1
00:00:00,924 --> 00:00:02,337
Karlos,

2
00:00:02,357 --> 00:00:04,030
marinac, veteran Vijetnamskog rata

3
00:00:04,054 --> 00:00:07,838
koji je dobrovoljno služio u tri navrata
i svakog puta bio ranjavan.

4
00:00:08,410 --> 00:00:10,762
Godine 1971. je penzionisan
iz medicinskih razloga

5
00:00:10,776 --> 00:00:13,075
zbog toga što je imao
previše šrapnela u telu

6
00:00:13,099 --> 00:00:15,217
koji su često aktivirali detektore metala.

7
00:00:16,279 --> 00:00:19,380
Sledeće 42 godine je patio od noćnih mora,

8
00:00:19,404 --> 00:00:21,618
ekstremne anksioznosti u javnosti,

9
00:00:21,642 --> 00:00:23,653
izolacije, depresije.

10
00:00:23,677 --> 00:00:25,581
Zloupotrebljavao je alkohol.

11
00:00:25,605 --> 00:00:28,011
Tri puta se venčavao i razvodio.

12
00:00:28,305 --> 00:00:31,486
Karlos je imao posttraumatski
stresni poremećaj (PTSP).

13
00:00:32,129 --> 00:00:35,516
Ja sam postao psiholog kako bih pomogao
u smanjenju ljudske patnje

14
00:00:35,730 --> 00:00:40,217
i zadnjih 10 godina se bavim problemima
uzrokovanim PTSP-om,

15
00:00:40,241 --> 00:00:42,763
kakav su iskusili ratni veterani
kao što je Karlos.

16
00:00:43,356 --> 00:00:48,573
Do skoro, jednostavno nije bilo
naučnih podataka o PTSP-u.

17
00:00:49,161 --> 00:00:51,327
Tako da nismo znali šta da radimo.

18
00:00:51,501 --> 00:00:53,829
Neke ratne veterane
smo tretirali jakim lekovima.

19
00:00:53,829 --> 00:00:57,063
Druge smo hospitalizovali i uključivali
u standardnu grupnu terapiju,

20
00:00:57,063 --> 00:00:58,875
a nekima smo jednostavno rekli:

21
00:00:58,899 --> 00:01:02,213
„Idite kući i pokušajte da zaboravite
svoja neprijatna iskustva.“

22
00:01:03,534 --> 00:01:06,877
U poslednje vreme probali smo
terapiju sa psima, terapiju u prirodi,

23
00:01:06,901 --> 00:01:09,822
mnogo stvari koje mogu
privremeno smanjiti stres,

24
00:01:09,846 --> 00:01:13,751
ali koje u dugoročnom pogledu
ne eliminišu simptome PTSP-a.

25
00:01:14,574 --> 00:01:16,121
Međutim, stvari su se promenile.

26
00:01:16,451 --> 00:01:21,607
Ovde sam da vam kažem da danas možemo
u potpunosti eliminisati PTSP,

27
00:01:21,631 --> 00:01:23,458
ne samo da kontrolišemo simptome,

28
00:01:23,482 --> 00:01:25,030
i to kod velikog broja veterana.

29
00:01:25,054 --> 00:01:28,032
Nova naučna istraživanja
su uspela da pokažu,

30
00:01:28,056 --> 00:01:30,434
objektivno, više puta,

31
00:01:30,458 --> 00:01:33,933
koji postupci zaista uklanjaju simptome,
a koji to ne mogu.

32
00:01:33,957 --> 00:01:35,605
Kako se ispostavilo,

33
00:01:35,629 --> 00:01:40,859
najbolji tretmani za PTSP
koriste mnoge slične principe obuke

34
00:01:40,883 --> 00:01:44,735
koje vojska korisiti
prilikom pripreme vojnika za rat.

35
00:01:46,227 --> 00:01:47,706
Stvaranje rata

36
00:01:48,254 --> 00:01:50,559
je nešto u čemu smo dobri.

37
00:01:50,993 --> 00:01:55,133
Mi ljudi smo ratovali
i pre nego što smo zaista postali ljudi.

38
00:01:56,006 --> 00:01:59,470
Od tada smo prešli put
od upotrebe sirove snage i kamenja

39
00:01:59,494 --> 00:02:03,818
do razvoja najsofisticiranijih
i razarajućih oružanih sistema.

