WEBVTT 00:00:00.833 --> 00:00:05.013 Chúng ta cần thay đổi văn hóa trong tù và trại giam, 00:00:05.013 --> 00:00:07.520 đặc biệt với các tội phạm vị thành niên. 00:00:07.520 --> 00:00:09.842 New York là một trong hai bang duy nhất ở Mĩ 00:00:09.842 --> 00:00:14.340 bắt giữ người 16 -17 tuổi như tội phạm trưởng thành. 00:00:14.950 --> 00:00:16.413 Nền văn hóa bạo lực dẫn các thanh niên này 00:00:17.876 --> 00:00:19.339 và đặt họ vào một môi trường thù địch, 00:00:19.339 --> 00:00:23.381 quản giáo để mặc mọi việc diễn ra trong đó. 00:00:23.381 --> 00:00:26.188 Những thanh niên này không có nhiều cơ hội 00:00:26.188 --> 00:00:29.718 để phát triển hay cải tạo bản thân. 00:00:30.768 --> 00:00:34.284 Đến khi chúng ta có thể nâng độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự lên 18. 00:00:34.284 --> 00:00:37.535 ta cần tập trung việc thay đổi cuộc sống những thanh niên này. NOTE Paragraph 00:00:38.155 --> 00:00:39.406 Tôi biết rõ những điều này 00:00:40.657 --> 00:00:41.908 Trước khi tôi 18 tuổi, 00:00:41.908 --> 00:00:45.855 Tôi mất gần 400 ngày trên đảo Rikers, 00:00:45.855 --> 00:00:47.109 thêm vào đó 00:00:47.109 --> 00:00:50.963 tôi mất gần 300 ngày trong phòng biệt giam 00:00:50.963 --> 00:00:52.660 Để tôi nói bạn điều này 00:00:53.680 --> 00:00:56.768 Gào thét khan cổ sau song sắt cả ngày 00:00:56.768 --> 00:00:59.345 hay gào thét qua cửa sổ 00:00:59.345 --> 00:01:01.267 nó khiến con người rệu rã. 00:01:01.267 --> 00:01:04.064 Khi bạn chẳng thể làm gì khác trong đó, 00:01:04.064 --> 00:01:06.347 bạn bắt đầu đi đi lại lại trong phòng 00:01:06.347 --> 00:01:08.483 bạn tự nói chuyện với chính mình. 00:01:08.483 --> 00:01:10.480 suy nghĩ của bạn dần trở nên điên dại, 00:01:10.480 --> 00:01:13.963 và dần trở thành kẻ thù khủng khiếp nhất của chính bạn. 00:01:13.963 --> 00:01:16.958 Trại giam là để cải tạo con người, 00:01:16.958 --> 00:01:19.651 không phải để khiến họ càng thêm giận dữ, 00:01:19.651 --> 00:01:22.391 bối rối, và mất đi hi vọng. 00:01:22.391 --> 00:01:26.294 Do không có nhiều kế hoạch định hướng cho các phạm nhân trẻ 00:01:26.294 --> 00:01:30.599 họ không có nhiều vốn sống khi tái hòa nhập với xã hội. 00:01:31.168 --> 00:01:34.973 Không có nhiều cơ hội cho họ để tránh khỏi tái phạm pháp NOTE Paragraph 00:01:35.823 --> 00:01:38.035 Tất cả đều bắt đầu từ các quản giáo 00:01:38.545 --> 00:01:40.513 Nhiều người dễ dàng cho rằng 00:01:40.513 --> 00:01:43.207 những người quản giáo này là người tốt 00:01:43.207 --> 00:01:45.482 và các tù nhân là kẻ xấu 00:01:45.482 --> 00:01:47.178 hoặc ngược lại. 00:01:47.178 --> 00:01:48.849 Nhưng còn nhiều hơn thế, 00:01:48.849 --> 00:01:51.844 Quản giáo cũng là những người thường 00:01:51.844 --> 00:01:56.885 Họ là dân địa phương sống xung quanh nơi làm việc. 00:01:57.725 --> 00:01:59.597 Họ chỉ là những người bình thường. 