Hoe krijgen we een samenleving zonder fossiele brandstoffen? Dat is een zeer complexe uitdaging en ik denk dat ontwikkelingslanden het voortouw zouden kunnen nemen bij deze omschakeling. Ik ben me ervan bewust dat dit een omstreden standpunt is, maar de realiteit is dat er voor onze landen zo veel op het spel staat als we onze ontwikkeling blijven baseren op fossiele brandstoffen. Het kan anders. En het is tijd, hoog tijd, om de mythe ontkrachten dat een land moet kiezen ofwel voor ontwikkeling, ofwel voor milieubescherming, duurzame energie en levenskwaliteit. Ik kom uit Costa Rica, een ontwikkelingsland. We zijn met bijna vijf miljoen mensen en we wonen middenin de Amerika's, makkelijk om te onthouden. Bijna 100 procent van onze elektriciteit komt van hernieuwbare bronnen, vijf in getal: (Applaus) waterkracht, geothermische energie, wind, zon, biomassa. Wisten jullie dat wij vorig jaar 299 dagen lang geen gebruik hebben gemaakt van fossiele brandstoffen voor al onze elektriciteitsopwekking? Het is een fantastische prestatie, maar verbergt toch een paradox, namelijk dat bijna 70 procent van ons energieverbruik van olie komt. Waarom? Door ons transportsysteem, dat volledig afhankelijk is van fossiele brandstoffen, zoals in de meeste landen. Als we aan de energieomschakeling denken als aan een marathon, hoe geraken we dan aan de finish, hoe kunnen we de rest van onze economie ‘ontkolen’? En je mag je best afvragen dat als wij er niet in slagen, wie dan wel? Daarom wil ik het hebben over Costa Rica, omdat ik vind dat we een goede kandidaat zijn om te pionieren met een visie voor ontwikkeling zónder fossiele brandstoffen. Als je al iets over ons weet, is het dat we geen leger hebben. Ik ga even terug naar 1948. Dat jaar kwamen we uit een burgeroorlog waarin duizenden Costaricanen waren gestorven en families bitter verdeeld. Toch won een verrassend idee de harten en geesten: we zouden het land opnieuw opstarten en de Tweede Republiek zou geen leger hebben. Dus schaften we het af. De toenmalige president, José Figueres, vond er een krachtige manier voor door de muren van een legerbasis te slopen. Het volgende jaar, 1949, legden we deze beslissing vast in de nieuwe grondwet, en daarom kan ik jullie dat verhaal bijna 70 jaar later vertellen. En ik ben dankbaar. Ik ben dankbaar dat ze deze beslissing namen voordat ik geboren werd, want ze liet mij en miljoenen anderen leven in een zeer stabiel land. Je zou kunnen denken dat het puur geluk was, maar dat was niet. Het was een reeks bewuste keuzes. In de jaren 40 kregen de Costaricanen gratis onderwijs en gezondheidszorg. We noemden dat sociale garanties. Door de afschaffing van het leger konden we militaire uitgaven omzetten in sociale uitgaven en dat gaf stabiliteit. In de jaren 50 -- (Applaus) In de jaren 50 begonnen we te investeren in waterkracht en dat vermeed het gebruik van fossiele brandstoffen voor de opwekking van elektriciteit, precies dat waar de wereld vandaag de dag mee kampt. In de jaren 70 investeerden we in nationale parken en dat hield ons weg van de foute logica van groei, groei, groei tegen elke prijs die je anderen ziet aanhangen, vooral in de ontwikkelingslanden. In de jaren 90 startten we met betalingen voor ecosysteemdiensten, wat ontbossing hielp tegengaan en ecotoerisme stimuleerde, nu een belangrijke motor van de groei. Investeren in bescherming van het milieu heeft onze economie geen pijn gedaan. Integendeel. Dat betekent niet dat we perfect zijn en dat we geen tegenstellingen kennen. Dat is het punt niet. Het punt is dat, doordat we onze eigen keuzes maakten, we veerkracht konden ontwikkelen in het omgaan met ontwikkelingsproblemen. In een land als het onze ligt het bbp per hoofd van de bevolking rond de 11.000 