1
00:00:01,750 --> 00:00:08,406
Gjate shekujve te fundit, mikroskopet 
kane revolucionalizuar boten tone

2
00:00:09,036 --> 00:00:14,252
Na zbuluan nje bote mikroskopike 
me objekte, jete, dhe struktura

3
00:00:14,252 --> 00:00:17,158
te cilat jane shume te vogla 
per t'u pare me sy te lire.

4
00:00:17,158 --> 00:00:19,240
Ata kane kontribuar
jashtemase ne shkence dhe teknologji.

5
00:00:21,322 --> 00:00:23,404
Sot dua t'ju prezantoj nje lloj te ri mikroskopi,

6
00:00:23,404 --> 00:00:25,982
nje mikroskop per te pare ndryshimet.

7
00:00:25,982 --> 00:00:28,884
Nuk perdor optiken, 
si nje mikroskop i zakonshem

8
00:00:28,884 --> 00:00:30,881
per te zmadhuar objektet,

9
00:00:30,881 --> 00:00:35,257
por perdor nje kamera dhe procesimin 
e figures per te na zbuluar

10
00:00:35,257 --> 00:00:40,513
levizjet dhe ndryshimet me te vogla
ne ngjyra tek objektet e njerezit,

11
00:00:40,513 --> 00:00:44,355
Ndryshime qe jane te pamundura
per t'u pare me sy te lire.

12
00:00:44,355 --> 00:00:48,475
Dhe kjo na le ta shohim boten tone 
ne nje menyre teresisht te re.

13
00:00:48,475 --> 00:00:50,385
C'dua te them me ndryshime ne ngjyra?

14
00:00:50,385 --> 00:00:53,217
Lekura jone per shembull 
ndryshon ngjyre shume ngadale

15
00:00:53,217 --> 00:00:55,214
kur gjaku qarkullon nen te.

16
00:00:55,214 --> 00:00:57,611
Ky ndryshim eshte tejmase i lehte

17
00:00:57,611 --> 00:00:59,674
dhe shpjegon pse kur shohim njerez te tjere,

18
00:00:59,674 --> 00:01:01,925
per shembull kur sheh 
personin e ulur afer teje,

19
00:01:01,925 --> 00:01:05,500
nuk arrin te dallosh
ndryshimin e ngjyres tek lekura e tyre.

20
00:01:05,500 --> 00:01:09,860
Kur shohim kete video te Stivit,
duket si nje foto statike,

21
00:01:09,860 --> 00:01:13,720
por ne momentin qe e shohim kete video
me ane te mikroskopit tone te ri special,

22
00:01:13,720 --> 00:01:16,320
papritur shohim nje figure
teresisht te ndryshme.

23
00:01:16,320 --> 00:01:20,250
Cfare po shihni jane ndryshime te vogla
ne ngjyren e lekures te Stivit,

24
00:01:20,250 --> 00:01:24,686
te zmadhuara 100 here 
qe te behen te dukshme.

25
00:01:24,686 --> 00:01:27,953
Madje ne mund te shohim pulsin e njeriut.

26
00:01:27,953 --> 00:01:31,180
Mund te shohim sa shpejt rreh zemra e Stivit,

27
00:01:31,180 --> 00:01:36,535
por edhe menyren sesi gjaku 
qarkullon ne fytyren e tij.

28
00:01:36,544 --> 00:01:39,175
Kete mund ta bejme 
jo vetem per te pare pulsin,

29
00:01:39,175 --> 00:01:42,646
por edhe per te rikuperuar
ritmin e zemres,

30
00:01:42,646 --> 00:01:44,439
dhe per te matur ritmin e zemres.

31
00:01:44,439 --> 00:01:48,892
Dhe mund ta bejme me kamera 
te zakonshme, pa i prekur pacientet.

32
00:01:48,892 --> 00:01:54,509
Ketu shihni pulsin dhe ritmin e zemres 
se nje femije te porsalindur,

33
00:01:54,509 --> 00:01:57,390
nga nje video e regjistruar 
me nje kamera te zakonshme DSLR,

34
00:01:57,390 --> 00:01:59,206
dhe matja e ritmit te zemres qe nxjerrim,

35
00:01:59,206 --> 00:02:04,017
eshte po aq e sakte sa nje qe do merrje
me nje monitor te zakonshem ne spital.