00:01:59.597 --> 00:02:03.261 Họ không phải robot, hay có khả năng gì đặc biệt. 00:02:03.261 --> 00:02:07.023 Họ cũng sinh hoạt như người bình thường. 00:02:07.023 --> 00:02:10.922 Quản giáo nam cũng để ý đến những đồng nghiệp nữ của mình. 00:02:10.922 --> 00:02:13.731 Họ cũng diễn trò với nhau như học sinh trung học. 00:02:13.731 --> 00:02:15.805 Họ bàn tán về chính trị. 00:02:16.629 --> 00:02:19.954 Các quản giáo nữ cũng buôn chuyện về nhau. NOTE Paragraph 00:02:19.954 --> 00:02:25.944 Tôi đã dành khá nhiều thời gian với khá nhiều các quản giáo, 00:02:25.944 --> 00:02:28.856 để tôi kể bạn nghe về một người tên Monroe 00:02:28.856 --> 00:02:31.354 Một ngày nọ, anh ta kéo tôi ra giữa cửa A và cửa B 00:02:31.354 --> 00:02:34.673 nơi chia khu trại thành hai phần Bắc-Nam 00:02:34.673 --> 00:02:37.270 Anh ta kéo tôi tới đó vì tôi đã ẩu đả 00:02:37.270 --> 00:02:39.290 với một thanh niên khác trong khu trại, 00:02:39.290 --> 00:02:42.773 do có một quản gia nữ ở đó nên anh ta cảm thấy rằng 00:02:42.773 --> 00:02:45.258 tôi đã vi phạm đến ca tuần của anh ta. 00:02:45.258 --> 00:02:47.255 Hắn đấm thụi vào ngực tôi. 00:02:47.255 --> 00:02:49.391 Gần như hắn đã hạ gục tôi. 00:02:49.391 --> 00:02:52.248 Tôi không phản ứng lại ngay tức khắc, 00:02:52.248 --> 00:02:54.896 vì tôi biết đây là nơi của họ 00:02:54.896 --> 00:02:56.746 tôi không có cơ hội chiến thắng ở đây. 00:02:56.746 --> 00:03:02.174 Tất cả những gì hắn cần làm là kéo còi và đội yểm trợ sẽ đến ngay lập tức. 00:03:03.084 --> 00:03:05.645 Tôi nhìn vào mắt anh ta 00:03:05.645 --> 00:03:08.904 và tôi đoán hắn thấy cơn giận dữ vừa bộc trào trong tôi 00:03:08.904 --> 00:03:10.869 hắn nói với tôi rắng, 00:03:10.869 --> 00:03:13.331 "Đôi mắt mày sẽ khiến mày gặp nhiều rắc rối đấy, 00:03:13.331 --> 00:03:15.837 trông mày như muốn gây gổ." 00:03:15.837 --> 00:03:18.206 Hắn đã bắt đầu trận đánh bằng việc cởi đai lưng xuống 00:03:18.206 --> 00:03:20.297 cởi phù hiệu và áo sơ mi ra, 00:03:20.297 --> 00:03:22.334 và hắn nói,"Chúng ta có thể đánh nhau." NOTE Paragraph 00:03:22.334 --> 00:03:25.151 Tôi hỏi hắn, "Mày có định giữ chuyện này không"? 00:03:25.151 --> 00:03:28.064 Đó là câu thường dùng ở Đảo Rikers 00:03:28.064 --> 00:03:30.731 nghĩa là bạn sẽ không kể việc này cho người ngoài, 00:03:30.731 --> 00:03:32.958 và không báo cáo vi phạm. 00:03:32.958 --> 00:03:36.735 Hắn nói, "Yeah, tao sẽ giữ việc này. Mày có định giữ nó không?" 