40
00:02:03,818 --> 00:02:06,623
A da bismo osposobili naše vojnike
da koriste ovakva oružja,

41
00:02:06,623 --> 00:02:08,788
koristimo najsavremenije metode obuke.

42
00:02:08,812 --> 00:02:10,239
Dobri smo u vođenju rata.

43
00:02:10,898 --> 00:02:13,885
A dobri smo i u obučavanju
naših vojnika da se bore.

44
00:02:14,687 --> 00:02:18,176
Međutim, kada uzmemo u obzir
iskustvo ratnih veterana modernog doba,

45
00:02:18,200 --> 00:02:21,387
uviđamo da nismo toliko dobri

46
00:02:21,411 --> 00:02:23,201
u njihovoj pripremi da se vrate kući.

47
00:02:23,447 --> 00:02:24,649
Zašto je to tako?

48
00:02:25,731 --> 00:02:29,005
Naši preci su živeli okruženi konfliktima

49
00:02:29,029 --> 00:02:31,577
i ratovali su na istom mestu
gde su i živeli.

50
00:02:32,094 --> 00:02:35,032
Do skoro tokom naše evolucije,

51
00:02:35,032 --> 00:02:37,948
skoro da nije bilo potrebe
da znamo kako da se vratimo iz rata

52
00:02:37,948 --> 00:02:40,174
zato što se zaista nismo ni vraćali.

53
00:02:41,333 --> 00:02:45,658
Srećom, danas najveći deo čovečanstva živi
u mnogo mirnijim društvenim zajednicama,

54
00:02:45,682 --> 00:02:49,661
a kada negde postoji konflikt,
mi, naročito u SAD-u,

55
00:02:49,685 --> 00:02:53,182
imamo mogućnosti da podvrgnemo
naše vojnike naprednim treninzima,

56
00:02:53,206 --> 00:02:56,023
da ih ubacimo u borbu bilo gde na planeti,

57
00:02:56,047 --> 00:02:57,506
a kada završe,

58
00:02:57,530 --> 00:02:59,555
da ih prebacimo u mirnu urbanu sredinu.

59
00:03:00,514 --> 00:03:04,372
Zamislite samo na trenutak
kako ovo zaista izgleda.

60
00:03:04,824 --> 00:03:06,528
Razgovarao sam sa ratnim veteranima

61
00:03:06,528 --> 00:03:10,200
koji su mi rekli da su jednog dana
bili u ekstremnim borbama u Avganistanu

62
00:03:10,224 --> 00:03:13,099
gde su videli pokolj i smrt,

63
00:03:13,867 --> 00:03:16,337
a samo tri dana kasnije
su se našli u situaciji

64
00:03:16,361 --> 00:03:19,215
da nose ručne frižidere
na fudbalskim utakmicama svoje dece.

65
00:03:20,405 --> 00:03:23,170
„Sjebavanje uma“ je najbolji izraz.

66
00:03:23,194 --> 00:03:24,302
(Smeh)

67
00:03:24,302 --> 00:03:27,751
To je najčešći termin koji sam čuo
da se koristi za opis takvog iskustva.

68
00:03:27,775 --> 00:03:29,299
A to je zaista tako.

69
00:03:29,323 --> 00:03:33,312
Dok naši vojnici provode bezbroj sati
pripremajući se za rat,

70
00:03:33,336 --> 00:03:34,873
mi smo tek skoro shvatili

71
00:03:34,883 --> 00:03:38,713
da je mnogima potrebna obuka
kako da se vrate u normalan život.

72
00:03:39,642 --> 00:03:43,733
Kao i bilo koji trening, najbolji tretmani
PTSP-a zahtevaju ponavljanje.

73
00:03:43,757 --> 00:03:44,908
U vojsci,

74
00:03:44,932 --> 00:03:47,746
mi ne dajemo regrutima
jednostavno minobacače Mark-19

75
00:03:47,746 --> 00:03:51,388
i kažemo: „Ovde je okidač,
evo ti municija i srećno.“

76
00:03:51,412 --> 00:03:56,108
Ne. Obučavamo ih na strelištu
u specifičnim uslovima,

77
00:03:56,132 --> 00:03:57,818
ponovo i ponovo i ponovo

78
00:03:57,842 --> 00:04:00,295
sve dok držanje oružja i ciljanje mete

79
00:04:00,295 --> 00:04:02,691
ne bude tako ukorenjeno
u njihovu mišićnu memoriju

80
00:04:02,691 --> 00:04:04,843
da se može izvesti i bez razmišljanja,

81
00:04:04,867 --> 00:04:07,787
čak i u najstresnijim situacijama
koje možete da zamislite.

