1
00:00:07,990 --> 00:00:10,191
İster tek ayak üzerinde dönüş,

2
00:00:10,191 --> 00:00:12,001
ister bir enstrüman çalmak

3
00:00:12,001 --> 00:00:13,080
ya da beyzbol topu

4
00:00:13,080 --> 00:00:14,701
atmak olsun; herhangi bir fiziksel

5
00:00:14,701 --> 00:00:16,100
beceri, pratik gerektirir.

6
00:00:16,100 --> 00:00:20,371
Pratik, geliştirme amacıyla
bir eylemin tekrarlanmasıdır

7
00:00:20,371 --> 00:00:24,580
ve eylemi daha kolay, daha hızlı
ve daha güvenli yapmamızı sağlar.

8
00:00:24,580 --> 00:00:29,870
Peki pratik bizi daha iyi hâle
getirmek için beynimizde ne yapıyor?

9
00:00:29,870 --> 00:00:32,550
Beynimizde iki tür sinir dokusu vardır:

10
00:00:32,550 --> 00:00:33,443
Gri madde

11
00:00:33,443 --> 00:00:35,070
ve beyaz madde.

12
00:00:35,070 --> 00:00:37,881
Gri madde beyinde bilgiyi işler,

13
00:00:37,881 --> 00:00:41,671
sinir hücrelerine sinyalleri
ve duyusal uyaranları yönlendirir,

14
00:00:41,671 --> 00:00:46,701
beyaz madde ise çoğunlukla
yağ dokusu ve sinir liflerinden oluşur.

15
00:00:46,701 --> 00:00:48,650
Vücudumuzun hareket etmesi için

16
00:00:48,650 --> 00:00:51,551
bilginin, beynin gri maddesinden,
akson adı verilen bir sinir

17
00:00:51,551 --> 00:00:52,948
lifi zinciri aracılığıyla

18
00:00:52,948 --> 00:00:56,191
omuriliğe, oradan da kaslara yolculuk

19
00:00:56,191 --> 00:00:58,193
yapması gerekir.

20
00:00:58,193 --> 00:01:04,113
Peki pratik veya tekrar,
beynin içsel çalışmalarını nasıl etkiler?

21
00:01:04,113 --> 00:01:06,262
Beyaz maddede bulunan aksonlar,

22
00:01:06,262 --> 00:01:09,262
miyelin adı verilen
yağlı bir cisimle sarılıdır.

23
00:01:09,262 --> 00:01:14,721
Pratikle değişen şey de bu
miyelin örtüsü ya da kılıfıdır.

24
00:01:14,721 --> 00:01:18,422
Miyelin, elektrik
kablolarındaki yalıtıma benzer.

25
00:01:18,422 --> 00:01:22,612
Sinirsel yollarda daha etkili
bir biçimde hareket ettirerek,

26
00:01:22,612 --> 00:01:26,243
beynin kullandığı elektik
sinyallerinde enerji kaybını önler.

27
00:01:26,243 --> 00:01:30,653
Farelerde yapılan bazı çalışmalar,
fiziksel bir hareketin tekrarının,

28
00:01:30,653 --> 00:01:36,013
aksonları yalıtan miyelin kılıfının
katmanlarını da arttırdığını öne sürer.

29
00:01:36,013 --> 00:01:40,453
Ne kadar çok katman olursa,
akson zincirleri etrafındaki yalıtım da

30
00:01:40,453 --> 00:01:43,313
o kadar güçlü olur ve
beyni kaslara bağlayan bilgi için

31
00:01:43,313 --> 00:01:46,163
bir tür otoban oluşturur.

32
00:01:46,163 --> 00:01:48,112
Yani çoğu atlet, başarısını

33
00:01:48,112 --> 00:01:50,893
kas hafızasına atfetse de,

34
00:01:50,893 --> 00:01:54,003
kasların aslında hafızaları yoktur.

35
00:01:54,003 --> 00:01:57,263
Bilakis, atletlere ve
sanatçılara daha hızlı ve daha

36
00:01:57,263 --> 00:02:00,215
etkili sinirsel yollarla
üstünlük sağlayan şey,

37
00:02:00,215 --> 00:02:04,743
sinirsel yolların miyelinleşmesi olabilir.

38
00:02:04,743 --> 00:02:06,593
Bir beceride uzmanlaşmanın kaç saat,

39
00:02:06,593 --> 00:02:10,715
gün ve hatta yıl pratik
gerektirdiğini hesaplamaya

40
00:02:10,715 --> 00:02:13,318
kalkışan birçok teori var.

41
00:02:13,318 --> 00:02:15,747
Henüz sihirli bir sayımız olmasa bile,

42
00:02:15,747 --> 00:02:20,368
uzmanlığın sadece pratik yapma
süresiyle alakalı olmadığını biliyoruz.

43
00:02:20,368 --> 00:02:24,268
Ayrıca pratiğin
niteliği ve etkililiği de önemlidir.

