1
00:00:07,072 --> 00:00:10,702
Πώς αποκτάς αυτό που θέλεις
χρησιμοποιώντας απλώς λέξεις;

2
00:00:11,132 --> 00:00:15,653
Ο Αριστοτέλης φρόντισε να απαντήσει
σε αυτή την ερώτηση 2.000 χρόνια πριν

3
00:00:15,653 --> 00:00:17,582
στη «Ρητορική» του.

4
00:00:18,152 --> 00:00:19,993
Η ρητορική, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη,

5
00:00:19,993 --> 00:00:23,573
είναι η τέχνη της επιλογής
των διαθέσιμων τρόπων πειθούς.

6
00:00:24,013 --> 00:00:26,703
Σήμερα την εφαρμόζουμε
σε κάθε μορφή επικοινωνίας.

7
00:00:27,143 --> 00:00:29,582
Ο Αριστοτέλης όμως,
εστίασε στις δημηγορίες

8
00:00:29,582 --> 00:00:32,993
και περιέγραψε τριών ειδών
ρητορικούς λόγους.

9
00:00:33,623 --> 00:00:35,713
Ο δικανικός λόγος

10
00:00:35,713 --> 00:00:38,563
παραθέτει στοιχεία
και κρίσεις για το παρελθόν,

11
00:00:38,563 --> 00:00:40,984
όπως ο ντετέκτιβ στη σκηνή του εγκλήματος.

12
00:00:41,314 --> 00:00:43,714
Ο επιδεικτικός ή πανηγυρικός λόγος

13
00:00:43,714 --> 00:00:46,024
αναγγέλλει ένα γεγονός του παρόντος,

14
00:00:46,024 --> 00:00:47,944
όπως γίνεται στους γαμήλιους λόγους.

15
00:00:48,384 --> 00:00:52,064
Ο τρόπος, όμως, για να επιφέρεις αλλαγές
είναι η ρητορική διαβούλευσης,

16
00:00:52,064 --> 00:00:53,963
ή συμβουλευτική ρητορεία.

17
00:00:54,253 --> 00:00:56,164
Αντί για το παρελθόν ή το παρόν,

18
00:00:56,164 --> 00:00:58,804
οι συμβουλευτικοί λόγοι
εστιάζουν στο μέλλον.

19
00:00:59,164 --> 00:01:01,074
Πρόκειται για τη ρητορική των πολιτικών

20
00:01:01,074 --> 00:01:05,025
όταν συζητούν έναν νέο νόμο σκεπτόμενοι
τις επιδράσεις που θα μπορούσε να έχει,

21
00:01:05,025 --> 00:01:08,596
όπως όταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν προειδοποίησε
πως το πρόγραμμα ιατρικής ασφάλειας

22
00:01:08,596 --> 00:01:12,534
θα οδηγούσε σε ένα σοσιαλιστικό μέλλον
που θα λέμε στα παιδιά και τα εγγόνια μας

23
00:01:12,534 --> 00:01:15,745
πώς ήταν κάποτε η Αμερική
όταν οι άνθρωποι ήταν ελεύθεροι.

24
00:01:16,135 --> 00:01:19,465
Αφορά, όμως, και τους λόγους
των ακτιβιστών που πιέζουν για αλλαγές,

25
00:01:19,465 --> 00:01:21,995
όπως το όνειρο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ

26
00:01:21,995 --> 00:01:24,195
ότι μια μέρα τα παιδιά του
θα ζουν σε μια χώρα

27
00:01:24,195 --> 00:01:26,695
όπου δεν θα κρίνονται
από το χρώμα του δέρματός τους,

28
00:01:26,695 --> 00:01:28,975
αλλά από το περιεχόμενο
του χαρακτήρα τους.

29
00:01:29,255 --> 00:01:33,117
Και στις δύο περιπτώσεις, ο ομιλητής
παρουσιάζει στον κόσμο ένα πιθανό μέλλον

30
00:01:33,117 --> 00:01:36,744
και προσπαθεί να τους προσεταιριστεί
για την αποφυγή ή επίτευξή του.

31
00:01:36,974 --> 00:01:39,815
Όμως, τι είναι αυτό που κάνει καλό
έναν συμβουλευτικό λόγο,

32
00:01:39,815 --> 00:01:41,635
πέρα από τη χρήση μελλοντικού χρόνου;

33
00:01:41,635 --> 00:01:44,923
Κατά τον Αριστοτέλη, 
υπάρχουν τρία μέσα πειθούς:

34
00:01:44,923 --> 00:01:46,066
η ηθοποιία,

35
00:01:46,066 --> 00:01:47,025
η λογική,

36
00:01:47,025 --> 00:01:48,137
και η παθοποιία.

37
00:01:48,477 --> 00:01:52,015
Η ηθοποιία αφορά τον τρόπο που πείθεις
το κοινό για την αξιοπιστία σου.

38
00:01:52,145 --> 00:01:56,856
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ άρχισε τον λόγο του
στο Κογκρέσο των ΗΠΑ δηλώνοντας:

39
00:01:56,856 --> 00:02:01,244
«Έχω υπάρξει σε πλήρη αρμονία όλη μου
τη ζωή με τις τάσεις που έχουν διαμορφωθεί

40
00:02:01,244 --> 00:02:05,395
και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού
εναντίον των προνομίων και μονοπωλίων»,

41
00:02:05,395 --> 00:02:09,466
έτσι υπογραμμίζοντας το ήθος του
ως ατόμου πιστού στη δημοκρατία.

