0:00:00.790,0:00:03.395
Drieëntwintig jaar geleden,

0:00:03.395,0:00:06.150
op 19-jarige leeftijd,

0:00:06.150,0:00:09.451
schoot ik een man dood.

0:00:09.451,0:00:11.594
Ik was een jonge drugsdealer

0:00:11.594,0:00:13.963
met een kort lontje

0:00:13.963,0:00:18.018
en een semi-automatisch pistool.

0:00:18.018,0:00:21.149
Maar dat was niet [br]het einde van mijn verhaal.

0:00:21.149,0:00:24.930
In feite begon het pas.

0:00:24.930,0:00:27.105
De 23 jaren nadien

0:00:27.105,0:00:30.827
zijn een verhaal van erkenning,

0:00:30.827,0:00:34.390
spijtbetuiging en boetedoening.

0:00:34.390,0:00:39.013
Maar dit verliep niet op de manier[br]waarop je het zou verwachten.

0:00:39.013,0:00:42.655
Deze dingen kwamen in mijn leven [br]op een verrassende manier,

0:00:42.655,0:00:44.263
vooral voor mij.

0:00:44.263,0:00:47.054
Zoals velen van jullie

0:00:47.054,0:00:49.368
presteerde ik bovengemiddeld,

0:00:49.368,0:00:51.491
was voorbestemd voor de universiteit

0:00:51.491,0:00:53.925
en droomde ervan dokter te worden.

0:00:53.925,0:00:56.910
Maar het ging helemaal mis

0:00:56.910,0:01:02.427
toen mijn ouders uit elkaar gingen[br]en uiteindelijk scheidden.

0:01:02.427,0:01:05.517
De feitelijke gebeurtenissen[br]zijn vrij simpel.

0:01:05.517,0:01:07.865
Toen ik 17 jaar was,

0:01:07.865,0:01:13.685
werd ik door drie kogels getroffen[br]op een straathoek in Detroit.

0:01:13.685,0:01:16.830
Een vriend reed mij naar het ziekenhuis.

0:01:16.830,0:01:20.054
Doktoren verwijderden de kogels,

0:01:20.054,0:01:21.845
lapten me op

0:01:21.845,0:01:26.216
en stuurden me terug naar dezelfde[br]buurt waar ik zojuist was beschoten.

0:01:26.216,0:01:28.971
Tijdens deze hele beproeving

0:01:28.971,0:01:31.031
omarmde niemand mij,

0:01:31.031,0:01:33.401
gaf niemand me advies

0:01:33.401,0:01:36.341
en zei niemand me dat het goed zou komen.

0:01:36.341,0:01:39.306
Niemand vertelde me [br]dat ik in angst zou leven,

0:01:39.306,0:01:41.878
dat ik paranoïde zou worden,

0:01:41.878,0:01:46.961
of dat ik hyper-agressief zou reageren[br]op het feit dat ik was neergeschoten.

0:01:46.961,0:01:50.090
Niemand vertelde mij dat ik op een dag

0:01:50.090,0:01:53.307
degene zou zijn die de trekker overhaalt.

0:01:54.127,0:01:56.801
Veertien maanden later,

0:01:56.801,0:01:59.411
om 2 uur 's nachts,

0:01:59.411,0:02:01.047
vuurde ik de kogels af

0:02:01.047,0:02:04.900
die een einde maakten [br]aan een iemands leven.

0:02:04.900,0:02:06.810
Toen ik de gevangenis in ging,

0:02:06.810,0:02:12.317
was ik bitter, boos en gekwetst.

0:02:12.317,0:02:15.287
Ik wilde geen verantwoordelijkheid nemen.

0:02:15.287,0:02:17.629
Ik gaf alles en iedereen de schuld,

0:02:17.629,0:02:20.312
van mijn ouders tot het systeem.

0:02:20.312,0:02:22.714
Ik rationaliseerde [br]mijn besluit om te schieten:

0:02:22.714,0:02:24.843
'In mijn wijk

0:02:24.843,0:02:27.219
is het beter om te schieten

0:02:27.219,0:02:29.901
dan beschoten te worden'.