00:03:36.735 --> 00:03:38.406 Tôi không buồn trả lời. 00:03:38.406 --> 00:03:40.331 Tôi chỉ đấm thẳng vào mặt hắn, 00:03:40.331 --> 00:03:43.027 chúng tôi bắt đầu trận đánh ngay tại đó. NOTE Paragraph 00:03:43.027 --> 00:03:47.347 Khi trận đấu đến hồi kết, hắn đầy thẳng tôi vào tường, 00:03:47.347 --> 00:03:50.852 trong lúc vật lộn, hắn hỏi, "Mày ổn chứ?" 00:03:50.852 --> 00:03:52.617 như thể tôi không chịu được thêm, 00:03:52.617 --> 00:03:55.241 nhưng trong tâm trí, tôi biết hắn không chịu thêm được. 00:03:55.241 --> 00:03:57.244 nên tôi trả lời cách chảnh chọe 00:03:57.244 --> 00:03:59.372 "Oh, tao ổn, mày ổn không?" 00:03:59.372 --> 00:04:01.366 Anh ta đáp, "Yeah, tôi ổn, tôi ổn." 00:04:01.366 --> 00:04:05.532 Chúng tôi rời nhau ra, anh ấy bắt tay tôi, nói tôi có sự tôn trọng của anh ta, 00:04:05.532 --> 00:04:08.903 đưa tôi một điếu thuốc và thả tôi ra. NOTE Paragraph 00:04:09.723 --> 00:04:13.464 Tin được hay không, bạn đi ngang qua một quản giáo trên đảo Rikers 00:04:13.464 --> 00:04:16.040 người sẽ lao vào đánh một chọi một với bạn. 00:04:16.040 --> 00:04:18.247 Họ cảm thấy họ có thể biết được 00:04:18.247 --> 00:04:21.055 và họ biết "Tao sẽ xử mày theo cách của mày." 00:04:21.055 --> 00:04:23.551 Vì đây là cách thường dùng để giải quyết khúc mắc. 00:04:23.551 --> 00:04:25.630 chúng tôi chọn giải quyết theo cách đó. 00:04:25.630 --> 00:04:28.904 Tôi bỏ đi như một người đàn ông, anh bỏ đi như một người đàn ông. 00:04:28.904 --> 00:04:30.325 vậy đó. 00:04:30.325 --> 00:04:32.477 Vài quản tù thấy như họ cũng bị giam cầm với bạn. 00:04:32.477 --> 00:04:35.047 Đó là lí do vì sao họ có thái độ và tính cách đó. 00:04:35.047 --> 00:04:37.078 họ hành xử theo chiều hướng đó. 00:04:37.078 --> 00:04:40.543 Trong vài ví dụ, chúng tôi cùng trong đó với các quản trại 00:04:40.543 --> 00:04:43.617 Tuy nhiên, chính phủ cần hỗ trợ các quản trại này 00:04:43.617 --> 00:04:46.995 bằng tập huấn chính quy về các ứng xử với tội phạm vị thành niên, 00:04:46.995 --> 00:04:49.240 cũng như tập huấn 00:04:49.240 --> 00:04:52.777 về các tù nhân với vấn đề sức khỏe. 00:04:52.777 --> 00:04:56.086 Quản giáo có vai trò quan trọng với đời sống của các thanh niên ở đây 00:04:56.086 --> 00:04:59.444 theo hệ số thời gian cho đến lúc hoàn chỉnh nhân cách của họ. 00:04:59.444 --> 00:05:04.101 Vậy sao không thử dẫn dắt cuộc đời những thanh niên này 00:05:04.101 --> 00:05:08.211 Sao không cho họ những tầm nhìn để thay đổi 00:05:08.921 --> 00:05:11.783 để khi họ trở về với xã hội 00:05:11.783 --> 00:05:15.407 họ sẽ làm những việc có ích? NOTE Paragraph 00:05:16.027 --> 00:05:21.626 Điều quan trọng thứ hai với các phậm nhân tuổi teen là chương trình cải tạo tốt hơn. 00:05:21.626 --> 00:05:25.644 Khi tôi ở Đảo Rikers, điều khủng khiếp nhất ở đó là biệt giam. 00:05:25.644 --> 00:05:28.373 Biệt giam được thiết kế chuyên 00:05:28.373 --> 00:05:32.065 để khuất phục con người về mặt thể chất lẫn tinh thần 00:05:32.065 --> 00:05:34.876 Đó là mục đích duy nhất của nó. 00:05:35.756 --> 00:05:38.224 Ban Pháp