba dużo czasu, by pojawiły się znów
Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,50-letnie karmazyny lub żabnice, rekiny lub okonie morskie
Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.00,Default,,0000,0000,0000,,albo 200-letnie gardłosze.
Dialogue: 0,0:13:26.00,0:13:29.00,Default,,0000,0000,0000,,A przecież nie jadamy 200-letnich krów czy kurczaków.
Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Obszary chronione dają nadzieję,
Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:36.00,Default,,0000,0000,0000,,że stworzenia z marzenia Eda Wilsona,
Dialogue: 0,0:13:36.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,z encyklopedii życia, czy ze spisu organizmów morskich,
Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,nie będą żyć tylko na papierze,
Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,na zdjęciach czy w paragrafach.
Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Z naukowcami z całego świata przyglądamy się 99% wód morskich,
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,na których wolno łowić, wiercić, wydobywać, wyrzucać i kto wie, co jeszcze,
Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,i wypatrujemy miejsc dających nadzieję,
Dialogue: 0,0:13:57.00,0:14:01.00,Default,,0000,0000,0000,,szukając sposobów, by zapewnić im i nam bezpieczną przyszłość.
Dialogue: 0,0:14:01.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy Arktykę.
Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Mamy tylko jedną szansę, by naprawić tam sytuację -- teraz.
Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Albo Antarktyda -- kontynent pod ochroną,
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ale ocean ją otaczający ogałacany jest z krylu, wielorybów i ryb.
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Morze Sargassowe -- ponad 7 milionów kilometrów kwadratowych
Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,pływającego lasu zbieranego na paszę dla krów.
Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,97 procent lądu na Wyspach Galapagos jest pod ochroną,
Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:31.00,Default,,0000,0000,0000,,ale otaczające wody są pustoszone przez połowy ryb.
Dialogue: 0,0:14:31.00,0:14:33.00,Default,,0000,0000,0000,,To samo dotyczy Argentyny.
Dialogue: 0,0:14:33.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Szelf patagoński jest poważnie zagrożony.
Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Odległe akweny morskie, na które podążają wieloryby, tuńczyki i delfiny,
Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:44.00,Default,,0000,0000,0000,,to największy i najsłabiej chroniony ekosystem Ziemi,
Dialogue: 0,0:14:44.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,pełen świecących stworzeń
Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,żyjących w ciemnych wodach, głębokich na ponad 3 km.
Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Stworzeń, które rozbłyskują, lśnią, jarzą się
Dialogue: 0,0:14:53.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,własnym, żywym światłem.
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,W morzach są wciąż miejsca dziewicze, jak za mojego dzieciństwa.
Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Najbliższe 10 lat może mieć kluczowe znaczenie,
Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,a najbliższe 10 tysięcy lat może oferować nam najlepszą szansę
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,na ochronę resztek systemów naturalnych, które dają nam życie.
Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Aby zaradzić zmianom klimatu, potrzebujemy nowych metod produkcji energii.
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy nowych, lepszych rozwiązań problemów biedy, wojny i choroby.
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy wielu rzeczy, by na trwałe uczynić świat lepszym.
Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale to wszystko będzie bez znaczenia,
Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśli nie ochronimy oceanu.
Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Nasz los i los oceanów to jedno.
Dialogue: 0,0:15:36.00,0:15:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Musimy zrobić dla oceanów to samo, co Al Gore zrobił dla nieba.
Dialogue: 0,0:15:40.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Międzynarodowa unia ochrony przyrody, IUCN,
Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,przygotowuje globalny plan działań
Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,na rzecz ochrony bioróżnorodności
Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz ograniczenia i złagodzenia następstw zmian klimatycznych.
Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Na otwartym morzu i w wodach przybrzeżnych,
Dialogue: 0,0:15:55.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,gdziekolwiek dostrzeżemy zagrożenia,
Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,musimy zastosować nowe technologie mapowania, fotografowania
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:07.00,Default,,0000,0000,0000,,i badania 95 procent mórz, których jeszcze nie znamy.
Dialogue: 0,0:16:07.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Celem jest ochrona bioróżnorodności,
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,zapewnienie stabilności i odporności.
Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy aparatów do głębokiego nurkowania,
Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,nowych technologii do badania oceanu.
Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Może potrzebujemy morskiej
Dialogue: 0,0:16:20.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,ekspedycji TED, która pomoże
Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,ustalić następne konieczne kroki.
Dialogue: 0,0:16:25.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie ciekawi was, jakie mam życzenie.
Dialogue: 0,0:16:29.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Chciałabym, żebyście użyli wszystkich dostępnych środków --
Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:37.00,Default,,0000,0000,0000,,filmów, wypraw, Internetu, nowych łodzi podwodnych --
Dialogue: 0,0:16:37.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,by uzyskać poparcie publiczne
Dialogue: 0,0:16:40.00,0:16:43.00,Default,,0000,0000,0000,,dla światowej sieci rezerwatów morskich,
Dialogue: 0,0:16:43.00,0:16:47.00,Default,,0000,0000,0000,,miejsc nadziei na tyle dużych, by uratować i zregenerować ocean,
Dialogue: 0,0:16:47.00,0:16:50.00,Default,,0000,0000,0000,,błękitne serce naszej planety.
Dialogue: 0,0:16:50.00,0:16:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak dużych?
Dialogue: 0,0:16:52.00,0:16:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Jedni mówią 10 procent, inni 30.
Dialogue: 0,0:16:55.00,0:16:59.00,Default,,0000,0000,0000,,To wy zadecydujecie, jaką część swojego serca chcecie chronić.
Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Cokolwiek zdecydujecie,
Dialogue: 0,0:17:02.00,0:17:05.00,Default,,0000,0000,0000,,na pewno ułamek procenta nie wystarczy.
Dialogue: 0,0:17:06.00,0:17:08.00,Default,,0000,0000,0000,,To życzenie na dużą skalę,
Dialogue: 0,0:17:08.00,0:17:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ale jeśli zdołamy je spełnić, możemy naprawdę zmienić świat
Dialogue: 0,0:17:12.00,0:17:15.00,Default,,0000,0000,0000,,i pomóc przetrwać gatunkowi,
Dialogue: 0,0:17:15.00,0:17:21.00,Default,,0000,0000,0000,,który notabene jest moim ulubionym,
Dialogue: 0,0:17:21.00,0:17:23.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli nam, ludziom.
Dialogue: 0,0:17:23.00,0:17:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dla dzieci dziś,
Dialogue: 0,0:17:25.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,dla dzieci przyszłości.
Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Drugiej szansy nie będzie, więc czas działać - teraz!
Dialogue: 0,0:17:32.00,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję.
Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:48.00,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)