36
00:02:04,017 --> 00:02:06,659
Madje nuk eshte e thene te jete patjeter
nje video e regjistruar nga ne.

37
00:02:06,659 --> 00:02:09,654
Mund ta bejme edhe me video te tjera.

38
00:02:09,654 --> 00:02:13,555
Pra thjesht kam marre nje pjese te vogel
nga filmi "Batman Fillon" ketu

39
00:02:13,555 --> 00:02:15,459
vetem per t'ju treguar pulsin e Christian Bale.

40
00:02:15,459 --> 00:02:17,281
(Te qeshura)

41
00:02:17,281 --> 00:02:19,404
Dhe e keni parasysh, me shume mundesi
ka vene makiazh,

42
00:02:19,404 --> 00:02:21,357
ndricimi eshte paksa sfidues,

43
00:02:21,357 --> 00:02:24,308
por prapseprape, vetem me ane te videos,
kemi mundesine t'ia gjejme pulsin

44
00:02:24,308 --> 00:02:26,326
dhe ta tregojme ate vertet mire.

45
00:02:26,326 --> 00:02:28,246
Pra si e bejme tere kete?

46
00:02:28,246 --> 00:02:32,844
Ne menyre te thjeshtezuar, ne analizojme
ndryshimet e regjistruara te drites,

47
00:02:32,844 --> 00:02:35,115
ne cdo piksel te videos gjate kohes,

48
00:02:35,115 --> 00:02:36,913
dhe me pas i bejme keto ndryshime
me te dukshme.

49
00:02:36,913 --> 00:02:39,075
I bejme me te medha, ne menyre qe 
te mund t'i dallojme ato.

50
00:02:39,075 --> 00:02:40,977
Pjesa e veshtire eshte se ato sinjale,

51
00:02:40,977 --> 00:02:43,910
ato ndryshime qe ne kerkojme, 
jane jashtemase te vogla,

52
00:02:43,910 --> 00:02:46,689
keshtu qe duhet te tregohemi shume 
te kujdesshem kur mundohemi t'i ndajme

53
00:02:46,689 --> 00:02:48,964
nga zhurma qe ekziston 
gjithmone neper video.

54
00:02:51,239 --> 00:02:53,515
Keshtu ne perdorim disa teknika
te zgjuara te procesimit te imazhit,

55
00:02:53,515 --> 00:02:57,509
per te marre nje matje shume te sakte
te ngjyres ne cdo piksel te videos,

56
00:02:57,509 --> 00:03:00,179
me pas ne menyren sesi ngjyra 
ndryshon me kalimin e kohes,

57
00:03:00,179 --> 00:03:02,872
dhe ne fund i amplifikojme keto ndryshime.

58
00:03:02,872 --> 00:03:06,852
I bejme me te medha qe te krijojme lloje 
te permiresuara, ose te zmadhuara te videos,

59
00:03:06,852 --> 00:03:09,024
qe na tregojne neve keto ndryshime.

60
00:03:09,024 --> 00:03:13,262
Ne fakt ne mund te bejme kete jo vetem per
te treguar ndryshimet e vogla ne ngjyre,

61
00:03:13,262 --> 00:03:15,503
por edhe levizjet e vogla,

62
00:03:15,503 --> 00:03:19,079
dhe kjo sepse drita 
qe regjistrohet ne kamera

63
00:03:19,079 --> 00:03:21,889
ndryshon jo vetem nese ndryshon 
ngjyra e objektit,

64
00:03:21,889 --> 00:03:24,257
por edhe nese objekti leviz.

65
00:03:24,257 --> 00:03:27,893
Kjo eshte vajza ime kur ajo ishte
rreth dy muajshe.

66
00:03:27,893 --> 00:03:30,892
Eshte nje video e regjistruar
rreth tre vjet me pare.

67
00:03:30,892 --> 00:03:34,100
Dhe si prinder te rinj, te gjithe duam qe
femijet tane te jene te shendetshem,

68
00:03:34,100 --> 00:03:36,642
qe ata marrin fryme, 
patjeter, qe jane gjalle.

69
00:03:36,642 --> 00:03:38,784
Keshtu edhe une e mora nje nga 
ato monitoret e foshnjeve,

70
00:03:38,784 --> 00:03:41,253
qe te shihja vajzen time 
kur ishte ne gjume.