lý Mỹ gần đây vừa công bố một báo cáo 00:05:38.224 --> 00:05:40.749 nó họ sẽ cho cấm lệnh biệt giam 00:05:40.749 --> 00:05:43.168 với các phạm nhân tuổi teens ở bang New York. NOTE Paragraph 00:05:43.698 --> 00:05:47.900 Một điều khiến tôi bình thường trong thời gian biệt giam đó là đọc. 00:05:47.900 --> 00:05:50.802 Tôi cố gắng tự giáo dục mình hết sức có thể. 00:05:50.802 --> 00:05:53.427 Tôi đọc mọi thứ tôi có trong tay. 00:05:53.427 --> 00:05:57.118 Bên cạnh đó, tôi viết nhạc và truyện ngắn. 00:05:57.118 --> 00:06:02.194 Chương trình cải tạo tôi nghĩ có ích với phạm nhân trẻ 00:06:02.194 --> 00:06:05.245 là các trị liệu về nghệ thuật 00:06:05.245 --> 00:06:08.310 cho những trẻ có niềm yêu thích và khả năng hội họa, 00:06:08.310 --> 00:06:12.252 Còn những người theo chiều hướng yêu thích âm nhạc? 00:06:12.252 --> 00:06:15.139 Sao không phải một chương trình âm nhạc 00:06:15.139 --> 00:06:17.536 dạy cách viết và chơi nhạc? 00:06:17.536 --> 00:06:18.960 Đó là một gợi ý. NOTE Paragraph 00:06:18.960 --> 00:06:21.029 Khi trẻ vị thanh niên đến Đảo Rikers, 00:06:21.029 --> 00:06:25.143 họ được phân vào tòa nhà C74, RNDC 00:06:25.143 --> 00:06:28.704 khu có biệt danh là "Trường dạy Võ sĩ Giáp đấu." 00:06:28.704 --> 00:06:31.586 vì với những đứa trẻ ở ngoài đường phố 00:06:31.586 --> 00:06:33.363 luôn nghĩ chúng khó nhằn, 00:06:33.363 --> 00:06:36.683 đặt trong môi trường có các cá thể 00:06:36.683 --> 00:06:40.327 từ các khu khác cũng nghĩ chúng rắn rỏi. 00:06:40.327 --> 00:06:44.322 Giờ bạn có một nhóm các thanh niên trai trẻ ưỡn ngực 00:06:44.322 --> 00:06:47.712 nghĩ tao phải chứng tỏ được tao ngang cơ chúng mày 00:06:47.712 --> 00:06:50.146 hay tao mạnh hơn chúng mày nhiều. 00:06:50.146 --> 00:06:51.734 Thành thật mà nói 00:06:51.734 --> 00:06:56.625 Thứ văn hóa này rất nguy hại đến thanh niên trẻ 00:06:56.625 --> 00:06:59.579 Chúng ta cần giúp xã hội và các trẻ teens này nhận ra điều đó 00:06:59.579 --> 00:07:02.874 họ không phải đi tiếp lên các vết xe đổ trước đó 00:07:02.874 --> 00:07:06.311 khi họ trở lại xã hội, họ có thể thay đổi. NOTE Paragraph 00:07:06.311 --> 00:07:09.762 Thật đáng buồn khi nói trong tù 00:07:09.762 --> 00:07:13.991 Tôi nghe khá nhiều người nói về dự định khi ra tù của họ 00:07:13.991 --> 00:07:17.079 những hành vi phạm pháp có sẽ làm 00:07:17.079 --> 00:07:19.703 khi họ trở về nhà. 00:07:19.703 --> 00:07:22.396 Những cuộc hội thoại đó đại loại thế này 00:07:23.616 --> 00:07:26.443 "Khi tao quay lại, anh ta đã có sẵn kèo 00:07:26.443 --> 00:07:27.891 bên đây, bên đó, bên thứ ba." 00:07:27.891 --> 00:07:30.735 hay "Ông già tao đang có mối giá bèo này. 00:07:30.735 --> 00:07:32.142 Có trao đổi thông tin không? 