0:00:00.000,0:00:03.000
50 lat temu, gdy zaczynałam badania oceanów,

0:00:03.000,0:00:09.000
nikt, ani Jacques Perrin, ani Jacques Cousteau czy Rachel Carson,

0:00:09.000,0:00:12.000
nie sądził, że możemy zaszkodzić oceanom,

0:00:12.000,0:00:15.000
wrzucając coś do nich lub coś z nich wyławiając.

0:00:15.000,0:00:18.000
Wtedy ocean wydawał się być Edenem,

0:00:18.000,0:00:24.000
ale dziś wiemy, że może stać się rajem utraconym.

0:00:24.000,0:00:27.000
Chciałabym podzielić się z wami

0:00:27.000,0:00:30.000
swoją opinią na temat zmian w morzach, które dotyczą nas wszystkich

0:00:30.000,0:00:34.000
i opowiedzieć, jakie znaczenie ma fakt, że w ciągu 50 lat straciliśmy,

0:00:34.000,0:00:37.000
a właściwie wyłowiliśmy, zjedliśmy,

0:00:37.000,0:00:40.000
ponad 90 procent dużych ryb morskich,

0:00:40.000,0:00:44.000
czemu powinniśmy martwić się zniknięciem prawie połowy raf koralowych,

0:00:44.000,0:00:50.000
dlaczego tajemniczy ubytek tlenu na dużych obszarach Pacyfiku

0:00:50.000,0:00:53.000
powinien obchodzić nie tylko stworzenia, które tam umierają,

0:00:53.000,0:00:56.000
ale powinien też obchodzić was.

0:00:56.000,0:00:58.000
Bo was to również dotyczy.

0:00:58.000,0:01:03.000
Przeraża mnie wizja "dziecka jutra", jak nazywa je Ray Anderson,

0:01:03.000,0:01:07.000
które pyta, dlaczego nic nie zrobiliśmy,

0:01:07.000,0:01:12.000
by uratować rekiny, tuńczyki błękitnopłetwe, kałamarnice, rafy i życie w oceanie,

0:01:12.000,0:01:14.000
póki był na to jeszcze czas.

0:01:14.000,0:01:17.000
Ten czas jest właśnie teraz.

0:01:17.000,0:01:20.000
Mam nadzieję, że pomożecie

0:01:20.000,0:01:23.000
w badaniu i ochronie dzikich oceanów,

0:01:23.000,0:01:26.000
by można było przywrócić im zdrowie

0:01:26.000,0:01:30.000
i w ten sposób uratować nadzieję dla ludzkości.

0:01:30.000,0:01:33.000
Zdrowie oceanu oznacza zdrowie dla nas.

0:01:33.000,0:01:40.000
Mam nadzieję, że Jill Tarter bierze również pod uwagę delfiny, wieloryby

0:01:40.000,0:01:42.000
i inne morskie stworzenia,

0:01:42.000,0:01:45.000
zachęcając "mieszkańców Ziemi" do poszukiwania życia w kosmosie.

0:01:45.000,0:01:48.000
I mam nadzieję, Jill, że kiedyś

0:01:48.000,0:01:55.000
znajdziemy dowody na istnienie inteligentnych form życia wśród ludzi na Ziemi.

0:01:55.000,0:01:57.000
(Śmiech)

0:01:57.000,0:02:00.000
A jednak to powiedziałam.

0:02:02.000,0:02:05.000
W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,

0:02:05.000,0:02:08.000
W roku 1953 zaczęłam badać ocean naukowo,

0:02:08.000,0:02:11.000
gdy po raz pierwszy zanurkowałam.

0:02:11.000,0:02:14.000
Wtedy po raz pierwszy zobaczyłam ryby

0:02:14.000,0:02:17.000
pływające w czymś innym, niż masło i cytryna.

0:02:17.000,0:02:20.000
Uwielbiam nurkować nocą.