71
00:03:41,253 --> 00:03:44,780
Kjo eshte pak a shume cfare mund te
shohesh me nje monitor standart foshnjesh.

72
00:03:44,780 --> 00:03:48,462
Mund te shohesh se bebi po fle, 
por kjo nuk te jep shume informacion.

73
00:03:48,474 --> 00:03:50,078
Nuk mund te shohim shume.

74
00:03:50,078 --> 00:03:52,902
A s'do ishte me mire, ose me informuese,
ose me e dobishme,

75
00:03:52,902 --> 00:03:55,892
nese ne vend te nje videoje te thjeshte,
te mund te shihnim dicka te tille

76
00:03:55,892 --> 00:04:02,248
Ketu i kam zmadhuar levizjet 30 here,

77
00:04:02,248 --> 00:04:06,074
dhe atehere mund te shihja qarte se vajza
ime ishte vertet gjalle e merrte fryme.

78
00:04:06,074 --> 00:04:08,327
(Te qeshura)

79
00:04:08,327 --> 00:04:10,249
Ketu kemi nje krahasim ane per ane.

80
00:04:10,249 --> 00:04:12,732
Pra perseri, ne videon origjinale,

81
00:04:12,732 --> 00:04:14,368
nuk shohim dot shume gjera,

82
00:04:14,368 --> 00:04:18,075
por ne momentin qe i zmadhojme levizjet,
frymemarrja behet shume me e dukshme.

83
00:04:18,075 --> 00:04:20,145
Dhe sic rezulton, ka shume fenomene


84
00:04:20,145 --> 00:04:23,768
qe mund te zbulojme dhe zmadhojme me 
mikroskopin e ri te levizjes.


85
00:04:23,768 --> 00:04:28,332
Mund te shohim sesi venat dhe arteriet
pulsojne ne trupin tone.

86
00:04:28,332 --> 00:04:30,960
Mund te shohim se syte tane
levizin ne menyre te vazhdueshme

87
00:04:30,960 --> 00:04:32,847
me levizje dredhese.

88
00:04:32,847 --> 00:04:34,356
Dhe ky ne fakt eshte syri im,

89
00:04:34,356 --> 00:04:37,421
dhe perseri kjo video eshte regjistruar
direkt pas lindjes se vajzes sime,

90
00:04:37,421 --> 00:04:41,623
keshtu qe mund te shihni se 
nuk flija shume. (Te qeshura)

91
00:04:41,623 --> 00:04:44,339
Edhe kur nje person qendron pa levizur,

92
00:04:44,339 --> 00:04:46,383
mund te terheqim shume informacion


93
00:04:46,383 --> 00:04:49,912
ne lidhje me ritmin e frymemarrjes dhe 
shprehje te vogla te fytyres.

94
00:04:49,912 --> 00:04:51,537
Ndoshta ne mund ti perdorim keto levizje

95
00:04:51,537 --> 00:04:54,691
per te na treguar mbi mendimet 
ose ndjenjat tona.

96
00:04:54,691 --> 00:04:57,946
Ne gjithashtu mund te zmadhojme levizje
te vogla mekanike,

97
00:04:57,946 --> 00:04:59,501
si dridhjet neper motorre,

98
00:04:59,501 --> 00:05:02,311
te cilat ndihmojne inxhinieret te 
dallojne dhe diagnostikojne problemet,

99
00:05:02,311 --> 00:05:05,121
ose te shohim sesi ndertesat dhe
strukturat tona

100
00:05:05,121 --> 00:05:07,931
lekunden ne ere dhe reagojne ndaj forcave.

101
00:05:07,931 --> 00:05:12,512
Keto jane te gjitha gjera qe shoqeria jone
di t'i mase ne menyra te ndryshme,

102
00:05:12,512 --> 00:05:14,965
por matja e ketyre levizjeve eshte nje gje,

103
00:05:14,965 --> 00:05:17,241
dhe te shohesh keto levizje teksa ndodhin,

104
00:05:17,241 --> 00:05:19,795
eshte dicka komplet tjeter.

105
00:05:19,795 --> 00:05:22,126
Dhe qe kur kemi zbuluar
kete teknologji te re,

106
00:05:22,126 --> 00:05:24,457
e beme kodin tone te disponueshem ne 
internet qe te tjeret ta perdorin

107
00:05:24,457 --> 00:05:26,789
dhe te eksperimentojne me te.