44
00:02:24,268 --> 00:02:26,083
Etkili pratik süreklidir,

45
00:02:26,083 --> 00:02:27,596
yoğun odak gerektirir ve

46
00:02:27,596 --> 00:02:29,947
bir insanın mevcut becerilerinin

47
00:02:29,947 --> 00:02:34,153
uçlarında yatan içeriği
veya zayıflıkları hedef alır.

48
00:02:34,153 --> 00:02:36,244
Peki eğer etkili pratik anahtarımız ise,

49
00:02:36,244 --> 00:02:39,315
pratikten en iyi
sonucu nasıl elde ederiz?

50
00:02:39,315 --> 00:02:41,085
Bu ipuçlarını deneyin.

51
00:02:41,085 --> 00:02:43,305
Elinizdeki göreve odaklanın.

52
00:02:43,305 --> 00:02:47,175
Bilgisayarı veya TV'yi kapatarak
ve cep telefonunuzu uçuş moduna alarak,

53
00:02:47,175 --> 00:02:49,844
dikkatinizi dağıtabilecek şeyleri
en aza indirin.

54
00:02:49,844 --> 00:02:54,304
Bir çalışmada araştırmacılar,
çalışan 260 öğrenciyi gözlemledi.

55
00:02:54,304 --> 00:02:55,364
Ortalama olarak

56
00:02:55,364 --> 00:03:00,275
bu öğrenciler bir kerede
yalnızca altı dakika göreve odaklandılar.

57
00:03:00,275 --> 00:03:03,155
En çok dikkat dağıtan
şeylerden birkaçı bilgisayar,

58
00:03:03,155 --> 00:03:05,655
cep telefonu ve özellikle Facebook idi.

59
00:03:05,655 --> 00:03:07,855
Yavaşça veya yavaş hareketlerle başlayın.

60
00:03:07,855 --> 00:03:12,865
Doğru veya yanlış da olsa,
koordinasyon tekrarla oluşturulur.

61
00:03:12,865 --> 00:03:16,465
Eğer nitelik tekrarlarının
hızını yavaş yavaş yükseltirseniz,

62
00:03:16,465 --> 00:03:18,985
doğru yapma şansınız yükselir.

63
00:03:18,985 --> 00:03:23,796
Dağıtılmış aralarla sık
tekrar yapmak, seçkin sanatçıların

64
00:03:23,796 --> 00:03:26,186
pratik alışkanlıklarındandır.

65
00:03:26,186 --> 00:03:29,606
Çalışmalar en başarılı atlet,
müzisyen ve dansçıların çoğunun

66
00:03:29,606 --> 00:03:34,816
beceri aktivitelerine haftada
50-60 saat harcadıklarını gösteriyor.

67
00:03:34,816 --> 00:03:37,637
Çoğu, etkili pratik için
kullandığı zamanı,

68
00:03:37,637 --> 00:03:41,906
sınırlı olmak üzere günlük
pratik vakitlere ayırıyor.

69
00:03:41,906 --> 00:03:45,457
Son olarak, beyninizde
canlı detaylarla pratik yapın.

70
00:03:45,457 --> 00:03:48,148
Bu biraz şaşırtıcı, fakat
birkaç çalışma, fiziksel bir

71
00:03:48,148 --> 00:03:50,898
eylem bir kez yapıldığında,
yalnızca hayal edilerek

72
00:03:50,898 --> 00:03:54,304
pekişebileceğini öne sürüyor.

73
00:03:54,304 --> 00:03:59,917
Bir çalışmada 144 basketbol 
oyuncusu iki gruba ayrıldı.

74
00:03:59,917 --> 00:04:03,577
A grubu fiziksel olarak
tek elli serbest atış pratiği yaparken,

75
00:04:03,577 --> 00:04:06,977
B grubu yalnızca zihinsel pratik yaptı.

76
00:04:06,977 --> 00:04:09,816
İki haftalık deney sonucunda
test edildiklerinde,

77
00:04:09,816 --> 00:04:13,247
iki gruptaki orta seviyeli
ve tecrübeli oyuncuların

78
00:04:13,247 --> 00:04:16,977
neredeyse aynı derecede geliştiği görüldü.

79
00:04:16,977 --> 00:04:20,287
Bilim insanları beynimizin
sırlarını ortaya çıkarmaya yaklaştıkça,

80
00:04:20,287 --> 00:04:24,458
etkili pratik anlayışımız
yalnızca gelişecektir.

81
00:04:24,458 --> 00:04:27,788
Bu süreçte bireysel sınırlarımızı
zorlamak için sahip olduğumuz

82
00:04:27,788 --> 00:04:29,698
en iyi yol etkili pratik yapmak,

83
00:04:29,698 --> 00:04:31,199
yeni boyutlar kazanmak

84
00:04:31,199 --> 00:04:33,748
ve potansiyelimizi yükseltmek.