42
00:02:09,776 --> 00:02:12,686
Πολύ νωρίτερα,
υπερασπιζόμενος τον ποιητή Αρχία,

43
00:02:12,686 --> 00:02:16,367
ο Ρωμαίος ύπατος Κικέρων αναφέρθηκε
στη δική του πρακτική γνώση

44
00:02:16,367 --> 00:02:18,657
και εμπειρία ως πολιτικός:

45
00:02:18,657 --> 00:02:21,538
«Παρακινημένος από τη σπουδή μου
των θεωρητικών επιστημών

46
00:02:21,538 --> 00:02:24,398
κι από την προσεκτική εκπαίδευση
προς την οποία οφείλω να πω

47
00:02:24,398 --> 00:02:27,127
ότι σε καμία στιγμή της ζωής μου
δεν έδειξα απροθυμία».

48
00:02:27,407 --> 00:02:30,736
Τέλος, μπορείς να επιδείξεις αδιαφορία,

49
00:02:30,736 --> 00:02:33,486
ή ότι δεν υποκινείσαι
από ιδιοτελείς σκοπούς.

50
00:02:33,866 --> 00:02:37,007
Λόγο ονόμασε τη χρήση
της λογικής και του αιτιασμού.

51
00:02:37,247 --> 00:02:41,138
Η μέθοδος αυτή μπορεί να επιστρατεύσει
ρητορικά τεχνάσματα όπως οι αναλογίες,

52
00:02:41,138 --> 00:02:42,177
τα παραδείγματα,

53
00:02:42,177 --> 00:02:44,777
και αποτελέσματα ερευνών
ή στατιστικά στοιχεία.

54
00:02:45,177 --> 00:02:47,498
Μα δεν πρόκειται
μόνο για γεγονότα και αριθμούς.

55
00:02:47,728 --> 00:02:50,958
Είναι επίσης η δομή και
το περιεχόμενο του ίδιου του λόγου.

56
00:02:51,148 --> 00:02:54,907
Ο σκοπός είναι να χρησιμοποιείς 
έγκυρα δεδομένα για να πείσεις το κοινό,

57
00:02:54,907 --> 00:02:58,577
όπως στο επιχείρημα της Σοζούρνερ Τρουθ
για τα γυναικεία δικαιώματα:

58
00:02:58,577 --> 00:03:02,597
«Έχω τόσους μυς όσους κάθε άντρας
και μπορώ να δουλέψω όσο κάθε άντρας.

59
00:03:02,597 --> 00:03:06,788
Έχω οργώσει, θερίσει, ξεφλουδίζει,
έχω κόψει και κλαδέψει,

60
00:03:06,788 --> 00:03:09,449
και μπορεί οποιοσδήποτε άντρας
να κάνει περισσότερα;»

61
00:03:09,939 --> 00:03:14,472
Δυστυχώς, οι ομιλητές συχνά χειραγωγούν
τον κόσμο με ψευδείς πληροφορίες

62
00:03:14,472 --> 00:03:16,689
τις οποίες το κοινό θεωρεί αληθινές,

63
00:03:16,689 --> 00:03:19,589
όπως την απομυθοποιημένη
αλλά ακόμα ευρέως πιστευτή υπόθεση

64
00:03:19,589 --> 00:03:21,807
ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό.

65
00:03:22,247 --> 00:03:25,602
Τέλος, η παθοποιία 
επικαλείται το συναίσθημα,

66
00:03:25,602 --> 00:03:29,369
και στην εποχή της μαζικής ενημέρωσης,
είναι συχνά ο πιο αποτελεσματικός τρόπος.

67
00:03:29,639 --> 00:03:32,208
Η παθοποιία εγγενώς
δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή,

68
00:03:32,208 --> 00:03:34,949
μπορεί όμως η χρήση της να είναι
παράλογη και απρόβλεπτη.

69
00:03:35,169 --> 00:03:38,288
Μπορεί με την ίδια ευκολία
να μας κινητοποιήσει υπέρ της ειρήνης,

70
00:03:38,288 --> 00:03:40,089
αλλά και να μας ωθήσει στον πόλεμο.

71
00:03:40,259 --> 00:03:41,703
Η πλειονότητα των διαφημίσεων,

72
00:03:41,703 --> 00:03:45,529
από τα προϊόντα ομορφιάς που υπόσχονται
να μας απαλλάξουν από τις ανασφάλειές μας

73
00:03:45,529 --> 00:03:48,529
μέχρι και τα αυτοκίνητα που μας κάνουν
να νιώθουμε παντοδύναμοι,

74
00:03:48,529 --> 00:03:50,229
βασίζονται στην παθοποιία.

75
00:03:50,229 --> 00:03:54,608
Οι ρητορικές μέθοδοι του Αριστοτέλη
παραμένουν σημαντικά εργαλεία σήμερα,

76
00:03:54,608 --> 00:03:56,799
αλλά το να διαλέξεις 
ποιο να χρησιμοποιήσεις

77
00:03:56,799 --> 00:03:59,122
είναι θέμα γνώσης του κοινού
και του σκοπού σου,

78
00:03:59,122 --> 00:04:01,369
καθώς και του κατάλληλου τόπου και χρόνου.

79
00:04:01,449 --> 00:04:04,559
Και ίσως είναι εξίσου σημαντικό
να μπορείς να καταλαβαίνεις

80
00:04:04,559 --> 00:04:08,490
πότε οι ίδιες μέθοδοι πειθούς
χρησιμοποιούνται σε εσένα.