1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
50 lat temu, gdy zaczynałam badania oceanów,

2
00:00:03,000 --> 00:00:09,000
nikt, ani Jacques Perrin, ani Jacques Cousteau czy Rachel Carson,

3
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
nie sądził, że możemy zaszkodzić oceanom,

4
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
wrzucając coś do nich lub coś z nich wyławiając.

5
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Wtedy ocean wydawał się być Edenem,

6
00:00:18,000 --> 00:00:24,000
ale dziś wiemy, że może stać się rajem utraconym.

7
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
Chciałabym podzielić się z wami

8
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
swoją opinią na temat zmian w morzach, które dotyczą nas wszystkich

9
00:00:30,000 --> 00:00:34,000
i opowiedzieć, jakie znaczenie ma fakt, że w ciągu 50 lat straciliśmy,

10
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
a właściwie wyłowiliśmy, zjedliśmy,

11
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
ponad 90 procent dużych ryb morskich,

12
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
czemu powinniśmy martwić się zniknięciem prawie połowy raf koralowych,

13
00:00:44,000 --> 00:00:50,000
dlaczego tajemniczy ubytek tlenu na dużych obszarach Pacyfiku

14
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
powinien obchodzić nie tylko stworzenia, które tam umierają,

15
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
ale powinien też obchodzić was.

16
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
Bo was to również dotyczy.

17
00:00:58,000 --> 00:01:03,000
Przeraża mnie wizja "dziecka jutra", jak nazywa je Ray Anderson,

18
00:01:03,000 --> 00:01:07,000
które pyta, dlaczego nic nie zrobiliśmy,

19
00:01:07,000 --> 00:01:12,000
by uratować rekiny, tuńczyki błękitnopłetwe, kałamarnice, rafy i życie w oceanie,

20
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
póki był na to jeszcze czas.

21
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
Ten czas jest właśnie teraz.

22
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
Mam nadzieję, że pomożecie

23
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
w badaniu i ochronie dzikich oceanów,

24
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
by można było przywrócić im zdrowie

25
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
i w ten sposób uratować nadzieję dla ludzkości.

26
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Zdrowie oceanu oznacza zdrowie dla nas.

27
00:01:33,000 --> 00:01:40,000
Mam nadzieję, że Jill Tarter bierze również pod uwagę delfiny, wieloryby

28
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
i inne morskie stworzenia,

29
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
zachęcając "mieszkańców Ziemi" do poszukiwania życia w kosmosie.

30
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
I mam nadzieję, Jill, że kiedyś

31
00:01:48,000 --> 00:01:55,000
znajdziemy dowody na istnienie inteligentnych form życia wśród ludzi na Ziemi.

32
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
(Śmiech)

33
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
A jednak to powiedziałam.

34
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,

35
00:02:05,000 --> 00:02:08,000
W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,

36
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
gdy po raz pierwszy zanurkowałam.

37
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
Wtedy po raz pierwszy zobaczyłam ryby

38
00:02:14,000 --> 00:02:17,000
pływające w czymś innym, niż masło i cytryna.

39
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
Uwielbiam nurkować nocą.

40
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Można wtedy zobaczyć wiele ryb innych, niż za dnia.

41
00:02:23,000 --> 00:02:27,000
Nurkowanie dniem i nocą było dla mnie proste, gdy w 1970 roku

42
00:02:27,000 --> 00:02:32,000
kierowałam zespołem nurków spędzających pod wodą całe tygodnie,

43
00:02:32,000 --> 00:02:39,000
w tym samym czasie, gdy astronauci stawiali stopę na Księżycu.

44
00:02:39,000 --> 00:02:43,000
W 1979 roku miałam okazję postawić stopę na dnie oceanu,

45
00:02:43,000 --> 00:02:46,000
używając tego aparatu do nurkowania o nazwie Jim.

46
00:02:46,000 --> 00:02:50,000
To było prawie 10 km od brzegu, na głębokości 381 m.

47
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
To jeden z moich ulubionych kostiumów kąpielowych.

48
00:02:55,000 --> 00:02:59,000
Od tego czasu pływałam około 30 rodzajami łodzi podwodnych,

49
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
założyłam trzy firmy i fundację non-profit o nazwie Deep Search,

50
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
by projektować i konstruować systemy

51
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
do badania głębin morskich.

52
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Kierowałam pięcioletnim projektem National Geographic,

53
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
ekspedycjami Sustainable Seas,

54
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
w których używano tych aparatów do nurkowania.

