0:00:07.051,0:00:09.603
DNA yapısının keşfi,

0:00:09.603,0:00:14.000
geçtiğimiz yüzyılın en önemli [br]bilimsel başarılarından birisiydi,

0:00:14.170,0:00:16.224
aynı zamanda insanlık tarihinin de.

0:00:16.224,0:00:18.123
Çift sarmal olarak bilinen yapı

0:00:18.123,0:00:20.553
onu keşfeden Nobel ödüllü [br]iki bilim insanı olan

0:00:20.553,0:00:24.267
Watson ve Crick'in isimleriyle[br]neredeyse özdeşleşmiştir.

0:00:24.267,0:00:26.992
Ancak biliyor olabileceğiniz[br]başka bir isim daha var,

0:00:27.002,0:00:28.212
Rosalind Franklin.

0:00:28.212,0:00:31.067
Franklin'in bulgularının, [br]Watson ve Crick'in parlak fikriyle

0:00:31.067,0:00:33.117
desteklendiğini duymuş olabilirsiniz

0:00:33.117,0:00:37.260
ya da Watson'ın "Çift Sarmal" kitabında da[br]tanımladığı şekilde

0:00:37.260,0:00:41.649
muhafazakâr giyimli ve kavgacı [br]bir bilim insanı olduğunu.

0:00:41.649,0:00:43.722
Neyse ki Franklin'in hayatını inceleyen,

0:00:43.722,0:00:47.371
onu yakından tanıyan insanlarla röportaj [br]yapan biyografi yazarları sayesinde

0:00:47.371,0:00:51.057
artık bu tür bir tanımlamanın [br]gerçeklerden çok uzak olduğunu

0:00:51.057,0:00:54.851
ve onun bilime olan katkılarının [br]ne kadar az değer gördüğünü biliyoruz.

0:00:54.851,0:00:56.721
Hadi gerçek hikâyeyi öğrenelim.

0:00:56.721,0:01:01.135
Rosalind Elsie Franklin 1920'de [br]Londra'da doğdu.

0:01:01.135,0:01:04.762
Ergenlik zamanlarından beri [br]hep bir bilim insanı olmayı istedi, ki bu,

0:01:04.762,0:01:08.764
o dönemde kızlar için çizilen alışılmış[br]ve kolay bir kariyer planı değildi.

0:01:08.764,0:01:11.039
Yine de fen bilgisinde başarılı oldu.

0:01:11.039,0:01:13.715
Sonradan "doktora" derecesi[br]alacağı Cambridge'de

0:01:13.715,0:01:15.915
kimya okumak için burs kazandı.[br]

0:01:16.150,0:01:20.690
2. Dünya Savaşı'nda İngilizler için daha[br]iyi bir gaz maskesine öncülük edecek

0:01:20.690,0:01:23.337
kömürün yapısını araştıran[br]bir projeyi yürüttü.

0:01:23.720,0:01:27.326
1951'de, o zamanın bilimde [br]en popüler konularından biri olan

0:01:27.326,0:01:31.440
DNA yapısını X-ray yöntemlerini kullanarak[br]araştırmak için King's College'e katıldı.

0:01:32.254,0:01:36.179
Franklin X-ray laboratuvarını geliştirdi[br]ve minicik ıslak DNA kristalleri üzerinde

0:01:36.179,0:01:40.120
yüksek enerjili X-ray parlamalarını [br]incelemeye başladı.

0:01:40.120,0:01:43.804
Ancak akademi camiası o zamanlar [br]kadınlara çok da dostça bakmıyordu.

0:01:43.804,0:01:46.246
Franklin iş arkadaşları [br]tarafından dışlanmıştı.

0:01:46.246,0:01:49.769
Franklin laboratuvar arkadaşı olduğu[br]Maurice Wilkins ile iyi anlaşamıyordu

0:01:49.769,0:01:53.174
çünkü Maurice onun, asistanı [br]olarak işe alındığını düşünüyordu.

0:01:53.184,0:01:54.922
Ancak Franklin çalışmaya devam etti

0:01:54.922,0:02:01.023
ve 1952'de DNA'nın en ünlü X-ray[br]görüntüsü olan "Foto 51"i elde etti.