0:02:20.000,0:02:23.000
Można wtedy zobaczyć wiele ryb innych, niż za dnia.

0:02:23.000,0:02:27.000
Nurkowanie dniem i nocą było dla mnie proste, gdy w 1970 roku

0:02:27.000,0:02:32.000
kierowałam zespołem nurków spędzających pod wodą całe tygodnie,

0:02:32.000,0:02:39.000
w tym samym czasie, gdy astronauci stawiali stopę na Księżycu.

0:02:39.000,0:02:43.000
W 1979 roku miałam okazję postawić stopę na dnie oceanu,

0:02:43.000,0:02:46.000
używając tego aparatu do nurkowania o nazwie Jim.

0:02:46.000,0:02:50.000
To było prawie 10 km od brzegu, na głębokości 381 m.

0:02:50.000,0:02:53.000
To jeden z moich ulubionych kostiumów kąpielowych.

0:02:55.000,0:02:59.000
Od tego czasu pływałam około 30 rodzajami łodzi podwodnych,

0:02:59.000,0:03:02.000
założyłam trzy firmy i fundację non-profit o nazwie Deep Search,

0:03:02.000,0:03:05.000
by projektować i konstruować systemy

0:03:05.000,0:03:07.000
do badania głębin morskich.

0:03:07.000,0:03:10.000
Kierowałam pięcioletnim projektem National Geographic,

0:03:10.000,0:03:13.000
ekspedycjami Sustainable Seas,

0:03:13.000,0:03:15.000
w których używano tych aparatów do nurkowania.

0:03:15.000,0:03:18.000
Tak łatwo je prowadzić, że nawet naukowiec sobie z tym poradzi.

0:03:18.000,0:03:20.000
Jestem tego żywym dowodem.

0:03:20.000,0:03:22.000
Astronauci i nurkowie

0:03:22.000,0:03:27.000
doceniają znaczenie powietrza, pożywienia, wody, temperatury,

0:03:27.000,0:03:31.000
tego, co pozwala przeżyć w kosmosie lub pod wodą.

0:03:31.000,0:03:34.000
Słyszałam, jak astronauta Joe Alen opowiadał,

0:03:34.000,0:03:37.000
że musiał poznać dokładnie swój system podtrzymywania życia,

0:03:37.000,0:03:40.000
a potem dokładać starań,

0:03:40.000,0:03:43.000
by system ten był w dobrym stanie.

0:03:43.000,0:03:48.000
Potem wskazał palcem na to, mówiąc: "system podtrzymywania życia".

0:03:48.000,0:03:51.000
Musimy poznać go jak najdokładniej

0:03:51.000,0:03:54.000
i dbać o niego najlepiej, jak potrafimy.

0:03:54.000,0:03:58.000
Poeta W.H. Auden napisał: "Tysiące żyją bez miłości.

0:03:58.000,0:04:01.000
Bez wody - nikt".

0:04:01.000,0:04:04.000
97 procent wód na Ziemi to oceany.

0:04:04.000,0:04:07.000
Bez błękitu nie ma zieleni.

0:04:07.000,0:04:09.000
Jeśli wydaje się wam, że oceany nie są ważne,

0:04:09.000,0:04:12.000
to wyobraźcie sobie Ziemię bez nich.

0:04:12.000,0:04:14.000
Taki Mars na przykład.

0:04:14.000,0:04:16.000
Brak oceanów, brak systemu podtrzymywania życia.

0:04:16.000,0:04:19.000
Niedawno miałam wykład w Banku Światowym.

0:04:19.000,0:04:22.000
Pokazałam ten niezwykły obraz Ziemi

0:04:22.000,0:04:25.000
i powiedziałam: "Oto Bank Światowy!"

0:04:25.000,0:04:29.000
Tu są wszystkie bogactwa!

0:04:31.000,0:04:34.000
Tymczasem my eksploatujemy je

0:04:34.000,0:04:37.000
o wiele szybciej, niż przyroda jest w stanie je odtworzyć.