55
00:03:15,000 --> 00:03:18,000
Tak łatwo je prowadzić, że nawet naukowiec sobie z tym poradzi.

56
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Jestem tego żywym dowodem.

57
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Astronauci i nurkowie

58
00:03:22,000 --> 00:03:27,000
doceniają znaczenie powietrza, pożywienia, wody, temperatury,

59
00:03:27,000 --> 00:03:31,000
tego, co pozwala przeżyć w kosmosie lub pod wodą.

60
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Słyszałam, jak astronauta Joe Alen opowiadał,

61
00:03:34,000 --> 00:03:37,000
że musiał poznać dokładnie swój system podtrzymywania życia,

62
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
a potem dokładać starań,

63
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
by system ten był w dobrym stanie.

64
00:03:43,000 --> 00:03:48,000
Potem wskazał palcem na to, mówiąc: "system podtrzymywania życia".

65
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
Musimy poznać go jak najdokładniej

66
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
i dbać o niego najlepiej, jak potrafimy.

67
00:03:54,000 --> 00:03:58,000
Poeta W.H. Auden napisał: "Tysiące żyją bez miłości.

68
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
Bez wody - nikt".

69
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
97 procent wód na Ziemi to oceany.

70
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
Bez błękitu nie ma zieleni.

71
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
Jeśli wydaje się wam, że oceany nie są ważne,

72
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
to wyobraźcie sobie Ziemię bez nich.

73
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Taki Mars na przykład.

74
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Brak oceanów, brak systemu podtrzymywania życia.

75
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
Niedawno miałam wykład w Banku Światowym.

76
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
Pokazałam ten niezwykły obraz Ziemi

77
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
i powiedziałam: "Oto Bank Światowy!"

78
00:04:25,000 --> 00:04:29,000
Tu są wszystkie bogactwa!

79
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
Tymczasem my eksploatujemy je

80
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
o wiele szybciej, niż przyroda jest w stanie je odtworzyć.

81
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Tim Worth twierdzi, że gospodarka to firma-córka środowiska naturalnego.

82
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Każda kropla wody, którą pijemy,

83
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
każdy nasz oddech,

84
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
mają połączenie z morzem.

85
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
Nieważne, w jakiej części świata żyjemy.

86
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Większość tlenu w atmosferze wytwarzana jest przez morza.

87
00:04:52,000 --> 00:04:55,000
Z biegiem czasu większość węgla organicznego na Ziemi

88
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
została przez nie przyswojona i zmagazynowana,

89
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
głównie przez mikroorganizmy.

90
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Oceany regulują klimat i pogodę,

91
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
stabilizują temperaturę i kształtują procesy chemiczne na Ziemi.

92
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Woda morska daje początek chmurom,

93
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
które powracają na lądy i morza

94
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
w postaci deszczu i śniegu.

95
00:05:11,000 --> 00:05:15,000
Jest też siedliskiem około 97 procent życia na planecie,

96
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
a może i we wszechświecie.

97
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
Bez wody nie ma życia.

98
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Bez błękitu nie ma zieleni.

99
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
A jednak nam, ludziom, wydaje się,

100
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
że Ziemia -- oceany, niebo, wszystko --

101
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
jest tak ogromna i odporna,

102
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
że nieważne jest, co z nią robimy.

103
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
Może istotnie było tak 10 tysięcy lat temu,

104
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
może nawet jeszcze tysiąc lat temu,

105
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
ale w ciągu ostatnich 100, a zwłaszcza 50 lat,

106
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
uszczupliliśmy zasoby naturalne,

107
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
powietrze, wodę, dziką przyrodę,

108
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
które umożliwiają nam życie.

109
00:05:48,000 --> 00:05:51,000
Nowe technologie pomagają nam zrozumieć

110
00:05:51,000 --> 00:05:54,000
naturę przyrody,

111
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
naturę tego, co się dzieje.

112
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Widzimy nasz wpływ na planetę.

113
00:05:59,000 --> 00:06:02,000
Bo najpierw trzeba zdać sobie sprawę, że mamy problem.

114
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
Na szczęście w naszych czasach

115
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
zdajemy sobie sprawę z problemów lepiej, niż kiedykolwiek wcześniej.

116
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Z wiedzą przychodzi troska.

117
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
A troska niesie nadzieję,

118
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
że znajdziemy dla siebie trwałe miejsce

119
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
w systemie przyrodniczym, który podtrzymuje nasze życie.