108
00:05:26,789 --> 00:05:28,664
Eshte shume i lehte per t'u perdorur.

109
00:05:28,664 --> 00:05:30,708
Mund te funksionoje me videot tuaja.

110
00:05:30,708 --> 00:05:33,901
Bashkepunetoret tane tek Quantum Research
madje krijuan kete faqe interneti

111
00:05:33,901 --> 00:05:36,579
ku ti mund te ngarkosh videot e tua
dhe ti procesosh ne internet,

112
00:05:36,579 --> 00:05:40,395
keshtu edhe nese nuk keni fare eksperience
ne shkencat kompjuterike ose programim,

113
00:05:40,395 --> 00:05:43,331
perseri mund te eksperimentoni lehtesisht
me kete mikroskop te ri.

114
00:05:43,331 --> 00:05:45,735
Dhe do doja t'ju tregoja disa shembuj

115
00:05:45,735 --> 00:05:48,470
te gjerave qe te tjeret kane bere me te.

116
00:05:48,470 --> 00:05:53,787
Kjo video eshte bere nga nje 
perdorues i YouTube i quajtur Tamez85.

117
00:05:53,787 --> 00:05:55,250
Une s'e di kush eshte ky perdorues,

118
00:05:55,250 --> 00:05:57,595
por ai, ose ajo, ka perdorur kodin tone

119
00:05:57,595 --> 00:06:01,310
per te zmadhuar levizje te vogla 
te barkut gjate shtatezanise.

120
00:06:01,310 --> 00:06:02,912
Eshte paksa e frikshme.

121
00:06:02,912 --> 00:06:04,525
(Te qeshura)

122
00:06:04,525 --> 00:06:09,486
Njerezit e kane perdorur per te zmadhuar
venat qe pulsojne poshte duarve te tyre.

123
00:06:09,486 --> 00:06:13,268
Dhe e dini, nuk eshte vertet shkence
nese nuk perdorni kavjet,

124
00:06:13,268 --> 00:06:16,658
dhe mesa duket kjo kavje quhet Tiffany,

125
00:06:16,658 --> 00:06:19,607
dhe ky perdorues i YouTube thote
se eshte brejtesi i pare ne Toke

126
00:06:19,607 --> 00:06:22,295
qe i jane zmadhuar levizjet.

127
00:06:22,295 --> 00:06:24,483
Mund te besh edhe pak art me te.

128
00:06:24,483 --> 00:06:27,501
Keshtu, kjo video me eshte derguar
nga nje student dizajni ne Yale.

129
00:06:27,501 --> 00:06:29,638
Ajo donte te shihte
nese ka ndonje ndryshim

130
00:06:29,638 --> 00:06:31,160
ne menyren sesi levizin 
shoket e saj te klases.

131
00:06:31,160 --> 00:06:35,369
I beri te gjithe te rrine pa levizur
dhe zmadhoi levizjet e tyre.

132
00:06:35,369 --> 00:06:38,747
Eshte sikur te shohesh piktura statike
te vijne ne jete.

133
00:06:38,747 --> 00:06:41,180
Dhe gjeja e bukur me tere keto shembuj

134
00:06:41,180 --> 00:06:43,476
eshte se ne nuk kishim te benim 
fare me ta.

135
00:06:43,476 --> 00:06:47,330
Ne thjesht i mundesuam kete vegel te re,
nje menyre te re per te pare boten,

136
00:06:47,330 --> 00:06:52,462
dhe pastaj njerezit gjejne menyra te tjera
interesante, te reja, kreative per ta perdorur.

137
00:06:52,462 --> 00:06:54,133
Por ne nuk ndaluam aty.

138
00:06:55,804 --> 00:06:57,477
Kjo vegel jo vetem na lejon te shohim
boten ne nje menyre komplet te re,

139
00:06:57,477 --> 00:06:59,845
gjithashtu ripercakton cmund te bejme

140
00:06:59,845 --> 00:07:03,026
dhe shtyn limitet e asaj qe ne
mund te bejme me kamerat tona.

141
00:07:03,026 --> 00:07:05,255
Pra si shkencetare, 
ne filluam te hamendesojme

142
00:07:05,255 --> 00:07:09,040
cilat fenomene te tjera fizike prodhojne
levizje shume te vogla

143
00:07:09,040 --> 00:07:11,943
qe mund t'i masim me kamerat tona te reja?