0:04:37.000,0:04:40.000
Tim Worth twierdzi, że gospodarka to firma-córka środowiska naturalnego.

0:04:40.000,0:04:42.000
Każda kropla wody, którą pijemy,

0:04:42.000,0:04:44.000
każdy nasz oddech,

0:04:44.000,0:04:47.000
mają połączenie z morzem.

0:04:47.000,0:04:49.000
Nieważne, w jakiej części świata żyjemy.

0:04:49.000,0:04:52.000
Większość tlenu w atmosferze wytwarzana jest przez morza.

0:04:52.000,0:04:55.000
Z biegiem czasu większość węgla organicznego na Ziemi

0:04:55.000,0:04:58.000
została przez nie przyswojona i zmagazynowana,

0:04:58.000,0:05:00.000
głównie przez mikroorganizmy.

0:05:00.000,0:05:02.000
Oceany regulują klimat i pogodę,

0:05:02.000,0:05:04.000
stabilizują temperaturę i kształtują procesy chemiczne na Ziemi.

0:05:04.000,0:05:06.000
Woda morska daje początek chmurom,

0:05:06.000,0:05:09.000
które powracają na lądy i morza

0:05:09.000,0:05:11.000
w postaci deszczu i śniegu.

0:05:11.000,0:05:15.000
Jest też siedliskiem około 97 procent życia na planecie,

0:05:15.000,0:05:17.000
a może i we wszechświecie.

0:05:17.000,0:05:19.000
Bez wody nie ma życia.

0:05:19.000,0:05:21.000
Bez błękitu nie ma zieleni.

0:05:21.000,0:05:24.000
A jednak nam, ludziom, wydaje się,

0:05:24.000,0:05:27.000
że Ziemia -- oceany, niebo, wszystko --

0:05:27.000,0:05:30.000
jest tak ogromna i odporna,

0:05:30.000,0:05:32.000
że nieważne jest, co z nią robimy.

0:05:32.000,0:05:35.000
Może istotnie było tak 10 tysięcy lat temu,

0:05:35.000,0:05:38.000
może nawet jeszcze tysiąc lat temu,

0:05:38.000,0:05:40.000
ale w ciągu ostatnich 100, a zwłaszcza 50 lat,

0:05:40.000,0:05:42.000
uszczupliliśmy zasoby naturalne,

0:05:42.000,0:05:45.000
powietrze, wodę, dziką przyrodę,

0:05:45.000,0:05:48.000
które umożliwiają nam życie.

0:05:48.000,0:05:51.000
Nowe technologie pomagają nam zrozumieć

0:05:51.000,0:05:54.000
naturę przyrody,

0:05:54.000,0:05:56.000
naturę tego, co się dzieje.

0:05:56.000,0:05:59.000
Widzimy nasz wpływ na planetę.

0:05:59.000,0:06:02.000
Bo najpierw trzeba zdać sobie sprawę, że mamy problem.

0:06:02.000,0:06:05.000
Na szczęście w naszych czasach

0:06:05.000,0:06:08.000
zdajemy sobie sprawę z problemów lepiej, niż kiedykolwiek wcześniej.

0:06:08.000,0:06:11.000
Z wiedzą przychodzi troska.

0:06:11.000,0:06:13.000
A troska niesie nadzieję,

0:06:13.000,0:06:16.000
że znajdziemy dla siebie trwałe miejsce

0:06:16.000,0:06:19.000
w systemie przyrodniczym, który podtrzymuje nasze życie.

0:06:19.000,0:06:22.000
Ale najpierw musimy mieć wiedzę.

0:06:22.000,0:06:25.000
Trzy lata temu spotkałam Johna Hanke,

0:06:25.000,0:06:27.000
szefa Google Earth

0:06:27.000,0:06:30.000
i powiedziałam, że uwielbiam mieć świat w zasięgu ręki

0:06:30.000,0:06:32.000
i pośrednio móc go badać.