120
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Ale najpierw musimy mieć wiedzę.

121
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
Trzy lata temu spotkałam Johna Hanke,

122
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
szefa Google Earth

123
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
i powiedziałam, że uwielbiam mieć świat w zasięgu ręki

124
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
i pośrednio móc go badać.

125
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
A potem spytałam: "Kiedy kończycie?

126
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
Świetnie wam poszło z lądami, z ziemią.

127
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
A co z wodą?"

128
00:06:41,000 --> 00:06:45,000
Od tego czasu miałam przyjemność pracować z ludźmi z Google,

129
00:06:45,000 --> 00:06:48,000
z DOER Marine, z National Geographic,

130
00:06:48,000 --> 00:06:53,000
z wieloma przodującymi naukowcami i instytucjami na całym świecie,

131
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
z kim się dało, nad zadaniem

132
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
umieszczenia oceanów w Google Earth.

133
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
I oto od ostatniego poniedziałku

134
00:07:01,000 --> 00:07:04,000
Google Earth jest już kompletne.

135
00:07:04,000 --> 00:07:07,000
Pomyślcie - siedząc w tej auli

136
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
możemy znaleźć najbliższe oceanarium,

137
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
możemy spojrzeć na nasz budynek,

138
00:07:11,000 --> 00:07:14,000
a potem udać się na wybrzeże, by zobaczyć ocean

139
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
i cztery rezerwaty morskie w Kalifornii,

140
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
a także nową sieć rezerwatów morskich,

141
00:07:20,000 --> 00:07:24,000
które będą chronić zasoby przyrodnicze i sprzyjać ich regeneracji.

142
00:07:24,000 --> 00:07:27,000
Możemy przenieść się na Hawaje

143
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
i zobaczyć, jak te wyspy wyglądają.

144
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
I to nie tylko ten fragmencik nad powierzchnią morza,

145
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
ale także tę część pod wodą.

146
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
Wystarczy chwila, robimy chlup!...

147
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
I już jesteśmy pod wodą

148
00:07:42,000 --> 00:07:45,000
i widzimy to, co oglądają wieloryby.

149
00:07:45,000 --> 00:07:50,000
Możemy zwiedzać Wyspy Hawajskie od spodu.

150
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
Dzięki Google Earth możemy pływać tu i tam,

151
00:07:54,000 --> 00:07:58,000
albo złożyć wizytę humbakom.

152
00:07:58,000 --> 00:08:03,000
Wiele razy miałam okazję spotkać te łagodne olbrzymy

153
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
oko w oko w głębinach morskich.

154
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Być obserwowaną przez wieloryba to wyjątkowe przeżycie.

155
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Albo możemy podążyć w największe głębiny,

156
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
ponad 11 km w głąb Rowu Mariańskiego,

157
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
gdzie do tej pory dotarło tylko dwóch ludzi.

158
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Pomyślcie - zaledwie 11 km,

159
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
a było tam tylko dwóch ludzi, 49 lat temu.

160
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Nie sztuka podróżować w jedną stronę.

161
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
Potrzebujemy nowych łodzi do głębokiego nurkowania.

162
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
Może przydałyby się nagrody X Prize za badanie oceanów?

163
00:08:33,000 --> 00:08:37,000
Trzeba zbadać głębokie rowy i podmorskie góry

164
00:08:37,000 --> 00:08:40,000
i zrozumieć życie w głębinach morskich.

165
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
Możemy teraz przenieść się do Arktyki.

166
00:08:43,000 --> 00:08:47,000
Zaledwie 10 lat temu stałam na lodzie na Biegunie Północnym.

167
00:08:47,000 --> 00:08:52,000
Tymczasem lód może zniknąć z Oceanu Arktycznego jeszcze w tym wieku.

168
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
Dla niedźwiedzi polarnych to zła wiadomość.

169
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
Ale dla nas również.

170
00:08:59,000 --> 00:09:02,000
Nadmiar dwutlenku węgla nie tylko powoduje globalne ocieplenie,

171
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
ale zmienia też skład chemiczny oceanów,

172
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
które stają się bardziej kwaśne.

173
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
To zła wiadomość dla raf koralowych i produkującego tlen planktonu.

174
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
I zła wiadomość dla nas.

175
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Wrzucamy do morza setki milionów ton

176
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
plastiku i innych śmieci.