0:02:29.901,0:02:32.903
Ik zat in mijn koude cel

0:02:32.903,0:02:34.870
en voelde me hulpeloos,

0:02:34.870,0:02:38.257
onbemind en in de steek gelaten.

0:02:38.257,0:02:42.135
Ik had het gevoel dat niemand om mij gaf,

0:02:42.135,0:02:46.984
waardoor ik me vijandig opstelde[br]jegens mijn gevangenschap.

0:02:46.985,0:02:50.363
Ik raakte steeds dieper in de problemen.

0:02:50.368,0:02:53.398
Ik verkocht zwartemarkt-artikelen,

0:02:53.398,0:02:56.047
ik leende geld uit tegen een hoge rente

0:02:56.047,0:02:59.964
en ik verkocht drugs die illegaal[br]de gevangenis waren binnen gesmokkeld.

0:02:59.964,0:03:04.425
Ik was geworden wat de cipier van[br]het tuchthuis in Michigan noemde:

0:03:04.425,0:03:07.132
"de slechtste van de slechtste".

0:03:07.132,0:03:09.457
En door mijn illegale praktijken

0:03:09.457,0:03:12.149
belandde ik in de isoleercel.

0:03:12.149,0:03:14.758
Daar zat ik zevenenhalf jaar

0:03:14.758,0:03:17.790
van mijn gevangenschap.

0:03:17.790,0:03:22.099
In mijn ogen is de isoleercel een van[br]de meest inhumane en barbaarse plekken

0:03:22.099,0:03:24.298
waar je je kunt bevinden,

0:03:24.298,0:03:27.189
maar dat was waar ik mijzelf vond.

0:03:27.189,0:03:30.700
Op een dag was ik aan het ijsberen,

0:03:30.700,0:03:35.217
toen een diender langskwam [br]om mijn post te bezorgen.

0:03:35.217,0:03:36.954
Ik bekeek een paar brieven

0:03:36.954,0:03:38.868
voordat ik de brief zag

0:03:38.868,0:03:41.930
waarop ik mijn zoon's kronkelende [br]handschrift herkende.

0:03:41.930,0:03:44.434
Een brief van mijn zoon[br]

0:03:44.434,0:03:48.538
voelde altijd als een lichtstraal[br]in de bitterste duisternis.

0:03:48.538,0:03:50.984
Die dag opende ik deze brief

0:03:50.984,0:03:54.950
waarin hij met hoofdletters [br]had geschreven:

0:03:54.950,0:03:58.315
"Mijn moeder heeft me verteld [br]waarom je in de gevangenis zit:

0:03:58.315,0:04:00.899
moord."

0:04:00.899,0:04:02.818
Hij schreef: "Pap, niet moorden.

0:04:02.818,0:04:08.265
Jezus ziet wat je doet. Bid tot hem."

0:04:08.265,0:04:10.100
Ik was toentertijd niet gelovig,

0:04:10.100,0:04:11.807
noch ben ik dat nu,

0:04:11.807,0:04:14.291
maar er zat iets heel dieps

0:04:14.291,0:04:16.763
in de woorden van mijn zoon.

0:04:16.763,0:04:20.635
Ze zetten mij aan het denken over zaken[br]waaraan ik nooit eerder had gedacht.

0:04:20.635,0:04:22.557
Het was de eerste keer in mijn leven

0:04:22.557,0:04:24.529
dat ik stil stond bij het feit

0:04:24.529,0:04:28.195
dat mijn zoon mij als moordenaar zou zien.

0:04:28.195,0:04:30.249
Ik ging op mijn slaapbank zitten

0:04:30.249,0:04:33.778
en dacht na over iets [br]wat ik had gelezen van Plato,

0:04:33.778,0:04:36.955
die Socrates in 'Apology' laat zeggen

0:04:36.955,0:04:41.281
dat een onbewust geleefd leven [br]het niet waard is om geleefd te worden.

0:04:41.281,0:04:46.943
Dat was het moment [br]waarop de transformatie begon.

0:04:46.943,0:04:49.863
Maar het ging niet vanzelf.

0:04:52.250,0:04:56.384
Een van de dingen die ik mij realiseerde[br]als onderdeel van de transformatie,

0:04:56.384,0:04:59.663
was dat er vier sleutelcomponenten waren.