0:06:32.000,0:06:35.000
A potem spytałam: "Kiedy kończycie?

0:06:35.000,0:06:38.000
Świetnie wam poszło z lądami, z ziemią.

0:06:38.000,0:06:41.000
A co z wodą?"

0:06:41.000,0:06:45.000
Od tego czasu miałam przyjemność pracować z ludźmi z Google,

0:06:45.000,0:06:48.000
z DOER Marine, z National Geographic,

0:06:48.000,0:06:53.000
z wieloma przodującymi naukowcami i instytucjami na całym świecie,

0:06:53.000,0:06:56.000
z kim się dało, nad zadaniem

0:06:56.000,0:06:59.000
umieszczenia oceanów w Google Earth.

0:06:59.000,0:07:01.000
I oto od ostatniego poniedziałku

0:07:01.000,0:07:04.000
Google Earth jest już kompletne.

0:07:04.000,0:07:07.000
Pomyślcie - siedząc w tej auli

0:07:07.000,0:07:09.000
możemy znaleźć najbliższe oceanarium,

0:07:09.000,0:07:11.000
możemy spojrzeć na nasz budynek,

0:07:11.000,0:07:14.000
a potem udać się na wybrzeże, by zobaczyć ocean

0:07:14.000,0:07:17.000
i cztery rezerwaty morskie w Kalifornii,

0:07:17.000,0:07:20.000
a także nową sieć rezerwatów morskich,

0:07:20.000,0:07:24.000
które będą chronić zasoby przyrodnicze i sprzyjać ich regeneracji.

0:07:24.000,0:07:27.000
Możemy przenieść się na Hawaje

0:07:27.000,0:07:30.000
i zobaczyć, jak te wyspy wyglądają.

0:07:30.000,0:07:33.000
I to nie tylko ten fragmencik nad powierzchnią morza,

0:07:33.000,0:07:36.000
ale także tę część pod wodą.

0:07:36.000,0:07:39.000
Wystarczy chwila, robimy chlup!...

0:07:39.000,0:07:41.000
I już jesteśmy pod wodą

0:07:42.000,0:07:45.000
i widzimy to, co oglądają wieloryby.

0:07:45.000,0:07:50.000
Możemy zwiedzać Wyspy Hawajskie od spodu.

0:07:50.000,0:07:54.000
Dzięki Google Earth możemy pływać tu i tam,

0:07:54.000,0:07:58.000
albo złożyć wizytę humbakom.

0:07:58.000,0:08:03.000
Wiele razy miałam okazję spotkać te łagodne olbrzymy

0:08:03.000,0:08:06.000
oko w oko w głębinach morskich.

0:08:06.000,0:08:09.000
Być obserwowaną przez wieloryba to wyjątkowe przeżycie.

0:08:09.000,0:08:13.000
Albo możemy podążyć w największe głębiny,

0:08:13.000,0:08:16.000
ponad 11 km w głąb Rowu Mariańskiego,

0:08:16.000,0:08:18.000
gdzie do tej pory dotarło tylko dwóch ludzi.

0:08:18.000,0:08:21.000
Pomyślcie - zaledwie 11 km,

0:08:21.000,0:08:24.000
a było tam tylko dwóch ludzi, 49 lat temu.

0:08:24.000,0:08:27.000
Nie sztuka podróżować w jedną stronę.

0:08:27.000,0:08:30.000
Potrzebujemy nowych łodzi do głębokiego nurkowania.

0:08:30.000,0:08:33.000
Może przydałyby się nagrody X Prize za badanie oceanów?

0:08:33.000,0:08:37.000
Trzeba zbadać głębokie rowy i podmorskie góry

0:08:37.000,0:08:40.000
i zrozumieć życie w głębinach morskich.

0:08:40.000,0:08:43.000
Możemy teraz przenieść się do Arktyki.