144
00:07:11,943 --> 00:07:15,944
Dhe nje prej ketyre fenomeneve ne te cilin
jemi perqendruar keto kohe eshte zeri.

145
00:07:15,944 --> 00:07:18,049
Zeri, sic te gjithe e dime,
eshte thjesht ndryshim

146
00:07:18,049 --> 00:07:20,232
ne shtypjen e ajrit, qe qarkullon neper te.

147
00:07:20,232 --> 00:07:23,853
Keto vale presioni perplasen me objektet 
dhe krijojne dridhje te vogla ne to,

148
00:07:23,853 --> 00:07:26,385
qe eshte menyra sesi e degjojme 
dhe regjistrojme zerin.

149
00:07:26,385 --> 00:07:30,053
Por si duket, zeri 
prodhon edhe levizje vizuale.

150
00:07:30,053 --> 00:07:32,886
Keto jane levizje qe 
nuk jane te dukshme per ne

151
00:07:32,886 --> 00:07:35,887
por jane te dukshme per nje kamera
me procesimin e duhur.

152
00:07:35,887 --> 00:07:37,460
Pra ketu kemi dy shembuj.

153
00:07:37,460 --> 00:07:40,074
Ky jam une duke shfaqur aftesite e mia
fantastike te te kenduarit.

154
00:07:41,064 --> 00:07:42,698
(Duke kenduar)

155
00:07:42,698 --> 00:07:44,134
(Te qeshura)

156
00:07:44,134 --> 00:07:47,120
Dhe i bera fytit tim nje video
me shpejtesi te larte, teksa po mermerisja.

157
00:07:47,120 --> 00:07:48,884
Perseri, nese e sheh videon me kujdes,

158
00:07:48,884 --> 00:07:50,960
nuk arrin te dallosh shume,

159
00:07:50,960 --> 00:07:55,292
por kur i zmadhojme levizjet me 100 here, 
mund te shohim tere levijet dhe valet

160
00:07:55,292 --> 00:07:58,566
ne qafe, qe perfshihen ne krijimin e zerit.

161
00:07:58,566 --> 00:08:01,306
Ai sinjal eshte aty ne ate video.

162
00:08:01,306 --> 00:08:03,976
Ne dime gjithashtu se kengetaret
mund te thyejne gota vere

163
00:08:03,976 --> 00:08:05,439
nese kapin noten e duhur.

164
00:08:05,439 --> 00:08:07,204
Pra ja, ne do luajme nje note

165
00:08:07,204 --> 00:08:09,730
qe eshte ne frekuencen e rezonances
se gotes

166
00:08:09,730 --> 00:08:11,778
me ane te nje boksi ngjitur me te.

167
00:08:11,778 --> 00:08:16,197
Kur e luajme ate note, 
dhe i zmadhojme levizjet 250 here,

168
00:08:16,197 --> 00:08:18,535
mund te dallojme shume qarte 
menyren sesi gota dridhet

169
00:08:18,535 --> 00:08:22,105
dhe rezonon duke iu pergjigjur zerit.

170
00:08:22,105 --> 00:08:24,525
Nuk eshte dicka 
qe je mesuar te shohesh cdo dite

171
00:08:24,525 --> 00:08:28,054
Por kjo na beri te mendojme.
Na dha kete idene e cmendur.

172
00:08:28,054 --> 00:08:33,662
A mundemi t'i kthejme keto procese
ne te kundert e te marrim zerin nga video

173
00:08:33,662 --> 00:08:37,697
duke analizuar dridhjet e vogla 
qe krijohen ne objekte nga valet e zerit,

174
00:08:37,697 --> 00:08:42,474
dhe duke i kthyer keto dridhje 
ne tingullin qe i ka prodhuar.

175
00:08:42,474 --> 00:08:46,931
Ne kete menyre, ne mund te transformojme 
objektet e perditshme ne mikrofone.

176
00:08:46,931 --> 00:08:49,163
Pra ne beme pikerisht kete.

177
00:08:49,163 --> 00:08:51,979
Ja ku eshte nje qese patatinash bosh,
qe po qendronte mbi tavoline,

178
00:08:51,979 --> 00:08:54,804
dhe ne do e kthejme kete qese patatinash
ne nje mikrofon

179
00:08:54,804 --> 00:08:56,395
duke e filmuar me nje kamera

180
00:08:56,395 --> 00:08:59,623
dhe duke analizuar levizjet e vogla 
qe krijohen te qesja nga valet e zerit.