0:04:59.663,0:05:01.970
De eerste was,

0:05:01.970,0:05:04.283
dat ik goede mentoren had.

0:05:04.283,0:05:06.719
Ik weet dat sommige van jullie nu denken:

0:05:06.719,0:05:09.323
hoe vind je een goede mentor [br]in de gevangenis?

0:05:09.323,0:05:13.423
Maar in mijn geval waren een[br]aantal van mijn mentoren

0:05:13.423,0:05:14.900
die levenslang uitzaten,

0:05:14.900,0:05:18.009
de beste mensen die ooit[br]in mijn leven voorbijkwamen,

0:05:18.009,0:05:21.273
omdat ze me dwongen [br]eerlijk naar mijzelf te kijken,

0:05:21.273,0:05:25.168
en me dwongen om mijn [br]besluiten te overdenken.

0:05:25.773,0:05:29.867
Het tweede was literatuur.

0:05:29.867,0:05:31.610
Voordat ik naar de gevangenis ging

0:05:31.610,0:05:35.207
wist ik niet dat er zoveel briljante [br]zwarte dichters, schrijvers

0:05:35.207,0:05:36.888
en filosofen waren.

0:05:36.888,0:05:39.907
Toen ontdekte ik tot mijn geluk

0:05:39.907,0:05:44.074
de autobiografie van Malcolm X.

0:05:44.074,0:05:48.621
Die vermorzelde elk stereotype[br]dat ik over mezelf had.

0:05:48.621,0:05:51.062
Het derde was familie.

0:05:51.062,0:05:55.738
19 jaar lang had mijn vader [br]aan mijn zijde gestaan

0:05:55.738,0:05:58.167
met onwankelbaar vertrouwen,

0:05:58.167,0:06:00.501
omdat hij geloofde [br]dat ik in staat zou zijn

0:06:00.501,0:06:02.125
om mijn leven te beteren.

0:06:02.125,0:06:05.018
Ook ontmoette ik een geweldige vrouw

0:06:05.018,0:06:08.452
die nu de moeder is [br]van mijn tweejarige zoon Sekou.

0:06:08.452,0:06:11.250
Zij leerde me mijzelf lief te hebben

0:06:11.250,0:06:13.708
op een gezonde manier.

0:06:14.958,0:06:17.434
Als laatste was er het schrijven.

0:06:17.434,0:06:19.488
Toen ik die brief van mijn zoon kreeg,

0:06:19.488,0:06:21.448
begon ik dingen op te schrijven

0:06:21.448,0:06:24.079
die ik had beleefd in mijn jeugd

0:06:24.079,0:06:26.872
en in de gevangenis.

0:06:26.872,0:06:32.518
Dit opende mijn geest [br]voor het idee van verzoening.

0:06:33.106,0:06:36.758
Eerder in mijn gevangenschap [br]had ik een brief ontvangen

0:06:36.758,0:06:39.225
van een familielid van mijn slachtoffer.

0:06:39.225,0:06:41.440
In die brief

0:06:41.440,0:06:43.685
vertelde ze me dat ze me vergaf,

0:06:43.685,0:06:45.824
omdat ze besefte dat ik een kind was

0:06:45.824,0:06:46.971
met een harde jeugd,

0:06:46.971,0:06:48.763
vol ontberingen achter de rug,

0:06:48.763,0:06:51.631
en een paar slechte keuzes had gemaakt.

0:06:51.631,0:06:53.972
Dat was voor het eerst in mijn leven

0:06:53.972,0:06:59.771
dat ik me in staat voelde [br]mezelf te vergeven.

0:07:01.531,0:07:03.425
Een van de dingen [br]die gebeurden

0:07:03.425,0:07:04.768
na die ervaring

0:07:04.768,0:07:06.906
is dat ik dacht aan die andere mannen

0:07:06.906,0:07:08.968
die net als ik in de cel zaten.

0:07:08.968,0:07:11.890
Hoezeer ik dit met hen wilde delen.