0:08:43.000,0:08:47.000
Zaledwie 10 lat temu stałam na lodzie na Biegunie Północnym.

0:08:47.000,0:08:52.000
Tymczasem lód może zniknąć z Oceanu Arktycznego jeszcze w tym wieku.

0:08:52.000,0:08:56.000
Dla niedźwiedzi polarnych to zła wiadomość.

0:08:56.000,0:08:59.000
Ale dla nas również.

0:08:59.000,0:09:02.000
Nadmiar dwutlenku węgla nie tylko powoduje globalne ocieplenie,

0:09:02.000,0:09:05.000
ale zmienia też skład chemiczny oceanów,

0:09:05.000,0:09:08.000
które stają się bardziej kwaśne.

0:09:08.000,0:09:11.000
To zła wiadomość dla raf koralowych i produkującego tlen planktonu.

0:09:11.000,0:09:14.000
I zła wiadomość dla nas.

0:09:14.000,0:09:17.000
Wrzucamy do morza setki milionów ton

0:09:17.000,0:09:19.000
plastiku i innych śmieci.

0:09:19.000,0:09:22.000
Miliony ton porzuconych sieci rybackich,

0:09:22.000,0:09:25.000
które nadal zabijają.

0:09:25.000,0:09:29.000
Zaśmiecamy ocean, zatruwając układ krążenia planety

0:09:29.000,0:09:32.000
i wyławiamy setki milionów ton stworzeń morskich,

0:09:32.000,0:09:35.000
organizmów opartych na węglu.

0:09:37.000,0:09:42.000
W barbarzyński sposób zabijamy rekiny dla zupy z płetwy rekina,

0:09:42.000,0:09:45.000
naruszając łańcuchy pokarmowe, kształtujące równowagę chemiczną planety

0:09:45.000,0:09:48.000
i cykle krążenia węgla i azotu w przyrodzie,

0:09:48.000,0:09:51.000
cykle krążenia tlenu i wody,

0:09:51.000,0:09:54.000
czyli nasz system podtrzymywania życia.

0:09:54.000,0:09:58.000
Wciąż zabijamy zagrożone wyginięciem tuńczyki błękitnopłetwe,

0:09:58.000,0:10:01.000
które są o wiele cenniejsze żywe, niż martwe.

0:10:02.000,0:10:07.000
A przecież to elementy naszego systemu podtrzymywania życia.

0:10:07.000,0:10:13.000
Zabijamy przy pomocy lin z hakami z przynętą co metr,

0:10:13.000,0:10:15.000
długich na 80 kilometrów i więcej.

0:10:15.000,0:10:19.000
Trawlery przeczesują dno morskie włokami i dragami,

0:10:19.000,0:10:22.000
jak buldożery zgarniając wszystko, co spotkają na drodze.

0:10:22.000,0:10:25.000
Używając Google Earth możemy zobaczyć trawlery

0:10:25.000,0:10:29.000
w Chinach, na Morzu Północnym, w Zatoce Meksykańskiej,

0:10:29.000,0:10:33.000
jak niszczą podstawy naszego systemu podtrzymywania życia,

0:10:33.000,0:10:35.000
zostawiając za sobą pasma śmierci.

0:10:35.000,0:10:38.000
Więc gdy znów będziecie jeść sushi, sashimi,

0:10:38.000,0:10:40.000
stek z miecznika, koktajl z krewetek

0:10:40.000,0:10:43.000
czy inne stworzenia morskie,

0:10:43.000,0:10:46.000
pomyślcie, jaka jest tego prawdziwa cena.

0:10:46.000,0:10:48.000
Na każdy kilogram połowu, który trafia na rynek

0:10:48.000,0:10:52.000
przypada od 10 do 100 kg stworzeń

0:10:52.000,0:10:56.000
złowionych niepotrzebnie i wyrzucanych.