177
00:09:19,000 --> 00:09:22,000
Miliony ton porzuconych sieci rybackich,

178
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
które nadal zabijają.

179
00:09:25,000 --> 00:09:29,000
Zaśmiecamy ocean, zatruwając układ krążenia planety

180
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
i wyławiamy setki milionów ton stworzeń morskich,

181
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
organizmów opartych na węglu.

182
00:09:37,000 --> 00:09:42,000
W barbarzyński sposób zabijamy rekiny dla zupy z płetwy rekina,

183
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
naruszając łańcuchy pokarmowe, kształtujące równowagę chemiczną planety

184
00:09:45,000 --> 00:09:48,000
i cykle krążenia węgla i azotu w przyrodzie,

185
00:09:48,000 --> 00:09:51,000
cykle krążenia tlenu i wody,

186
00:09:51,000 --> 00:09:54,000
czyli nasz system podtrzymywania życia.

187
00:09:54,000 --> 00:09:58,000
Wciąż zabijamy zagrożone wyginięciem tuńczyki błękitnopłetwe,

188
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
które są o wiele cenniejsze żywe, niż martwe.

189
00:10:02,000 --> 00:10:07,000
A przecież to elementy naszego systemu podtrzymywania życia.

190
00:10:07,000 --> 00:10:13,000
Zabijamy przy pomocy lin z hakami z przynętą co metr,

191
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
długich na 80 kilometrów i więcej.

192
00:10:15,000 --> 00:10:19,000
Trawlery przeczesują dno morskie włokami i dragami,

193
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
jak buldożery zgarniając wszystko, co spotkają na drodze.

194
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
Używając Google Earth możemy zobaczyć trawlery

195
00:10:25,000 --> 00:10:29,000
w Chinach, na Morzu Północnym, w Zatoce Meksykańskiej,

196
00:10:29,000 --> 00:10:33,000
jak niszczą podstawy naszego systemu podtrzymywania życia,

197
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
zostawiając za sobą pasma śmierci.

198
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Więc gdy znów będziecie jeść sushi, sashimi,

199
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
stek z miecznika, koktajl z krewetek

200
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
czy inne stworzenia morskie,

201
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
pomyślcie, jaka jest tego prawdziwa cena.

202
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
Na każdy kilogram połowu, który trafia na rynek

203
00:10:48,000 --> 00:10:52,000
przypada od 10 do 100 kg stworzeń

204
00:10:52,000 --> 00:10:56,000
złowionych niepotrzebnie i wyrzucanych.

205
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
Takie są konsekwencje braku świadomości,

206
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
że eksploatacja zasobów morskich musi mieć granice.

207
00:11:02,000 --> 00:11:06,000
Ta ilustracja przedstawia zanikanie życia w oceanach

208
00:11:06,000 --> 00:11:09,000
w latach 1900-2000.

209
00:11:09,000 --> 00:11:12,000
Na czerwono zaznaczono obszary najbogatsze w organizmy żywe.

210
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
Pomyślcie tylko - za mojego życia

211
00:11:14,000 --> 00:11:18,000
unicestwiono 90 procent dużych ryb.

212
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.

213
00:11:20,000 --> 00:11:24,000
Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.

214
00:11:24,000 --> 00:11:26,000
Ale mam też dobrą wiadomość.

215
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
10 procent dużych ryb jeszcze żyje.

216
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Jest jeszcze trochę płetwali błękitnych

217
00:11:30,000 --> 00:11:33,000
i trochę krylu w Antarktyce.

218
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
W Zatoce Chesapeake są jeszcze ostrygi.

219
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
Połowa raf koralowych jest jeszcze w niezłym stanie,

220
00:11:38,000 --> 00:11:41,000
i jak klejnot opasują planetę ziemską.

221
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
Jest jeszcze czas, by coś zmienić,

222
00:11:44,000 --> 00:11:46,000
choć nie ma go wiele.

223
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
Jeśli wszystko zostanie po staremu,

224
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
to za 50 lat może nie być już raf koralowych

225
00:11:51,000 --> 00:11:55,000
ani połowów na skalę przemysłową -- bo ryb już nie będzie.

226
00:11:55,000 --> 00:11:59,000
Wyobraźcie sobie ocean bez ryb,

227
00:11:59,000 --> 00:12:03,000
i co to oznacza dla naszego systemu podtrzymywania życia.

