Երբ խոսքը գնում է անգլերենի մասին, մենք 
հաճախ պատկերացնում ենք այն որպես մեկ լեզու

սակայն ի՞նչն է հանդիսանում աշխարհի 
տասնյակ երկրներում խոսվող

հազարավորբարբառները կապող օղակը,

կամ ի՞նչով են նրանք նման Չոսերի գործերին:

Եվ ինչո՞վ է նրանցից որևէ մեկը կապված
Բեովուլֆի տարօրինակ բառերին:

Պատասխանն այն է, որ շատ լեզուների պես`

անգլերենը զարգացում է ապրել տարբեր 
խոսողների սերունդների միջով`

ժամանակի ընթացքում ենթարկվելով ահռելի 
փոփոխությունների:

Քննելով այս փոփոխությունները`

մենք կարող ենք հետևել լեզուն այսօրվա օրից

մինչև իր հինավուրց արմատները:

Մինչդեռ ժամանակակից
անգլերենը շատ նման բառեր ունի`

լատիներենից առաջացած
ռոմանական լեզուներում,

օրինակ` ֆրանսերենում և իսպաներենում,

բայց բառերի մեծամասնությունն
իրականում իր մասը չէր հանդիսանում:

Փոխարենը, նրանք սկսեցին ներխուժել
լեզվի մեջ`

1066 թվականի դեպի Անգլիա նորմանական
ներխուժմանը զուգընթաց:

Երբ ֆրանսախոս նորմանացիները
գրավեցին Անգլիան

և դարձան նրա իշխող խավը,

նրանք իրենց հետ բերեցին նաև իրենց խոսքը`

ավելացնելով այնտեղ մինչ այդ 
խոսվող անգլերենին

ֆրանսերենի և լատիներենի ահռելի բառապաշար:

Այսօր մենք այդ լեզուն
անվանում ենք հին անգլերեն:

Հենց դա է Բեովուլֆի լեզուն:

Այն հավանաբար այնքան էլ ծանոթ չի թվում,

սակայն այն կարող է ավելի ծանոթ թվալ
գերմաներեն իմանալու դեպքում:

Պատճառն այն է, որ հին անգլերենը
պատկանում է գերմանական լեզվախմբին`

առաջին անգամ 5-րդ և 6-րդ դարերում
Բրիտանական կղզի բերված

անգլոնների, սաքսոնների և յուտերի կողմից:

Իրենց կողմից խոսվող գերմանական բարբառները
կոչվեց անգլո-սաքսոնական լեզու:

8-11-րդ դարերում վիկինգները

հին նորվեգերենից էլ ավելի շատ 
փոխառություններ ավելացրին խառնուրդին:

Դժվար է տեսնել
ժամանակակից անգլերենի արմատները`

հաշվի առնելով բոլոր վերցված բառերը

ֆրանսերենից, լատիներենից, հին նորվեգերենից
և այլ լեզուներից:

Սակայն համեմատական լեզվաբանությունը կարող
է օգնել` հիմնվելով քերանական կառուցվածքի,

հնչյունների փոխվելու օրինաչափությունների

և հիմնական բառապաշարի վրա:

Օրինակ` 6-րդ դարից հետո

գերմաներեն բառերը, որոնք սկսում էին "p"
տառով, աստիճանաբար դարձան "pf",

մինչդեռ հին անգլերենի իրենց նմանակները
մնացին անփոփոխ:

Մեկ այլ բաժանման ընթացքում շվեդերենի "sk"
հնչյունը ունեցող բառերը

ստացան "sh" հնչյունը անգլերենում:

Հիմա էլ գոյություն ունեն "sk"հնչյուն
ունեցող անգլերեն բառեր,

օրինակ` "skirt" (կիսաշրջազգեստ)
և "skull" (գանգ),

բայց նրանք հին նորվեգերենից
եկած փոխառություններ են,

որոնք եկել էին "sk"-ից "sh" անցումից հետո:

Այս օրինակները ցույց են տալիս,

որ ինչպես շատ ու շատ ռոմանական լեզուներ
առաջացել են լատիներենից,

այնպես էլ անգլերենը, շվեդերենը, 
գերմաներենը և այլ լեզուներ

առաջացել էին իրենց ընդհանուր նախահայր
համարվող նախա-գերմանական լեզվից,

որն օգտագործվել է մոտավորապես 
մ.թ.ա. 500 թվականին:

Քանի որ այս պատմական լեզուն
երբեք գրի չի առնվել,

մենք միայն կարող ենք այն վերականգնել`
համեմատելով իր հաջորդողների հետ,

որը հնարավոր է շնորհիվ
փոփոխությունների կայունության:

Մենք նույնիսկ կարող ենք 
առաջ գնալ ևս մեկ քայլ

և հետևել նախա-գերմանակ լեզվի նախորդողի`
նախա-հնդեվրոպական լեզվի ծագմանը,

որն օգտագործվել է մոտ 6000 տարի առաջ

այսօրվա Ուկրաինայի և Ռուսաստանի 
տարածքում գտնվող Պոնտական տափաստանում:

Սա հանդիսանում է հնդեվրոպական
լեզվաընտանիքի վերականգնված նախահայրը,

որն ընդգրկում է պատմության ընթացքում
Եվրոպայում խոսված գրեթե բոլոր լեզուները,

ինչպես նաև հարավային և արևմտյան Ասիայի
մեծ մասում խոսվածները:

Եվ չնայած այն կարող է 
ավելի մեծ ջանք պահանջել,

մենք կարող ենք բացահայտել հնդեվրոպական
լեզվաընտանիքի տարբեր ճյուղերի բառերի

կառուցվածքային նմանությունները և
համապատասխանությունները:

Համեմատելով անգլերենը և լատիներենը`

մենք տեսնում ենք, որ անգլերենը ունի "t",
երբ լատիներենը ունի "d",

և "f", երբ լատիները` "p" բառերի սկզբում:

Անգլերենին համեմատաբար հեռու լեզուները
ընդգրկում են հինդին, պարկսերենը

և կելտիկ լեզուները, որոնք սփռված են
այսօրվա Բրիտանիայի տարածքով մեկ:

Նախա-հնդեվրոպական լեզուն իր հերթին ևս
առաջացել է էլ ավելի հին լեզվից,

սակայն, դժբախտաբար, սա է այն սահմանը,
որը պատմական և հնէաբանական ապացույցները

թույլատրում են մեզ հետազոտել:

Շատ ու շատ գաղտնիքներ
մնում են օդում կախված,

օրինակ` որոշակի կապի
գոյությունը հնդեվրոպական

և այլ գլխավոր լեզվաընտանիքների միջև

և մինչ այդ Եվրոպայում խոսվող
լեզուների հատկանշական գծերը:

Սակայն ապշեցուցիչ է այն, որ մոտ
3 միլիարդ մարդ ամբողջ աշխարհում,

որոնցից շատերը չեն կարող հասկանալ իրար,

միևնույնն է խոսում են նույն բառերով`
ձևավորված 6000 տարվա պատմության ընթացքում: