Yirmi üç yıl önce

ben 19 yaşındayken,

bir adamı silahla öldürdüm.

Ben çabuk sinirlenen ve

otomatik tabancası olan

bir uyuşturucu satıcısıydım.

Ama bu benim hikayemin sonu değildi.

Aslında, başlangıcıydı

ve sonraki 23 yıl

bir tanıma,

özür ve telafi hikayesidir.

Ama bu hikaye sizin hayal ettiğiniz veya düşündüğünüz

şekilde olmadı.

Hayatımda meydana gelen olaylar

özellikle benim için şaşırtıcı

bir şekilde oldu.

Bakın, bir çoğunuz gibi,

büyürken, onur listesinde,

burslu,

doktor olma hayalleri kuran bir öğrenciydim.

Ama annem le babam ayrıldığında

ve sonunda boşandığında

her şey ciddi bir şekilde kötüye gitti.

Yaşanan olaylar aslında epey açık.

17 yaşındayken,

Detroit'te yaşadığım binanın köşesinde dururken

üç yerimden vuruldum.

Arkadaşım beni hastaneye yetiştirdi.

Doktorlar kurşunları çıkardı,

beni derleyip toparladı

ve vurulduğum aynı mahalleye geri gönderdi.

Bütün bu olanlar sırasında,

hiç kimse bana sarılmadı,

hiç kimse öğüt vermedi,

hiç kimse bana her şeyin iyi olacağını söylemedi.

Hiç kimse bana korku içinde yaşayacağımı,

paranoyak olacağımı

ya da vurulamaya karşı aşırı şiddetli davranacağımı

söylemedi.

Kimse bana bir gün,

tetiğin arkasındaki kişi olacağımı söylemedi.

On dört ay sonra,

sabaha karşı 2'de,

bir adamın ölümüne yol açacak

silahı ateş ettim.

Hapse girdiğimde,

sert, kızgın, incinmiştim.

Sorumluluk almak istemiyordum.

Ailemden sisteme kadar,

herkesi suçluyordum.

Ateş etme kararıma bahane buldum

çünkü geldiğim mahallede,

ateş edilen olmaktansa

ateş eden olmak daha iyi.

Soğuk hücremde otururken,

kendimi çaresiz hissettim,

sevilmeyen ve terk edilmiş.

Hiç kimsenin umursamadığını hissediyordum,

ve tutsaklığıma karşı

düşmanlıkla tepki verdim.

Kendimi daha da derin

bir derde sürüklenirken buldum.

Karaborsa dükkanları işlettim,

çok yüksek faiz oranlarında borç para verdim

ve hapishaneye kaçak getirilen

uyuşturucuları sattım.

Ben sonuç olarak

Michigan Hapishanesi'ndeki gardiyanın deyimiyle

"beterin beteri" olmuştum.

Ve aktivitelerim yüzünden,

hapsedilmemin

yedi buçuk yılı boyunca,

tek başıma bir hücreye kapatıldım.

Şimdi benim açımdan, tek başına hücreye kapatılmak

kendinizi içinde bulabileceğiniz

en insan dışı ve barbarca yerlerden biridir,

ama kendimi orada buldum.

Bir gün, hücremde volta atarken,

bir memur gelip postayı getirdi.

Bir kaç mektuba

üzerinde oğlumun kargacık burgacık el yazısı olan mektuba bakmadan

önce baktım.

Ne zaman oğlumdan bir mektup alsam,

hayal edebileceğiniz en karanlık yerde görülen

bir ışık demeti gibi geliyordu.

Ve özellikle bu günde, mektubunu açtım

ve içinde büyük harflerle,

"Annem bana senin neden hapiste olduğunu söyledi:

cinayet." yazmış.

Demiş ki, "Baba, öldürme.

Tanrı her yaptığını izliyor. O'na dua et."

Şimdi, ben o sırada dindar değildim,

şu an da değilim,

ama oğlumun söylediklerinde

bir derinlik vardı.

Sözleri hayatım hakkında daha önce düşünmediğim

şeyleri gözden geçirmemi sağladı.