228
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
Przyroda na lądzie też ma poważne kłopoty,

229
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
ale są one bardziej oczywiste, więc podejmuje się kroki

230
00:12:08,000 --> 00:12:14,000
mające na celu ochronę drzew, rzek i dzikiej przyrody.

231
00:12:14,000 --> 00:12:18,000
Tworząc w 1872 roku Park Narodowy Yellowstone,

232
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
Stany Zjednoczone zainicjowały system parków narodowych,

233
00:12:21,000 --> 00:12:26,000
najlepszy pomysł w historii tego kraju, jak mówią niektórzy.

234
00:12:26,000 --> 00:12:30,000
Obszary chronione zajmują obecnie około 12 procent lądów na świecie,

235
00:12:30,000 --> 00:12:34,000
chronią bioróżnorodność, pochłaniają dwutlenek węgla,

236
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
produkują tlen i chronią wody.

237
00:12:36,000 --> 00:12:41,000
A w 1972 roku w USA zaczęto tworzyć ich odpowiedniki na morzu,

238
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
czyli rezerwaty morskie.

239
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
To następny świetny pomysł.

240
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Dobra wiadomość:

241
00:12:47,000 --> 00:12:51,000
na świecie istnieje obecnie ponad 4 tysiące obszarów morskich

242
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
znajdujących się pod ochroną.

243
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Można je znaleźć w Google Earth.

244
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
A teraz zła wiadomość:

245
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
żeby je znaleźć, trzeba się dobrze naszukać.

246
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Na przykład w ostatnich trzech latach

247
00:13:01,000 --> 00:13:07,000
w USA objęto ochroną prawie 900 tysięcy km kwadratowych morza,

248
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
ale to zaledwie wzrost z 0,6 procent

249
00:13:10,000 --> 00:13:15,000
do 0,8 procent powierzchni oceanów na świecie.

250
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
Obszary chronione regenerują się,

251
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
ale potrzeba dużo czasu, by pojawiły się znów

252
00:13:20,000 --> 00:13:24,000
50-letnie karmazyny lub żabnice, rekiny lub okonie morskie

253
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
albo 200-letnie gardłosze.

254
00:13:26,000 --> 00:13:29,000
A przecież nie jadamy 200-letnich krów czy kurczaków.

255
00:13:30,000 --> 00:13:33,000
Obszary chronione dają nadzieję,

256
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
że stworzenia z marzenia Eda Wilsona,

257
00:13:36,000 --> 00:13:40,000
z encyklopedii życia, czy ze spisu organizmów morskich,

258
00:13:40,000 --> 00:13:44,000
nie będą żyć tylko na papierze,

259
00:13:44,000 --> 00:13:48,000
na zdjęciach czy w paragrafach.

260
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
Z naukowcami z całego świata przyglądamy się 99% wód morskich,

261
00:13:51,000 --> 00:13:55,000
na których wolno łowić, wiercić, wydobywać, wyrzucać i kto wie, co jeszcze,

262
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
i wypatrujemy miejsc dających nadzieję,

263
00:13:57,000 --> 00:14:01,000
szukając sposobów, by zapewnić im i nam bezpieczną przyszłość.

264
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
Weźmy Arktykę.

265
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
Mamy tylko jedną szansę, by naprawić tam sytuację -- teraz.

266
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
Albo Antarktyda -- kontynent pod ochroną,

267
00:14:09,000 --> 00:14:15,000
ale ocean ją otaczający ogałacany jest z krylu, wielorybów i ryb.

268
00:14:15,000 --> 00:14:20,000
Morze Sargassowe -- ponad 7 milionów kilometrów kwadratowych

269
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
pływającego lasu zbieranego na paszę dla krów.

270
00:14:23,000 --> 00:14:27,000
97 procent lądu na Wyspach Galapagos jest pod ochroną,

271
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
ale otaczające wody są pustoszone przez połowy ryb.

272
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
To samo dotyczy Argentyny.

273
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
Szelf patagoński jest poważnie zagrożony.

274
00:14:36,000 --> 00:14:41,000
Odległe akweny morskie, na które podążają wieloryby, tuńczyki i delfiny,

275
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
to największy i najsłabiej chroniony ekosystem Ziemi,

276
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
pełen świecących stworzeń

277
00:14:47,000 --> 00:14:50,000
żyjących w ciemnych wodach, głębokich na ponad 3 km.

278
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
Stworzeń, które rozbłyskują, lśnią, jarzą się

279
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
własnym, żywym światłem.