0:10:56.000,0:10:59.000
Takie są konsekwencje braku świadomości,

0:10:59.000,0:11:02.000
że eksploatacja zasobów morskich musi mieć granice.

0:11:02.000,0:11:06.000
Ta ilustracja przedstawia zanikanie życia w oceanach

0:11:06.000,0:11:09.000
w latach 1900-2000.

0:11:09.000,0:11:12.000
Na czerwono zaznaczono obszary najbogatsze w organizmy żywe.

0:11:12.000,0:11:14.000
Pomyślcie tylko - za mojego życia

0:11:14.000,0:11:18.000
unicestwiono 90 procent dużych ryb.

0:11:18.000,0:11:20.000
Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.

0:11:20.000,0:11:24.000
Spada populacja większości gatunków żółwi, rekinów, tuńczyków i wielorybów.

0:11:24.000,0:11:26.000
Ale mam też dobrą wiadomość.

0:11:26.000,0:11:28.000
10 procent dużych ryb jeszcze żyje.

0:11:28.000,0:11:30.000
Jest jeszcze trochę płetwali błękitnych

0:11:30.000,0:11:33.000
i trochę krylu w Antarktyce.

0:11:33.000,0:11:35.000
W Zatoce Chesapeake są jeszcze ostrygi.

0:11:35.000,0:11:38.000
Połowa raf koralowych jest jeszcze w niezłym stanie,

0:11:38.000,0:11:41.000
i jak klejnot opasują planetę ziemską.

0:11:41.000,0:11:44.000
Jest jeszcze czas, by coś zmienić,

0:11:44.000,0:11:46.000
choć nie ma go wiele.

0:11:46.000,0:11:48.000
Jeśli wszystko zostanie po staremu,

0:11:48.000,0:11:51.000
to za 50 lat może nie być już raf koralowych

0:11:51.000,0:11:55.000
ani połowów na skalę przemysłową -- bo ryb już nie będzie.

0:11:55.000,0:11:59.000
Wyobraźcie sobie ocean bez ryb,

0:11:59.000,0:12:03.000
i co to oznacza dla naszego systemu podtrzymywania życia.

0:12:03.000,0:12:06.000
Przyroda na lądzie też ma poważne kłopoty,

0:12:06.000,0:12:08.000
ale są one bardziej oczywiste, więc podejmuje się kroki

0:12:08.000,0:12:14.000
mające na celu ochronę drzew, rzek i dzikiej przyrody.

0:12:14.000,0:12:18.000
Tworząc w 1872 roku Park Narodowy Yellowstone,

0:12:18.000,0:12:21.000
Stany Zjednoczone zainicjowały system parków narodowych,

0:12:21.000,0:12:26.000
najlepszy pomysł w historii tego kraju, jak mówią niektórzy.

0:12:26.000,0:12:30.000
Obszary chronione zajmują obecnie około 12 procent lądów na świecie,

0:12:30.000,0:12:34.000
chronią bioróżnorodność, pochłaniają dwutlenek węgla,

0:12:34.000,0:12:36.000
produkują tlen i chronią wody.

0:12:36.000,0:12:41.000
A w 1972 roku w USA zaczęto tworzyć ich odpowiedniki na morzu,

0:12:41.000,0:12:43.000
czyli rezerwaty morskie.

0:12:43.000,0:12:45.000
To następny świetny pomysł.

0:12:45.000,0:12:47.000
Dobra wiadomość:

0:12:47.000,0:12:51.000
na świecie istnieje obecnie ponad 4 tysiące obszarów morskich

0:12:51.000,0:12:53.000
znajdujących się pod ochroną.

0:12:53.000,0:12:55.000
Można je znaleźć w Google Earth.

0:12:55.000,0:12:57.000
A teraz zła wiadomość:

0:12:57.000,0:12:59.000
żeby je znaleźć, trzeba się dobrze naszukać.