0:02:01.023,0:02:03.680
Sadece fotoğrafı elde etmek bile[br]100 saat sürmüşken

0:02:03.680,0:02:07.485
analizini yapmak için gerekli [br]hesaplamalar bir yıl sürebilirdi.

0:02:07.485,0:02:10.798
O sıralarda Amerikan biyolog James Watson [br]

0:02:10.798,0:02:15.197
ve İngiliz fizikçi Francis Crick de [br]DNA yapısı üzerine çalışıyordu.

0:02:15.730,0:02:17.252
Franklin'in bilgisi olmadan

0:02:17.252,0:02:21.667
Wilkins "Foto 51" in fotoğrafını çekip[br]Watson ve Crick'e gösterdi.

0:02:21.667,0:02:25.078
Her bir atomun yerini [br]tam olarak hesaplamak yerine

0:02:25.078,0:02:27.942
Franklin'in bulgusunun [br]hızlıca analizini yapıp

0:02:27.942,0:02:31.442
bunu birkaç olası yapı [br]oluşturmak için kullandılar.

0:02:31.442,0:02:34.220
Sonunda doğru olanı elde ettiler.

0:02:34.220,0:02:37.169
DNA spiral şeklindeki[br]iki zincirden yapılmıştır;

0:02:37.169,0:02:42.416
karşılıklı iki zincir ve ortadaki bazla [br]tıpkı bir merdivenin basamaklarındaki gibi

0:02:42.416,0:02:46.670
Watson ve Crick modellerini [br]Nisan 1953'te yayımladı.

0:02:46.670,0:02:50.215
O dönemde Franklin [br]hesaplamalarını bitirdi,

0:02:50.215,0:02:51.664
aynı sonuca vardı

0:02:51.664,0:02:54.398
ve kendi el yazısıyla bunu ilan etti.

0:02:54.398,0:02:56.721
Dergi, el yazmalarını birlikte yayımladı

0:02:56.721,0:02:58.883
ancak Franklin'inkini en sona koydu,

0:02:58.883,0:03:02.882
sanki onun çalışması [br]Watson ve Crick'in buluşunun

0:03:02.882,0:03:05.381
ilham kaynağı değil de [br]sadece teyidiymiş gibi.

0:03:05.381,0:03:07.920
Franklin zaten DNA üzerine[br]çalışmayı bırakmıştı.

0:03:07.920,0:03:11.018
1958'de kanserden hayatını kaybetti,

0:03:11.018,0:03:15.107
fotoğraflarının Watson ve Crick[br]tarafından görüldüğünü bilmeden.

0:03:15.107,0:03:17.766
Watson, Crick ve Wilkins 1962'de [br]

0:03:17.806,0:03:20.626
DNA üzerine çalışmaları ile [br]Nobel Ödülünü kazandı.

0:03:20.986,0:03:24.771
Her zaman Franklin'in bir Nobel Ödülü[br]ile ödüllendirilmesi gerektiği söylenir,

0:03:24.771,0:03:28.356
eğer ölümlerinden sonra bile [br]ödülü kazanabiliyorlar olsalardı.

0:03:28.356,0:03:31.458
Aslında iki kez kazanabilirdi.

0:03:31.458,0:03:34.092
Virüslerin yapısı üzerine[br]yaptığı çalışmalar,

0:03:34.092,0:03:37.152
1982'de bir iş arkadaşının [br]Nobel Ödülü kazanmasına öncülük etti.

0:03:37.712,0:03:40.816
Bilimde cinsiyetçilik ile savaşmış,

0:03:40.816,0:03:43.864
tıp, biyoloji ve tarımda devrim [br]niteliğinde çalışmaları olan

0:03:43.864,0:03:47.514
bu cesur kadının [br]hikâyesini anlatma zamanı.

0:03:47.514,0:03:51.039
Şimdi Rosalind Elsie Franklin'i [br]onurlandırma zamanı

0:03:51.039,0:03:53.534
çift sarmalın isimsiz annesini.