82
00:04:08,630 --> 00:04:11,364
To isto važi i za terapiju
baziranu na treninzima.

83
00:04:11,875 --> 00:04:15,206
Prvi od ovih tretmana
je kognitivna terapija,

84
00:04:15,230 --> 00:04:18,599
a to je jedna vrsta
mentalne rekalibracije.

85
00:04:19,046 --> 00:04:20,795
Kada se veterani vrate kući iz rata,

86
00:04:20,819 --> 00:04:23,415
njihov način poimanja sveta je prilagođen

87
00:04:23,439 --> 00:04:26,098
na strahovito opasnije okruženje.

88
00:04:26,860 --> 00:04:32,016
Tako da, kada pokušate da primenite
takav način poimanja na mirno okruženje,

89
00:04:32,040 --> 00:04:33,245
dobijate probleme.

90
00:04:33,269 --> 00:04:37,724
Počinjete da se davite u brigama
o opasnostima koje nisu prisutne.

91
00:04:37,748 --> 00:04:41,071
Počinjete da ne verujete
svojoj porodici i prijateljima,

92
00:04:41,935 --> 00:04:45,999
Nije da ne postoje opasnosti
u civilnom životu; ima ih.

93
00:04:46,322 --> 00:04:49,018
Radi se o tome da je verovatnoća
susretanja tih opasnosti

94
00:04:49,018 --> 00:04:50,938
u poređenju sa borbenim ratnim dejstvima

95
00:04:50,938 --> 00:04:52,720
astronomski niža.

96
00:04:53,675 --> 00:04:56,815
Tako da mi nikada ne savetujemo veterane
da sasvim odbace oprez.

97
00:04:56,839 --> 00:04:59,223
Mi ih treniramo
kako da prilagode svoj oprez

98
00:04:59,247 --> 00:05:00,988
u zavisnosti od toga gde se nalaze.

99
00:05:01,685 --> 00:05:04,170
Ako se nađete u lošem kraju,

100
00:05:04,194 --> 00:05:05,449
povećate opreznost.

101
00:05:05,878 --> 00:05:07,527
Izlazak na večeru sa porodicom?

102
00:05:07,551 --> 00:05:09,479
Vi je skroz smanjite.

103
00:05:09,975 --> 00:05:12,747
Mi učimo ratne veterane
da budu veoma racionalni,

104
00:05:13,271 --> 00:05:16,785
da sistematski odmere
realnu statističku verovatnoću

105
00:05:16,785 --> 00:05:19,415
susreta sa, recimo,
improvizovanom eksplozivnom napravom

106
00:05:19,415 --> 00:05:20,820
ovde, u mirnodopskoj Americi.

107
00:05:21,460 --> 00:05:25,724
Sa dovoljno vežbe,
takve rekalibracije deluju.

108
00:05:27,193 --> 00:05:29,507
Sledeći od ovih tretmana
je terapija izlaganjem,

109
00:05:29,531 --> 00:05:31,958
a to je vrsta obuke na terenu

110
00:05:32,453 --> 00:05:35,514
i najbrži od postojećih
delotvornih tretmana.

111
00:05:35,974 --> 00:05:37,531
Sećate se Karlosa?

112
00:05:37,555 --> 00:05:39,422
To je bio tretman koji je on izabrao.

113
00:05:39,869 --> 00:05:42,309
I tako smo počeli da mu zadajemo vežbe

114
00:05:42,333 --> 00:05:43,639
koje su izazov za njega:

115
00:05:43,663 --> 00:05:45,609
odlazak u nabavku namirnica,

116
00:05:45,633 --> 00:05:46,963
odlazak u tržni centar,

117
00:05:46,963 --> 00:05:48,282
odlazak u restoran

118
00:05:48,282 --> 00:05:50,772
sedeći okrenut leđima ka izlaznim vratima.