dollar, afhankelijk van hoe je het meet. Maar volgens de Sociale Vooruitgang Index, zijn we een absolute uitschieter bij het gebruiken van het bbp voor sociale vooruitgang. Afschaffing van het leger en investeren in natuur en mensen hadden eveneens een krachtig effect. Het gaf vorm aan het verhaal, het verhaal van een klein land met grote ideeën, en het was zeer bemoedigend om in dat verhaal op te groeien. Daarom de vraag: wat is het volgende grote idee voor deze generatie? Ik geloof dat voor deze generatie nu de tijd gekomen is om fossiele brandstoffen voorgoed los te laten, net zoals eerder met het leger. Fossiele brandstoffen veranderen het klimaat. Dat weten we en we weten hoe kwetsbaar we daarvoor zijn. Als ontwikkelingsland is het in ons belang ons te ontwikkelen zonder fossiele brandstoffen die mensen sowieso al schade toebrengen. Waarom zouden we olie blijven importeren voor transport als we in plaats daarvan elektriciteit kunnen gebruiken? Onthoud dat dit het land is waar elektriciteit komt van water in onze rivieren, van de warmte van vulkanen, van windturbines, van zonnepanelen en van bioafval. Het afschaffen van fossiele brandstoffen betekent ons transportsysteem omgooien, zodat we onze auto's, bussen en treinen kunnen aandrijven met elektriciteit in plaats van met vuile energie. Ik zeg jullie dat transport voor ons Costaricanen een existentiële kwestie is geworden, omdat het model dat we hebben voor ons niet werkt. Het schaadt mensen, het schaadt bedrijven en het schaadt onze gezondheid. Want als beleid en infrastructuur tekortschieten, krijg je iedere dag dit. Twee uur in de ochtend, twee uur in de avond. Ik begrijp niet waarom we dit als normaal moeten accepteren. Het is weerzinwekkend dit elke dag te moeten meemaken. En deze snelweg is eigenlijk nog heel goed, vergeleken met wat je ziet in andere landen waar het verkeer explosief groeit. Costaricanen noemen dit 'presa'. Presa betekent 'gevangen'. Mensen worden gewelddadig in een land dat verder tevreden leeft. Het gebeurt. Er staat dus veel op het spel. Het goede nieuws is dat wanneer we het hebben over schoon vervoer en verschillende soorten mobiliteit, we het niet hebben over een verre utopie, ver weg. We hebben het over elektrische mobiliteit vandaag. We verwachten dat in 2022 elektrische auto's en conventionele auto's evenveel zullen kosten. Steden testen al elektrische bussen uit. En deze echt coole schepsels besparen geld en verminderen de vervuiling. Als we af willen van op olie gebaseerd vervoer dan kunnen we dat ook, want we hebben nu mogelijkheden die we eerder niet hadden. Het is echt spannend. Maar natuurlijk zit dit idee sommigen niet lekker. Ze zullen je vertellen dat de wereld vastzit aan olie, ook Costa Rica. "Hou op met dromen." Dat vertellen ze je. Weet je wat het antwoord is op dit argument? In 1948 hebben we ook niet gezegd dat de wereld vastzat aan legers en dat we ons leger moesten houden. Nee, we hebben een zeer moedige keuze gemaakt en die keuze maakte het hele verschil. Nu is het voor deze generatie ook weer tijd om dapper te zijn en voor altijd fossiele brandstoffen af te schaffen. Ik geef drie redenen waarom wij dit moeten doen. Ten eerste, werkt ons model van transport en verstedelijking niet. Nu is het beste moment om onze stedelijke en mobiele toekomst te herdefiniëren. We willen geen steden voor auto's. We willen steden voor mensen, waar we kunnen wandelen en fietsen. We willen openbaar vervoer, een hoop, een openbaar vervoer dat schoon en waardig is. Want als we altijd maar conventionele auto's blijven invoeren, worden onze steden ondraaglijk. Ten tweede, wij moeten veranderen, maar geleidelijke verandering zal niet voldoende zijn. We moeten een transformatie ondergaan. Er zijn een aantal incrementele