181
00:08:59,623 --> 00:09:02,419
Pra ky eshte tingulli 
qe kemi luajtur ne dhome.

182
00:09:02,419 --> 00:09:06,853
(Muzike: "Meri kishte nje dele te vogel")

183
00:09:10,007 --> 00:09:13,032
Dhe kjo eshte nje video me shpejtesi 
te larte e asaj qeseje qe regjistruam.

184
00:09:13,032 --> 00:09:14,306
Perseri po luan.

185
00:09:14,306 --> 00:09:17,648
Nuk ka shanse qe ti te mund te dallosh
asgje nga cfare po ndodh ne video

186
00:09:17,648 --> 00:09:18,706
vetem duke e pare,

187
00:09:18,706 --> 00:09:21,690
por ja ku eshte tingulli qe arritem
te marrim vetem duke analizuar

188
00:09:21,690 --> 00:09:23,873
levizjet e vogla ne ate video.

189
00:09:23,873 --> 00:09:26,682
(Muzike: "Meri kishte nje dele te vogel")

190
00:09:40,985 --> 00:09:42,471
Une e quaj -- Faleminderit.

191
00:09:42,471 --> 00:09:47,696
(Duartrokitje)

192
00:09:49,878 --> 00:09:52,223
Une e quaj mikrofoni vizual.

193
00:09:52,223 --> 00:09:55,613
Ne ne fakt nxjerrim sinjale zanore
nga sinjalet e videove.

194
00:09:55,613 --> 00:09:58,794
Dhe thjesht qe t'ju orientoj ne lidhje me
shkallen e levizjeve ketu,

195
00:09:58,799 --> 00:10:04,135
nje tingull shume i larte shkakton tek qesja
nje levizje prej me pak se nje mikrometer.

196
00:10:04,135 --> 00:10:06,874
Kjo eshte nje e njemijeta
e nje milimetri.

197
00:10:06,874 --> 00:10:10,435
Kaq te vogla jane levizjet
qe ne tani arrijme te dallojme

198
00:10:10,435 --> 00:10:13,678
vetem duke vezhguar sesi objektet
thyejne rrezet e drites

199
00:10:13,678 --> 00:10:15,814
te cilat regjistrohen nga kamerat tona.

200
00:10:15,814 --> 00:10:19,064
Ne mund te nxjerrim tingull edhe nga
objekte te tjera, si bimet.

201
00:10:19,064 --> 00:10:25,380
(Muzike: "Meri kishte nje dele te vogel")

202
00:10:27,214 --> 00:10:29,211
Dhe madje mundemi edhe te
nxjerrim fjale.

203
00:10:29,211 --> 00:10:31,788
Pra ja ku eshte nje person 
duke folur ne nje dhome.

204
00:10:31,788 --> 00:10:35,991
Ze: Meri kishte nje dele te vogel, 
leshi i se ciles ishte i bardhe si bora,

205
00:10:35,991 --> 00:10:40,221
Dhe kudo qe shkonte Meri, 
patjeter do shkonte edhe delja.

206
00:10:40,221 --> 00:10:42,980
Michael Rubinstein: Dhe ketu eshte marre
perseri ai fjalim

207
00:10:42,980 --> 00:10:46,254
vetem nga kjo video 
e se njejtes pako me patatina.

208
00:10:46,254 --> 00:10:51,085
Ze: Meri kishte nje dele te vogel, 
leshi i se ciles ishte i bardhe si bora,

209
00:10:51,085 --> 00:10:55,944
Dhe kudo qe shkonte Meri, 
patjeter do shkonte edhe delja.

210
00:10:55,944 --> 00:10:58,290
MR: Ne perdorem 
"Meri kishte nje dele te vogel"

211
00:10:58,290 --> 00:11:00,413
sepse thuhet se ato 
kane qene fjalet e para

212
00:11:00,413 --> 00:11:04,574
qe Tomas Edisoni ka thene ne fonografin 
e tij ne 1877.

213
00:11:04,574 --> 00:11:07,802
Ishte nje nga makinerite e para
te regjistrimit te zerit ne histori.