Hayatımda ilk defa

oğlumun beni bir katil olarak göreceği

düşüncesi geçti aklımdan.

Yatağıma yattım

ve [Platon]'dan

okuduğum bir şey hakkında düşündüm,

Sokrates'in savunmasında

incelenmemiş bir hayatın yaşamaya değer olmadığını yazmıştı.

Bu sırada da değişim süreci başladı.

Ama kolay olmadı.

Fark ettiğim şeylerden biri de,

ki bu da değişim sürecinin bir parçasıydı,

dört ana temanın bulunmasıydı.

Birincisi,

harika akıl hocalarım vardı.

Biliyorum, bazılarınız şuan,

hapiste nasıl iyi bir akıl hocası bulabildin ki? diye düşünüyor.

Ama benim için,

hocalarımın bazıları

müebbet yatıyor

ve bu insanlar hayatıma girebilecek en iyi insanlardı,

çünkü beni hayatıma dürüstçe bakmama zorladılar

ve kendi kendimin karar verme aşamasında

meydan okumama zorladılar.

İkincisi edebiyattı.

Hapse girmeden önce,

bu kadar sayıda müthiş siyahi şair, yazar ve filozof

olduğunu bilmiyordum

ve sonra da Malcom X'in otobiyografisiyle karşılaşma

şansını ele geçirdim

ve bu kitap kendim hakkındaki bütün basmakalıplarımı yıktı.

Üçüncüsü ise aileydi.

19 yıl boyunca, babam benim yanımda

sarsılmaz bir inançla durdu,

çünkü o, bende hayatımı geri döndürecek

ışığa sahip olduğuna inandı.

Ayrıca inanılmaz bir kadınla tanıştım

ki o şimdi benim iki yaşındaki oğlum Sekou'nun annesi,

ve o bana kendimi sağlıklı bir şekilde

sevmeyi öğretti.

Sonuncusu ise yazmaktı.

Oğlumdan o mektubu aldığımda,

bir günlük tutmaya başladım

çocukluğumda ve hapiste yaşadığım

şeyler hakkında

ve bunun bana yaptığı da aklımı telafi etmek fikrine

açtı.

Hapis zamanımın öncelerinde,

kurbanlarımdan birinin akrabalarından bir mektup aldım,

ve o mektubun içinde de,

onun beni affetiğini,

çünkü benim şiddet görmüş

ve birçok zorluktan geçmiş

ve sadece birçok kötü karar vermiş

genç bir çocuk olduğumu farkettiğini söyledi .

Hayatımda ilk defa

kendimi affetmeye açık hissetmiştim.

O deneyimden sonra

olanlardan bir tanesi de

benimle beraber

hapsedilen diğer adamları düşünmek

ve bunu onlarla ne kadar çok paylaşmak istediğimdi.

Sonuç olarak onlarla bazı deneyimleri hakkında

konuşmaya başladım

ve şunu fark ettiğimde yıkıldım ki,

adamların bir çoğu şiddet görülen çevrelerden geliyordu,

ve çoğu yardım istiyordu ve olanları düzeltmek istiyordu,

ama ne yazık ki şu anda

2.5 milyon insanı hapiste tutan sistem

insanları rehabilite etmek veya dönüştürmek yerine

depolamak için yaratılmış.

O zaman kendi kendime karar verdim ki,

eğer hapisten çıkabilirsem

var gücümü kullanarak

bu durumu değiştireceğim.

2010 yılında, yirmi yıl sonra ilk defa

hapisten çıktım.

Şimdi düşünün, mesela,

Fred Çakmaktaş'ın bir "Jetgiller"

bölümüne girdiğini.

Bu aşağı yukarı benim hayatım gibiydi.

İlk defa, İnternetle,

sosyal meydayla,

"Knight Rider"daki KITT gibi konuşan arabalarla karşılaştım.

Ama beni en çok hayran bırakan şey,

telefon teknolojisiydi.

Bakın, ben hapse girdiğimde,

bizim araba telefonlarımız bu kadardı

ve taşınması için iki kişiye ihtiyaç vardı..

