0:00:13.328,0:00:15.386
Tajemnice języka angielskiego:

0:00:17.586,0:00:18.703
Jadeit,

0:00:18.703,0:00:21.642
twardy, zazwyczaj zielony kamień.

0:00:21.642,0:00:23.852
Do niedawna wierzono,

0:00:23.852,0:00:25.099
że kamienie

0:00:25.099,0:00:27.913
mają magiczne, medyczne właściwości.

0:00:27.913,0:00:29.157
Były najefektywniejsze

0:00:29.157,0:00:32.934
w leczeniu zaburzeń nerek.

0:00:32.934,0:00:34.528
W XVI wieku

0:00:34.528,0:00:37.156
Hiszpanie powrócili z Nowego Świata

0:00:37.156,0:00:39.597
z minerałem w swoich ładowniach.

0:00:39.597,0:00:42.941
Ochrzcili go "pierda de la ijada"

0:00:42.941,0:00:44.523
albo kamieniem nerkowym.

0:00:44.523,0:00:47.681
Szybko rozpowszechnił się po całej Europie

0:00:47.681,0:00:50.157
jako lek na dolegliwości wewnętrzne

0:00:50.157,0:00:52.620
i jako ozdobny ornament.

0:00:52.620,0:00:55.618
Został przemianowany[br]na "jade" z francuskiego,

0:00:55.618,0:00:57.851
słowo zostało pożyczone przez Anglików

0:00:57.851,0:01:00.737
i jest używane do dziś.

0:01:00.737,0:01:02.632
W XIX wieku

0:01:02.632,0:01:04.596
francuscy mineralodzy odkryli,

0:01:04.596,0:01:06.087
że "jade" zostało użyte

0:01:06.087,0:01:08.923
do opisu dwóch innych minerałów:

0:01:08.923,0:01:12.435
jadeitu, który wziął swoją nazwę od "jade"

0:01:12.435,0:01:14.813
oraz bardziej popularnego nefrytu,

0:01:14.813,0:01:18.052
które to słowo pochodzi [br]od greckiego "nephros",

0:01:18.052,0:01:19.983
czyli nerka.

0:01:19.983,0:01:23.215
Poza opisem dwóch składników mineralnych

0:01:23.215,0:01:26.272
jade ma też angielski homonim.

0:01:26.272,0:01:28.007
Z korzeniami starszymi

0:01:28.007,0:01:30.487
niż popularność kamienia lustrzanego,

0:01:30.487,0:01:32.397
"jade" odnosiło się też

0:01:32.397,0:01:34.923
do kobiety lekkich obyczajów

0:01:34.923,0:01:37.357
lub ujeżdżonego konia.

0:01:37.357,0:01:40.608
Czyli słowo "jaded" oznacza zużyty

0:01:40.608,0:01:42.448
lub bez entuzjazmu,

0:01:42.448,0:01:45.245
nie ma nic wspólnego[br]z kamieniami szlachetnymi

0:01:45.245,0:01:47.622
i pochodzi z archaicznej

0:01:47.622,0:01:50.213
definicji związanej z końmi.