00:07:32.142 --> 00:07:34.925 "Khi chúng ta ra, tao sẽ làm vụ này thật lớn." 00:07:34.925 --> 00:07:37.784 Tô đã nghe những thứ này và tự nghĩ trong đầu "Wow, 00:07:37.784 --> 00:07:40.716 những tay đàn anh này thực sự nói về quay trờ lại đường phố 00:07:40.716 --> 00:07:42.248 phạm tội tiếp trong tương lai." 00:07:42.248 --> 00:07:43.990 Tôi đặt tên cho những việc đó là 00:07:43.990 --> 00:07:46.939 Kế hoạch quay trở lại trại giam nhanh nhất 00:07:46.939 --> 00:07:50.523 vì những thứ này sẽ kéo dài được bao lâu? 00:07:50.523 --> 00:07:52.883 Bạn có kế hoạch nghỉ hưu với nó chứ? 00:07:52.883 --> 00:07:56.341 Lương hưu sẽ là bao nhiêu? 401 ngàn? 403 tỉ? 00:07:56.341 --> 00:07:59.639 Bạn có bảo hiểm y tế không? Bảo hiểm nha khoa không? 00:07:59.639 --> 00:08:01.568 (Tiếng cười) NOTE Paragraph 00:08:01.568 --> 00:08:03.424 Tôi sẽ nói bạn điều này 00:08:03.424 --> 00:08:05.166 Ở trong tù 00:08:05.166 --> 00:08:08.788 tôi đã thấy những người thông minh, giỏi giang, và tài năng nhất 00:08:08.788 --> 00:08:11.574 mà tôi từng gặp. 00:08:11.574 --> 00:08:13.803 Tôi đã thấy những người dùng túi snack rỗng 00:08:13.803 --> 00:08:16.434 biến nó thành những khung tranh tuyệt đẹp. 00:08:16.434 --> 00:08:19.546 Những người biến những thanh xà phòng tắm phát miễn phí 00:08:19.546 --> 00:08:21.925 thành những tác phẩm điêu khắc tuyệt vời 00:08:21.925 --> 00:08:26.217 có thể khiến tác phẩm của Michelangelo như của trẻ mẫu giáo. NOTE Paragraph 00:08:26.217 --> 00:08:29.304 Ở tuổi 21, tôi bị đặt trong nhà tù có mức an ninh tối đa nhất 00:08:29.304 --> 00:08:31.107 gọi là Khu cải tạo Elmira. 00:08:31.107 --> 00:08:33.615 Một hôm khi vừa đi ra từ nơi tập thể hình, 00:08:33.615 --> 00:08:36.918 tôi thấy một ông già tôi biết đang đứng giữa sân 00:08:36.948 --> 00:08:38.453 nhìn lên bầu trời. 00:08:38.453 --> 00:08:42.649 Người đàn ông này đang chịu án 33 năm 4 tháng trong tù 00:08:42.649 --> 00:08:46.081 ông ta đã trải qua 20 năm của án tù đó NOTE Paragraph 00:08:46.081 --> 00:08:47.895 Tôi bước lại gần ông ta và nói, 00:08:47.895 --> 00:08:49.857 "Trời, ông đang làm gì vậy? Ông ổn chứ?" NOTE Paragraph 00:08:49.857 --> 00:08:52.708 Ông ta nhìn tôi và nói, "Yeah, tôi ổn, anh bạn trẻ." NOTE Paragraph 00:08:52.708 --> 00:08:55.441 Tôi hỏi, "Ông đang nhìn gì trên trời thế? 00:08:55.441 --> 00:08:57.139 Có gì hay ho ở trên đó?" NOTE Paragraph 00:08:57.139 --> 00:08:59.817 "Anh hãy nhìn lên trời và nói tôi những gì anh thấy?" NOTE Paragraph 00:09:01.087 --> 00:09:04.615 "Mây". (tiếng cười) NOTE Paragraph 00:09:04.615 --> 00:09:07.522 Ông ta nói, "Còn gì khác nữa không?" 00:09:07.522 --> 00:09:09.681 Lúc đó, có một chiếc máy bay đi ngang qua. NOTE Paragraph 00:09:10.360 --> 00:09:12.050 "Tôi thấy một cái máy bay." NOTE Paragraph 00:09:12.050 --> 00:09:16.206 "Chính xác, có gì trên máy bay đó?' "Người." 