280
00:14:56,000 --> 00:14:59,000
W morzach są wciąż miejsca dziewicze, jak za mojego dzieciństwa.

281
00:14:59,000 --> 00:15:03,000
Najbliższe 10 lat może mieć kluczowe znaczenie,

282
00:15:03,000 --> 00:15:07,000
a najbliższe 10 tysięcy lat może oferować nam najlepszą szansę

283
00:15:07,000 --> 00:15:13,000
na ochronę resztek systemów naturalnych, które dają nam życie.

284
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
Aby zaradzić zmianom klimatu, potrzebujemy nowych metod produkcji energii.

285
00:15:16,000 --> 00:15:22,000
Potrzebujemy nowych, lepszych rozwiązań problemów biedy, wojny i choroby.

286
00:15:22,000 --> 00:15:26,000
Potrzebujemy wielu rzeczy, by na trwałe uczynić świat lepszym.

287
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
Ale to wszystko będzie bez znaczenia,

288
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
jeśli nie ochronimy oceanu.

289
00:15:32,000 --> 00:15:36,000
Nasz los i los oceanów to jedno.

290
00:15:36,000 --> 00:15:40,000
Musimy zrobić dla oceanów to samo, co Al Gore zrobił dla nieba.

291
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Międzynarodowa unia ochrony przyrody, IUCN,

292
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
przygotowuje globalny plan działań

293
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
na rzecz ochrony bioróżnorodności

294
00:15:47,000 --> 00:15:51,000
oraz ograniczenia i złagodzenia następstw zmian klimatycznych.

295
00:15:51,000 --> 00:15:55,000
Na otwartym morzu i w wodach przybrzeżnych,

296
00:15:55,000 --> 00:15:59,000
gdziekolwiek dostrzeżemy zagrożenia,

297
00:15:59,000 --> 00:16:03,000
musimy zastosować nowe technologie mapowania, fotografowania

298
00:16:03,000 --> 00:16:07,000
i badania 95 procent mórz, których jeszcze nie znamy.

299
00:16:07,000 --> 00:16:10,000
Celem jest ochrona bioróżnorodności,

300
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
zapewnienie stabilności i odporności.

301
00:16:12,000 --> 00:16:14,000
Potrzebujemy aparatów do głębokiego nurkowania,

302
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
nowych technologii do badania oceanu.

303
00:16:17,000 --> 00:16:20,000
Może potrzebujemy morskiej

304
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
ekspedycji TED, która pomoże

305
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
ustalić następne konieczne kroki.

306
00:16:25,000 --> 00:16:28,000
Pewnie ciekawi was, jakie mam życzenie.

307
00:16:29,000 --> 00:16:34,000
Chciałabym, żebyście użyli wszystkich dostępnych środków --

308
00:16:34,000 --> 00:16:37,000
filmów, wypraw, Internetu, nowych łodzi podwodnych --

309
00:16:37,000 --> 00:16:40,000
by uzyskać poparcie publiczne

310
00:16:40,000 --> 00:16:43,000
dla światowej sieci rezerwatów morskich,

311
00:16:43,000 --> 00:16:47,000
miejsc nadziei na tyle dużych, by uratować i zregenerować ocean,

312
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
błękitne serce naszej planety.

313
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
Jak dużych?

314
00:16:52,000 --> 00:16:55,000
Jedni mówią 10 procent, inni 30.

315
00:16:55,000 --> 00:16:59,000
To wy zadecydujecie, jaką część swojego serca chcecie chronić.

316
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
Cokolwiek zdecydujecie,

317
00:17:02,000 --> 00:17:05,000
na pewno ułamek procenta nie wystarczy.

318
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
To życzenie na dużą skalę,

319
00:17:08,000 --> 00:17:12,000
ale jeśli zdołamy je spełnić, możemy naprawdę zmienić świat

320
00:17:12,000 --> 00:17:15,000
i pomóc przetrwać gatunkowi,

321
00:17:15,000 --> 00:17:21,000
który notabene jest moim ulubionym,

322
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
czyli nam, ludziom.

323
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
Dla dzieci dziś,

324
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
dla dzieci przyszłości.

325
00:17:27,000 --> 00:17:31,000
Drugiej szansy nie będzie, więc czas działać - teraz!

326
00:17:32,000 --> 00:17:33,000
Dziękuję.

327
00:17:33,000 --> 00:17:48,000
(Brawa)