0:07:11.890,0:07:13.834
Dus ik begon met hen te praten

0:07:13.834,0:07:15.571
over hun ervaringen

0:07:15.571,0:07:17.303
en was geschokt toen ik besefte

0:07:17.303,0:07:20.431
dat de meesten uit dezelfde [br]ruwe omstandigheden kwamen.[br]

0:07:20.431,0:07:23.970
De meesten wilden hulp [br]en wilden het goede pad op,

0:07:23.970,0:07:25.710
maar helaas is het systeem

0:07:25.710,0:07:28.928
dat momenteel 2,5 miljoen [br]mensen gevangen houdt,

0:07:28.928,0:07:31.128
ontworpen als opslagplaats

0:07:31.128,0:07:35.420
in plaats van als plek voor[br]rehabilitatie en transformatie.

0:07:35.420,0:07:37.311
Dus ik nam me voor

0:07:37.311,0:07:39.065
dat ik na mijn vrijlating

0:07:39.065,0:07:41.832
alles zou doen wat ik maar kon

0:07:41.832,0:07:45.223
om dat te helpen veranderen.

0:07:45.223,0:07:47.989
In 2010 verliet ik de gevangenis

0:07:47.989,0:07:51.067
voor het eerst na twintig jaar.

0:07:51.067,0:07:52.655
Stel je even voor:

0:07:52.655,0:07:57.537
Fred Flintstone die een aflevering [br]van 'The Jetsons' binnenloopt.

0:07:57.540,0:08:00.555
Dat beschrijft mijn ervaring een beetje.

0:08:00.555,0:08:05.596
Voor het eerst stond ik bloot aan [br]het internet, sociale media,

0:08:05.596,0:08:09.743
auto's die praten [br]als KITT uit 'Knight Rider'.

0:08:09.743,0:08:11.527
Maar wat me het meest fascineerde

0:08:11.527,0:08:13.310
was telefoontechnologie.

0:08:13.310,0:08:14.582
Toen ik de gevangenis in ging,

0:08:14.582,0:08:16.357
waren onze autotelefoons zo groot

0:08:16.357,0:08:18.958
dat twee mensen ze moesten dragen.

0:08:18.958,0:08:21.046
Stel je voor hoe het was

0:08:21.046,0:08:23.172
om een Blackberry te pakken

0:08:23.172,0:08:25.123
en te leren sms'en.

0:08:25.123,0:08:26.940
Maar de mensen om me heen

0:08:26.940,0:08:28.616
beseften niet dat ik geen idee had

0:08:28.616,0:08:31.080
wat al die afkortingen betekenden.

0:08:31.080,0:08:36.110
LOL, OMG, LMAO en zo.

0:08:36.110,0:08:39.928
Op een dag sms'te ik met een vriend

0:08:39.928,0:08:44.139
en ik vroeg hem om iets te doen [br]en hij antwoordde "K".

0:08:44.139,0:08:47.318
Ik dacht, wat is K?

0:08:47.318,0:08:49.280
Dus hij zegt: "K is oké".

0:08:49.280,0:08:50.529
En ik vroeg me af:

0:08:50.529,0:08:53.297
"Wat is er nou mis met oké?"

0:08:53.297,0:08:55.810
Dus ik sms een vraagteken.

0:08:55.810,0:08:59.481
Hij antwoordt: "K = oké".

0:08:59.481,0:09:04.170
Waarop ik antwoord: "FU". (Gelach)

0:09:04.170,0:09:05.926
Dan sms't hij terug en vraagt me

0:09:05.926,0:09:07.600
waarom ik hem uitscheld.

0:09:07.600,0:09:09.310
Dus ik zeg: "LOL FU

0:09:09.310,0:09:15.579
oftewel finally understand" [br][eindelijk begrepen] (Gelach)

0:09:15.579,0:09:17.261
Drie jaar later

0:09:17.261,0:09:19.135
gaat het best goed met me.

0:09:19.135,0:09:21.813
Ik heb een beurs bij MIT Media Lab,

0:09:21.813,0:09:25.030
werk voor een geweldig bedrijf, BMe,

0:09:25.030,0:09:27.360
en geef les aan de University of Michigan.

0:09:27.360,0:09:29.337
Maar het is een worsteling,

0:09:29.337,0:09:32.470
want ik besef dat er [br]meer mensen naar huis komen

0:09:32.470,0:09:35.596
die niet zulke kansen krijgen.