119
00:05:51,214 --> 00:05:52,399
I, ono što je ključno,

120
00:05:53,032 --> 00:05:54,635
ostajanje u ovakvim okruženjima.

121
00:05:55,621 --> 00:05:57,065
Najpre je bio veoma anksiozan.

122
00:05:57,065 --> 00:06:00,017
Hteo je da sedi na mestu
odakle bi mogao da osmatra prostoriju,

123
00:06:00,017 --> 00:06:01,996
odakle bi mogao
da isplanira plan bekstva,

124
00:06:01,996 --> 00:06:05,017
odakle bi mogao da se domogne
nekog improvizovanog oružja.

125
00:06:05,041 --> 00:06:07,881
Hteo je da ode, ali nije.

126
00:06:08,390 --> 00:06:11,261
Setio se svoje obuke u Marinskom korpusu

127
00:06:11,285 --> 00:06:13,129
i prebrodio je svoju nelagodnost.

128
00:06:13,530 --> 00:06:16,722
Svakog puta kad je radio ovo,
njegova anksioznost se umanjila,

129
00:06:16,746 --> 00:06:18,136
a onda još malo i još malo

130
00:06:19,529 --> 00:06:20,843
sve do kraja,

131
00:06:20,867 --> 00:06:25,777
kada je u potpunosti ponovo naučio
kako da sedi na javnom mestu

132
00:06:26,785 --> 00:06:28,269
i jednostavno uživa.

133
00:06:29,704 --> 00:06:33,022
Takođe je preslušavao
snimke iz svojih borbi

134
00:06:33,046 --> 00:06:35,227
iznova i iznova.

135
00:06:35,706 --> 00:06:39,946
Preslušavao ih je sve dok ta sećanja
više nisu uzrokovala anksioznost.

136
00:06:40,419 --> 00:06:42,981
Toliko je obradio svoja sećanja

137
00:06:43,005 --> 00:06:47,374
da njegov mozak više nije morao
da se vraća na ta sećanja tokom spavanja.

138
00:06:48,400 --> 00:06:51,953
A kada sam pričao sa njim
godinu dana nakon završenog tretmana,

139
00:06:51,977 --> 00:06:53,348
rekao mi je:

140
00:06:53,372 --> 00:06:57,773
„Doco, ovo je prvi put
u proteklih 43 godine

141
00:06:58,472 --> 00:07:00,058
da nisam imao noćne more.“

142
00:07:01,412 --> 00:07:05,590
Ovo se razlikuje od brisanja sećanja.

143
00:07:06,087 --> 00:07:09,082
Ratni veterani će se uvek sećati
svojih traumatičnih doživljaja,

144
00:07:09,106 --> 00:07:10,763
ali sa dovoljno vežbe,

145
00:07:10,787 --> 00:07:15,993
ta sećanja nisu više toliko sirova
i bolna kao što su nekada bila.

146
00:07:16,379 --> 00:07:19,940
Oni se emocionalno ne osećaju
kao da se to juče dogodilo,

147
00:07:19,964 --> 00:07:23,770
a to je nemerljivo bolje za njih.

148
00:07:25,985 --> 00:07:27,345
Međutim, to je često teško.

149
00:07:27,677 --> 00:07:31,315
I kao i svaka druga obuka,
možda neće delovati na svakoga.

150
00:07:32,117 --> 00:07:33,628
A postoje i problemi poverenja.

151
00:07:33,931 --> 00:07:35,213
Ponekad me pitaju:

152
00:07:35,237 --> 00:07:37,891
„Doco, ako niste bili tamo,
kako mi možete pomoći?“

153
00:07:37,915 --> 00:07:39,378
Što je i razumljivo.

154
00:07:40,244 --> 00:07:44,615
Međutim, kada se radi
o povratku u civilni život,

155
00:07:44,639 --> 00:07:47,624
nije vam potreban neko koje već bio tamo.

156
00:07:47,985 --> 00:07:51,101
Nije vam potrebna obuka
za operacije na bojnom bolju;

157
00:07:51,125 --> 00:07:55,038
potrebna vam je obuka
o tome kako da se vratite kući.