Yani benim küçük Blackberry'mi elime aldığım

ilk anı hayal edin

ve mesaj atmayı öğrenmeye başladım.

Ama, etrafımdaki insanlar,

benim bu kısaltılmış mesajlardan hiç bir fikrim olmadğının

farkında değillerdi,

LOL, OMG, LMAO gibi,

ta ki bir gün

bir arkadaşımla mesajlaşırken,

ondan bir şey yapmasını istedim ve bana "K" ile cevap verdi.

Ve ben de "K de nedir?"

Ve o da "K tamamdır." dedi.

Yani kafamda,

"Peki K ile sorun nedir?" dedim.

Ben de arkadaşıma soru işareti yolladım.

Ve o da bana, "K = tamam" dedi.

Ben de ona "FU." yazdım. (Gülüşme)

Sonra o da bana geri mesaj attı ve

ona neden küfrettiğimi sordu,

ve ben de ona, "LOL SA" dedim

yani sonunda anladım anlamında.

(Gülüşme)

Peki, üç yıl ileri saralım

fena gitmiyorum.

MIT Media Lab'da bir ortaklığım var,

BMe diye inanılmaz bir şirket için çalışıyorum,

Michigan Üniversitesi'nde öğretmenlik yapıyorum,

ama çok mücadele ettim

çünkü daha çok erkek ve kadının

bu kadar olanağa sahip olamayacağını

fark ettim.

Bir çok inanılmaz erkek ve kadınla çalışma

şansına sahip oldum,

başka insanları topluma geri kazandırmaya yardımcı olduk,

ve bu insanlardan bir de Calvin Evans adındaki arkadaşım.

İşlemediği bir suç için 24 yıl yattı.

45 yaşında. Şu anda yüksek okulda okuyor.

Ve konuştuğumuz şeylerden biri de

kendi dönüşümümde önemli bulduğum

üç şeydi,

birincisi kabullenme.

Başkalarına zarar verdiğimi kabullenmeliydim.

Ayrıca kendimin de zarar gördüğünü kabullenmeliydim.

İkincisi ise özür dilemek.

Zarar verdiğim insanlardan özür dilemeliydim.

Onların kabul edeceklerinden ümidim olmadığı halde,

özür dilemem önemliydi çünkü yapılacak doğru şeydi.

Ama aynı zamanda kendimden de özür dilemeliydim.

Üçüncüsü ise telafi etmekti.

Benim için, telafi,

mahalleme geri dönmek

ve benimle aynı yolda ilerleyen

riskli gençlikle çalışmak,

ama aynı zamanda kendimle bir olmaktı.

Kilitli kaldığım zamanki deneyimlerimle,

keşfettiğim şeylerden biri de buydu:

tutuklu olan ve bağışlanabilir

erkek ve kadınların büyük çoğunluğu,

ve kesin olan şu ki,

hapis erkek ve kadınların yüzde 90'ı

bir gün eski çevreye geri dönecek,

ve bizim görevimiz ne çeşit erkek ve kadının

çevremize geri döneceğine karar vermek.

Bugün benim dileğim

toplu hapsedilmeye karşı

nasıl davrandığımıza

daha fazla empatiyle yaklaşmayı benimsememiz,

onları hapsedelim ve anahtarı atalım mantalitesinden

vazgeçmemiz,

çünkü bu yöntemin işe yaramadığı kanıtlandı.

Benim yolculuğum eşsiz bir yolculuk,

ama bu söz konusu olmayabilr.

Herhangi biri bir dönüşüm geçirebilir

eğer olabilmesi için bir ortam yaratırsak.

Yani bugün sizden istediğim

erkek ve kadınların

kendi geçmişlerine tutsak olmadığı bir dünya

hayal etmenizi,

kötü hareketlerin ve hataların

sizi hayatınızın sonuna kadar tanımlamadığı bir dünya.

Bence hep birlikte, bu gerçekliği yaratabiliriz,

ve umuyorum yapabilirsiniz de.

Teşekkür ederim.

(Alkış)