0:09:35.596,0:09:37.945
Ik heb samen met fantastische mensen

0:09:37.945,0:09:41.847
anderen mogen helpen bij hun [br]terugkeer naar de maatschappij.

0:09:41.847,0:09:46.060
Een van hen is mijn vriend Calvin Evans.

0:09:46.060,0:09:49.015
Hij zat 24 jaar onschuldig vast.

0:09:49.015,0:09:52.783
Hij is 45 jaar en doet momenteel [br]een universitaire opleiding.

0:09:52.783,0:09:54.937
We praatten over de drie dingen

0:09:54.937,0:09:57.839
die ik belangrijk vond [br]in mijn persoonlijke transformatie.

0:09:57.839,0:09:59.778
Ten eerste erkenning.

0:09:59.778,0:10:02.294
Ik moest erkennen dat ik [br]anderen pijn had gedaan.

0:10:02.294,0:10:05.000
Maar ook dat ikzelf gekwetst was.

0:10:05.000,0:10:07.131
Ten tweede moest ik [br]mij verontschuldigingen

0:10:07.131,0:10:09.351
bij de mensen die ik gekwetst had.

0:10:09.351,0:10:11.823
Ook al kon ik geen positieve [br]reactie verwachten,

0:10:11.823,0:10:14.455
was het belangrijk [br]omdat dat het juiste was.

0:10:14.455,0:10:17.354
Maar ik moest me ook [br]bij mezelf verontschuldigen.

0:10:17.354,0:10:20.171
Ten derde was er verzoening.

0:10:20.171,0:10:23.437
Voor mij betekende dat [br]teruggaan naar mijn gemeenschap

0:10:23.437,0:10:26.790
en werken met risicojongeren [br]die op hetzelfde pad zaten.

0:10:26.790,0:10:30.380
Ook betekende het eenwording met mezelf.

0:10:30.380,0:10:32.494
Door mijn ervaring van opgesloten zijn

0:10:32.494,0:10:34.645
ontdekte ik onder andere het volgende:

0:10:34.645,0:10:37.717
het merendeel van de mannen [br]en vrouwen die vastzitten,

0:10:37.717,0:10:39.549
zijn te beteren.

0:10:39.549,0:10:42.483
In feite keert 90% van die mensen

0:10:42.483,0:10:45.411
op enig moment terug naar de maatschappij.

0:10:45.411,0:10:47.506
Wij hebben de taak om te bepalen

0:10:47.506,0:10:50.945
wat voor soort mensen [br]terugkeert naar de maatschappij.

0:10:50.945,0:10:53.556
Mijn wens is nu

0:10:53.556,0:10:58.997
dat we een meer empathische[br]benadering gaan vinden

0:10:58.997,0:11:02.806
van onze omgang met massa-opsluiting.

0:11:02.806,0:11:06.296
We moeten af van die [br]'opgeruimd-staat-netjes'-mentaliteit,

0:11:06.296,0:11:09.960
want het is bewezen dat die niet werkt.

0:11:09.960,0:11:12.413
Mijn reis is uniek,

0:11:12.413,0:11:15.078
maar ze hoeft dat niet te zijn.

0:11:15.078,0:11:17.484
Iedereen kan een transformatie beleven

0:11:17.484,0:11:20.324
als we de ruimte daarvoor creëren.

0:11:20.324,0:11:22.086
Ik vraag je vandaag

0:11:22.086,0:11:24.013
om je een wereld voor te stellen

0:11:24.013,0:11:26.133
waarin mannen en vrouwen

0:11:26.133,0:11:29.739
geen gijzelaars zijn van hun verleden.

0:11:29.739,0:11:31.412
Waar misdaden en fouten

0:11:31.412,0:11:34.030
je niet een leven lang definiëren.

0:11:34.030,0:11:37.151
Ik denk dat we daar[br]samen voor kunnen zorgen

0:11:37.151,0:11:38.994
en ik hoop jij ook.

0:11:38.994,0:11:40.570
Dank je wel.

0:11:40.570,0:11:43.063
(Applaus)