İngilizce hakkında konuştuğumuzda
onu tek bir dilmiş gibi düşünüyoruz.

Peki dünya etrafında düzinelerce 
ülkede konuşulan lehçelerin

kendi aralarında ya da Chaucer'in
yazılarındaki ortak noktası ne?

Herhangi biri Beowulf'ta geçen ilginç 
sözcüklerle nasıl ilişkili?

Yanıt, çoğu dil gibi İngilizce'nin de
nesiller boyu süregelen

büyük değişikliklerle
evrim geçirmiş olmasıdır.

Bu değişiklikleri çözerek

günümüzden antik kökene doğru

dilin izini sürebiliriz.

Modern İngilizce, Latinceden türeyen

Fransızca ve İspanyolca
gibi romen dilleri ile

birçok benzer sözcük
paylaşmasına rağmen,

bu sözcüklerin çoğu
başlangıçta İngilizce'de yoktu.

İşin aslı, 1066 yılında
İngiltere'nin Norman'lar tarafından

istila edilmesiyle birlikte
İngilizce'ye girmeye başladılar.

Fransızca konuşan Normanlar
İngiltere'yi fethettiğinde

ve yönetici sınıf olduğunda

konuşmalarını da yanlarında getirdiler.

Önceden orada konuşulan İngilizce'ye,

Fransızca ve Latince çok miktarda
sözcük eklediler.

Eklemelerden önceki dile
biz bugün Eski İngilizce diyoruz.

O dil, Beowulf'un diliydi.

Muhtemelen çok tanıdık gelmese de,

eğer biraz Almanca
biliyorsanız fark edersiniz.

Bunun nedeni, Eski İngilizce'nin 
Cermen dil ailesinden olmasıdır.

Britanya adalarına
ilk olarak 5. ve 6. yüzyılda

Anglolar, Saksonlar ve
Jütler tarafından getirilmiştir.

Konuştukları Cermen ağzı 
Anglo-Sakson olarak bilinirdi.

Vikingli istilacılar
8. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar

bu karışıma Eski Norse dilinden de
çok sayıda sözcük katmıştır.

Fransızca, Latince, Eski Norse dili ve

daha başka dillerden alınan
onca sözcüğün altında

çağdaş İngilizce'nin köklerini
görmek zor olabilir.

Fakat dilbilgisi yapısına,

ses değişimlerinin desenine ve
kimi çekirdek sözcüklere odaklanarak,

karşılaştırmalı dilbilimden
yardım alabiliriz.

Örneğin, 6. yüzyıldan sonra

"p" ile başlayan Almanca kelimeler
sistemli olarak "pf" sesine değişirken,

bunların Eski İngilizce'deki eşleri "p"
sesini değişmeden korumuştur.

Diğer bir ayrım da, İsveççe'deki 
"sk" sesine sahip kelimelerin

İngilizce'de "sh" olarak
kullanılır olmasıdır.

Hala bazı "sk" içeren 
İngilizce kelimeler var:

"skirt" ya da "skull" gibi.

Ancak bunlar "sk" - "sh"
değişiminden sonra gelen

Eski Norse dilinden alınmıştır.

Bu örnekler bize şunu gösteriyor:

Çeşitli Romen dillerinin
Latince'den türemesi gibi,

İngilizce, İsveççe, Almanca
ve pek çok başka dil de

kendi ortak ataları olan ve
Proto-Cermen adı verilen,

M.Ö. 500'lerde konuşulmuş
bir dilden türemiştir.

Bu tarihsel dil hiç yazıya dökülmemiş
olduğundan, onu ancak

kendisinden türeyen dilleri
karşılaştırarak tekrar kurabiliriz.

Bu da değişikliklerin tutarlılığı
sayesinde mümkündür.

Aynı süreci kullanarak
bir adım daha geriye gidebilir

ve Proto-Cermen dilinin kaynağı olan,
yaklaşık 6000 yıl önce

şimdiki Ukrayna ve Rusya'da kalan
Karadeniz bozkırlarında konuşulmuş

Proto-Hint-Avrupa dilinin
izini bile sürebiliriz.

Bu dil, Hint-Avrupa ailesinin
yeniden yapılandırılan atası olup,

tarih boyunca Avrupa'da ve ayrıca
Asya'nın güneyi ile batısının

büyük bölümünde konuşulmuş
neredeyse tüm dilleri kapsar.

Ayrıca biraz daha uğraştırmasına rağmen

farklı Hint-Avrupa kollarında da
birbiriyle ilişkili kelimeler

arasında aynı sistematik benzerlikleri
ya da eşleşmeleri bulabiliriz.

İngilizce ve Latince'yi 
karşılaştırdığımızda,

Latince'de "d" harfi ile başlayan 
sözcüklerin İngilizce'de "t",

"p" ile başlayanların ise "f" ile
başladığını görüyoruz.

İngilizce'nin daha uzak akrabalarından
bazıları Hintçe'yi, Farsça'yı

ve şimdiki Britanya'dan
çıkan Keltçe'yi içeriyor.

Proto-Hint-Avrupa dilinin kendisi de
daha antik bir dilden türemiştir.

Ancak ne yazık ki, tarihsel
ve arkeolojik bulgular

bizim ancak bu kadar
geri gitmemizi sağlayabiliyor.

Çoğu gizem ulaşılamayacak 
kadar geride kalmış.

Örneğin, diğer büyük dil aileleri 
ile Hint-Avrupa dil ailesi arasında

bir bağlantı olup olmadığı ve

o gelmeden önce Avrupa'da
konuşulan dillerin doğası gibi.

Elimizdeki heyecan verici gerçek şu ki,

dünyanın dört bir yanındaki çoğu birbirini
anlamayan yaklaşık 3 milyar insan,

aslında 6000 yıllık tarih boyunca
biçimlenmiş aynı sözcükleri kullanıyor.