00:09:16.206 --> 00:09:20.083 "Chính xác. Giờ máy bay với những người đó đang đi đâu?" NOTE Paragraph 00:09:20.083 --> 00:09:21.569 "Tôi không biết. Còn ông? 00:09:21.569 --> 00:09:24.816 Hãy cho tôi biết nếu ông biết. Tôi sẽ cho ông vài con đề." NOTE Paragraph 00:09:26.236 --> 00:09:29.394 Ông ta nói, "Anh không nhìn ra toàn cảnh rồi, anh bạn trẻ à. 00:09:29.394 --> 00:09:31.739 Chiếc máy bay với người trên đang đi lại 00:09:31.739 --> 00:09:34.317 trong khi ta bị kẹt ở đây. 00:09:34.317 --> 00:09:36.151 Bức tranh toàn cảnh ở đây là: 00:09:36.151 --> 00:09:38.519 Chiếc máy bay với những người trên nó đang đi 00:09:38.519 --> 00:09:42.970 cuộc sống bên ngoài đang diễn ra khi ta bị kẹt sau những bức tường này." NOTE Paragraph 00:09:46.252 --> 00:09:48.318 Từ ngày đó, 00:09:48.318 --> 00:09:52.497 Có gì đó trong tâm trí tôi khiến tôi muốn thay đổi 00:09:52.497 --> 00:09:55.794 Lớn lên, tôi luôn là đứa trẻ khôn ngoan. 00:09:55.794 --> 00:10:00.743 Vài người đánh giá tôi thông minh hơn bình thường 00:10:00.743 --> 00:10:06.290 Tôi đã từng mơ trở thành kiến trúc sư hay nhà khảo cổ học. NOTE Paragraph 00:10:06.290 --> 00:10:08.473 Tôi hiện đang làm việc tại Fortune Society 00:10:08.473 --> 00:10:10.222 một chương trình tái hòa nhập cho tù nhân 00:10:10.222 --> 00:10:14.765 tôi làm về tiếp nhận những người có khả năng cao phạm pháp trở lại. 00:10:14.765 --> 00:10:17.171 Tôi hỗ trợ họ các dịch vụ họ cần 00:10:17.171 --> 00:10:19.200 để một khi họ được thả tự do 00:10:19.200 --> 00:10:22.326 họ có thể có những chuyển biết tốt trong xã hội 00:10:22.326 --> 00:10:25.121 Nếu giờ đây tôi có thể gặp tôi lúc 15 tuổi, 00:10:25.121 --> 00:10:28.092 tôi sẽ ngồi xuống nói chuyện với anh ta, giáo dục anh ta. 00:10:28.092 --> 00:10:32.037 tôi sẽ nói, "Nghe này, đây là tôi. Tôi chính là cậu. 00:10:32.037 --> 00:10:34.431 Chúng ta là một. 00:10:34.431 --> 00:10:37.473 Tôi biết tất cả những việc cậu sẽ làm 00:10:37.473 --> 00:10:40.097 ngay cả trước khi cậu kịp làm, vì tôi đã làm điều đó rồi. 00:10:40.097 --> 00:10:43.734 tôi sẽ khuyên cậu ta dừng giao du với loại người xyz. 00:10:43.734 --> 00:10:45.911 Tôi sẽ bảo cậu tránh xa những nơi này. 00:10:47.188 --> 00:10:48.916 Hãy ở trong trường, anh bạn, 00:10:48.916 --> 00:10:50.836 đó là nơi cậu cần đến, 00:10:50.836 --> 00:10:53.540 đó là nơi cậu có thể làm được gì cho đời mình. 00:10:53.540 --> 00:10:55.703 Đó sẽ là thông điệp chúng ta nên chia sẻ 00:10:55.703 --> 00:10:57.576 với những người trẻ tuổi của ta. 00:10:57.576 --> 00:11:01.284 Chúng ta không nên coi họ như người lớn, đặt họ vào môi trường bạo lực 00:11:01.284 --> 00:11:04.203 mà gần như không có lối thoát cho họ. NOTE Paragraph 00:11:04.203 --> 00:11:06.268 Cảm ơn. NOTE Paragraph 00:11:06.268 --> 00:11:10.122 (Vỗ tay)