0:12:59.000,0:13:01.000
Na przykład w ostatnich trzech latach

0:13:01.000,0:13:07.000
w USA objęto ochroną prawie 900 tysięcy km kwadratowych morza,

0:13:07.000,0:13:10.000
ale to zaledwie wzrost z 0,6 procent

0:13:10.000,0:13:15.000
do 0,8 procent powierzchni oceanów na świecie.

0:13:15.000,0:13:18.000
Obszary chronione regenerują się,

0:13:18.000,0:13:20.000
ale potrzeba dużo czasu, by pojawiły się znów

0:13:20.000,0:13:24.000
50-letnie karmazyny lub żabnice, rekiny lub okonie morskie

0:13:24.000,0:13:26.000
albo 200-letnie gardłosze.

0:13:26.000,0:13:29.000
A przecież nie jadamy 200-letnich krów czy kurczaków.

0:13:30.000,0:13:33.000
Obszary chronione dają nadzieję,

0:13:33.000,0:13:36.000
że stworzenia z marzenia Eda Wilsona,

0:13:36.000,0:13:40.000
z encyklopedii życia, czy ze spisu organizmów morskich,

0:13:40.000,0:13:44.000
nie będą żyć tylko na papierze,

0:13:44.000,0:13:48.000
na zdjęciach czy w paragrafach.

0:13:48.000,0:13:51.000
Z naukowcami z całego świata przyglądamy się 99% wód morskich,

0:13:51.000,0:13:55.000
na których wolno łowić, wiercić, wydobywać, wyrzucać i kto wie, co jeszcze,

0:13:55.000,0:13:57.000
i wypatrujemy miejsc dających nadzieję,

0:13:57.000,0:14:01.000
szukając sposobów, by zapewnić im i nam bezpieczną przyszłość.

0:14:01.000,0:14:03.000
Weźmy Arktykę.

0:14:03.000,0:14:06.000
Mamy tylko jedną szansę, by naprawić tam sytuację -- teraz.

0:14:06.000,0:14:09.000
Albo Antarktyda -- kontynent pod ochroną,

0:14:09.000,0:14:15.000
ale ocean ją otaczający ogałacany jest z krylu, wielorybów i ryb.

0:14:15.000,0:14:20.000
Morze Sargassowe -- ponad 7 milionów kilometrów kwadratowych

0:14:20.000,0:14:23.000
pływającego lasu zbieranego na paszę dla krów.

0:14:23.000,0:14:27.000
97 procent lądu na Wyspach Galapagos jest pod ochroną,

0:14:27.000,0:14:31.000
ale otaczające wody są pustoszone przez połowy ryb.

0:14:31.000,0:14:33.000
To samo dotyczy Argentyny.

0:14:33.000,0:14:36.000
Szelf patagoński jest poważnie zagrożony.

0:14:36.000,0:14:41.000
Odległe akweny morskie, na które podążają wieloryby, tuńczyki i delfiny,

0:14:41.000,0:14:44.000
to największy i najsłabiej chroniony ekosystem Ziemi,

0:14:44.000,0:14:47.000
pełen świecących stworzeń

0:14:47.000,0:14:50.000
żyjących w ciemnych wodach, głębokich na ponad 3 km.

0:14:50.000,0:14:53.000
Stworzeń, które rozbłyskują, lśnią, jarzą się

0:14:53.000,0:14:56.000
własnym, żywym światłem.

0:14:56.000,0:14:59.000
W morzach są wciąż miejsca dziewicze, jak za mojego dzieciństwa.

0:14:59.000,0:15:03.000
Najbliższe 10 lat może mieć kluczowe znaczenie,

0:15:03.000,0:15:07.000
a najbliższe 10 tysięcy lat może oferować nam najlepszą szansę

0:15:07.000,0:15:13.000
na ochronę resztek systemów naturalnych, które dają nam życie.

0:15:13.000,0:15:16.000
Aby zaradzić zmianom klimatu, potrzebujemy nowych metod produkcji energii.