158
00:07:58,626 --> 00:08:00,891
Tokom poslednjih 10 godina mog rada,

159
00:08:01,336 --> 00:08:04,084
imao sam dodira sa detaljima

160
00:08:04,108 --> 00:08:06,708
najgorih iskustava
koje možete da zamislite

161
00:08:06,732 --> 00:08:07,961
svakodnevno.

162
00:08:07,985 --> 00:08:10,083
Nije uvek bilo lako.

163
00:08:10,107 --> 00:08:13,472
Bilo je trenutaka kada sam osetio
da mi se srce slama

164
00:08:13,496 --> 00:08:15,343
ili da sam se previše udubio.

165
00:08:16,150 --> 00:08:19,473
No, ovi tretmani bazirani na obuci
deluju toliko dobro

166
00:08:19,497 --> 00:08:22,579
da koliko god mi ovaj posao oduzima,
on mi čak i više vraća,

167
00:08:22,603 --> 00:08:25,849
zato što vidim da je ljudima bolje.

168
00:08:26,754 --> 00:08:28,757
Vidim kako se život ljudima transformiše.

169
00:08:30,656 --> 00:08:33,994
Karlos sada može da uživa
u izlascima sa svojim unucima,

170
00:08:34,018 --> 00:08:37,225
što je nešto što nije mogao da radi
čak ni sa svojom decom.

171
00:08:37,638 --> 00:08:41,624
A ono što me zapanjuje
je da mu je posle 43 godine patnje

172
00:08:41,648 --> 00:08:45,467
bilo potrebno samo 10 nedelja
intenzivne obuke da povrati svoj život.

173
00:08:46,001 --> 00:08:48,309
A kada sam razgovarao
sa njim, rekao mi je:

174
00:08:48,333 --> 00:08:52,350
„Znam da ne mogu
da vratim te godine nazad.

175
00:08:53,088 --> 00:08:57,997
Ali koliko god dana
da mi je ostalo na zemlji,

176
00:08:58,021 --> 00:08:59,938
mogu da ih proživim u miru.“

177
00:09:01,114 --> 00:09:04,586
Takođe je rekao: „Nadam se
da mlađi veterani neće čekati

178
00:09:04,610 --> 00:09:06,548
da potraže pomoć koja im je potrebna."

179
00:09:06,588 --> 00:09:07,874
A tome se i ja nadam.

180
00:09:09,020 --> 00:09:10,206
Jer...

181
00:09:11,003 --> 00:09:12,446
ovaj život je kratak,

182
00:09:13,383 --> 00:09:16,555
i ako ste imali sreće da preživite rat

183
00:09:16,579 --> 00:09:18,659
ili bilo koju vrstu traumatskog iskustva,

184
00:09:18,683 --> 00:09:22,198
dugujete sebi da lepo živite svoj život.

185
00:09:22,469 --> 00:09:25,380
I ne treba da čekate da počnete
sa obukom koja vam je potrebna

186
00:09:25,380 --> 00:09:26,679
da to ostvarite.

187
00:09:28,663 --> 00:09:33,978
Najbolji način da se okonča
ljudska patnja uzrokovana ratom

188
00:09:34,883 --> 00:09:36,383
je da se nikad ne ide u rat.

189
00:09:37,422 --> 00:09:39,588
Ipak, još nismo stigli dotle kao vrsta.

190
00:09:40,157 --> 00:09:41,417
Sve dok ne stignemo tamo,

191
00:09:41,441 --> 00:09:46,674
psihička patnja koju stvaramo
kod naših sinova i kćerki

192
00:09:46,698 --> 00:09:48,246
kada ih šaljemo u rat

193
00:09:48,682 --> 00:09:50,932
može biti ublažena.

194
00:09:51,675 --> 00:09:57,761
Međutim, moramo se postarati
da nauka, količina energije, vrednosti

195
00:09:57,785 --> 00:10:00,717
koje ulažemo šaljući ih u rat

196
00:10:01,516 --> 00:10:03,426
u najmanju ruku odražavaju

197
00:10:03,450 --> 00:10:07,056
koliko kvalitetno ih pripremamo
da nam se vrate kući.

198
00:10:07,868 --> 00:10:09,441
Toliko im dugujemo.

199
00:10:10,186 --> 00:10:11,369
Hvala vam.

200
00:10:11,393 --> 00:10:18,324
(Aplauz)