projecten in mijn land en ik ben de eerste om ze te vieren. Maar laten we onszelf niets wijsmaken. Hier en daar wat mooie elektrische auto's en elektrische bussen zullen niet volstaan, als we gewoon blijven investeren in dezelfde soort infrastructuur, in meer auto's, meer wegen, meer olie. We hebben het over ons vrijmaken van olie en dat kan niet geleidelijk. Ten derde, en deze ken je, deze wereld hongert naar inspiratie. Hij hunkert naar succesverhalen in het omgaan met complexe vraagstukken, vooral in ontwikkelingslanden. Ik denk dat Costa Rica een inspiratie kan zijn voor anderen, zoals vorig jaar toen we onthulden dat we zoveel dagen lang geen fossiele brandstoffen hadden gebruikt om al onze elektriciteit op te wekken. Het nieuws verspreidde zich als een vuurtje over de hele wereld. Ook, en dit maakt me enorm trots, heeft een Costaricaanse vrouw, Christiana Figueres, een beslissende rol gespeeld bij de onderhandelingen voor het Parijse klimaatakkoord. We moeten die erfenis beschermen en een voorbeeld blijven. En nu? De mensen. Hoe komen we zover dat de mensen dit gaan dragen? Hoe krijgen we mensen zover dat ze gaan geloven dat een samenleving zonder fossiele brandstoffen mogelijk is? Een groot deel van het werk moet aan de basis gebeuren. Dat is de reden waarom we in 2014 Costa Rica Limpia hebben opgericht. ‘Limpia’ betekent ‘schoon’, want we willen burgers bemoedigen en inspireren. Als we de burgers niet meekrijgen, zullen beslissingen over schoon vervoer verzanden in eindeloze, en ik bedoel eindeloze, technische discussies en door onophoudelijk lobbyen door de verschillende gevestigde belangen. Een groen land willen zijn, aangedreven door hernieuwbare energie, maakt al deel uit van ons verhaal. We moeten niet toestaan dat iemand ons dat afneemt. Vorig jaar brachten we mensen uit onze zeven provincies samen om over klimaatverandering te praten in termen die voor hen belangrijk zijn, en ook dit jaar brachten we een andere groep Costaricanen samen om te praten over duurzame energie. En weet je wat? Deze mensen zijn het over bijna alles oneens behalve over hernieuwbare energie, schoon vervoer en schone lucht. Het brengt mensen samen. De sleutel tot echte participatie is om mensen te helpen zich niet klein te voelen. Mensen voelen zich machteloos en ze zijn het moe niet gehoord te worden. We doen concrete dingen en vertalen technische problemen naar gewonemensentaal om aan te tonen dat burgers een rol hebben te spelen en het samen aankunnen. Voor de eerste keer houden we bij welke beloften over schoon vervoer zijn gedaan en politici weten dat ze hun beloften moeten nakomen, maar het omslagpunt zal komen wanneer we coalities vormen -- burgers, bedrijven, voorvechters van het openbaar vervoer -- die van elektrische mobiliteit de nieuwe norm maken, vooral in een ontwikkelingsland. Tegen de volgende verkiezingen moeten alle kandidaten duidelijk maken wat hun standpunt is inzake de afschaffing van fossiele brandstoffen. Omdat die vraag thuishoort in onze mainstream politiek. Dit is geen kwestie van klimaatbeleid of milieu-agenda. Het gaat over het land dat we willen en de steden die we hebben en de steden die we willen en wie die keuze maakt. Omdat waar het uiteindelijk om gaat, is dat de ontwikkeling van hernieuwbare energie goed is voor de mensen, voor de Costaricanen van vandaag en vooral voor wie nog niet geboren is. Dit is ons Nationaal Museum vandaag. Het is helder en rustig, en als je ervoor staat, is het echt moeilijk om te geloven dat dit ooit een kazerne was aan het einde van de jaren 40. Hier begon een nieuw leven zonder leger en hier is het waar onze afschaffing van fossiele brandstoffen op een dag zal worden aangekondigd. We zullen opnieuw geschiedenis schrijven. Dank je. (Applaus)