0:15:16.000,0:15:22.000
Potrzebujemy nowych, lepszych rozwiązań problemów biedy, wojny i choroby.

0:15:22.000,0:15:26.000
Potrzebujemy wielu rzeczy, by na trwałe uczynić świat lepszym.

0:15:26.000,0:15:29.000
Ale to wszystko będzie bez znaczenia,

0:15:29.000,0:15:32.000
jeśli nie ochronimy oceanu.

0:15:32.000,0:15:36.000
Nasz los i los oceanów to jedno.

0:15:36.000,0:15:40.000
Musimy zrobić dla oceanów to samo, co Al Gore zrobił dla nieba.

0:15:40.000,0:15:43.000
Międzynarodowa unia ochrony przyrody, IUCN,

0:15:43.000,0:15:45.000
przygotowuje globalny plan działań

0:15:45.000,0:15:47.000
na rzecz ochrony bioróżnorodności

0:15:47.000,0:15:51.000
oraz ograniczenia i złagodzenia następstw zmian klimatycznych.

0:15:51.000,0:15:55.000
Na otwartym morzu i w wodach przybrzeżnych,

0:15:55.000,0:15:59.000
gdziekolwiek dostrzeżemy zagrożenia,

0:15:59.000,0:16:03.000
musimy zastosować nowe technologie mapowania, fotografowania

0:16:03.000,0:16:07.000
i badania 95 procent mórz, których jeszcze nie znamy.

0:16:07.000,0:16:10.000
Celem jest ochrona bioróżnorodności,

0:16:10.000,0:16:12.000
zapewnienie stabilności i odporności.

0:16:12.000,0:16:14.000
Potrzebujemy aparatów do głębokiego nurkowania,

0:16:14.000,0:16:17.000
nowych technologii do badania oceanu.

0:16:17.000,0:16:20.000
Może potrzebujemy morskiej

0:16:20.000,0:16:22.000
ekspedycji TED, która pomoże

0:16:22.000,0:16:24.000
ustalić następne konieczne kroki.

0:16:25.000,0:16:28.000
Pewnie ciekawi was, jakie mam życzenie.

0:16:29.000,0:16:34.000
Chciałabym, żebyście użyli wszystkich dostępnych środków --

0:16:34.000,0:16:37.000
filmów, wypraw, Internetu, nowych łodzi podwodnych --

0:16:37.000,0:16:40.000
by uzyskać poparcie publiczne

0:16:40.000,0:16:43.000
dla światowej sieci rezerwatów morskich,

0:16:43.000,0:16:47.000
miejsc nadziei na tyle dużych, by uratować i zregenerować ocean,

0:16:47.000,0:16:50.000
błękitne serce naszej planety.

0:16:50.000,0:16:52.000
Jak dużych?

0:16:52.000,0:16:55.000
Jedni mówią 10 procent, inni 30.

0:16:55.000,0:16:59.000
To wy zadecydujecie, jaką część swojego serca chcecie chronić.

0:17:00.000,0:17:02.000
Cokolwiek zdecydujecie,

0:17:02.000,0:17:05.000
na pewno ułamek procenta nie wystarczy.

0:17:06.000,0:17:08.000
To życzenie na dużą skalę,

0:17:08.000,0:17:12.000
ale jeśli zdołamy je spełnić, możemy naprawdę zmienić świat

0:17:12.000,0:17:15.000
i pomóc przetrwać gatunkowi,

0:17:15.000,0:17:21.000
który notabene jest moim ulubionym,

0:17:21.000,0:17:23.000
czyli nam, ludziom.

0:17:23.000,0:17:25.000
Dla dzieci dziś,

0:17:25.000,0:17:27.000
dla dzieci przyszłości.

0:17:27.000,0:17:31.000
Drugiej szansy nie będzie, więc czas działać - teraz!

0:17:32.000,0:17:33.000
Dziękuję.

0:17:33.000,0:17:48.000
(Brawa)