214
00:11:07,802 --> 00:11:11,129
Ne parim, ajo i drejtonte tingujt 
drejt nje diafragme

215
00:11:11,129 --> 00:11:15,208
ku keto dridhnin nje gjilpere qe ne thelb
e gdhendte kete vale ne nje leter alumini

216
00:11:15,208 --> 00:11:17,483
qe ishte e mbeshtjelle rreth cilindrit.

217
00:11:17,483 --> 00:11:23,426
Ketu kemi nje demonstrim sesi regjistrohet
dhe luhet zeri me fonografin e Edisonit.

218
00:11:23,426 --> 00:11:26,446
(Video) Ze: Prova, prova, nje dy tre.

219
00:11:26,446 --> 00:11:29,859
Meri kishte nje dele te vogel, 
leshi i se ciles ishte i bardhe si bora,

220
00:11:29,859 --> 00:11:33,528
Dhe kudo qe shkonte Meri, 
patjeter do shkonte edhe delja.

221
00:11:33,528 --> 00:11:36,268
Prova, prova, nje dy tre.

222
00:11:36,268 --> 00:11:40,424
Meri kishte nje dele te vogel, 
leshi i se ciles ishte i bardhe si bora,

223
00:11:40,424 --> 00:11:45,648
Dhe kudo qe shkonte Meri, 
patjeter do shkonte edhe delja.

224
00:11:45,648 --> 00:11:49,665
MR: Dhe tani, 137 vjet me vone,

225
00:11:49,665 --> 00:11:53,752
ne kemi mundesine te marrim ze
te nje cilesie pakashume te njejte

226
00:11:53,752 --> 00:11:57,831
por thjesht duke pare me ane te kamerave
sesi objektet dridhen nga tingulli,

227
00:11:57,831 --> 00:11:59,765
dhe madje ne mund ta bejme kete
edhe kur kamera

228
00:11:59,765 --> 00:12:03,999
eshte 4.5 metra larg objektit, 
pas nje xhami te papershkueshem nga zeri.

229
00:12:03,999 --> 00:12:07,219
Pra ky eshte tingulli qe arritem te kapim
ne ate rast.

230
00:12:07,219 --> 00:12:12,513
Ze: Meri kishte nje dele te vogel, 
leshi i se ciles ishte i bardhe si bora,

231
00:12:12,513 --> 00:12:17,272
Dhe kudo qe shkonte Meri, 
patjeter do shkonte edhe delja.

232
00:12:17,404 --> 00:12:21,034
MR: Dhe patjeter, mbikqyrja eshte
aplikimi i pare qe te vjen ne mendje

233
00:12:21,034 --> 00:12:24,029
(Te qeshura)

234
00:12:24,029 --> 00:12:28,085
Por ne fakt mund te jete e dobishme 
edhe per gjera te tjera.

235
00:12:28,085 --> 00:12:30,925
Ndoshta ne te ardhmen, ne do mund
ta perdorim per shembull,

236
00:12:30,925 --> 00:12:33,177
per te marre tingull ne hapesire

237
00:12:33,177 --> 00:12:36,753
sepse zeri nuk mund te udhetoje 
ne hapesire, por drita po.

238
00:12:36,753 --> 00:12:39,157
Ne vetem sapo kemi filluar te zbulojme

239
00:12:39,157 --> 00:12:42,176
perdorime te tjera te mundshme
per kete teknologji te re.

240
00:12:42,176 --> 00:12:45,008
Na le te shohim procese fizike
te cilat ne i dime qe jane aty

241
00:12:45,008 --> 00:12:48,564
por nuk kemi arritur asnjehere t'i
shohim me syte tane deri tani.

242
00:12:48,564 --> 00:12:49,768
Kjo eshte skuadra jone.

243
00:12:49,768 --> 00:12:52,647
Cdo gje qe ju tregova sot vjen 
si rezultat i nje bashkepunimi


244
00:12:52,647 --> 00:12:54,838
me kete grup fantastik njerezish
qe ju shihni ketu,

245
00:12:54,838 --> 00:12:58,005
dhe ju inkurajoj te shihni faqen tone,
e ju mirepres,

246
00:12:58,005 --> 00:12:59,451
provojeni vete edhe ju,

247
00:12:59,451 --> 00:13:02,423
dhe bashkohuni me ne ne zbulimin e kesaj
bote plot me levizje te vogla

248
00:13:02,423 --> 00:13:04,048
Falemnderit.

249
00:13:04,048 --> 00:13:05,302
(Duartrokitje)